Khollan Vafa : اخوان صفا: جُلاب، گلاب ساسانی، ماء الورد عرب، زولاپین ( zoulápin ) در یونانی بیزانسی و ابداع روش تقطیر بدست پور سینا

جلاب . [ ج ُل ْ ل ] (معرب ، اِ) معرب گلاب است . (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || انگبینی است که با گلاب آمیخته و آنرا بپزند تا حدی که قوام آید. شربت که از قند و گلاب سازند. ایرانیان آنرابمعنی مطلق شربت بکار برند. (حاشیه ٔ برهان چ معین ) (غیاث اللغات ) (آنندراج ). گویا چیزی است که امروز ماآنرا شربت قند یا شربت (مطلق ) میگوئیم . (از یادداشت مؤلف ) : و یضع بها [ بالبصرة ] من المر عسل یسمی السبلان و هو طیب کانه الجلاب . (ابن بطوطة).

/////////

جلاب

بضم جیم و فتح لام مشدده و الف و باء موحده

ماهیت آن

از جملۀ اشربه است که جهت تقویت قلب و رفع خفقان و توحش و مالیخولیا و امثال اینها ترتیب می دهند و با عرقهای مناسبه می آشامند دستور ساختن آن آنست که بکیرند نبات سفید و یا شکر سفید مقدار یک من و با سه من کلاب بآتش ملایم بجوشانند و کف آن را بکیرند و صاف نماید تا بنصفه رسد پس یکدرهم زعفران بکلاب سوده داخل نمایند و در ظرفی نکاهدارند و عند الحاجت با آب سرد و یا با یکی از عرقهای مناسبه حل کرده تخم بالنکو و یا فرنجمشک و یا ریحان و یا امثال اینها بران پاشیده بنوشند و اکر حرارت در مزاج غالب باشد بزرقطونا بران بپاشند و اکر برودت غالب باشد عنبر و مشک از هریک دو دانک داخل جلاب نمایند در آخر طبخ جلاب طبی عبارت از همین است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

////////

گلاب به مایعی گفته می‌شود که از گل محمدی (نام علمی: Rosa × damascena) استخراج کنند و معطر است. گلاب به دستاورد تقطیر گل‌های درختچه گل سرخ تازه چیده شده با آب که اسانس آن از محلول آبکی، جدا شده باشد گفته می‌شود که باید در ظرف‌هایی که دارای مقدار اندکی هوا باشد نگهداری گردد.[۱] از تقطیر مجدد گلاب، فراورده‌ای به دست می‌آید که به آن گلاب دو آتشه می‌گویند. اگر مجدداً گلاب دو آتشه را تقطیر کنند گلاب غلیظی از نظر اسانس به دست می‌آید که فوق‌العاده معطر بوده و در حقیقت گلاب ناب و خالص است.[۲]

گلاب اصل، شفاف، روشن، بدون رسوب است و بوی آن بوی مطبوع گل محمدی و فاقد بوی ترشیدگی است. طعم گلاب نیز سنگین و کمی مایل به تلخی است که از جمله مهمترین نشانه‌های اصل بودن گلاب به شمار می‌رود.[۳]

«اسانس گل سرخ یا رز یا محمدی، چون گرانترین اسانس دنیا است هرگرم آن معادل یک گرم طلا در بازار جهانی است.»[۴]

محتویات [نهفتن]

۱ خاستگاه

۲ ترکیبات

۳ موارد استفاده

۴ منابع

خاستگاه[ویرایش]

ایرانیان از نخستین کسانی هستند که از گذشته‌های دور به ویژگی‌های خوراکی و درمانی گل سرخ (محمدی) پی برده‌اند. طبق اسناد بین‌المللی، مبداء تولید گلاب، ایران و مبداء تولید اسانس گل سرخ (محمدی) و عصاره گلبرگ‌های تازه، یونان ذکر شده‌است.[۵]

«گل سرخ یا رز یا محمدی، گیاهی است که بومی ایران است و خاستگاه و موطن اصلی آن ایران است که تا حدود ۳۵۰ سال پیش غیراز ایران جایی دیگر رویش نداشته است و در زمان سلسله صفویه و زمانی که دولت عثمانی همسایه ایران بوده است، این گل و کلیه دستگاه‌های گلابگیری از ایران به ترکیه وسپس به سوریه و بلغارستان برده شده است.»[۴]

