شوکت علو مشهور به ژاله علو یا ژاله (زادهٔ
۱۴ مردادِ ۱۳۰۶[۱] در تهران) شاعر، گوینده رادیو، صداپیشه و هنرپیشه تئاتر، سینما و تلویزیون اهل ایران است.[۲]
ژاله علو از
پیشکسوتان عرصه بازیگری و گویندگی است.
او از برگزیدگان هشتمین همایش چهره‌های ماندگار در
سال ۱۳۸۹ است.[۳] او در حال حاضر، مسن‌ترین بازیگر ایران به شمار می‌رود.[نیازمند منبع]
زندگی
[ویرایش]
ژاله، با نامِ
اصلیِ شوکت علو، در سال ۱۳۰۶ در کوچه شریعت، واقع در محلّهٔ سنگلج تهران به دنیا آمد.
پدرش ارتشی و
پدربزرگ وی (علوالسلطنه) از خوشنویسان دوران قاجار بود. او در کودکی
آثار ادبی ادیبان ایرانی همچون حافظ و سعدی و مولانا را فرا گرفت. در
نوجوانی عضو چند انجمن ادبی و گروه شعرخوانی بود و همین
فعالیت‌ها موجبات راهیابی وی به رادیو برای دکلمه شعر و
گویندگی در آن را در سال ۱۳۲۷، مهیا کرد.[۲]
ژاله علو فارغ‌التحصیل دانشسرای
مقدماتی تهران سال ۱۳۲۶ و همچنین فارغ‌التحصیل هنرستان
هنرپیشگی تهران سال ۱۳۲۹ است.[۲]
فعالیت هنری
[ویرایش]
مدت: 12 ثانیه0:12
آیا مشکلی با
شنیدن این پرونده دارید؟ راهنمای رسانه را
ببینید.
نخستین فعالیت‌های
هنری وی از سال ۱۳۲۷ با گویندگی زنده در رادیو و اعلام برنامه‌ها، شامل می‌شود.
سپس وی به اجرای نمایش‌های رادیویی پرداخت و از پایه‌گذاران برنامه «داستان شب»
بود. اولین نمایشنامه‌ای که به‌طور زنده برای «داستان شب» کار کرد، «دختر خورشید»
نام داشت که نصرت‌الله محتشم آن
را کارگردانی کرد. اجراهای موزیکال وی در رادیو، وی را بر آن داشت که نام هنری
«ژاله» را برای خود برگزیند.
سال ۱۳۲۷ در «طوفان زندگی» به
کارگردانی علی دریابیگی، به ایفای
نقش پرداخت.[۲] پس از بازی در «زندانی امیر» و «واریته بهاری» وارد
عرصه تئاتر شد و نخستین اجرای خود را در سال ۱۳۲۸، در یکی از نمایش‌های هنریک استپانیان به
نام «ماری مادلن» در «تئاتر فردوسی» تجربه کرد و فعالیت گسترده‌ای را در این زمینه
آغاز کرد. آخرین اجرای تئاتر خود را در سال ۱۳۳۷ و در نمایشی به نام «توپاز»،
به کارگردانی نصرت‌الله محتشم، انجام داد.
به پیشنهاد اسماعیل کوشان، نقش
اول فیلم «افسونگر» را با آنکه نقش منفی بود، پذیرفت و ۳ هزار تومان دستمزد گرفت.
او تا اواخر دهه سی خورشیدی ایفا گر نقش‌های اصلی بود اما به تدریج به شمایل مادر در
سینمای ایران بدل شد.
ژاله علو فعالیت
در دوبله را از سال ۱۳۳۱ در
استودیو «پارس فیلم» و با گویندگی به‌جای دلکش در فیلم «مادر» کاری از اسماعیل کوشان
آغاز کرد و پس از آن در فیلم‌های زیادی به‌جای ستارگان معروف سینمای جهان حرف زده‌است.
او آغازگر دوبلهٔ کارتون در ایران بود و دوبلهٔ بسیاری از کارتون‌های والت دیسنی، مانند «زیبای
خفته» و «گربه‌های اشرافی» به سرپرستی وی انجام شده‌است.
وی بعد از انقلاب، بازی در
تلویزیون را با مجموعهٔ «امیرکبیر»
آغاز کرد. آخرین حضور تلویزیونی اش مجموعهٔ «مختارنامه»
بود.
او همچنین در
برخی از برنامه های موسیقایی تلویزیون نظیر دلنوازان به دکلمه اشعار پرداخته است.
ژاله علو همچنین در آلبوم دختر گلفروش ساخته حسن کسائی،با صدای علی جهاندار و
تنبک محمود رفیعیاناشعاری
را دکلمه کرده است .
