حور
بضم حاء مهمله و سکون واو و راء مهمله و بزای معجمه نیز آمده
است و آن را کروفس و بفارسی توز نامند
ماهیت آن
از جملۀ اشجار قریب بدرخت خرما است برک آن مانند برک بید و
از ان باریکتر و درازتر و پوست آن زرد و کل آن خوش بو و دانۀ آن مانند کندم و بلغت
اندلس آن را سردوله نامند و نبطی و رومی می باشد و منبت رومی آن بلغار و اروس و صمغ
رومی آن را کویند کهربا است و از اروس می آورند و بدین نحو ترتیب می دهند که پوست و
چوبهای آن را برهم چیده و در زیر آن ظرفی می کذارند و در آنها آتش می افروزند تا پوست
و چوبها سوخته دهنیت آن در ان ظرف چکیده مجتمع کردد و درخت رومی آن بزرکتر و برک آن
درازتر از نبطی و نبطی آن بی صمغ و در مزبلها می نشانند و فتری که در حوالی آن و در
ان مزبله روید بیغائله است
طبیعت رومی ان
در سوم کرم و در اول خشک
افعال و خواص آن
آشامیدن صمغ آن با سرکه جهت خفقان و صرع و تقطیر البول و بدستور
ضماد آن بدون سرکه جهت خفقان و منع سیلان رطوبات بمعده و امعا و عرق النسا و قطع حمل
و تفتیح سده نافع و کل آن قاطع نزف الدم جمیع اعضا و برک آن با سرکه جهت نقرس و فرزجۀ
آن با سرکه بعد طهر معین بر حمل نیز کفته اند و طبیخ چوب آن مجفف قروح و آکله و روغن
آنکه مذکور شد قوی التاثیر و خوش بو و در افعال قریب بروغن بلسان است و نبطی آن در
اول کرم و در دوم خشک
افعال و خواص آن
العین اکتحال ثمر تازۀ آن با عسل جهت غشاوه الاذن قطور آب
برک تازۀ آن جهت درد کوش و آشامیدن یک مثقال از پوست آن جهت عرق النسا و تقطیر البول
نافع و قاطع حمل زنان است خصوصا با اندکی حب الکلی و عسل و برک آن نیز بدستور همین
اثر دارد چون بعد طهر بیاشامند بدل آن مرزنجوش ثلث وزن آن مقدار شربت آن از نیم درهم
تا یک درم است
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
////////////
حور رومی . [ ح َ رِ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) درختی است
که صمغ آن کاه رباباشد. برگ آنرا با سرکه بمصروع دهند شفا یابد. (آنندراج ) (برهان
قاطع). اکیروس و صمغه بالغ فی التسخین . (کتاب مفردات قانون ابوعلی سینا، در رده حاء مهمله ). و در رده جیم همان کتاب از ابوعلی سینا آمده : جوز رومی ویسمی
اکروس اکروفس . (یادداشت مرحوم دهخدا).
- اکیروس . [ ] (هندی ، اِ) یا اکیروت . به هندی گردکان را نامند.
(یادداشت مؤلف ). جوز رومی . (کتاب مفردات قانون ابوعلی
سینا). و رجوع به اکهروت شود.
//////////
شالک . [ ل َ ] (اِ) در اطراف تهران اشنک را گویند که گونه
ای از صنوبر مخصوص نواحی کوهستانی ایران است . (یادداشت مؤلف ). گونه ای
از درخت سفیدار باشد که آن را در تهران شال و شالک گویند. (جنگل شناسی ج 1 ص 189).
رجوع به اشنک و سفیدار شود.
///////////
صنوبر (در متون طب سنتی حور)،تبریزی، شالک (نام علمی: Populus)
درختی است از راسته مالپیگیالس (Malpighiales)، تیره بیدیان (Salicaceae).
نام آن به انگلیسی Poplar است.
تبریزی درختی برگریز است که برگ‌هایش پیش از ریزش رنگ طلائی
روشن تا زرد به خود می‌گیرند. تبریزی‌ها همچون بیدها دارای مجموعه ریشه‌هایی بسیار
قوی و نفوذگر هستند بنابر این آنها را نبایستی نزدیک به ساختمان‌ها و لوله‌ها کاشت.
این درخت را می‌توان با انبوه فراوان در تبریز و اطراف آن
دید.
منابع
"Genus Populus (poplars)".
