۱۳۹۵ تیر ۴, جمعه

میویزج، دبق، قسوس، میویزک، حب الراس، اسطافیس اغریا، زبیب الجبل، زبیب بری، زبیب الجبل، سپستان: مخاطه و مخیطا، سپستان، اطباء الکلیه، دارواش

[1] - میویزج[ می زَ ] (معرب ، اِ) میویزک* . حب الراس . اسطافیس اغریا. زبیب الجبل . زبیب بری . (یادداشت مؤلف ). زبیب الجبل است . (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). هو الزبیب الجبلی و فی شربه خطر. حار یابس فی الثالثة. الشربة منه ثلاث حبات ... (از بحر الجواهر). ضرس العجوز. (از تذکره ٔ داود ضریر انطاکی ص 335). و رجوع به مترادفات این لغت شود.
* میویزک . [ می زَ ](اِ) میویزج . حب الرأس . زبیب الجبل . زبیب بری . اسطافیس اغریا**. (یادداشت مؤلف ). و رجوع به میویزج شود.
** اسطافیس اغریا[ اِ اَ ] (معرب ، اِ مرکب ) (یعنی انگور کوهی ) زبیب الجبل . زبیب بری . میویزک . میویزج . حب الراس . رجوع به اسطافیوس اغریا شود.
///////////
سپستان: مخاطه و مخیطا گویند و معنی سپستان اطباء الکلیه و به عربی دبق خوانند.
بهترین وی بحری بود که تازه و فربه بود و صمغی بود. (اختیارات ص 217). سپستان لغت فارسی است به عربی دبق و به هندی لسوره نامند و معنی سپستان اطباء الکلیه است به جهت نفع آن از برای کلیه و آن را مخاطه و مخاطیا نیز نامند. (مخزن ص 491).
یادگار
/// دبق‌.  قسوس خوانند و آن حبی است مانند زرشک و دانه مورد و عطاران بشیرازی وی را مویزج خوانند و چون بشکنند عسل لزج و بغایت چسبنده در اندرون وی بود بهترین آن تازه‌املس بود که لون اندرون وی کراثی بود و لون بیرون وی سیاه بود که به سرخی زند و طبیعت وی گرم و خشک است در سیوم و گویند در دوم و در وی رطوبت فضلی بود و غیر نضج و اسحق گوید گرم و تر بود و محلل و ملین بود چون با زرنیخ بر ناخن تباه شده نهند قلع کند بر ورمهای سرد و شرابلغمی ضماد کنند نافع بود و چون با زرنیخ و موم خلط کنند به اجزای مساوی و بر ورم بن گوش نهند مجموع ورمها را نافع بود و اگر با کندر بیامیزند و بر ریشهای کهن نهند زایل کند و اگر با بوره بر سپرز نهند بگدازاند و بلغم و عرق النسا و نقرس را نافع بود و چون نیم درم از وی مستعمل کنند جذب رطوبت غلیظ از عمق بدن بکند و فولس گوید خلطها در اعضا بگدازاند و قوت اعضا بدهد و رطوبت زایل کند و مرقوریوس گوید محلل اخلاط فاسد بود که در ورکین جمع شده باشد اما مضر بود به قلب و از خوردن وی قراقر در شکم پیدا شود و مغص آورد و دوار و اولی آن بود که به آب عسل قی کنند و حقنه کنند و سکنجبین بیاشامند و گویند مصلح وی بالنکو و گاوزبان بود و بدل وی نیم وزن وی عاقرقرا بود و در تحلیل ورمهای صلب چهاردانگ وزن آن جوز سرو و نیم وزن آن ابهل بود
