زبان گنجشک

کتابخانه دیجیتال



 زبان گنجشك excelsior fraxinus -

اسامى گوناگون زبان گنجشك
گـنـجـشك است . به اين گياه لسان العصافير نيز مى گويند كه اسم غلطى است . زبان گنجشك در عربى به لسان العصفور و مران معروف است . بنجشك زوان ، بنجشك زبان ، مـرغ زبـانـك ، تـلك ، تـل كـوچـكى ، وان ، ون ، وند، ونو، سر، اهر، بناو، بناوچ ، بنيو، قـزل يـوشن ، قوش ديلى ، شجره العصافير و شجر البق از اسامى ديگر زبان گنجشك است .
زبـان گـنجشك در زبان لاتين به excelsior fraxinus، در زبان انگليسى به ash، در زبان فرانسه به frene و در زبان آلمانى به esche echte شهرت دارد .مشخصات كلى زبان گنجشك
رخـتـى بـوده و گـلهـاى قـرمـز رنـگ مـايـل بـه قـهـوه اى آن قـبـل از رويـيـدن برگ ظاهر مى شود . زبان گنجشك داراى انواع و اقسام مختلفى است كه فـرق آنها در تعداد برگچه ها و شكل ظاهرى آنها است . درخت زبان گنجشك هم به حالت وحـشـى و خـودرو در نـقـاط مـخـتـلف ايـران از جـمله گرگان ، مازندران و رويد و هم بطور زينتى در تهران و بسيارى نقاط ديگر مى كارند. قسمت مورد استفاده زبان گنجشك برگ ، مـيـوه ، سـاقه و پوست درخت آن است . زمان چيدن برگهاى آن در ماه هاى خرداد و تير است . پـوسـت و شـاخـه درخـت زبان گنجشك طعمى تلخ و گس داشته و داراى طبيعتى گرم است . لازم به ذكر است كه اين درخت زيبا بيشتر در اقليم خنك ، سراشيبى هاى سنگلاخ خصوصا رو بـه جـنـوب مى رويد و گاهى تا 30 متر هم ارتفاع دارد . از اين درخت شيره اى ترشح مـى شود كه به سهل شيرين شهرت دارد . مگس معروف كانتا ريد برگ از شيره اين درخت تغذيه مى كند.
نسخه هاى شفابخش زبان گنجشك
1 - درمان درد روماتيسم با زبان گنجشك
يـك مـشـت از گـل و بـرگـهـاى درخـت زبـان گـنـجـشـك را بـمـدت 15 روز در يـك ليـتـر الكـل 60 درجـه بـخـيـسـانـيـد، سـپـس آنـرا صـاف نـمـوده ، ابـتـدا بـا مـحـلول صـاف شـده ايـن الكـل مـحـل درد را شـسـتـشـو دهـيـد و سـپـس تـفـاله آنـرا بـر محل درد كمپرس و ضماد كنيد .
َََ
2 - رفع چاقى با زبان گنجشك
افـرادى كـه رژيـم لاغرى مى گيرند بويژه خانمها، چنانچه در رژيم غذائى خود روزانه مـصـرف دو فنجان دم كرده برگهاى زبان گنجشك را در دو وعده صبح و عصر قرار دهند، شاهد نتايج بيشتر، زودتر و موثرترى براى رفع چاقى خود خواهند بود .
3 - درمان نقرس با زبان گنجشك
استفاد از چاى طبى زبان گنجشك (دم كرده برگ آن ) به تنهايى يا همراه با برگ توت فرنگى ، عناب و ترشك در طول چند هفته متوالى تاءثير زيادى در كاهش اسيد اوريك خون و درمان نقرس دارد .
4 - تقويت قواى جنسى با زبان گنجشك
20 گـرم پـودر مـيـوه زبـان گـنـجشك را با 15 گرم پودر جوز هندى يا جواز بوا و 25 گـرم مـغـز گـردوى چـرخ كـرده مـخـلوط نـمـوده ، 150 گـرم عسل را نيز به آن اضافه نماييد و خوب بهم بزنيد و روزى يك قاشق مرباخورى از آنرا ميل كنيد.