گزارش ابن خلدون حاکی بر این است که در قرن ۸ و ۹ میلادی گلاب یکی از اقلام مهم تجاری ایران بوده‌است که از طریق جاده ابریشم به هند و چین صادر می‌شده‌است. مرکز اصلی تولید آن در ایران سرزمین فارس و بیشترین کارگاه‌های تولید گلاب در لایزنگان و داراب استان فارس بر پا بوده‌است. بطوریکه روزانه ۳۰۰۰۰ بطری از میمند فارس در زمان خلیفه بغداد بین سالهای قبل از ۸۱۰–۸۱۷ به آن شهر صادر می‌شده‌است.[۶]

براساس مدارک جدید، ایرانیان اولین قومی بودند که از گل سرخ، اسانس و گلاب را به روش تقطیر به دست آوردند و سپس این فن را به سایر نقاط دنیا انتقال دادند. ابن سینا دانشمند بزرگ ایرانی، تحقیقات وسیعی در مورد استخراج اسانس‌ها به روش تقطیر داشته‌است.[۷]

سالانه در کاشان، در مراسم جشن گلاب‌گیری ۱۵۰۰۰ تن گلاب سنگین تولید می‌شود [۱].

ترکیبات[ویرایش]

مواد اصلی تشکیل دهنده اسانس گل محمدی عبارتند از.[۸] سیترنلول ۵۵ ۳۴٪، گرانتول ۴۰ ۳۰٪، استاروپنین ۲۶ ۲۲٪، و فنیل اتانول ۳ ۵/۱٪

موارد استفاده[ویرایش]

اسانس آن دارای اثرات ضد ویروسی و باکتری، ضد اسپاسم، آنتی سپتیک و آرام بخش می‌باشد. گلاب حاصل جهت شستشوی اماکن متبرکه، شیرینی سازی، مرباجات و از اسانس آن در صنایع داروسازی و غذایی استفاده می‌شود.[۸]

مصرف دارویی

از گلاب برای رفع عوارض حادث از زکام، قطع خونریزی از سینه، خشونت صدا، ضد سرفه، خفقان گرم، درد معده و روده، دل پیچه سرد و گرم، درد کبد و طحال، علاج نزله سرد، سردردهای گرم، درد چشم تقویت حواس، ایجاد نشاط، تقویت دل، رفع خماری، بی هوشی، خفقان استفاده می‌گردد.[۹] به دلیل خاصیت ضد عفونی کنندگی، یکی از پاک کننده‌های قوی برای پوست‌های خشک و حساس است.[۱۰]

مراسم

از جمله موارد استفاده گلاب در عزاداری است. بوی گلاب میزان ترشح ئیدروفین و اندروفین را در مغز متعادل می‌کند و احساس آرامش و آسودگی به فرد می‌دهد.[۱۱]

آشپزی

Wiki letter w.svg این بخش از این نوشتار خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

منابع[ویرایش]

پرش به بالا ↑ «گل و گلاب - گلاب». پایگاه اطلاعاتی شهر کامو. بازبینی‌شده در ۱۹/۸/۱۳۹۱.

پرش به بالا ↑ «دانستنی‌هایی دربارهٔ «گلاب» و تأثیر آن بر سلامتی انسان». ابتکار نیوز، ۲۳/۸/۱۳۸۸. بازبینی‌شده در ۱۹/۸/۱۳۹۱.

پرش به بالا ↑ «چطور گلاب خالص را از تقلبی تشخیص‌دهیم». پایگاه نیاز روز، ۱/۵/۱۳۹۱. بازبینی‌شده در ۱۹/۸/۱۳۹۱.

↑ پرش به بالا به: ۴٫۰ ۴٫۱ http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=105100&Serv=0&SGr=0 ، خبرگزاری میراث فرهنگی، کد خبر: ۱۰۵۱۰۰، زمان مخابره: ۱۳۹۲/۴/۴

پرش به بالا ↑ حسن کریم زاده – مهرداد میرحسینی. «کاشت، داشت و برداشت گل محمدی». سامانه آموزشی ترویجی جهاد کشاورزی خراسان رضوی. بازبینی‌شده در ۱۹/۸/۱۳۹۱.

پرش به بالا ↑ احمدی، کتایون. [www.Agri-eng.org «نگاهی به وضعیت کشت و فرآوری گل محمدی در ایران و جهان»]. فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی. شماره ۱۶، ۱۳۸۶. بازبینی‌شده در ۹ نوامبر ۲۰۱۲.

