محلب . [ م َ / م ِ ل َ ] (اِ) درختی است مانند درخت بید و گل وی
سپید بود و ثمر آن را حب محلب خوانند. محلب بهترین دست شویها است .از شاخ وی
تازیانه کنند از جهت بوی خوب او که در دست بماند. (از اختیارات بدیعی ). لیث گوید
آن چیزی است که دانه ٔ او در عطرها به کار برند. منبت او بلاد آذربایجان است و
دانه ٔ او راحب المحلب گویند. از انواع دست شویها نیکوتر از وی نیست و درخت او در
زمین سردسیرباشد و بیشتر او را از کوهستانی که در نواحی عراق است چون نهاوند آورند
و از ختلان آورند و در آن نواحی درخت او به غایت بزرگ بود و روغن دانه ٔ او را از
آن نواحی به اطراف برند و در نواحی کرمان جز این نوع که در اطراف ختلان باشد نیست
. (از ترجمه ٔ صیدنه ٔ بیرونی ). درختی است که [ در ] دره های شهرستانک و اشترک که
به جاده ٔ چالوس می پیوندد دیده میشود، ونیز در ارسباران دیده شده است . چوب آن
خوشبوی است و برای پایه ٔ پیوند درختانی چون گیلاس و امثال آن به کار است (گااوبا)
. آلبالوی تلخ . (یادداشت مرحوم دهخدا). عودلیسر. (یادداشت مرحوم دهخدا). یکی از
گونه های آلبالو که آن را آلبالوی تلخ . پیوند مریم . شجر ادریس نیز گویند. کنشتو.
(حاشیه ٔ لغت فرس اسدی نخجوانی ) (از صحاح الفرس ). خنجک . (بحر الجواهر): محلب
ثمره اش از فندق کوچکتر است . (نزهةالقلوب ). و رجوع به حب المحلب و غیاث اللغات و
آنندراج و برهان شود. || نوعی است از بوی خوش . (مهذب الاسماء).
///////////
حب المحلب. بپارسی پیوند مریم خوانند بهترین وی فربه بود
و طبیعت وی گرم و خشک بود و گویند معتدل بود و گویند سرد است و اصح آن است که در
وی حرارت بود و جلایی قوی و بصری گوید گرم است در دوم و خشک است در اول محلل بود و
بول براند و چون بکوبند و بر کلف طلا کنند نافع بود و البته کرم بکشد و حب القرع
بیرون آورد و سده جگر و سپرز بگشاید و نقرس را سود دهد و سنگ گرده و مثانه بریزاند
و خون حیض براند و درد پشت را سودمند بود و قولنج بگشاید و دردهای اندرونی ساکن
گرداند و رطوبتی که در سینه و شش بود پاک کند و گویند مضر بود بدماغ گرم و احشا و
مصلح وی رب اترج یا ریباس بود و بدل وی گویند مغز بادام تلخ سفید کرده
______________________________
صاحب مخزن
الادویه می‌نویسد: حب المحلب به فتح میم بفارسی پیوند مریم و بهندی کهیونی نامند و
آن حب درختی است شبیه بدرخت بطم بدرازای یک قامت انسان و بلندتر و برگ آن دراز
شبیه ببرگ بید و خوش‌بو.
اختیارات بدیعی،
ص: 111
//////////////
محلب:
لیث گوید محلب حبوبی است که دانه او در عطرها به کار برند و به فتح میم روایت
کرده‌اند و مراد از او این دارو باشد و نیکو آن باشد از او که لون او سپید باشد و از
نهایت سپیدی و صفا به مروارید ماند و خوشبوی بود. (صیدنه ص 645).
یادگار
/////////////////
محلب که نام دیگر آن آلبالوی تلخ می باشد گونه ای
آلبالو است که دارای چوبی سفت و میوه غیر خوراکی است. پس از رسیدن میوه، مغزهسته
آنرا کوبیده و به میزان کم به عنوان ادویه در نان و شیرینی بکار میبرند.محل رویش
جنوب اروپا، آسیای کوچک، ایران و پاکستان است.
///////////
المحلب أو الكرز البري أو كرز المحلب (باللاتينية: Prunus
mahaleb) نوع نباتي يتبع جنس البرقوق من الفصيلة الوردية.
تعد من أهمالأشجار التي
تستعمل كأصول لتطعيم اللوزيات (وبخاصة الكرز).
تزرع في بلاد الشام والمغرب
العربي وبخاصة
في المناطق الجبلية والبلاد الباردة. توجد أيضاً في تركيا وفرنسا وبلجيكا وألمانيا.
