Khollan Vafa : اخوان صفا: مُر مکی

مر. [ م ُ / م ُرر ] (ع اِ) داروئی است تلخ همچون صبر که به شکستگی ها بمالند و ببندند، بگیرد و درست شود. (ترجمه ٔ بلعمی تاریخ طبری ). آب منجمد درختی است مغربی شبیه به درخت مغیلان و خاردار و از زخم کردن درخت و گرفتن آب سایل آن حاصل می شود و در اول ترشح سفید است و بعد از خشکی رنگین می شود و بسیار تلخ است وبهترین او مایل به سرخی و تندبوی و سبک وزن و زودشکن صاف است که بعد از شکستن در او سفیدی شبیه به ناخن چیده باشد و این قسم را مر صاف نامند و آنچه در ساق درخت مانند صمغ منجمد گردد مسمی به مرالبطارخ است ؛ وآن زرد می باشد و در خوبی قایم مقام قسم اول است و آنچه از آب افشرده اجزای درخت خشک کنند مایل به سیاهی است و مسمی به مر حبشی است و آن زبون تر از قسم ثانی است و هر چه آب افشرده آن را بجوشانند و خشک کنند بسیار سیاه و تندبو و بدبو و قتال است ... و مدر حیض و مسقط جنین و کشنده ٔ کرم شکم و.. رافع سیلان خون مفرط حیض ... و طلای او جهت حفظ جسد میت از تعفن و تعفن زخم ها بغایت مؤثر. (از تحفه ٔ حکیم مؤمن ). صمغی است ازدرخت خارداری که در عربستان روید و شبیه دانه های کوچک سفید یا زردی است خوشبو و طعماً تلخ و از اجزای روغن مقدس می باشد. (قاموس کتاب مقدس ). نام صمغ سقزی که از درخت مر حاصل می شود و مر، درختچه ای است از تیره ٔ سماقیان و از دسته ٔ بورسراسه ها که برخی گونه های درختی نیز دارد، این گیاه متعلق به نواحی گرم کره ٔ زمین است و بیشتر در حوالی بحر احمر و هندوستان و ماداگاسگار و سنگال می روید. از گونه های مختلف گیاه مذکور که به اسامی مر مکی و مر یهودی مشهورند صمغ سقزی به دست می آید که در طب مورد استفاده است . مور. عوجه . میر. درخت میر. مر صافی . مور آغاجی . || مُرِّ مکی ؛ گونه ای درخت که در افریقا بیشتر می روید و صمغ سقزی که از آن استخراج می شود به همین نام یا مقل مکی مشهور است و آن را مقل و درخت مقل و شجرةالمقل و درخت بذالیون مصری و درخت بذالیون مکی و بدلیون مکی و مر نیز گویند. (از فرهنگ فارسی معین)

//////////////

مرّمکی

اشاره

در کتب طب سنتی با نامهای «مرّ» و «مرّمکّی» و «مرّ حجازی» نامبرده شده است. به فرانسوی آن راMyrrhe و به انگلیسی‌Myrrh وBalsamodendron گویند. صمغ رزینی است معطّر که از درختچه‌ای از خانواده‌Burseraceae جنس‌Commiphora گرفته می‌شود. از این جنس گونه‌های مختلفی هستند که این صمغ از آنها گرفته می‌شود که نام علمی معروف‌ترین آنها عبارت است از:

1. گونه‌Commiphora myrrha (Nees) Engl . که مترادف آن‌Balsamodendron myrrha T .Ness . می‌باشد. این‌گونه بومی عربستان و ساحل افریقایی دریای سرخ است.

2. گونه‌Commiphora abissinica Engl . که در حبشه انتشار دارد.

3.Commiphora schimperi Engl ..

درختچه‌های فوق که مرّ تولید می‌کنند در کتب طب سنتی با نام «مرّان» آمده است.

مشخصات گیاه

گیاهی که از آن صمغ مرّ گرفته می‌شود درختچه‌ای است خاردار دارای شاخه‌های کوتاه. گلهای آن دو نوع نر و ماده. میوه آن گرد به شکل گلابی و کمی گوشتی است.

