Khollan Vafa : اخوان صفا: نارمشک، نار هندی، رمان مصری، گل ناماشیر، اناکسیر...

نارمشک . [ م ُ ] (اِمرکب ) نار هندی . و آن تخمی است سرخ رنگ و اندک سبزی در میان دارد و آن را به عربی رمان مصری خوانند و خاصیت آن نزدیک به سنبل است . (برهان قاطع) (آنندراج ) (انجمن آرا). گل درختی است موسوم به ناماشیر. (مفاتیح ). انار خرد شکافته چون گلی با رنگی میان سرخی و سپیدی و زردی و در میان آن گلها به همان رنگ باشد و وی را در خراسان گل داده گویند. (از بحر الجواهر). انار هندی که اندک سبزی در میان باشد. (شمس اللغات ). بهندی او را اناکیسر گویند. (از تاج المصادر بیهقی ). نام میوه ای هندی . (ناظم الاطباء). نام شکوفه ای است دوائی . (فرهنگ نظام ). مشک الرمان . اقماع الرمان . نام داروئیست (شعوری ). فادانیا. عودالریح . ورد الحمیر. رمان مصری . کهیانا. عودالصلیب . وردالحمار. ناغیست . نارماسیس . حکیم مؤمن آرد: اسم فارسی شکوفه ٔ نباتیست سرخ مایل به زردی و از نخود بزرگتر و در شکل شبیه به انار کوچکی که گلش نریخته باشد و در خراسان کثیرالوجود است و درخت او به قدر درخت انار است و نزد بعضی او و نار قیصر یک چیزند و آن اصلی ندارد. (از تحفه ٔ حکیم مؤمن ص 253). ابن بیطار آرد: اسحاق بن عمران گوید، انارخرد شکافته ای است شبیه به گل سرخ رنگش متمایل به سپیدی و سرخی و زردی است در وسط آن نوار است که رنگ آن نیز چنین است و طعمی عفص و بوئی خوش دارد و آن را از خراسان می آورند گرم و خشک است . رازی در حاوی گوید:نار مشک فقاح درختی است به نام نارماسیس ، و خاصیتش ترقیق و تلطیف با هم است ابن سینا گوید: لطیف و محلل است و برای کبد و معده نافع است . (از ابن بیطار ج 2 ص 175). نام گلی است خوشبو که بزبان هندی ناکیسر گویند. (شمس اللغات ). || کوره ٔ آهنگری را گویندبه اعتبار آتش و انگشت . (برهان قاطع) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). کوره ٔ آهنگران . (شمس اللغات ) (شعوری ).

///////////////

نارمشک‌. ناغبیست خوانند و آن اقماع رمان هندی است و صاحب منهاج گوید فقاحی و قشری و اقماعی بود مانند بسباسه اما مؤلف گوید فقاحی بود مانند تخمی سرخرنگ بود و اندک سبز در میان بود و اسحق بن عمران گوید از خراسان خیزد فی الجمله منفعت وی مانند منفعت سنبل بود و نیکوترین آن خوشبوی بود و طبیعت آن گرم بود در اول و خشک بود در دویم و گرم و خشک در سئوم لطیف بود معده و جگر سرد را نیکو بود و ملطف اخلاط غلیظ و محلل آن شیخ الرئیس گوید بدل آن دنک و نیم آن زنجبیل و نیم وزن آن پوست پسته بود و دانکی آن سنبل و ابن عمران گوید بدل آن بوزن آن کمون کرمانی بود و دو دانک آن قسط بحری بود

صاحب مخزن الادویه می‌نویسد: نارمشک بفتح نون و الف و کسر را و میم و سکون شین و کاف لغت فارسی است بمعنی مسک الرمان و آن را فارغیت نیز نامند و در قفطارغان در قانون باسم سوربارو مذکور است و گویند بهندی ناکیسر خوانند و در ماهیت آن اختلاف است بعضی گفته‌اند شکوفه نباتی است که در خراسان روید و سرخ مایل بزردی و از نخود بزرگتر و در شکل شبیه بانار کوچکی که گل آن بشکفته باشد و درخت آن بقدر درخت انار و چتری است و بعضی آن را و نارقیصر را یک چیز دانسته‌اند و اصلی ندارد.