Taxonomy. UniProt. Retrieved 4 February 2010.
Wikipedia contributors, "Populus,"
Wikipedia, The Free Encyclopedia,
http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Populus&oldid=188206250 (accessed
February 20, 2008).
ویکی
/////////////
به عربی حور:
الـحَـوْر (باللاتينية: Populus)
هو جنس شجري من الفصيلة الصفصافية. خشبه لين تسهل معالجته، يستعمل في صناعة الأثاث
واللوازم الخشبية.
محتويات [أظهر]
الوصف النباتي[عدل]
شجرة نفضية يصل ارتفاع بعض أنواعها إلى ثلاثين متراً.
البيئة والتأقلم[عدل]
تقاوم شجرة الحور الرياح الشديدة. تتحمل حرارة الصيف وبرودة
الشتاء، ولكنها تخشى الأتربة الغدقة المالحة وتتطلب تربة خصبة نفوذة ومياهاً وافرة
وإضاءة قوية.
أهم أنواعه[عدل]
الحور الأبيض (باللاتينية: Populus
alba)
الحور الأسود
الحور الفراتي (باللاتينية: Populus
euphratica)
الحور البلسمي (باللاتينية: Populus
balsamifera)
الحور ضيق الأوراق (باللاتينية: Populus
angustifolia)
الحور الكوري (باللاتينية: Populus
koreana)
أنظر أيضاً[عدل]
قائمة أنواع الحور
روابط إضافية[عدل]
تفاصيل مفيدة عن أشجار الحور
مراجع[عدل]
مشاريع شقيقة شاهد في كومنز صور وملفات عن: حور (نبات)
▼ ع ن ت
أنواع نبات الحور
حور أبيض · حور أزغب
الثمر · حور أسود · حور أشعر
· حور أشيب · حور أفغاني · حور آموري
· حور بايكالي · حور بلسمي · حور بنفسجي
· حور بهشي الأوراق · حور بيجيني · حور دلتاوي
· حور راجف · حور راجفياني · حور رفيع الأوراق · حور سناني الأوراق · حور شبه غلوكي · حور شعري الثمار · حور غاري الأوراق · حور غلوكي
· حور فراتي · حور فريمونتي · حور قزويني
· حور كبير الأسنان · حور كوري · حور لبدي
· حور متباين الأوراق · حور مرن · حور مستدق
· حور مسطح الأوراق · حور مكسيكي · حور منشوري
· حور هجين · حور باميري · حور بوردومي
· حور سيشواني · حور سيموني · حور شانكسي
· حور شنايدري · حور عطري · حور غدي الساق · حور ويلسوني
· حور إلياني · حور باري · حور ثلاثية العروق · حور جاكي
· حور خلاني · حور سميثي · حور سناني
· · حور شبه لبدي · حور صقيعي
· حور كندي · حور مبيض · حور هدبي
· حور يوناني · حور وبري · حور أثيني
· · حور بلجيكي · حور طويل الأوراق · حور فضي
· حور نحيل · حور قيقبي الأوراق · حور مصري
· حور تيانشاني · حور إربدي · حور إغريقي
· حور أخضر · حور أزغب · حور أليف الجبال · حور أوروبي
· حور أونتاريو · حور باسق · حور بالميري
· حور بلوطي الأوراق · حور أبيض الأوراق · حور بيضوي
· حور ثلاثي الفلقات · حور ثنائي الشكل · حور ثنائي اللون · حور جديد
· حور أحمر · حور خشن الأوبار · حور ندفي
· حور دودي · حور ذو رائحة · حور روكي
· حور سويسري · حور سيبيري · حور شبكي
· حور شريتاني · حور صغير الأسنان · حور صغير الثمار · حور صغير
· حور صفصافي الأوراق · حور صيني · حور عمودي
· حور عريض الأوراق · حور محير · حور غدي
· حور غصيناتي · حور سميك · حور فارغيسي
· حور فرجيني · حور فرنسي · حور قلبي
· حور قلبي الأوراق · حور قيليقي · · حور
كاروليني · حور كبير الأزهار · حور كبير الأوراق · حور كرواتي
· حور كروي · حور كوماروفي · حور متطاول
· حور مبرقش · حور متموج · حور متهدل
· حور متوسط · حور متوسع · حور مثلث
· حور مخطط · حور مستلق · حور مضلع
· حور مجعد · حور ملتبس · حور مملد
· حور مهمل · حور موريتاني · حور ميسي الورق · حور ناعم
· حور نافع · حور هرمي · حور هنري
· حور هوناني · حور متباين الفلقات · حور هدسوني
· حور كشميري · حور لندلي · حور حاد الأسنان · حور شبه بلسمي · حور شبه كندي · حور شبه كبير الأسنان · حور طاجيكستاني · حور فانكوفري · حور مانيتوبي · حور ميرلاندي ·
أيقونة بوابةبوابة علم النبات
معرفات الأصنوفة
موسوعة الحياة: 39565
GBIF: 3040183
Tropicos: 40014915 ITIS: 22444 ncbi: 3689
Fossilworks: 55955 IPNO:
36051-1 GRIN:
ps://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomygenus.aspx?id=9759 FNA:
126537 FOC: 126537 PLANTS: POPUL
AFPD: 193964
ضبط استنادي
NDL: 00569128
Ferns02.jpg هذه بذرة مقالة عن نبات بحاجة
للتوسيع. شارك في تحريرها.