پرش به بالا ↑ «اثرات مفید گلاب در سلامتی بدن». تبیان، ۱۴/۲/۱۳۸۵. بازبینی‌شده در ۱۹/۸/۱۳۹۱.

↑ پرش به بالا به: ۸٫۰ ۸٫۱ «گل سرخ گل محمدی». سایت آفتاب، ۲۸/۳/۱۳۸۷. بازبینی‌شده در ۱۹/۸/۱۳۹۱.

پرش به بالا ↑ «گل محمدی». انجمن تحقیقات طب سنتی ایران. بازبینی‌شده در ۱۹/۸/۱۳۹۱.

پرش به بالا ↑ [www.magiran.com/npview.asp?ID=۱۹۵۲۵۲۵ «خواص مفید گلاب در سلامتی پوست»]. روزنامه آفتاب یزد، ۱/۷/۱۳۸۸. بازبینی‌شده در ۱۹/۸/۱۳۹۱.

پرش به بالا ↑ «یکی از خواص دارویی گلاب». بیتوته. بازبینی‌شده در ۱۹/۸/۱۳۹۱.

[نمایش] ن ب و

گیاهان دارویی و ادویه‌جات

رده‌ها: آشپزی آذربایجانی آشپزی اسرائیل آشپزی ایرانی آشپزی خاورمیانه‌ای آشپزی عراقی آشپزی عربی آشپزی قبرسی آشپزی یونانی ترکیبات غذایی و مواد مورد نیاز در آشپزی رزها شربت (دارو)

ویکی

////////

به عربی ماء الورد:

ماء الورد هو خلاصة تقطير بتلات الورد. ماء الورد هو أحد النواتج الجانبية لإنتاج زيت الورد المستخدم في العطور، ويستخدم ماء الورد كمنكه للطعام، وكأحد مكونات بعض مستحضرات التجميل والمستحضرات الطبية. كما يستخدم لأغراض دينية في جميع أنحاء أوروبا وآسيا.

تصنع عطور الورد من زيت الورد، وهي مزيج من الزيوت العطرية الطيارة التي نحصل عليها باستخدام التقير بالبخار لمسحوق بتلات الورد.

///////////

به اردو عرق گلاب:

عرق گلاب

آزاد دائرۃ المعارف، ویکیپیڈیا سے

عرق گلاب کی تیاری

عرقِ گلاب (عربی: ماء الورد ، انگریزی:Rose Water ) ایسا عرق ہے جو گلاب کے پھول کی پتیوں سے نکلتا ہے۔ بعض اوقات اسے گلاب کے پھول کے تیل کی ضمنی پیداوار کے طورپر بھی بنایا جاتا ہے۔ یہ تیل مشہور خوشبویات میں استعمال ہوتا ہے۔ عرق گلاب کو تقریباً تمام دنیا میں خوشبو، ذائقہ، ادویہ سازی، میک آپ کی اشیاء وغیرہ میں استعمال کیا جاتا ہے۔ سب سے پہلے اسے مسلمانوں نے عمل تقطیر سے بنایا۔ [1]

استعمال[ترمیم]

حوالہ جات[ترمیم]

اوپر جائیں ↑ اسلامی طرزیات کی مغرب کو متقلی حصہ سوم، از احمد حسن (اسلام میں علوم و طرزیات)

زمرہ جات: آذربائیجانی پکوانقبرصی طباخییونانی طباخیاسرائیلی طباخیعرب طباخیگلابایرانی طباخیمشرق وسطی کے پکوانغذائی اجزاءعرقیاتقدیم طریقہ علاج

//////////

به آذری گولاب:

Gülab - Azərbaycanda qida məhsullarının hazırlanmasında (əsasən içkilərin və müxtəlif xörəklərin), toy və ziyafət məclislərində, qonaq qəbul edildikdə, isti günlərdə müxtəlif içkilərə qatılaraq susuzluğu yatırmaq üçün içilir.

/////////

به عبری می، می سِر، میروسریوپیلونل:

מי ורדים הם תרחיף – תוצר לוואי של תהליך זיקוק עלי כותרת הוורד. מי הוורדים מהווים תחליף זול לשמן ורדים שמשמש את תעשיית הקוסמטיקה.