//////////////
به دیودهی (مالدیوی):
މަހުލުނބޯ(ސައިންޓިފިކް ނަން: Prunus mahaleb)ނުވަތަ (އިނގިރޭސި ބަހުން: St Lucie Cherry) އަކީ މޭވާގެ ބާވަތެކެވެ. މިއީ ކުދި ލުނބޯ އާ އެއްސައިޒަށް އިންނަ ކުޑަކުޑަ މޭވާ އެކެވެ. މަހުލުނބޯ އޮށަކީ ހަކީމީ ބޭހުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އޮށެކެވެ. އަދި މިއީ ހުވަދު ބޭހުގެ ބާވަތެއް ވެސް މެއެވެ. މަހުލުނބޯ އަކީ ޗެރީ އާއިލާގެ މޭވާ އެކެވެ. މަހު ލުނބޯ އޮށް ހަވާދު ހެދުމަށް ވެސް ބޭނުން ކުރެއެވެ. އަދި ހަމަމިހެން މަހުލުނބޯ އޮށުން ތެޔޮ ވެސް ތައްޔާރުކޮށް އުޅެއެވެ.
މަހުލުނބޯ ގަސް ހެދެނީ އާންމު ގޮތެއްގައި 10-2 މީޓަރާއި ދެމެދުގެ އުސްމިނަކަށެވެ. ގަސްގަނޑުގެ ވަށަމިނުގައި 40 ސެންޓި މީޓަރު ވަރުހުރެއެވެ. މަހުލުނބޯ ގަހުގެ ފަތުގެ ދިގުމިނުގައި 5-1.5 ސެންޓި މީޓަރުގެ ދިގުމިން ހުރެއެވެ. އަދި މިފަތުގެ ފުޅާމިނުގައި 4-1 ސެންޓި މީޓަރު ވަރުހުރެއެވެ.
/////////////
به کردی:
Kenêr, kenêre an kenêrk dareke bi fêkî û ji famîleya gelyazan e.
Fêkiyên wê ji gelyazan biçûktir
in. Darê kenêrê ji bo paraztina tiştekî ji çavan bi malan an bi pîstî mirovan
dixin.
//////////////
به آذری:
///////////////
به ترکی:
Mahlep (Prunus
mahaleb), gülgiller (Rosaceae) familyasından orta ve güney Avrupa'da Fransa veAlmanya, batı ve
orta Asya'da kuzey Pakistan ve Kırgızistan ile
kuzeybatı Afrika'da Fas arasında kalan coğrafya anayurdunu oluşturmaktadır.
///////////////
Prunus mahaleb
From Wikipedia, the free encyclopedia
Prunus mahaleb
|
|
Spring flowers of St. Lucie cherry
|
|
Kingdom:
|
|
(unranked):
|
|
(unranked):
|
|
(unranked):
|
|
Order:
|
|
Family:
|
|
Genus:
|
|
Species:
|
P. mahaleb
|
List[show]
|
|
Prunus
mahaleb,
the mahaleb cherry[3] or St Lucie
cherry, is a species of cherry tree. The tree
is cultivated for a spice obtained from the seeds inside the cherry stones. The
seeds have a fragrant smell and have a taste comparable to bitter almonds with
cherry notes.
The
tree is native in the Mediterranean region, Iran and parts of central Asia. It
is adjudged to be native in northwestern Europe or at least it is naturalized
there.[4][5][6] It is a deciduous tree or
large shrub, growing to 2–10 m (rarely up to 12 m)
tall with a trunk up to 40 cm diameter.
Contents
The
tree's bark is grey-brown, with conspicuous lenticels on young stems, and shallowly
fissured on old trunks. The leaves are 1.5-5 cm
long, 1-4 cm. wide, alternate, clustered at the end of alternately
arranged twigs, ovate to cordate, pointed, have serrate edges, longitudinal
venation and are glabrous and green.
The petiole is
5-20 mm, and may or may not have two glands. The flowers are fragrant, pure white, small,
8-20 mm diameter, with an 8-15 mmpedicel; they are arranged 3-10 together on a
3-4 cm long raceme. The flower pollination is mainly by bees.
The fruit is a small thin-fleshed cherry-like drupe 8–10 mm
in diameter, green at first, turning red then dark purple to black when mature,
with a very bitter flavour; flowering is in mid spring with the fruit ripening
in mid to late summer.[5][7][8]
Prunus
mahaleb occurs
in thickets and open woodland on dry slopes; in central Europe at altitudes up
to 1,700 m, and in highlands at 1,200-2,000 m in southern Europe.[8] It has become naturalised in
some temperate areas, including Europe north of its native range (north to Great Britain and Sweden), and locally in Australia and the United States.[8][9][10]
It
demonstrates selective fruit abortion, producing a high proportion of excess
flowers that result in low fruit set levels. This reduces the number of
"poor quality" fruit and increases the viability of its seeds.[11][12]
A
scientific study[13] discovered an
ecological dependence between the plant and four species of frugivorous birds
in southeasternSpain; blackbirds and blackcaps proved to be the most important
seed dispersers. When Prunus mahaleb is fruiting, these birds
consume the fruit almost exclusively, and disperse the seeds to the locations
favourable for the tree's growth. The way in which some birds consume the
fruits and the habitats those birds use may act as a selective force in determining
which genetic variations of the cherry flourish. [14]
Main article: Mahleb
St Lucie cherry stones
The
plant is cultivated for a spice obtained from the seeds inside the cherry
stones. It is fragrant and has the taste of bitter almonds. It is used in small quantities to
sharpen sweet foods, such as the Turkish sweet-bread çörek (chorak), the Greek sweet-bread tsoureki or theArmenian sweet-bread chorak. The chemical
constituents are still uncertain, but the spice is prepared from the seeds,
either by grinding and powdering the seed kernels, or in oil extracted from the
seeds.[15]
The
bark, wood, and seeds contain coumarin.[16][17] They have
anti-inflammatory, sedative and vasodilation effects.