تصنيفات: أشجارجنس ثنائيات الفلقة الحقيقيةصفصافيةنبات الحورنباتات
ثنائية المسكننباتات ذات ثمر متفتق
//////////
به آذری قُواق:
Qovaq
(lat. Populus L.) - Söyüd fəsiləsindən bitki cinsi.
Mündəricat [göstər]
Yаlаnçı
аğqоvаq — P.pseudonivea[redaktə | əsas redaktə]
Bоyu 35 m.
diаmеtri 80 sm оlаn gеnişçәtirli iri аğаcdır. Uzаnmış zоğlаrının yаrpаğı һibrid
qоvаğının yаrpаğınа охşаyır. Qısа zоğlаrının yаrpаqlаrı аlt tәrәfdәn аğ vә yа
bоzumtul-аğ rәngdә оlub, sıх kеçәtükcüklüdür, üstdәn sеyrәk tükcüklüdür,
yumurtаvаri rоmbәşkillidir, kәnаrı dilimli vә dişlidir, ucdаn sivrilәşmişdir.
Dişicik sırğаlаrının охu tükcüklüdür. Mаrt-аprеl аylаrındа çiçәklәyir. Tохumu
mаy-iyun аylаrındа yеtişir. Qаfqаzdа yаyılıb. Аzәrbаycаndа Qubа, Sаmur-Dәvәçi
düzәnliyindә, bоzqır yаylаdа, Kür-Аrаz оvаlığındа, çаy sаһillәrindә, vаdilәrdә
bitir. Bәzәn yаşıllаşdırmаdа tәsаdüf еdilir. İlk dәfә Kutаisidәn tәsvir оlunub.
/////////////
به عبری
צפצפה (שם מדעי: Populus) היא אחד משני סוגים של צמחים במשפחת הערבתיים. ישנם כארבעים מיני
צפצפה הנפוצים בעיקר בחצי הכדור הצפוני.
//////////
به ازبکی تِرَک:
Terak
(Populus L.) — toldoshlar oilasiga mansub daraxtlar turkumi. Ayrim
maʼlumotlarga koʻra, 100 dan ortik, turi bor. 30 ga yaqin turi Yevrosiyo, Shim.
Amerika va Shim. Afrikada Tapkalgan. Oʻzbekistonda T.ning koʻkyaproqli T. yoki
zangori bargli T. (P. pruinosa Schrenk), furot T.i (P. euphratica Olid.),
mirzaterak (P. nigra L.), afgʻon T.i (R. afghanica), oq terak (P. alba),
Baxofen teragi yoki koʻkterak (P.bachofenu Wierzb.) turlari oʻsadi. Mirzaterak,
koʻkterak, oqterak turlari koʻp ekiladi. T.larning baʼzi turlari boʻyi 30— 45
(baʼzan 60) m gacha, diametri 1,5 (ayrim daraxtlariniki 3) m gacha yetadi.