محل رویش این درختچه و گونه‌های مختلف آن مناطق گرمسیری جنوب عربستان،

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 184

حبشه و قسمت جنوبی دریای سرخ مقابل بندر عدن و سرانجام سواحل افریقایی دریای سرخ و سواحل سومالی در افریقا می‌باشد. چون این صمغ بیشتر از عربستان و حجاز به ایران وارد می‌شود غالبا در سفرهای حجّ در بازار مکه و حجاز برای فروش عرضه می‌گردد، در ایران آن را مرّ مکی یا مرّ حجازی نامند که البته با صمغ عربی متفاوت است و نباید با آن اشتباه شود.

مشخصات صمغ

مرّ مکی در فصل گرما مانند اغلب صمغها به مقدار کم خودبه‌خود از تنه و ساقه درخت ترشح می‌کند ولی برای اینکه به مقدار زیادتر گرفته شود، تنه درخت را شکاف می‌دهند و شیره درخت که ابتدا سفید و بعد از ماندن قرمز مایل به قهوه‌ای می‌شود خارج می‌شود. این نوع مرّ مکی را که نوع مرغوب و خالص است اصطلاحا «مرّ البطارح» می‌نامند. روش دیگر برای استخراج مرّ این است که پوست درخت را گرفته و با قطعات تنه یا ساقه در آب جوش می‌پزند و پس از پختن آن را صاف می‌نمایند و سپس آن را تبخیر می‌کنند و رسوبات منجمد باقیمانده پس از تبخیر تحت نام مرّ به بازار عرضه می‌شود. این نوع مرّ به علت اینکه با مواد دیگری از گیاه مخلوط می‌باشد نامرغوب و رنگ آن سیاه است و آن را نوعی میعه سائله نیز می‌گویند. نوع مرّ مکی مرغوب به شکل قطعه‌های اشکی بی‌نظم به بزرگی یک گیلاس یا یک گردو، وزین، قرمز قهوه‌ای، دارای بوی مطبوع و معطّر و شکننده است براحتی شکسته و خرد می‌شود مقطع آن درخشنده و برّاق و در مقطع آن خطوط سفیدی شبیه به اثر ناخن دیده می‌شود. طعم آن تلخ است و از صمغ رزینی و ماده لعابی و اسانس و املاح مختلف تشکیل شده است. این نوع مرّ مکّی مرغوب را به فرانسوی‌Myrrhe en larmes نامند. نوع دیگر را که کمی نامرغوب و ناخالص است‌Myrrhe en sorte گویند.

ترکیبات شیمیایی

از نظر ترکیبات شیمیایی در صمغ رزینی مرّ 10- 5/ 2 درصد اسانس شامل ترپن، 40- 30 درصد صمغ شامل آرابینوز، گالاکتوز، اسید متیل گلی کورونیک 274] و بقیه در

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 185

حدود 40- 30 درصد رزین است که در حدود 60 درصد رزین را الکلها، اسیدهای ترپنیک تشکیل می‌دهند و یک ماده تلخ و ... در آن یافت می‌شود. ماده صمغی مرّ در آب حل می‌شود ولی قسمت رزینی آن در الکل محلول است.

خواص- کاربرد

در هندوستان از صمغ رزینی مرّ در موارد سوء هاضمه و در بیماری کلروز[275] که در اثر کمی گلبول قرمز خون و کاهش ماده هموگلوبین در خون ایجاد می‌شود و علامت آن رنگ‌پریدگی و زردی رنگ پوست بخصوص در دختران جوان است، مصرف می‌شود. و به علاوه در مورد ناراحتی‌های رحم و بند آمدن عادت ماهیانه در دورانی که به‌طور طبیعی باید وجود داشته باشد، تجویز می‌گردد]G .I .M .P[ .

مرّ از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی خیلی گرم و خشک است، بنابراین خواص عمده آن خشک‌کننده رطوبتهای بدن و قابض است. در عین حال انسداد و گرفتگی‌های مجاری را باز می‌کند و دارویی منضج و یا به اصطلاح اعتدال‌دهنده است، یعنی در موارد یبوست مسهل است و در مورد اسهال قابض می‌باشد. بادهای داخل معده و ورمهای سرد بلغمی را تحلیل می‌برد و مانع تعفن اخلاط می‌شود به همین دلیل در روزگار قدیم در موقع مومیایی کردن اجساد رسم بوده است برای خشک کردن رطوبتها و ممانعت از تعفن، داخل اجساد را با مرّ مخلوط با سایر ادویه اندود می‌کرده‌اند. اگر نیم گرم آن خورده شود برای پاک کردن دماغ مفید است و اگر با آب مرزنجوش بخورند برای پیشگیری و ممانعت از زکام شدن بسیار مؤثر است.