5 - رفع بند آمدگى ادرار با زبان گنجشك
اگر فردى دچار بند آمدگى ادرار شده باشد 25 تا 30 گرم برگ زبان گنجشك را در يـك ليـتـر آب جوش ريخته و بمدت 12 دقيقه بگذاريد تا دم بكشد، سپس آب آنرا صاف نموده و در دو وعده صبح و عصر ميل كند بند آمدگى ادرار او برطرف خواهد شد.
6 - پايين آوردن تب با زبان گنجشك
سـت و شـاخـه هـاى درخـت زبـان گـنـجـشـك داراى خـاصـيـتى تب بر و خلط آور مى باشند و قبل از پيدايش گنه گنه ( كينين ) آنرا براى درمان تب و نوبه بكار مى بردند . به همين منظور استفاده از جوشانده 40 گرم پوست و شاخه هاى زبان گنجشك در يك ليتر آب جهت پايين آوردن تب توصيه مى شود.
7 - دفع سنگ كليه و مثانه با زبان گنجشك
استفاده از عرق برگ زبان گنجشك به تنهايى يا همراه با عرق خارشتر داروى مفيدى جهت دفـع سـنـگ كـليـه و مـثـانـه مـى بـاشد. همچنين خوردن پودر زبان گنجشك به تنهايى و بصورت كفلمه يا بصورت دم كرده يك قاشق مرباخورى آن در يك استكان آب جوش بمدت 12 دقيقه مفيد است .
َََ
8 - درمان يبوست و خشكى مزاج با زبان گنجشك
بـرگـهـاى درخـت زبـان گـنـجـشـك خـاصـيت ملين و مسهل دارد . مصرف كم دم كرده يا پودر برگهاى اين گياه ملين معده بوده و مصرف زياد آن خاصيت مسهلى دارد .
9 - نقش زبان گنجشك در درمان نازايى خانمها
خـمـدان هـا سالم و عمل تخمك سازى به حال طبيعى انجام مى شود، اما كيسه رحم به عللى آمـادگـى پـرورش جـنـين را ندارد و يا لوله هاى اويدوكت كه تخمك از آنها به رحم مى آيد نـاراحـتيهايى دارد، يكى از داروهايى كه اين قبيل زنها مى توانند به خود بگيرند، پودر مـيـوه زبـان گـنـجـشـك اسـت كـه پس از پاك شدن از خون حيض بخود مى گيرند و بعد از نزديكى امكان باردار شدن را افزايش مى دهد .
10 - رفع گرفتگى عضلات با زبان گنجشك
قـرار دادن عـضـله گـرفـتـه در آب صـاف شـده جـوشـانـده بـرگ زبان گنجشك يا ضماد بـرگـهـاى تـر و تـازه كه آنرا كوبيده و با سركه مخلوط كرده باشند و همچنين ماليدن روغـن آن بـه مـحل گرفتگى عضلات اثر قاطعى در تسكين درد و رفع گرفتگى عضلات دارد .
11 - درمان سرفه و تنگى نفس با زبان گنجشك
خوردن شربت يا آب جوشانده برگهاى زبان گنجشك در دو نوبت صبح و عصر، سرفه و تـنـگـى نـفس را كه منشاء سردى و رطوبت داشته باشد برطرف مى سازد. همچنين كفلمه پودر برگ زبان گنجشك مفيد و موثر است .
َََ
12 - درمان اسهال مزمن با زبان گنجشك
يـك مـشـت از پـوسـت سـاقه زبان گنجشك را در يك ليتر آب بريزيد، بعد از دم كردن يا جـوشـانـدن ، قـبـل از دو وعـده غـذا و هـر بـار يـك فـنـجـان ميل كنيد جهت رفع اسهال نافع است .
نوع ديگر
دو مـشـت از پـوسـت سـاقـه زبـان گـنـجـشـك را در يـك ليـتـر آب بـريزيد و بعد از تهيه محلول دو بار در روز جهت رفع اسهال با آب آن حمام كنيد.
