حزب‌الله، اسرائیل و بلندی‌های جولان: چه اتفاقی در حال وقوع است و چرا؟
حمله‌ای مرگبار به یک زمین فوتبال در بلندی‌های تحت اشغال اسرائیل در جولان، نگرانی‌ها از احتمال بروز جنگ جدید در این منطقه را به شدت افزایش داده است.
اسرائیل می‌گوید که گروه مسلح حزب‌الله لبنان مسئول این حمله بوده است، هرچند این گروه این ادعا را رد کرده است.
در حمله به بلندی‌های جولان چه اتفاقی افتاد؟
در شامگاه روز شنبه ۲۷ ژوئیه، انفجاری در یک زمین بازی در شهر مجدل شمس رخ داد که باعث کشته شدن ۱۲ کودک و نوجوان از جامعه اقلیت دروزی شد.
از زمان تشدید خصومت‌ها بین اسرائیل و حزب‌الله در ماه اکتبر، این مرگبارترین حادثه در مرز اسرائیل با لبنان یا در نزدیکی آن بوده است.
این حمله، با قربانیان جوان آن، موجب خشم و حیرت در اسرائیل و سراسر جهان شد.
اسرائیل می‌گوید که حزب‌الله با استفاده از یک موشک ساخت ایران، که از فاصله‌ای نزدیک در لبنان شلیک شده، این حمله را انجام داده است. ایالات متحده نیز معتقد است که حزب‌الله مسئول این حمله بوده است.
حزب‌الله به‌طور قاطع دست داشتن در این حمله را رد کرده است.
حزب‌الله چیست؟
حزب‌الله یک جنبش سیاسی با تسلیحات فراوان است که در لبنان - همسایه شمالی اسرائیل - مستقر است.
شاخه نظامی آن یکی از قدرتمندترین نیروهای منطقه است که به حدود ۲۰۰ هزار موشک و راکت و پهپادهای تهاجمی، مجهز است. این شاخه نظامی جدا از ارتش لبنان عمل می‌کند و از آن بسیار قوی‌تر است.
حزب‌الله از نظر سیاسی نیز در دولت لبنان تأثیرگذار است.
این جنبش پیرو مذهب شیعه اسلام است و از سوی ایران، که قدرت شیعه غالب در خاورمیانه است، از نظر مالی، تجهیزاتی و آموزشی حمایت می‌شود.
حزب‌الله و حامیانش این گروه را یک جنبش مقاومت مشروع در برابر اسرائیل می‌دانند و معتقدند که اسرائیل هنوز بخشی از خاک لبنان را در اشغال دارد. حزب‌الله به شدت از حماس و فلسطینی‌ها حمایت می‌کند و حق وجود اسرائیل را نمی‌پذیرد.
فعالیت این جنبش به عنوان یک سازمان تروریستی توسط کشورهای غربی، اسرائیل، کشورهای عربی خلیج فارس و اتحادیه عرب ممنوع شده است.
بلندی‌های جولان کجاست و چرا اسرائیل آنجاست؟
بلندی‌های جولان یک فلات سنگی در جنوب غربی سوریه است که تا سمت شمال شرقی اسرائیل امتداد دارد.
در جنگ خاورمیانه در سال ۱۹۶۷، اسرائیل حدود ۱۲۰۰ کیلومتر مربع از بلندی‌های جولان را که سوریه از آنجا به اسرائیل حمله کرده بود، تصرف کرد.
اسرائیل در سال ۱۹۸۱ این منطقه را به خاک خود ضمیمه کرد، که اکثریت جامعه بین‌المللی این حرکت را به رسمیت نشناخته است. در سال ۲۰۱۹، دولت ترامپ با شکستن رویه‌های سیاسی چندین دهه‌ای ایالات متحده، حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان اشغالی را به رسمیت شناخت.
سوریه می‌گوید که این سرزمین همیشه متعلق به سوریه بوده و وعده داده است که این قلمرو را بازپس خواهد گرفت، در حالی که اسرائیل ادعا می‌کند که بلندی‌های جولان برای دفاع از این کشور حیاتی است و تا ابد در اختیار اسرائیل باقی خواهد ماند.
تقریباً ۲۰ هزار شهرک‌نشین یهودی در بلندی‌های جولان زندگی می‌کنند و این منطقه همچنین محل استقرار پایگاه‌های نظامی و ایستگاه‌های شنود اسرائیل است. این شهرک‌ها طبق قوانین بین‌المللی غیرقانونی تلقی می‌شوند، هرچند که اسرائیل این موضوع را رد می‌کند.
دروزی‌ها چه کسانی هستند؟
مردم دروزی یک گروه قومی و دینی عرب‌زبان هستند و عمدتاً در لبنان، اسرائیل، اردن و سوریه زندگی می‌کنند. بخشی از این جامعه قرن‌هاست که در بلندی‌های جولان سکونت دارند.