اگر با دم‌کرده نعنا خورده شود برای رفع بدبویی بینی اثر مفید دارد. پاشیدن گرد آن روی زخمها برای خشک کردن زخمهای سرد مؤثر است. ضماد آن با کندر برای التیام اغلب زخمهای سر سریع الاثر است. اگر با سرکه و آب و دم‌کرده مارچوبه مخلوط نمایند و در دهان مضمضه کنند برای رفع تعفن زخمهای دهان مفید است. اگر با سرکه عنصل مخلوط کنند و مضمضه نمایند برای رفع و قطع خون بن دندان نافع است.

برای تهیه سرکه عنصل باید در حدود 500 گرم پیاز دشتی یا پیاز صحرایی 276] را

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 186

گرفته ورق‌ورق کرده در سرکه ریخته بجوشانند تا کاملا پخته و در آن حل شود، سپس آن را با فشار صاف نموده و مصرف نمایند.

اگر مرّ به‌طور خالص مصرف شود برای سستی معده، رفع رطوبات آن، تحلیل بادهای معده، تحلیل خون منجمد در رحم و تسهیل دفع زردآب و بلغم و همچنین برای زخمهای معده، دل‌پیچه، ورم طحال، درد کلیه و مثانه مفید است. استفاده از ضماد آنکه با سرکه رقیق و صمغ لاذن و روغن مورد درست شود، برای رشد و تقویت مو مفید است و موجب انبوهی آن شده و مانع ریختن مو می‌شود و اگر با آب ترب مخلوط شود برای بهق و کلف 277] و فروکش کردن خال صورت و تحلیل خون منجمد زیر پوست نافع است. مصرف مرّ به علت گرمی زیاد آن برای اشخاص گرم‌مزاج مضرّ است بخصوص مضرّ مثانه می‌باشد.

در گزارش دیگری آمده است که از مرّ مکی مانند عوارض محرک و مقوی در استعمال داخلی، استفاده می‌کنند، مخصوصا در مورد دردهای سر معده، ناراحتی‌های معده 278] و در کلروز که بیماری زردی در اثر کم‌خونی است، مفید می‌باشد. همچنین در رفع اخلاط سینه، رفع زکامهای مزمن، در مراحل اولیه بیماری سل، در بیماری کمی ویتامین‌C [279] مصرف داخلی آن در اغلب موارد شفابخش است. برای آنژینهای قانقرایایی، سیاه‌سرفه و قانقرایا نیز استعمال می‌شود.

مرّ از اجزاء ترکیب اغلب خمیر دندانهای اروپایی است و معتقدند که بر ضد باکتری‌های دهان مفید است. و مانع فساد و کرم‌خوردگی می‌شود. در برخی از فروشگاههای فرآورده‌های طبیعی در امریکا یک ترکیب تجارتی آن به نام‌Merfluan عرضه می‌گردد.

درختچه تولیدکننده مرّ را مرّان نامند. در مورد خواص قسمتهای مختلف درخت شامل عصاره برگ آن نیز خواصی ذکر شده است، از جمله معمول است اگر 5 گرم عصاره برگ آن را با سرکه رقیق بخورند برای سم افعی گزیده تریاق مؤثری است و با

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 187

آثار سوء سم مقابله می‌کند. البته اگر افعی از نوع افعی‌هایی که در محل رویش این گیاه زندگی می‌کنند باشد، اثر آن تجربه شده است.