ابو ریحان در صیدنه می‌نویسد: به لغت هندی نارمشک را ناک‌کیسر گویند و خشکی گوید اهل زمین هند او را ناگ‌یست گویند در کتب طب ناغیست آورده است و آن نوعی گل هندی خوش‌بوی و لون او سرخ است و گلهای او به گلنار شباهت دارد- رازی گوید نارمشک شکوفه درختی است که او را نافاشره گویند

//////////////

نارمشک

اشاره

به فارسی و در کتب طب سنتی آن را «نارمشک» نام‌اند. به فرانسوی‌Mesua وBois de fer de Ceylan و به انگلیسی‌Iron wood tree و به هندی «ناگ‌کزاز» گفته می‌شود. گیاهی است از خانواده‌Guttiferae ، نام علمی آن‌Mesua ferrea L . می‌باشد.

مشخصات

گیاهی است بصورت درخت کوچک در ابعاد درخت انار و معمولا قسمتی از این درخت که دارو می‌باشد و در طب سنتی مستعمل است، گلها و غنچه‌های بازنشده آن است که در ابعاد یک نخود به رنگ سرخ مایل به زردی و معطر و خوش‌بو می‌باشد و به همین دلیل آن را نارمشک که همان مشک‌انار است نامیده‌اند. این درخت دارای چوب بسیار سخت و درعین‌حال خوش‌بو است که چون خوب صیقل می‌شود در نجاری زینتی کاربرد دارد. بوی غنچه و چوب این درخت شبیه بوی انیس است.

این درخت بومی شبه‌قاره هند است و تا شبه‌جزیره مالایا انتشار دارد و در جاوه کاشته می‌شود. از نظر وجود این درخت در ایران شلیمر وجود آن را در خراسان ذکر کرده و در مخزن الادویه نیز آمده است که در خراسان می‌روید، ولی تا به حال گزارشی از گیاه‌شناسان در این مورد در دست نمی‌باشد.

معارف گیاهی، ج‌3، ص: 364

ترکیبات شیمیایی

از نظر ترکیبات شیمیایی در گلها و غنچه‌های درخت اسانس روغنی فرّار و دو ماده تلخ یافت می‌شود. در بررسی دیگری آمده است که در آن در حدود 1 درصد ماده عامل تلخ به نام مزوئول 627] وجود دارد]G .I .M .P[ . در گزارش علمی دیگری آمده است که اسید رزینی که در روغن دانه آن وجود دارد، دارای اثر سمی محدودی روی قلب است.

خواص- کاربرد

در برمه از گلهای آن به عنوان قابض و از برگهای آن برای معالجه گزش مار استفاده می‌شود [راجر]. در شبه‌جزیره مالایا از گلهای خشک آن به عنوان دارو استفاده می‌شود و معمولا برای تقویت مادران پس از تولد نوزاد تجویز می‌شود که بخورند [ریدلی و برکیل . در اندونزی از غنچه‌های بازنشده درخت و از گلهای آن و از اتامینهای معطر گل (آلات نر گل) و یا از گلهای محتوی آلات نر له‌شده گل از همه آنها داروهای مختلفی و همچنین مواد و ترکیبات آرایشی [بورسما و فایدهین و مرهم و روغنهای مالیدنی [وان‌استی‌نیس- کروزمان درست می‌کنند. از مغز هسته له‌شده میوه درخت در استعمال خارجی به صورت ضماد برای التیام زخم استفاده می‌کنند [برکیل . و همچنین این ضماد برای التیام و فروکش کردن تاول به کار می‌رود [هین و کلوپن‌برگ- ورستیغ .

از روغن دانه‌های آن روی موضعهای ناراحت پوست و تحریک‌شده و تاولی می‌مالند و ضمنا از این روغن در موارد روماتیسم نیز روی اعضای دردناک مالیده می‌شود [وان‌استی‌نیس- کروزمان . در هند از گلهای آن به عنوان قابض و برای تقویت معده و تسکین سرفه‌های توأم با ناراحتی و خشونت سینه استفاده می‌شود.

له‌شده گلها را با کره و کمی شکر مخلوط کرده و خمیری درست می‌کنند و در موارد بواسیر خونی می‌مالند. از غنچه‌های بازنشده برای قطع اسهال خونی خورده می‌شود.