13 - خواص طبى و مصارف درمانى روغن با زبان گنجشك
زبـان گنجشك به پهلو، درد پهلو را تسكين مى بخشد . ماليدن آن به قضيب و اطراف آن مـوجـب تحريك قضيب شده و قواى جنسى و شهوانى را تقويت مى كند . ضماد آن به ماهيچه ها و عضلات علاوه بر رفع گرفتگى آنها بعنوان دارويى معرق (عرق آور) بكار مى رود. ماليدن آن به مفاصل و عضلات درد آنها را تسكين داده و در درمان بيماريهاى مفصلى بويژه نقرس و روماتيسم بسيار موثر است . تقريبا از تمام قسمتهاى اين گياه نظير پوست درخت ، برگ ، شاخه و ميوه آن روغن تهيه مى كنند .
َََ
طرز تهيه روغن زبان گنجشك
طرز تهيه اين روغن شبيه طرز تهيه روغن آويشن است . (به صفحه 30 رجوع شود)
14 - درمان لكنت زبان با زبان گنجشك
50 گـرم پـودر مـيـوه زبـان گـنـجشك را با 20 گرم پودر خولنجان مخلوط كرده ، 200 گـرم عـسـل را نـيـز بـه آن اضـافـه نـمـايـيـد و خـوب بـهـم بـزنـيـد و خـمـيـر حـاصـل را بـه شـكـل حـب هـايـى در آورده و روزى سـه حـب در سـه وعـده صـبح ، ظهر و شب ميل كنيد.
15 - فرآورده هاى گياهى و دارويى زبان گنجشك
درخت زبان گنجشك بيش از آنكه تنها يك درخت زينتى در خانه ها و برخى پاركها و بيشه ها باشد، يك درخت دارويى است و تقريبا تمام اجزاى آن به مصارف درمانى مى رسد. به هـمـيـن دليـل از آن فـرآورده هـاى بـيـشمارى تهيه مى كنند كه در زير تنها به چند مورد آن اشاره مى كنيم :
الف - پودر قاووت ضد آرتروز زبان گنجشك
جـهـت درمـان آرتـروز 65 تـا 80 گـرم مـيوه زبان گنجشك را نرم ساييده ، با كمى پودر نـبـات مـخـلوط كـرده ، بـه تـنـهـايـى يـا همراه با يك فنجان چاى كمرنگ هر دو روز يكبار ميل كنيد.
َََ
ب - عرق زبان گنجشك
از بـرگـها، ميوه و پوست درخت زبان گنجشك عرق تهيه مى كنند كه تقريبا تمام خواص زبان گنجشك را دارا مى باشد ولى خاصت آن نسبت به آب خيسانده اجزاى گياه كمتر است . از ايـن عـرق بـايـد روزانـه يـك اسـتـكـان بـه تـنهايى يا بصورت شيرين شده با كمى عسل يا شكر مصرف نمود .
پ - شربت زبان گنجشك
از شـربـت زبـان گنجشك بيشتر جهت درمان نقرس ، رفع نارسايى كبد و درمان سرفه و سردردهاى رطوبتى استفاده مى شود و مقدار مصرف آن يك قاشق مرباخورى از آن بصورت مـحـلول در يـك ليـوان آب اسـت . طـرز تهيه شربت زبان گنجشك شبيه طرز تهيه شربت آويشن است . (به صفحه 31 رجوع شود )
ت - محلول ضد درد مفاصل با زبان گنجشك
100 گـرم بـرگ ، شـاخـه ، مـيـوه و پـوسـت درخـت زبـان گـنـجـشـك را در محلول نيم ليتر الكل 60 درجه و يك ليتر آب بمدت دو هفته بخيسانيد يا در 5/1 ليتر آب بـمـدت 10 دقـيـقـه بـجـوشـانـيـد، سـپـس مـحـل درد بـويـژه نـاحـيـه مفاصل را با آن شستشو داده و تفاله آنرا ضماد كنيد .
َََ
ث - پماد مسكن درد با زبان گنجشك
25 گـرم پـوسـت درخـت زبان گنجشك را با 20 گرم آن ، 20 گرم خولنجان ، 20 گرم زنجفيل ، 20 گرم برگ انغوزه و 20 گرم پوست درخت سيب يا برگ آن مخلوط كرده ، نرم سـايـيـده ، در 200 گـرم روغـن كـوهـان شـتـر بـپـزيـد و هـر بـار كـمـى از آنـرا بـه محل درد بماليد .