در امریکا به عنوان مایع شست‌وشوی دهان یک قاشق مربّاخوری گرد مرّ مکی را با یک قاشق مربّاخوری اسید بوریک در 500 گرم آب جوش ریخته و نیم ساعت می‌گذارند خیس بخورد و صاف روی آن را برمی‌دارند و مصرف می‌کنند. برای تهیه دم‌کرده آن به عنوان پیشگیری از بیماری‌های قلبی یک قاشق مربّاخوری گرد مرّ را در یک پیمانه (220 گرم) آب جوش 10 دقیقه خیس می‌کنند و 2 پیمانه در روز می‌خورند. طعم مرّ تلخ و نامطبوع است. بنابراین بهتر است کمی عسل یا آب لیموترش یا شکر اضافه نمود. در مورد مصرف تنطور آن 4/ 1 قاشق مربّاخوری تنطور 3 بار در روز مصرف می‌شود. مرّ نباید به کودکان زیر دو سال داده شود و برای کودکان بزرگتر و اشخاص بزرگتر از 65 سال با دم‌کرده رقیق شروع و بتدریج تا حد مجاز افزایش داده شود. زنان باردار و مادران شیرده نیز باید از مصرف مرّ اجتناب کنند. مصرف زاید بر حد مجاز مرّ ملین خیلی قوی است و ممکن است موجب عرق کردن و آشفتگی و تهوع شود.

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 188

///////////////

مُرّ یا مِرّ (مرِّ مَکّی یا مرِّ حجازی) صمغ رزینِ معطّری است که از درختچه‌ای از خانواده Burseraceae گرفته می‌شود. سه گونه از درختچه‌های این خانواده، حاوی صمغ مِرّ هستند. در طب سنتی به درختچه‌هایی که مر از آنها تولید می‌شود «مرّان» گویند.^[۱]

شاخه‌ها، برگ و گل‌های درختچه مرّ

محتویات

[نمایش]

پانویس[ویرایش]

1. پرش به بالا↑ میر حیدر، معارف گیاهی (دوره ۸ جلدی)، ۶:‎ ۱۸۳.

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

· میرحیدر، حسین. معارف گیاهی. ج. ۶. چاپ اول. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۳. ۶۴۷.

///////////////

به عبری:

מוֹר הוא בושם המופק משרף עץ המור (Commiphora Myrrha) אשר מקורו באתיופיה ותימן. לדעת הרמב"ם, המור מופק מן החי - מאיל המושק.

///////////////

به ترکی مُر:

Mür (Arapça: مر murr), özellikle Yakın Doğu'da ilaç yapımında ve parfümeride yararlanılan, kokulu, yapışkan birreçine türü.^[1] Başta Commiphora myrrha olmak üzere, çeşitli Commiphora türüne dahil ağaçlardan elde edilir.

//////////////

Myrrh

From Wikipedia, the free encyclopedia

For the record label, see Myrrh Records.

Commiphora myrrha tree, one of the primary trees from which myrrh is harvested.

Myrrh is a common resin in theHorn of Africa.

An essential oil extracted from myrrh (Commiphora myrrha)

Myrrh /ˈmɜːr/ from the Hebrew '"מור"' ("mor") and Arabic مر (mur) is the aromatic resin of a number of small, thorny tree species of the genus Commiphora,^[1] which is an essential oiltermed an oleoresin. Myrrh resin is a natural gum. It has been used throughout history as a perfume, incense and medicine. Myrrh mixed with wine can also be ingested.

When a tree wound penetrates through the bark and into the sapwood, the tree bleeds a resin. Myrrh gum, like frankincense, is such a resin. When people harvest myrrh, they wound the trees repeatedly to bleed them of the gum. Myrrh gum is waxy and coagulates quickly. After the harvest, the gum becomes hard and glossy. The gum is yellowish and may be either clear or opaque. It darkens deeply as it ages, and white streaks emerge.^[2]

Myrrh gum is commonly harvested from the species Commiphora myrrha, which is native toYemen, Somalia, Eritrea and eastern Ethiopia. Another commonly used name, Commiphora molmol,^[3] is now considered a synonym of Commiphora myrrha.^[4] The related Commiphora gileadensis, native to Eastern Mediterranean and particularly the Arabian Peninsula,^[5] is the biblically referenced Balm of Gilead,^[6] also known as Balsam of Mecca. Several other species yield bdellium and Indian myrrh.

The oleo gum resins of a number of other Commiphora species are also used as perfumes, medicines (such as aromatic wound dressings), and incense ingredients. These myrrh-like resins are known as opopanax, balsam, bdellium, guggul and bisabol.