شاخص‌ترین آثار
ژاله علو در سالهای بعد از انقلاب، یکی مدیریت دوبلاژ سریال محبوب «سالهای دور از خانه»
و دیگری، هنرنمایی در مجموعهٔ تلویزیونی «روزی
روزگاری» در نقش زن ایلیاتی مقتدری به‌نام خاله
لیلا بود که مورد استقبال قرار گرفت.
کارنامهٔ هنری
[ویرایش]
سینمایی
[ویرایش]
·
طوفان زندگی (۱۳۲۷)
·
زندانی امیر (۱۳۲۷)
·
واریتهٔ بهاری (۱۳۲۸)
·
افسونگر (۱۳۳۱)
·
آغا محمدخان
قاجار (۱۳۳۳)
·
ماجرای زندگی (۱۳۳۳)
·
عروس دجله (۱۳۳۳)
·
اتهام (۱۳۳۵)
·
یعقوب لیث صفاری (۱۳۳۶)
·
طلسم شکسته (۱۳۳۷)
·
بیژن و منیژه (۱۳۳۷)
·
بی‌ستاره‌ها (۱۳۳۸)
·
پیمان دوستی (۱۳۳۸)
·
آسمون جل (۱۳۳۸)
·
صفرعلی (۱۳۳۹)
·
پیمان (۱۳۳۹)
·
شب کلاه شیطان (ناتمام-۱۳۳۹)
·
مرفین یا آفت زندگی (۱۳۳۹)
·
دندان افعی (۱۳۴۰)
·
بیوه‌های خندان (۱۳۴۰)
·
ور پریده (۱۳۴۱)
·
طلای سفید (۱۳۴۱)
·
کلید (۱۳۴۱)
·
هوکانی (ناتمام-۱۳۴۸)
·
شیرین و فرهاد (۱۳۴۹)
·
لیلی و مجنون (۱۳۴۹)
·
طوقی (۱۳۴۹)
·
پنجره (۱۳۴۹)
·
پل (۱۳۵۰)
·
احساس داغ (۱۳۵۰)
·
داش‌آکل (۱۳۵۰)
·
لوطی (۱۳۵۰)
·
آدمک (۱۳۵۰)
·
قلندر (۱۳۵۱)
·
اتل متل توتوله (۱۳۵۱)
·
فتنهٔ چکمه پوش (۱۳۵۱)
·
ساعت فاجعه (۱۳۵۱)
·
عباسه و جعفر برمکی (۱۳۵۱)
·
آبنبات چوبی (۱۳۵۱)
·
شیرعلی مردان (ناتمام-۱۳۵۱)
·
کیفر (۱۳۵۲)
·
غریب (۱۳۵۲)
·
صدای صحرا (۱۳۵۴)
·
واسطه‌ها (۱۳۵۶)
·
زمان از دست رفته (۱۳۶۸)
·
پرواز را به خاطر بسپار (۱۳۷۱)
·
جنگ نفت‌کش‌ها (۱۳۷۲)
·
آدم‌برفی (۱۳۷۳)
·
روز واقعه (۱۳۷۳)
·
پری (گوینده)(۱۳۷۳)
·
طالع سعد (۱۳۷۴)
·
زن امروز (۱۳۷۵)
·
سلطان (۱۳۷۵)
·
مسافر ری (نسخهٔ
سینمایی) (۱۳۸۰)
·
مهمان مامان (۱۳۸۲)
·
کارناوال مرگ (۱۳۸۷)
·
ملک سلیمان (۱۳۸۷)
·
شیرین (۱۳۸۷)
·
مجبوریم (١٣٩٧)
·
فصل ماهی سفید (١٣٩٨)
تلویزیونی
[ویرایش]
|
سال |
نام |
سمت |
کارگردان |
توضیحات |
|
۱۳۹۰ |
راوی |
|||
|
۱۳۸۳–۱۳۹۰ |
بازیگر |
|||
|
۱۳۸۷–۱۳۹۰ |
مستند ساکن
صحرای سکوت |
|||
|
۱۳۸۲–۱۳۸۷ |
بازیگر |
|||
|
۱۳۸۵ |
بازیگر |
بهرام بهرامیان |
||
|
۱۳۸۵ |
بازیگر |
جواد افشار |
||
|
۱۳۸۳–۱۳۸۴ |
بازیگر |
بهرام بهرامیان |
در سال ۱۳۸۴ از شبکه ۱ پخش شد. |
|
|
۱۳۷۸–۱۳۸۱ |
بازیگر |
شبکه ۱ |
||
|
۱۳۷۷–۱۳۸۱ |
بازیگر در نقش "زن‌آقا" |
|||
|
۱۳۷۹ |
بازیگر |
شبکه ۱ |
||
|
۱۳۷۹ |
بازیگر |
محمد
حسین‌پور |
برنامه
کودک و نوجوان شبکه ۲ |
|
|
۱۳۷۸ |
بازیگر |
جواد
ارشاد |
||
|
۱۳۷۷–۱۳۷۸ |
بازیگر |
در سال ۱۳۷۹ از شبکه ۳ پخش شد. |
||
|
۱۳۷۷–۱۳۷۸ |
حسین
مختاری |
|||
|
۱۳۷۷ |
بازیگر |
شبکه
تهران |
||
|
۱۳۷۵ |
بازیگر |
اردشیر
طلوعی |
شبکهٔ ۱ |
|
|
۱۳۷۵ |
بازیگر |
محمدرضا
ورزی |
تهیه
شده برای سیمای آذری شبکه جهانی سحر[۵] |
|
|
۱۳۷۵ |
بازیگر |
شبکه ۲ |
||
|
۱۳۷۴ |
بازیگر |
شبکه ۱ |
||
|
۱۳۷۰–۱۳۷۴ |
بازیگر |
شبکه ۲ |
||
|
۱۳۷۳ |
بازیگر |
شبکه ۱ |
||
|
۱۳۷۲ |
بازیگر |
شبکه ۲ |