T.lar tanasi tik, shoxshabbasi tuxumsimon, piramidasimon, keng ovalsimon
boʻladi. Barglari bandli, ketmaket, barg plastinkasi yaxlit yoki kertikli,
nashtarsimon. Kuchalasi silindrsimon, boshoqsimon toʻpgul, gullagandan keyin
toʻkiladi. Guli bir jinsli, ikki uyli. Aksariyati barg yozishdan oldin,
baʼzilari barg yozgandan keyin gullaydi. Urugʻi koʻsakcha, shamol va suv
yordamida tarqaladi. Nam tuprokda tez unib chiqadi. T. issiqsevar, yorugʻsevar,
sovuqqa bardoshli (mas., mirzaterak) oʻsimlik. Sernam va unumdor tuproklarda
tez yetiladi, lekin baʼzilari shoʻrxok tuproqni xush koʻrmaydi. T. qisqa umrli
(25—30 yoshgacha yaxshi rivojlanadi) daraxt boʻlsa ham 150—200 yil umr
koʻradiganlari gʻam (mirzaterak va oqterakning ayrim daraxtlari) bor.
//////////
به ترکی استانبولی کاواک:
Kavak, söğütgiller (Salicaceae) familyasından Populus cinsini
oluşturan hemen bütün taksonları ağaç halinde bulunan, iki evcikli odunsu bitkiler.
///////////
Populus
From Wikipedia, the free encyclopedia
|
Populus
|
|
 |
|
|
Kingdom:
|
|
|
(unranked):
|
|
|
(unranked):
|
|
|
(unranked):
|
|
|
Order:
|
|
|
Family:
|
|
|
Tribe:
|
|
|
Genus:
|
|
Populus is a genus of 25–35
species of deciduous flowering plants in the family Salicaceae, native to most of
the Northern Hemisphere. English names variously
applied to different species include poplar /ˈpɒp.lər/, aspen, and cottonwood.
In
the September 2006 issue of Science Magazine, the Joint Genome
Institute announced that the western balsam poplar (P. trichocarpa) was the first tree
whose full DNA code had been determined by DNA sequencing.[2]
Contents
[show]
The
genus has a large genetic diversity, and can grow from 15–50 m
(49–164 ft) tall, with trunks up to 2.5 m (8 ft 2 in) in
diameter.
.jpg)
The bark on young trees is
smooth, white to greenish or dark grey, and often has conspicuous lenticels; on old trees, it
remains smooth in some species, but becomes rough and deeply fissured in
others. The shoots are stout, with (unlike in the related willows) the terminal bud
present. The leaves are spirally
arranged, and vary in shape from triangular to circular or (rarely) lobed, and
with a long petiole; in species in the sections Populusand Aigeiros,
the petioles are laterally flattened, so that breezes easily cause the leaves
to wobble back and forth, giving the whole tree a "twinkling"
appearance in a breeze. Leaf size is very variable even on a single tree,
typically with small leaves on side shoots, and very large leaves on
strong-growing lead shoots. The leaves often turn bright gold to yellow before
they fall during autumn.[3][4]
The flowers are mostly dioecious (rarely monoecious) and appear in early
spring before the leaves. They are borne in long, drooping, sessile or
pedunculate catkins produced from buds
formed in the axils of the leaves of the previous year. The flowers are each
seated in a cup-shaped disk which is borne on the base of a scale which is
itself attached to the rachis of the catkin. The scales are obovate, lobed, and
fringed, membranous, hairy or smooth, and usually caducous. The male flowers
are without calyx or corolla, and comprise a group of
four to 60 stamens inserted on a disk;
filaments are short and pale yellow; anthers are oblong, purple
or red, introrse, and two-celled; the cells open longitudinally. The female
flower also has no calyx or corolla, and comprises a single-celled ovary seated
in a cup-shaped disk. The style is short, with two to four stigmata, variously
lobed, and numerous ovules. Pollination is by wind, with the female catkins
lengthening considerably between pollination and maturity. The fruit is a two- to
four-valved dehiscent capsule, green to reddish-brown,
mature in midsummer, containing numerous minute light brown seeds surrounded by tufts
of long, soft, white hairs which aid wind dispersal.[3][5]
Poplars
of the cottonwood section are often wetlands or riparian trees. The aspens
are among the most important borealbroadleaf trees.[3]
Poplars
and aspens are important food plants for the larvae of a large number
of Lepidoptera species. Pleurotus populinus, the aspen oyster
mushroom, is found exclusively on dead wood of Populus trees
in North America.