Fragrant "myrrh beads" are made from the crushed seeds of Detarium microcarpum, an unrelated West African tree. These beads are traditionally worn by married women in Mali as multiple strands around the hips.

The name "myrrh" is also applied to the potherb Myrrhis odorata, otherwise known as "cicely" or "sweet cicely".

In numerous places in the Old Testament, such as Genesis 37:25 and Exodus 30:23, myrrh is mentioned as a rare perfume with intoxicating qualities.

Myrrh is also mentioned in the New Testament as one of the three gifts the magi presented to the Christ Child (Matthew 2:11). Myrrh was also present at Jesus's death and burial. Jesus was offered wine and myrrh before the crucifixion (Mark 15:23). Nicodemus and Joseph of Arimathea brought a 100-pound mixture of myrrh and aloes to wrap Jesus' body (John 19:39).

Contents

[show]

Etymology[edit]

The word "myrrh" derives from the Aramaic ܡܪܝܪܐ (murr), and Arabic مر (mur)، meaning "bitter". Its name entered the English language from the Hebrew Bible, where it is called mor, מור, and later as a Semitic loanword^[7] was used in the Greek myth of Myrrha, and later in theSeptuagint; in the Greek language, the related word μύρον (mýron) became a general term forperfume.

Attributed medicinal properties[edit]

Commiphora gileadensis (listed as "Balsamodendron ehrenbergianum"

This section needs more medical references forverification or relies too heavily on primary sources.Please review the contents of the section and add the appropriate references if you can. Unsourced or poorly sourced material may be challenged and removed.(August 2015)

Medicine[edit]

In pharmacy, myrrh is used as an antiseptic in mouthwashes, gargles, and toothpastes.^[8]Myrrh is currently used in some liniments and healing salves that may be applied to abrasions and other minor skin ailments. Myrrh has also been recommended as an analgesic for toothaches and can be used in liniment for bruises, aches, and sprains.^[9]

Myrrh is a common ingredient of tooth powders. Myrrh and borax in tincture can be used as a mouth-wash. A compound tincture, or horse tincture, using myrrh is used in veterinary practice for healing wounds. Meetiga, the trade-name of Arabian Myrrh, is more brittle and gummy than that of the Somalian variety and does not have the latter's white markings. Liquid Myrrh, or Stacte, spoken of by Pliny, also an ingredient of Jewish holy incense, was formerly obtainable and greatly valued but cannot now be identified in today's markets. Myrrh gum is used for indigestion, ulcers, colds, cough, asthma, lung congestion, arthritis pain, and cancer.^[10]

"As part of a larger search for anticancer compounds from plants, the researchers obtained extracts from a particular species of myrrh plant (Commiphora myrrha) and tested it against a human breast tumor cell line (MCF-7) known to be resistant to anticancer drugs. Research data indicated that the extract killed all of the cancer cells in laboratory dishes.".^[11]

Traditional Chinese medicine[edit]

In traditional Chinese medicine, myrrh is classified as bitter and spicy, with a neutral temperature. It is said to have special efficacy on the heart, liver, and spleen meridians as well as "blood-moving" powers to purge stagnant blood from the uterus. It is therefore recommended for rheumatic, arthritic, and circulatory problems, and for amenorrhea, dysmenorrhea, menopause, and uterine tumors.

Myrrh's uses are similar to those of frankincense, with which it is often combined in decoctions, liniments and incense. When used in concert, myrrh is "blood-moving" while frankincense moves the Qi, making it more useful for arthritic conditions.

It is combined with such herbs as notoginseng, safflower petals, angelica sinensis, cinnamon, and salvia miltiorrhiza, usually in alcohol, and used both internally and externally.^[12]

Ayurvedic medicine[edit]

Myrrh is used in Ayurveda and Unani medicine, which ascribe tonic and rejuvenative properties to the resin. It (daindhava) is utilized in many specially processed rasayana formulas in Ayurveda. However, non-rasayana myrrh is contraindicated when kidney dysfunction or stomach pain is apparent or for women who are pregnant or have excessive uterine bleeding.