ج - روغن ماساژ زبان گنجشك
رفـع گـرفـتـگـى عـضـلات و مـاهـيـچـه هـا، تـسـكـيـن درد مفاصل ، رفع ضعف نيروى جنسى و تسكين درد روماتيسم از مصارف عمده روغن ماساژ زبان گنجشك است .
تركيبات
نصف قاشق چايخورى اسانس معطر روغنى ميوه و برگ زبان گنجشك
نصف قاشق چايخورى اسانس معطر روغنى زنجبيل
2 قاشق غذاخورى روغن زيتون
روش تهيه روغن
طرز تهيه اين روغن شبيه طرز تهيه روغن ماساژ آويشن (صفحه 36 ) است .
چ - شربت ضد سياه سرفه زبان گنجشك
تركيبات
30 گرم ميوه زبان گنجشك خشك يا 60 گرم ميوه تازه آن
750 ميلى ليتر آب
500 گرم عسل
روش تهيه شربت
روش تـهـيـه شربت ضد سياه سرفه زبان گنجشك شبيه روش تهيه شربت مركب آويشن (صفحه 31 ) است .
ح - لوسيون محرك نيروى جنسى زبان گنجشك
تركيبات
نصف قاشق غذاخورى تنطور برگ يا ميوه زبان گنجشك
2 قاشق غذاخورى عرق برگ يا ميوه زبان گنجشك
نصف قاشق غذاخورى تنطور سيسنبر (نعناع فلفلى )
2 قاشق غذاخورى عرق دارچين
روش تهيه لوسيون
روش تهيه اين لوسيون شبيه روش تهيه لوسيون آويشن (صفحه 39 ) است .
َََ
خ - ضماد ضد تب پوست و برگ زبان گنجشك
لوازم موردنياز
مقدارى جوشانده يا دم كرده پوست و برگ درخت زبان گنجشك
1 عدد تابه كاسه اى
كمى باند نخى يا پنبه اى
روش تهيه ضماد
روش تهيه ضماد تب زبان گنجشك شبيه طرز تهيه ضماد آويشن (صفحه 34 ) است .
دـ شياف تقويت كننده رحم زبان گنجشك
تركيبات
20 گرم كره كاكائو
10 گرم پودر ميوه زبان گنجشك
30 گرم قطره روغن ميوه زبان گنجشك
روش تهيه شياف
طرز تهيه اين شياف شبيه طرز تهيه شياف بادرنجبويه (صفحه 65) است .
ذـ چاى ضد رطوبت و سردى معده زبان گنجشك
تركيبات
25 گرم ميوه زبان گنجشك
5 گرم دارچين
5 گرم هل غرابى
5 گرم تخم شويد (اختيارى )
مقدارى آب
روش تهيه چاى
گـيـاهان فوق را مخلوط كرده ، در يك فنجان شيشه دهانه گشاد تيره رنگ نگهدارى كنيد . هر بار يك تا دو قاشق چايخورى از آنرا در يك فنجان مخصوص دم كردن ، چاى يا قورى كوچك ريخته ، روى آن يك فنجان آب تازه جوش بريزيد 5 تا 10 دم كرده ، سپس صاف كنيد و ميل نماييد .
رـ حمام دارويى اجزاء درخت زبان گنجشك
از حـمـام دارويـى پـوست و شاخه هاى درخت زبان گنجشك جهت پايين آوردن تب (بخصوص تـب نـوبـه ) اسـتـفـاده مـى شـود . همچنين حمام دارويى برگ درخت زبان گنجشك جهت درمان تشنج (گرفتگى ) عضلانى بسيار مفيد است .
تركيبات
5 قطره اسانس معطر روغنى برگ و پوست درخت زبان گنجشك
روش تهيه حمام دارويى
روش تـهـيـه حـمـام دارويى اجزاء درخت زبان گنجشك شبيه روش تهيه حمام دارويى آويشن (صفحه 40 ) است .