A Populus on a hill
through April, September, October, February (Germany)
The
genus Populus has traditionally been divided into six sections
on the basis of leaf and flower characters;[4][6] this classification
is followed below. Recent genetic studies have largely supported this,
confirming some previously suspected reticulate evolution due to past hybridisation and introgression
events between the groups. Some species (noted below) had differing
relationships indicated by their nuclear DNA (paternally inherited) and
chloroplast DNA sequences (maternally inherited), a clear indication of likely
hybrid origin.[7] Hybridisation
continues to be common in the genus, with several hybrids between species in
different sections known.[3][8]
Populus nigra in autumn
·
Populus section Populus – aspens and white poplar (circumpolar
subarctic and cool temperate, and mountains farther south, white poplar warm
temperate)
·
Populus tremula – aspen, common
aspen, Eurasian aspen, European aspen, quaking aspen (Europe, northern Asia)
·
Populus section Aigeiros – black poplars,
some of the cottonwoods (North America, Europe, western Asia;
temperate)
·
Populus nigra – black poplar
(Europe), placed here by nuclear DNA; cpDNA places it in sect. Populus (including Populus
afghanica)
·
Populus balsamifera – Ontario balsam
poplar (northern North America) (= P. candicans, P.
tacamahaca)
·
Populus szechuanica – Sichuan poplar
(northeast Asia), placed here by nuclear DNA; cpDNA places it in sect. Aigeiros
·
Populus section Leucoides –
necklace poplars or bigleaf poplars (Eastern North America, eastern Asia;
warm temperate)
·
Populus section Turanga –
subtropical poplars (Southwest Asia, east Africa; subtropical to
tropical)
·
Populus section Abaso –
Mexican poplars (Mexico; subtropical to tropical)
Many
poplars are grown as ornamental trees, with numerous cultivars used. They have the
advantage of growing to a very large size at a rapid pace. Almost all poplars
take root readily from cuttings or where broken branches lie on the ground
(they also often have remarkable suckering abilities, and can form huge
colonies from a single original tree, such as the famous Pando forest made of
thousands of Populus tremuloides clones).
Trees
with fastigiate (erect, columnar)
branching are particularly popular, and are widely grown across Europe and
southwest Asia. However, like willows, poplars have very
vigorous and invasive root systems stretching up to 40 m from the trees;
planting close to houses or ceramic water pipes may result in damaged
foundations and cracked walls and pipes due to their search for moisture.
A
simple, reproducible, high-frequency micropropagation protocol in eastern
cottonwood Populus deltoides has been reported by Yadav et al.
2009[9]
Popular Populus variety
G48 in Punjab, India; Jhalli Farms Village Niara/Hoshiarpur
In
India, the poplar is grown commercially by farmers, mainly in the Punjab
region. Common poplar varieties are:
·
G48 (grown in the plains
of Punjab, Haryana, UP)
·
w22 (grown in mountainous
regions, e.g., Himachal Pradesh, Pathankot, Jammu)
The
trees are grown from kalam or cuttings, harvested annually in
January and February, and commercially available up to 15 November.
Most
commonly used to make plywood, Yamuna Nagar in Haryana state has a large
plywood industry reliant upon poplar. It is graded according to sizes known as
"over" (over 24 inches (610 mm)), "under" (18–24
inches (460–610 mm)), and "sokta" (less than 18 inches
(460 mm)).
Although
the wood from Populus is known as poplar wood, a common
high-quality hardwood "poplar" with a greenish colour is actually
from an unrelated genus Liriodendron. Populus wood
is a lighter, more porous material.
Its
flexibility and close grain make it suitable for a number of applications,
similar to those for willow. The Greeks and Etruscans made shields of poplar,
and Pliny also recommended poplar for this purpose.[10] Poplar continued to
be used for shield construction through the Middle Ages and was renowned for a
durability similar to that of oak, but at a substantial reduction in weight.
·
It is also sold as
inexpensive hardwood timber, used for pallets and cheap plywood; more specialised uses
include matches and the boxes in
which Camembert cheese is sold.
·
Poplar wood is also
widely used in the snowboard industry for the
snowboard core, because it has exceptional flexibility, and is sometimes used
in the bodies of electric guitars and drums.
Interest
exists in using poplar as an energy crop for biomass or biofuel, in energy forestry systems,
particularly in light of its high energy-in to energy-out ratio, large carbon
mitigation potential, and fast growth.