Away
from its native range, the species is grown as an ornamental tree for its strongly fragrant
flowers, throughout temperate regions of the world. A number of cultivars have been selected for their
ornamental value, including 'Albomarginata', with variegated foliage, 'Bommii', a dwarf
with strongly pendulous branches, 'Globosa', a compact dwarf clone, 'Pendula',
with drooping branching, and 'Xanthocarpa' with yellow fruit.[18]
Prunus
mahaleb is
a likely candidate for the ḫalub-tree mentioned in early Sumerian writings, a
durable fruit-bearing hardwood with seeds and leaves known for their medicinal
properties and associated with the goddess Inana.[19] The Arabic محلب mahleb or mahlabmeaning
the mahaleb cherry is in medieval Arabic writings by among others Al-Razi (died 930), Ibn al-Baitar (died 1248) and Ibn al-Awwam.[20] Ibn Al-Awwam in his
book on agriculture dated late 12th century described how to cultivate the
mahaleb tree: he says the tree is a vigorous grower, easy to grow, but a thing
to watch out for is that it is not resistant to prolonged drought. He also
described how to prepare the mahaleb seeds by boiling them in sugared water.[21] The word, and probably
the mahaleb itself, does not appear in classical Latin, nor early or mid
medieval Latin, and is rare in late medieval Latin. One early record in Latin
is year 1317 in an encyclopedia by Matthaeus Silvaticus who
wrote that the "mahaleb" is the kernel seed of the fruit of
both domesticated and wild cherry trees in Arabic countries.[22] Another early
record in Latin is in a medical-botany book by Ioannis Mesuae in 1479 spelled almahaleb(where "al-" is
the Arabic definite article).[23] In 1593 the Latin
botanist Carolus Clusius spelled
it mahaleb.[23] Today its
cultivation and use is largely restricted to the region that in the 19th and
earlier centuries formed the Ottoman Empire. Syria is the main exporting
country.[15]
3.
Jump up^ "Prunus
mahaleb". Natural
Resources Conservation Service PLANTS Database. USDA.
Retrieved 14 October 2015.
5.
^ Jump up to:a b Rushforth,
K. (1999). Trees of Britain and Europe. Collins ISBN 0-00-220013-9.
8.
^ Jump up to:a b c Blamey,
M. & Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. ISBN 0-340-40170-2.
11.
Jump up^ Guitian, J. (1993). Why Prunus
mahaleb (Rosaceae) Produces More Flowers Than Fruits. Amer. J.
Bot. 80 (11): 1305-1309.
12.
Jump up^ Guitian, J. (1994). Selective Fruit
Abortion in Prunus mahaleb (Rosaceae). Amer. J. Bot. 81
(12): 1555-1558.
13.
Jump up^ Herrera, C. M., & Jordano, P.
(1981). Prunus mahaleb and Birds: The High-Efficiency Seed
Dispersal System of a Temperate Fruiting Tree.Ecol. Monogr. 51 (2):
203-218. Abstract.
14.
Jump up^ Guitián, J. et al. (1992). Spatial
Variation in the Interactions between Prunus mahaleb and
Frugivorous Birds. Oikos 63 (1): 125-130.
15.
^ Jump up to:a b Gernot
Katzer's Spice Pages: Mahaleb Cherry (Prunus mahaleb L.)
16.
^ Jump up to:a b Vedel,
H., & Lange, J. (1960). Trees and Bushes in Wood and Hedgerow.
Metheun & Co. Ltd., London.
17.
Jump up^ El-Dakhakhny, M. (2006). Some
coumarin constituents of Prunus mahaleb L. fruit kernels. J.
Pharm. Sci. 59 (4): 551-553. Abstract.
18.
Jump up^ Bean, W. J. (1976). Trees and
Shrubs Hardy in the British Isles. John Murray ISBN 0-7195-2427-X.
19.
Jump up^ Gadotti, A. (2014). Gilgamesh,
Enkidu, and the Netherworld and the Sumerian Gilgamesh Cycle. De Gruyter. ISBN 161451545X.
20.
Jump up^ "Mahaleb" in Remarques sur les mots français dérivés de l'arabe,
by Henri Lammens,
year 1890.
21.
Jump up^ Le livre de l'agriculture, by Ibn
al-'Awwam, translated to French J.-J. Clément-Mullet, year 1866, volume II page
367-368.
23.
^ Jump up to:a b Mahaleb @ CNRTL.fr (in French).
Wikispecies has information related to: Prunus mahaleb
|
Wikimedia Commons has media
related to Prunus mahaleb.
|
·
Prunus
.jpg){kind=link}