صاحب مخزن الادویه می‌نویسد: دبق به کسر دال و سکون با و قاف آن را قسوس نامند و بفارسی مویزک عسلی و کشمش کاولیا و آن دانه‌ایست از نخود کوچکتر و سبزرنگ و چون خشک گردد پوست آن درهم پیچیده و مایل بسیاهی شود و در جوف آن رطوبتی چسبنده باشد و دانهای آن بقدر خشخاش و گیاه آن از درخت امرود و غیر آن متوکن می‌گردد و چندین شاخ از یک مکان می‌روید و برگ آن شبیه ببرگ مورد و انار و لطیف می‌باشد و سبز نیمرنگ
شلیمر تحت عنوان مویزک و کشمش لولی لاتین آن راDELPHINIUM STAPHYSAGRIA یاSTAPHYSAGRIA گوید فرانسه ‌STAPHISAIGRE انگلیسی‌LOUSWORT
اختیارات بدیعی، ص: 162
////////////
دارواش (نام علمی: Viscum و Mistletoe) یک گیاه نیمه انگلی از تیره صندلیان است، برگ دارد و می‌تواند قسمتی از مواد غذایی خود را تولید کند.
این گیاه انگل درختان است ولی خسارت زیادی به آن‌ها نمی‌زند و گیاه انگلی خیلی مهمی نیست. بذر آن توسط پرندگانی از قبیل دارکوب در تنه درختان قرار می‌گیرد و جوانه می‌زند و يا بذر أين گياه كه در مدفوع پرندگانى كه قبلا إز أين گياه تغذيه كرده اند بر رؤيه درختان مى نشيند و جوانه مى زند و رشد می‌کند. این گیاه دارای گل‌های زیبایی است که حتی بعضی مواقع به خاطر گل‌های زیبای آن، آن را از بین نمی‌برند و اجازه رشد آن را روی درخت می‌دهند. این گیاه ریشه خود را درون شاخه‌های سایر درختان فرو کرده، شیره خام گیاه را گرفته و سپس شیره خام را به شیره پرورده تبدیل کرده و استفاده می‌کند.
واژهٔ دارواش در فارسی و گیلکی و مازندرانی به معنی «علف درخت» است.
دارواش در فرهنگ عامه[ویرایش]
در فرهنگ عامه مرسوم است که در زمان کریسمس یکدیگر را در زیر تکه ای از این گیاه ببوسند[کدام مسیحیان، در کدام سرزمین، از کی و به چه علت؟!] .[۱]
جستارهای وابسته[ویرایش]
·         دارواش سوزنی‌برگ - گونه‌ای از دارواش که بومی ایران است.
منابع[ویرایش]
1.       پرش به بالا Longman Dictionary
·         گیاهان انگلی و نیمه انگلی دکتر مازوجی
·         عطری، مرتضی، واژه‌نامه علوم زیستی، همدان: ۱۳۸۴.
·         ن