A related species, called guggul in Ayurvedic medicine, is considered one of the best substances for the treatment of circulatory problems, nervous system disorders and rheumatic complaints.^[13][14]

Mechanisms of action[edit]

In an attempt to determine the cause of its effectiveness, researchers examined the individual ingredients of a herbal formula used traditionally by Kuwaiti diabetics to lower blood glucose. Myrrh and aloe gums effectively improved glucose tolerance in both normal and diabetic rats.^[15]

Myrrh was shown to produce analgesic effects on mice which were subjected to pain. Researchers at the University of Florenceshowed that sesquiterpenes furanoeudesma-1,3-diene and curzarene in the myrrh affect opioid receptors in the mouse's brain which influence pain perception.^[16][17]

Mirazid, an Egyptian drug made from myrrh, has been investigated as an oral treatment of parasitic ailments, including fascioliasis andschistosomiasis.^[18]

Myrrh has been shown to lower LDL cholesterol (bad cholesterol) levels as well as to increase the HDL cholesterol (good cholesterol) in various tests on humans done in the past few decades. A 2009 laboratory test showed this same effect on albino rats.^[19]

In studies done on mice, myrrh has been shown to have significant inhibiting effects on certain types of cancer. The active constituents of myrrh accredited with this property are sesquiterpenes. These tests were done using the myrrh species Commiphora molmol and were also found to inhibit tumor growth.^[20]

Religious ritual[edit]

Myrrh was used by the ancient Egyptians, along with natron, for the embalming of mummies.^[21]

Myrrh was an ingredient of Ketoret, the consecrated incense used in the First and Second Temples at Jerusalem, as described in theHebrew Bible and Talmud. An offering was made of the Ketoret on a special incense altar and was an important component of theTemple service. Myrrh is also listed as an ingredient in the holy anointing oil used to anoint the Tabernacle, high priests and kings.

Oil of myrrh is used in the book of Esther (2:12) in a purification ritual for the new queen to King Ahasuerus:

"Now when every maid's turn was come to go in to king Ahasuerus, after that she had been twelve months, according to the manner of the women, (for so were the days of their purifications accomplished, to wit, six months with oil of myrrh, and six months with sweet odors, and with other things for the purifying of the women;)^[22]

Myrrh was traded by camel caravans overland from areas of production in southern Arabia by the Nabataeans to their capital city ofPetra, from which it was distributed throughout the Mediterranean region.^[6]

According to the book of Matthew 2:11, gold, frankincense and myrrh were among the gifts to Jesus by the Biblical Magi "from the East". Because of its mention in the New Testament, myrrh is an incense offered during Christian liturgical celebrations (see Thurible). Liquid myrrh is sometimes added to egg tempera in the making of icons.

Matthew records that as Jesus went to the cross, they gave him vinegar to drink mingled with gall: and when he had tasted thereof, he would not drink (Matthew 27:34). Mark described the drink as wine mingled with myrrh (Mark 15:23).

Myrrh is mixed with frankincense and sometimes more scents and is used in almost every service of the Eastern Orthodox, Oriental Orthodox, traditional Roman Catholic and Anglican/Episcopal Churches.

Myrrh is also used to prepare the sacramental chrism used by many churches of both Eastern and Western rites. In the Middle East, the Eastern Orthodox Church traditionally uses oil scented with myrrh (and other fragrances) to perform the sacrament of chrismation, which is commonly referred to as "receiving the Chrism".

According to the Encyclopedia of Islamic Herbal Medicine, "The Messenger of Allah stated, 'Fumigate your houses with al-shih, murr, and sa'tar.'" The author claims that this use of the word "murr" refers specifically to Commiphora myrrha.^[23]

Ancient myrrh[edit]

Modern myrrh has long been commented on as coming from a different source to that held in high regard by the ancients, having been superior in some way. Pedanius Dioscorides described the myrrh of the first century AD as most likely to refer to a "species ofmimosa", describing it "like the Egyptian thorn". He describes its appearance and leaf structure as "pinnate-winged". The ancient type of myrrh conjectured was noted for possessing a far more delightful odor than the modern. It was noted in 1837 that "The time, perhaps, is not far distant, when, through the spirit of research, the true myrrh-tree will be found".^[24]

Khollan Vafa : اخوان صفا

۱۳۹۵ خرداد ۲۸, جمعه

مُر مکی

دنبال کننده ها

بايگانی وبلاگ

درباره من