||
|
۱۳۷۲ |
بازیگر |
مرتضی
جعفری |
شبکه ۱ |
|
|
۱۳۷۲ |
بازیگر |
مرتضی
جعفری |
شبکه ۱ |
|
|
۱۳۷۲ |
صداپیشه |
دوبله
به‌جای «نیکو خردمند» |
||
|
۱۳۷۰–۱۳۷۱ |
بازیگر در نقش "خاله لیلا" |
شبکه ۱ |
||
|
۱۳۷۰ |
راوی |
میترا
عبدی |
برنامه
کودک و نوجوان شبکه ۱ |
|
|
۱۳۷۰ |
بازیگر |
|||
|
۱۳۶۷ |
بازیگر |
در
نوروز ۱۳۶۸ پخش شد. |
||
|
۱۳۶۷ |
بازیگر |
|||
|
۱۳۶۷ |
بازیگر |
نادر
ابراهیمی |
شبکه ۱ |
|
|
۱۳۶۵–۱۳۶۶ |
بازیگر |
شبکه ۱ |
||
|
۱۳۶۳–۱۳۶۴ |
بازیگر |
شبکه ۱ |
تئاترها
[ویرایش]
·
ماری مادلن
·
در سایهٔ حرم
·
سوگلی حرمسرا
·
دزد ناشی
·
سرباز فداکار
·
شاه صفی
·
در زوایای حرم
·
جاسوسه
·
شعله
·
لبخند مرموز
·
آغا محمد خان قاجار
·
تو مال منی
·
تلافی
·
قهرمان
·
میهمانان سمج
·
توپاز
·
رقص زمین (فقط صدا)
دوبله
[ویرایش]
·
گوینده نقش‌های اول به‌جای سوفیا لورن[۸][۹] (هوس زیر درختان
نارون، خانه قایقی)
·
سوزان هیوارد (فاتح[۸][۹]، رعد در آفتاب)
·
مورین اوهارا (دام والدین (۱۹۶۱)، نسل کمیاب، کوهستان اسپنسر)
·
جینا لولوبریجیدا[۸][۹] (رؤیای شیرین)
·
ایوان دکارلو[۸][۹] (شیاطین دریا)
·
دوریس دی (لج و لجبازی)
·
جانا ماریا کاناله (ببر هفت دریا)
·
جین هاگن (جنگل آسفالت)
·
جوآن اوبرایان (در نمایشگاه
جهانی اتفاق افتاد)
·
مستند حیات وحش هند به‌عنوان راوی (مدیر دوبلاژ امیرمحمد صمصامی)[۱۰]
مدیریت دوبلاژ:
·
کارتون‌های والت دیزنی: سفیدبرفی و
هفت کوتوله، پینوکیو، سیندرلا، زیبای خفته، گربه‌های اشرافی، جک و لوبیای
سحر آمیز و…
·
مجموعهٔ کارتونی «رامکال»
·
مجموعهٔ کارتونی «سرندیپیتی»
·
مجموعهٔ کارتونی «دهکده حیوانات (میشا)»
·
مجموعهٔ کارتونی «بامزی قویترین خرس دنیا»
·
مجموعهٔ کارتونی «الفی اتکینز»
·
مجموعهٔ کارتونی «پت پست‌چی»
·
مجموعهٔ تلویزیونی «سالهای دور از خانه
(اوشین)»
·
مجموعهٔ تلویزیونی «سوئینی»
·
مجموعهٔ تلویزیونی «زن اتمی»
·
فیلم سینمایی «جادوگر شهر زمرد»
·
فیلم سینمایی «بیست هزار فرسنگ زیر
دریا»
·
فیلم سینمایی «تام بندانگشتی»
·
فیلم سینمایی «بادبادک آبی»
·
فیلم سینمایی «یوزپلنگ»
·
فیلم سینمایی «پسری روی دلفین»
·
فیلم سینمایی «دُن آرام»
·
فیلم سینمایی «شنیدم که جغدی مرا به نام می‌خواند»
جوایز (نمونه‌ها)
[ویرایش]
·
تندیس افتخار برای یک عمر فعالیت سینمایی از سوی خانهٔ سینمای ایران (۱۳۸۲)
·
تقدیرنامه برای یک عمر فعالیت هنری و تأثیر فرهنگی از انجمن بازیگران سینمای
ایران
·
لوح تقدیر به عنوان کارگردان برتر از ششمین جشنوارهٔ بین‌المللی برنامه‌های
رادیویی
·
لوح تقدیر و جایزهٔ بهترین کارگردانی برای نمایشنامهٔ رادیویی «یک اتفاق ساده» در
جشنوارهٔ بین‌المللی برنامه‌های رادیویی (۱۳۸۵)
·
معرفی به عنوان چهرهٔ ماندگار (۱۳۸۹)
·
لوح تقدیر و هدیۀ کمیسیون ملی یونسکو
در ایران به پاس یک عمر فعالیت هنری.[۱۱][۱۲]
پانویس
[ویرایش]
1.