מי הוורדים ניחנים בארומה חזקה ומשמשים במזרח הרחוק ובמזרח התיכון כתבלין למאכל – בעיקר בקינוחים מתוקים כגון מעמול,מלבי, סחלב, פלודה, לאסי, רחת לוקום, גלידה מסטיק, גלידה פרסית, סוטלץ' (פודינג אורז טורקי), ועוד. מי הוורדים משמשים גם לצורכי דת בהינדואיזם ובאסלאם. במערב מי הוורדים משמשים בעיקר בתעשיית הקוסמטיקה.

בישראל משווקים מי ורדים שבחלקם מייצור מקומי ובחלקם מיובאים בשווקים, בחנויות ייחודיות, בבתי הטבע והקוסמטיקה. בחנויות התבלינים ניתן להשיג מי ורדים מהולים במים או בתמצית מרוכזת יותר בדיוק כמו מי זהר.

//////////

به کردی گُلاو:

Gulav

Gulav (di hin devokan de gulavk, ava gulê) ji ava gulê re tê gotin ku bi parizandina pelên gulê tê bidestxistin. Him di kozmetîkê de tê bikaranîn, him jî di xwarinan de.

Berê gulav bêhtir dihate bikaranîn lê bi derketina kolonya û parfûman ve qîmeta wê ket. Dîsa jî wekî berkeliyek di çêkirina xwarinan de (bi taybetî şîranî) tê bikaranîn. Lîtreyeke ava gulê ya arî (saf) ji 6-7 hezar gulan tê bidestxistin. Lê gulava arî ji ber ku pirr biha ye, bi serê xwe nayê bikaranîn.

Ji îraniyan (kurd, faris ûêd) derbasê Hindistan, cîhana ereban, Spanyayê û ji wan jî derbasê ewropayiyên din bûye. Li Îranê hêj dixin nava çay û di xwarinan de bikartînin. Li Bakurê Kurdistanê wextekê wekî "kolonyaya sofiyan" jî dihate binavkirin ku oldaran bikardianîn. Lewra tê e alkol nebû.

Di bijîşkiya gelêrî ya kurd de, wekî antîseptîkek dihate bikaranîn. Bo mînak bo werma qirikê, hemlik, kunêr, werma girikên pêsîran dihate bikaranîn.

Hin xwarinên gulav tevlî ye[biguherîne]

· Besteniya sêvê

· Gulac

· Helîlika şîrê bizinê (helîlikê re tilolek jî dibêjin, bi romî/tirkî navê vê xwarinê su muhallebisi ye)

· Gelek cureyên rîçalê de gulav tê bikaran

Gotin[biguherîne]

· Gul û av nabin gulav. (ango sentez cuda ye, tişta sêyemîn, têkel, ne ji berhevkirina yên din e)

Kategorî:

· Kozmetîk

· Biharat

· Pêjgeha kurd

· Pêjgeha ereb

///////////

به ترکی اسانبولی گل سویو (آبگُل، گلاب)

Gül suyu (Farsça: گلاب Gûlâb) gül bitkisinin taç yapraklarının damıtılmasıyla elde edilen hidrosollerdir. Parfüm sanayiinin gül yağına olan büyük ilgisi nedeniyle gül suyu, ucuz bir yan ürün durumunda bulunmaktadır.

Gül suyu hamur işi ve lokum yapımında da kullanılır ve 1 litre gül suyu ortalama 6 bin gülden elde edilir.

Gülün suyu ilk kez İranlılar tarafından gülün damıtılmasıyla elde edildi. Bunun Avrupa'ya yayılmasının ise İspanya'yı ele geçiren Berberîlerin sayesinde olduğu sanılmaktadır. Gül suyu genellikle batı, güney ve doğu Asya ülkelerinde tüketilir ve çoğu zaman şekerleme ve hamur işlerini tatlandırmada kullanılır. Bunlardan en yaygın olan ve en bilinenleri güllaç ile lokumdur. Ortaya çıkış yeri olan İran'da gül suyu, çaylara, dondurmaya, ve kurabiyelere de konulur. İslam dininde ve Hinduizm'de dinî öneme de sahiptir.

/////////

Rose water

From Wikipedia, the free encyclopedia

For other uses, see Rosewater (disambiguation).

"Golab" redirects here. For Polish places and surnames, see Gołąb (disambiguation). For places in Iran, see Golab, Iran.