پوست درخت قابض و معطر است و آن را مخلوط با زنجبیل به عنوان معرق تجویز می‌کنند. از برگهای درخت و له‌شده برگ و گل در موارد گزش مار و عقرب استفاده می‌شود.

معارف گیاهی، ج‌3، ص: 365

از نظر طبیعت نارمشک طبق نظر حکمای طب سنتی کمی گرم و خشک است و از نظر خواص معتقدند که خوردن غنچه‌های بازنشده و گلهای آن برای مالیخولیا و وسواس و تقویت کبد و معده و روده‌ها در اشخاص سردمزاج مفید است.

از ضماد له‌شده گلها برای خشک کردن و التیام زخمها و جراحتها استفاده می‌شود و از پاشیدن گرد آن نیز در همین مورد استفاده می‌شود. نارمشک مضر مثانه است و خوردن و یا مالیدن آن ایجاد زردی رنگ صورت می‌کند از این نظر باید با روغن بادام مصرف شود. مقدار خوراک آن 10- 8 گرم است.

معارف گیاهی، ج‌3، ص: 366

///////////////

نارمشک: به لغت هندی «نارمشک» را «ناک کیسر» گویند و خشکی گوید اهل زمین هند او را «ناگ یست» گویند و در کتب طب «ناغیست» آورده است و «ناغیست» نوعی از «گل هندی» خوشبوی و لون او سرخ است و برگ این گل و قمعهای او به گلنار مشابهت دارد. رازی گوید «نارمشک» شکوفه درختی است که او را «تافاشی» گویند و ارجانی گوید «نارمشک» پوستها باشد با قمعهای شکوفه به هم آمیخته و به «بسباسه» ماند. (صیدنه ص 681). ناغبیست خوانند و آن اقماع رمان هندی است و صاحب منهاج گوید فقاحی و قشری و اقماعی بود مانند بسباسه، اما مؤلف گوید فقاحی بود.

(اختیارات ص 431). نارمشک لغت فارسی است به معنی مسک الرمان و آن را فارغیت نیز نامند و در قفطارغان در قانون به اسم سوربار و مذکور است و گویند به هندی ناکیسر خوانند و در ماهیت آن اختلاف است. (مخزن ص 860).

یادگار، در دانش پزشکی و داروسازی، متن، ص: 376

///////////////

Mesua ferrea

From Wikipedia, the free encyclopedia

Ceylon ironwood

Ceylon ironwood in Thelwatta, South-East Sri Lanka.
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Rosids
Order:	Malpighiales
Family:	Calophyllaceae
Genus:	Mesua
Species:	*M. ferrea*
Binomial name
*Mesua ferrea* L.
Synonyms
Mesua coromandelina Wight Mesua nagassarium (Burm.f.)Kosterm. Mesua pedunculata Wight Mesua roxburghii Wight Mesua sclerophylla Thw. Mesua speciosa Choisy Mesua stylosa

Mesua ferrea (Sri Lankan ironwood, Indian rose chestnut, or Cobra's saffron), is a species in thefamily Calophyllaceae. This slow-growing tree is named after the heaviness and hardness of its timber. It is widely cultivated as an ornamental due to its graceful shape, grayish-green foliage with a beautiful pink to red flush of drooping young leaves, and large, fragrant white flowers. It is native to wet, tropical parts ofSri Lanka, India, southern Nepal, Burma, Thailand, Indochina, the Philippines, Malaysia and Sumatra, where it grows in evergreen forests, especially in river valleys. In the eastern Himalayas and Western Ghats in India it grows up to altitudes of 1500 meters, while in Sri Lanka up to 1000 meters.^[1]

Contents

[show]

Description[edit]

The tree can grow over 30 meters tall, often buttressed at the base with a trunk up to 2 meters in diameter. The bark of younger trees has an ash grey color with flaky peelings, while of old trees the bark is dark ash-grey with a red-brown blaze. It has simple, opposite, narrow, oblong to lanceolate, blue-grey to dark green leaves that are 7–15 cm long and 1.5–3.5 cm wide, with a whitish underside. The emerging young leaves are red to yellowish pink and drooping. The branches are slender, terete and glabrous. The bisexual flowers are 4–7.5 cm in diameter, with four white petals and a center of numerous orange yellow stamens. The fruit is an ovoid to globose capsule with 1 to 2 seeds.^[2]