↑ «از جشن تولد ۹۰ سالگی ژاله علو تا چند داستان دیگر». همشهری
آنلاین. ۱۵ مرداد ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۱۱.
2.
↑ پرش به بالا به:۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ «ژاله علو». semnan.irib.ir. بایگانی‌شده
از اصلی در ۱۱ آوریل ۲۰۲۰. دریافت‌شده
در ۲۰۲۰-۰۴-۱۱.
3.
↑ «برگزیدگان هشتمین همایش چهره‌های ماندگار». مشرق
نیوز. ۲۸ آبان ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۱۱.
4.
↑ ماهنامهٔ سینمایی
فیلم، سال چهاردهم، شماره ۱۹۱، صفحهٔ ۴۵، مرداد ۷۵
5.
↑ «دربارهٔ سریال قائم‌مقام فراهانی». پایگاه اطلاع‌رسانی
شبکه جهانی سحر. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۶
تیر ۱۳۹۳.
6.
↑ ماهنامهٔ سینمایی
فیلم، سال یازدهم، شمارهٔ ۱۴۸، صفحهٔ ۲۵، آبان ۷۲
7.
↑ ماهنامهٔ سینمایی
فیلم، سال ششم، شمارهٔ ۷۲، دی‌ماه ۶۷، صفحهٔ ۱۱
8.
↑ پرش به بالا به:۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ «مادر سینمای
ایران 88 ساله شد». عصر ایران. ۱۳۹۴-۰۱-۰۴. دریافت‌شده
در ۲۰۲۰-۱۲-۰۲.
9.
↑ پرش به بالا به:۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ ۹٫۴ «مادر سینمای
ایران 88 ساله شد». آفتاب نیوز. ۱۳۹۴-۰۱-۰۴. دریافت‌شده
در ۲۰۲۰-۱۲-۰۲.
10.
↑ «لحظه‌هایی از گویندگی ژاله علو با یادی از «اوشین» + فیلم». ایسنا. ۲۰۲۰-۱۲-۰۱.
دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۲.
11.
↑ «در جشنواره فیلم کوتاه «سلفی ۲۰»؛ تقدیرنامه کمیسیون ملی
یونسکو به ژالو علو اهدا شد». کمیسیون ملی یونسکو
ایران. ۲۰۲۰-۱۱-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۳۰.
12.
↑ «اهدای تقدیرنامه یونسکو به ژاله علو». خبرآنلاین. ۲۰۲۰-۱۱-۳۰.
دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۳۰.
منابع
[ویرایش]
·
دائرةالمعارف صدای گویندگان بایگانی‌شده در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
·
مادر سینمای ایران ۸۸ ساله شد خبرگزاری
تابناک
پیوند به بیرون
[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی
دربارهٔ ژاله
علو موجود است.
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به ژاله علو در
ویکی‌گفتاورد موجود است.
·
ژاله علو در بانک جامع اطلاعات
سينماى ايران
·
بازیگران زن تلویزیونی اهل ایران
·
برگزیدگان همایش چهره‌های ماندگار در سینما
·
دریافت‌کنندگان نشان فرهنگ و هنر
·
بازیگران زن سده ۲۰ (میلادی) اهل ایران
·
این صفحه آخرین‌بار
در ۲۱ اوت ۲۰۲۴ ساعت ۱۲:۰۵ ویرایش شده است.