Rose water is a flavoured water made by steeping rose petals in water. It is the hydrosol portion of the distillate of rose petals, a by-product (co-product) of the production of rose oil for use in perfume. It is used to flavour food, as a component in some cosmetic and medical preparations, and for religious purposes throughout Europe and Asia. Rose syrup (not to be confused with rose hip syrup) is made from rose water, with sugar added.

Contents

[show]

Origin[edit]

The cultivation of various fragrant flowers for obtaining perfumes including rose water may date back to Sassanid Persia.^[1]Locally it was known as golāb in Middle Persian, and as zoulápin in Byzantine Greek.^[2]

The modern mass production of rose water through steam distillation was refined by Persian chemist Avicenna in themedieval Islamic world which led to more efficient and economic uses for perfumery industries.^[3] This allowed for more efficient and lucrative trade.

Since ancient times, roses have been used medicinally, nutritionally, and as a source of perfume. The ancient Greeks,Romans and Phoenicians considered large public rose gardens to be as important as croplands such as orchards and wheat fields.^[4]

Rose perfumes are made from rose oil, also called attar of roses, which is a mixture of volatile essential oils obtained by steam-distilling the crushed petals of roses, a process first developed in Iran (Persia). Rose water is a by-product of this process.^[5]

Uses[edit]

Edible[edit]

Rose water has a very distinctive flavour and is used heavily in Persian and Middle Eastern cuisine—especially in sweets such as nougat, gumdrops, and baklava. For example, rose water is used to give some types of Turkish delight (Rahat lokum) their distinctive flavours.

The Cypriot version of mahalebi uses rosewater.^{[6][unreliable
source?]} In Iran, it is also added to tea, ice cream, cookies and other sweets in small quantities, and in the Arab world, Pakistan and India it is used to flavour milk and dairy-based dishes such as rice pudding. It is also a key ingredient in sweet lassi, a drink made from yogurt, sugar and various fruit juices, and is also used to make jallab. In Malaysia and Singapore, sweet red-tinted rose water is mixed with milk, which then turns pink to make a sweet drink called bandung. Rose water is frequently used as a halal substitute for red wine and other alcohols in cooking; the Premier League offer a rose water-based beverage as an alternative for champagne when rewarding Muslim players.^[7]

Marzipan has long been flavoured with rose water. Marzipan originated in the Middle East and arrived in Western Europeby the Middle Ages; it continues to be served as a postprandial snack.^[8] Rose water was also used to make WaverlyJumbles. American and European bakers enjoyed the floral flavouring of rose water in their baking until the 19th century when vanilla flavouring became popular.

In parts of the Middle East, rose water is commonly added to lemonade or milk. It is often added to water to mask unpleasant odours and flavours found in tap water.

In the historic English county of Yorkshire rosewater has long been used as a flavouring for one of that regions best loved dishes; Yorkshire curd tart.

Cosmetic and medicinal use[edit]

Rose water is a usual component of perfume. A rose water ointment is occasionally used as an emollient, and rose water is sometimes used in cosmetics such as cold creams. Some people in India also use rose water as spray applied directly to the face for natural fragrance and moisturizer, especially during winters. It is also used in Indian sweets and other food preparations (particularly gulab jamun). Rose water is often sprinkled in Indian weddings to welcome guests.

Religious uses[edit]

Rose water is used as a perfume in religious ceremonies (Muslim, Hindu and Zoroastrian). Water used to clean the Kaaba, the Qibla for Muslims located in Mecca, combines water from the Zamzam Well with rose water as an additive. In the Indian subcontinent and Southeast Asia during Muslim burials, rose water is often sprinkled in the dug grave before placing the body inside. Rose water is used in some Hindu rituals as well. Rose water also figures in Christianity, particularly in theEastern Orthodox Church.^[9]

Composition[edit]

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/A_manufactory_of_rose_water_in_Kashan.jpg/250px-A_manufactory_of_rose_water_in_Kashan.jpg

A small manufactory of rose water inKashan

Depending on the origin and type of manufacturing method of rosewater obtained from the sepals and petals of Rosa × damascena from Central Iranthrough steam distillation, the following monoterpenoid and alkanecomponents could be identified with GC-MS: mostly citronellol, nonadecane,geraniol and phenyl ethyl alcohol, and also henicosane, 9-nonadecen,eicosane, linalool, citronellyl acetate, methyleugenol, heptadecane,pentadecane, docosane, nerol, disiloxane, octadecane, and pentacosane. Usually, phenylethyl alcohol is responsible for the typical odour of rose water but not always present in rosewater products.^[10]