هنگامی که اسرائیل بخش عمده‌ای از بلندی‌های جولان را در ژوئن ۱۹۶۷ تصرف کرد، کنترل این منطقه از سوریه به دست اسرائیل افتاد. مجدل شمس بزرگترین شهر از چهار شهر منطقه با اکثریت دروزی است.
اسرائیل به تمامی ساکنان بلندی‌های جولان پیشنهاد تابعیت داد، هرچند بسیاری از آن‌ها تصمیم گرفتند وفاداری خود به سوریه را حفظ کنند.
حدود ۲۰ درصد از تقریباً ۲۱ هزار نفر دروزی که در حال حاضر در آنجا زندگی می‌کنند، تابعیت اسرائیل را پذیرفته یا به ارث برده‌اند. کسانی که تابعیت سوری را حفظ کرده‌اند، اجازه اقامت در اسرائیل را دارند و از اکثر حقوق مشابه با شهروندان اسرائیلی برخوردارند، به جز حق رأی.
بیرون از بلندی‌های جولان اشغالی، حدود ۱۱۰ هزار دروزی وجود دارند که شهروند کامل اسرائیل هستند. آن‌ها بزرگترین جامعه غیر یهودی‌ای هستند که در ارتش دفاعی اسرائیل به عنوان بخشی از خدمت سربازی اجباری کشور حضور دارند.
تعداد دروزی‌ها در جهان حدود یک میلیون نفر است، اگرچه برآوردها ممکن است متفاوت باشد. آیین دروزی از شاخه‌ای از مذهب شیعه اسلام نشأت گرفته است، اما به عنوان یک دین مستقل با مجموعه‌ای از اصول و باورهای خاص خود شناخته می‌شود.
چرا حزب‌الله ممکن است بلندی‌های جولان را هدف قرار داده باشد؟
حزب‌الله روز بعد از حمله حماس به جنوب اسرائیل، که در ۷ اکتبر صورت گرفت، به اهدافی در اسرائیل شلیک کرد. این گروه ادعا می‌کند که این اقدامات در همبستگی با مردم فلسطین انجام شده است.
از آن زمان، دو طرف به طور منظم به تبادل آتش پرداخته‌اند که هزاران نفر از مردم لبنان و اسرائیل را مجبور به ترک خانه‌هایشان کرده است.
مسئولان امنیتی اسرائیل می‌گویند راکتی که باعث مرگ این جوانان شد، بخشی از یک حمله راکتی بود که چندین نقطه در بلندی‌های جولان اشغالی را هدف قرار داد. این حمله پس از یک حمله اسرائیل انجام شد که در آن چهار مبارز حزب‌الله در جنوب لبنان کشته شدند.
از ۸ اکتبر به بعد، بیشتر حملات حزب‌الله شمال اسرائیل را هدف قرار داده است و حملات کمتری به بلندی‌های جولان انجام شده است. اما حزب‌الله به‌طور مکرر به موقعیت‌های نظامی اسرائیل در بخشی از بلندی‌های جولان که به نام کشتزارهای شبعا/کوه دوو معروف است حمله کرده است که تنها چند کیلومتر با مجدل شمس فاصله دارد.
حزب‌الله ممکن است بر این باور بوده باشد که واکنش بین‌المللی به حمله به منطقه‌ای که تحت اشغال اسرائیل شناخته می‌شود، نسبتاً ملایم خواهد بود، در حالی که به فشار آوردن بر دولت و ارتش اسرائیل در میان درگیری‌های جاری در غزه ادامه می‌دهد.
این‌ها چه ارتباطی با حماس و جنگ در غزه دارد؟
حزب‌الله از گروه حماس حمایت می‌کند، که از تاریخ ۷ اکتبر درگیر جنگ با اسرائیل است. در آن روز، نیروهای مسلح حماس حمله‌ای بی‌سابقه به اسرائیل انجام دادند که منجر به کشته شدن حدود ۱۲۰۰ نفر و گروگان گرفتن ۲۵۱ نفر شد.
حزب‌الله روز بعد در شمال اسرائیل حمله محدودی را آغاز کرد و از آن زمان دو طرف مدام در حال تبادل آتش هستند.
حماس و حزب‌الله هر دو از سوی ایران حمایت می‌شوند (اگرچه حماس گروهی سنی مذهب و حزب‌الله شیعه مذهب است). هر دو بخشی از چیزی هستند که ایران آن را «محور مقاومت» می‌نامد، یک اتحاد غیررسمی از گروه‌های مشابه و همفکر که توسط ایران در خاورمیانه پشتیبانی می‌شوند و علیه اسرائیل و متحد اصلی آن، ایالات متحده، فعالیت می‌کنند.
حزب‌الله به‌طور مستقیم در جنگ غزه دخالت نکرده و اعلام کرده است که در صورت برقراری آتش‌بس بین اسرائیل و حماس، از حمله به اسرائیل دست خواهد کشید.