History of the tree in Sri Lanka[edit]

In the dry zone areas of Sri Lanka—where ironwood trees normally do not grow wild, large, old ironwood trees can be seen around the remains of ancient Buddhist monasteries on rocky hills around Dambullasuch as Na Uyana Aranya, Namal Uyana, Na-golla Aranya, Pidurangala near Sigiriya, Kaludiya Pokuna near Kandalama, and Ritigala. They are probably the descendants of trees planted as ornamentals in the monasteries in ancient times during the Anuradhapura period. Older trees form suckers or shoots from the base of the trunk, which become new trees when the old trunk falls down; therefore the bases and roots of some ironwood trees in these sites might be very old.^[3]

In Theravada Buddhism, this tree is said to have used as the tree for achieved enlightenment, or Bodhi by four Lord Buddhas called "Mangala - මංගල", "Sumana - සුමන", "Revatha - රේවත", and "Sobhitha - සෝභිත".

Uses[edit]

As the English name indicates, the wood of this tree is very heavy, hard and strong. The density is 940 to 1,195 kg/m³ (59 to 75 lb/ft³) at 15% moisture content. The colour is deep dark red. It is hard to saw and is mainly used for railroad ties and heavy structural timber.^[4]

In Sri Lanka the pillars of the 14th century Embekke Shrine near Kandy are made of iron tree wood.^[5]

The flowers, leaves, seeds and roots are used as herbal medicines in India, Malaysia, etc.^[6] and in Nag Champa incense sticks.

In eastern state of Assam, India, its seeds were also used for lighting purpose in evening for day to day purpose (while mustard oil for religious and health and culinary purposes) before the introduction of kerosene by the British.

Taxonomical status[edit]

Mesua ferrea is a complex species and has recently been split into several species and varieties.^[7]A.J.G.H. Kostermans and Gunatilleke et al. call the tree described in this Wikipedia article Mesua nagassarium. Kostermans lists several subspecies of Mesua nagassarium.

These authors list Mesua ferrea as a separate species that is endemic to Sri Lanka and is a small, 15 meters high tree that grows near streams and in marshes in the Southwest of Sri Lanka, where it is called "Diya Na" in Sinhala, meaning "Water Na Tree". This "Diya Na" is not cultivated.^[8] Gunatilleke et al. (p. 139), however, remark in a footnote: "In the most recent revision diya na is named as Mesua thwaitesii and na as Mesua ferrea".

Kostermans and Gunatilleke et al. classify Mesua ferrea in the Clusiaceae family, while in the AgroForestryTree Database it is allocated to theGuttiferae family.

Vernacular names[edit]

Mesua ferrea has different names in various languages.^[9]

· සිංහල: Na (නා)

· Assamese: Nahor (নাহৰ), Nokte ( নোক্তে)

· Meghalaya (Garo): Kimde

· Bengali: Nagesar (নাগেশ্বর)

· Hindi: Gajapushpam; Nāg champa (नाग चम्पा), Nāgakesar (नाग केसर)

· Filipino: kaliuas

· Javanese: nagasari

· Kannada: Nagasampige (ನಾಗಸಂಪಿಗೆ)

· Malaysian: penaga

· Malayalam: Nagachampakam; Veila

· Marathi: Nagchafa, Thorla chafa

· Myanmar: Kant Kaw

· Mizo: Airawhlui

· Odia: Nageswara, Nagakesara

· Română: Kesara

· Sanskrit: Champeryah; Nāgakesara; Nāgapushpa, Nāga (नाग)

· Sinhala: Nā

· Tamil: Iravam(இரவம்), Iruḷmaram(இருள்மரம்), Cheru-nagapu; Sirunagappoo; Veilutta-champakam, Tadinangu, Naka

· Telugu: Nagakesara

· Thai: bunnak (ปุนนาค)

· Urdu: Narmishka (नर्मिश्क)

· Vietnam: Vắp ( Theo Y Học Tuệ Tĩnh - HuuDuc)

Khollan Vafa : اخوان صفا

۱۳۹۵ تیر ۶, یکشنبه

نارمشک، نار هندی، رمان مصری، گل ناماشیر، اناکسیر...

دنبال کننده ها

بايگانی وبلاگ

درباره من