·         ب

·         و
·         صندلیان
·         گیاهان دارویی
·         گیاهان کریسمس
//////////
الدبق أو الهدال جنس نباتي طفيلي من الفصيلة الصندلية. يعيش هذا النبات على أغصان كثير من الأشجار المثمرة والحراجية (مثل الحور) حيث يرسل جذورهمن خلال الجروح داخل الفروع ويمتص عصارتها.
محتويات
  [أظهر
الوصف النباتي[عدل]
عشبة طفيلية دائمة الخضرة تكون بمجموعها كرة يبلغ قطرها نحو 25-60 سم. الأغصان خضراء داكنة مائلة إلى السمرةالأوراق صفراء مشوبة بخضرة ضيقة وطويلة قوامها جلديالثمار كروية صغيرة بيضاء وصفراء كشمع النحل.
الأهمية الطبية[عدل]
للنبات استعمالات طبية حيث تستخدم الفروع الحديثة مع أوراقها في شهري كانون الثاني وشباط و تحتوي على مادة الخولين التي تخفض ضغط الدم في تصلب الشرايين و توقف النزيف و تمنع نمو خلايا السرطان و غيره من الأورام حيث أن الحقن تحت الجلد بمستخرجات الهدال يوقف الخلايا السرطانية عن النمو و يوقف منقوع الهدال النزيف الداخلي في جهاز التنفس و جهاز الهضم على اختلاف أسبابه و يوقف الرعاف و معالجة الصرع عند الأطفال و المسنين .
من أنواعه[عدل]
·         الدبق الأبيض
·         الدبق الصليبي
المراجع[عدل]
·         التداوي بالأعشاب / أمين رويحة ، بيروت : دار القلم ، 1978 ، ص 305 - 306 .
///////////////
Öksəotu, bağamburq, həmişəcavan (lat. Viscum)[1] - səndəlkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.[2]
//////////
Viscum
From Wikipedia, the free encyclopedia
Viscum
Viscum album growing on a Populusspecies
Kingdom:
(unranked):
(unranked):
(unranked):
Order:
Family:
Genus:
Viscum
L.
Species
See text
Viscum is a genus of about 70–100 species of mistletoes, native to temperate and tropical regions ofEuropeAfricaAsia and Australasia. Traditionally, the genus has been placed in its own familyViscaceae, but recent genetic research by the Angiosperm Phylogeny Group shows this family to be correctly placed within a larger circumscription of the sandalwood family, Santalaceae.
They are woody, obligate hemiparasitic shrubs with branches 15–80 centimetres (5.9–31.5 in) long. Their hosts are woody shrubs and trees. The foliage is dichotomously or verticillately branching, with opposite pairs or whorls of green leaves which perform some photosynthesis (minimal in some species, notably V. nudum), but with the plant drawing its mineral and water needs from the host tree. Different species of Viscum tend to use different host species; most species are able to utilise several different host species.
The flowers are inconspicuous, greenish-yellow, 1–3 millimetres (0.039–0.118 in) diameter. The fruit is aberry, white, yellow, orange, or red when mature, containing one or more seeds embedded in very sticky juice; the seeds are dispersed when birds (notably the mistle thrush) eat the fruit, and remove the sticky seeds from the bill by wiping them on tree branches where they can germinate.
Toxicity in the genus Viscum[edit]
Viscum species are poisonous to humans; eating the fruit causes a weak pulse and acute gastrointestinal problems including stomach pain and diarrhea.[1] At least one of the active ingredients is the lectin viscumin, which is an intensely toxic. It inhibits protein synthesis by catalytically inactivating ribosomes.[2] In spite of this, many species of animals are adapted to eating the fruit as a significant part of their diet.[3]
Selected species[edit]
Mistletoe Viscum album with berries
·         Viscum album – European mistletoe
·         Viscum articulatum
·         Viscum bancroftii
·         Viscum capense – Cape mistletoe (South Africa)
·         Viscum coloratum
·         Viscum combreticola Engl. – combretum mistletoe
·         Viscum cruciatum – red-berried mistletoe
·         Viscum diospyrosicola
·         Viscum fargesii
·         Viscum liquidambaricola
·         Viscum loranthi
·         Viscum minimum
·         Viscum monoicum
·         Viscum multinerve
·         Viscum nudum
·         Viscum orientale
·         Viscum ovalifolium
·         Viscum rotundifolium L.f. – round-leaved or red-berry mistletoe
·         Viscum triflorum
·         Viscum whitei
·         Viscum yunnanense
References[edit]
1.     Jump up^ Carnegie Library, Science and Reference division (1997). The Handy Science Answer Book. Visible Ink Press. ISBN 9780787610135.
2.     Jump up^ Sjur Olsnes, Fiorenzo Stirpe, Kirsten Sandvig, Alexander Pihl. Isolation and Characterization of Viscumin, a Toxic Lectin from Viscum album L. THE JOURNAL OF BIOLOGICAL CHEMISTRY Vol. 257, No 22, November 25, pp. 13263-13270, 1982.

3.     Jump up^ David M. Watson, "Mistletoe-A Keystone Resource in Forests and Woodlands Worldwide" Annual Review of Ecology and Systematics 32 (2001:219–249).