Rotor poplar and willow cuttings planter,
planting a new nursery of poplar for biomass with short rotation
In
the United
Kingdom,
poplar (as with fellow energy crop willow) is typically grown in a short rotation coppice system for two to
five years (with single or multiple stems), then harvested and burned - the
yield of some varieties can be as high as 12 oven-dry tonnes per hectare every
year[13]
Poplar
was the most common wood used in Italy for panel paintings; the Mona Lisaand most famous early
renaissance Italian paintings are on poplar. The wood is generally white, often
with a slightly yellowish colour.
Some stringed instruments are made with
one-piece poplar backs; violas made in this
fashion are said[citation needed] to have a
particularly resonant tone. Similarly, though typically it is considered to
have a less attractive grain than the traditional sitka spruce, poplar is beginning to
be targeted by some harp luthiers as a sustainable
and even superior alternative for their sound boards:[14] in these cases
another hardwood veneer is sometimes applied to the resonant poplar base both
for cosmetic reasons, and supposedly to fine-tune the acoustic properties.
Two
notable poems in English lament the cutting down of poplars, William Cowper's "The Poplar
Field" and Gerard Manley Hopkins' "Binsey Poplars felled 1879".
The
Odd Poplers Alley, in Iași, Romania, is one of the
spots where Mihai
Eminescu sought
inspiration in his works (the poem "Down Where the Lonely Poplars
Grow"). In 1973, the 15 white poplars still left (with age ranges between
233 and 371 years) were declared natural monuments.[15]
In
Pakistan, poplar is grown on commercial level by farmers in Punjab, Sindh, and
Khyber Pakhtunkhwa Provinces. However, all varieties are seriously susceptible
to termite attack, causing significant losses to poplar every year. Logs of
poplar are therefore also used in termite traps (termaps) for biocontrol of
termites in crops.
Lombardy
poplars are
frequently used as a windbreak around agricultural
fields to protect against wind erosion.
 |
 |
 |
3.
^ Jump up to:a b c d Meikle, R. D.
(1984). Willows and Poplars of Great Britain and Ireland. BSBI
Handbook No. 4. ISBN 0-901158-07-0.
5.
^ Jump up to:a b Keeler, H. L.
(1900). Our Native Trees and How to Identify Them. New York: Charles
Scriber's Sons. pp. 410–412.
6.
Jump up^ Eckenwalder,
J.E. (1996). "Systematics and evolution of Populus". In R.F.
Stettler; H.D. Bradshaw; P.E. Heilman; T.M. Hinckley. Biology of Populus and its implications for management and
conservation. Ottawa: NRC Research Press, National Research Council
of Canada. ISBN 9780660165066.
7.
Jump up^ Hamzeh, M., &
Dayanandan, S. (2004). Phylogeny of Populus (Salicaceae) based
on nucleotide sequences of chloroplast TRNT-TRNF region and nuclear rDNA. Amer.
J. Bot. 91: 1398-1408. Available online
8.
Jump up^ Eckenwalder,
J.E. (2001). "Key to species and main crosses". In D.I. Dickmann; J.G.
Isebrands; J.E. Eckenwalder; J. Richardson. Poplar culture in North
America. Ottawa: NRC Research Press. pp. 325–330. ISBN 978-0-660-18145-5.
13.
Jump up^ Aylott, Matthew
J.; Casella, E; Tubby, I; Street, NR; Smith, P; Taylor, G (2008). "Yield and spatial
supply of bioenergy poplar and willow short-rotation coppice in the UK" (PDF). New Phytologist. 178 (2
fvhc): 358–370. doi:10.1111/j.1469-8137.2008.02396.x. PMID 18331429. Retrieved 22
October 2008.
|
Overviews
|
|||||||||
|
Forms
|
|||||||||
|
|||||||||
|
|
|||||||||
|
Geometry
|
|
||||||||
|
Treatments
|
|||||||||
|
Organizations
|
|||||||||
|
Conversion
|
|||||||||
|
Techniques
|
|||||||||
&&&&&&
حیه
بفتح حاء مهمله و فتح یاء مشدده و ها کویند وجه تسمیۀ آن بحیه
از آنست که طویل العمر می باشد و نیز کویند جهت آنست که بعد مردن بدن آن مدتی می ماند
بیشتر از ابدان حیوانات دیکر و آن را بفارسی مار و بهندی سانپ نامند
ماهیت آن
اقسام می باشد و بدترین آنها سیاه و دور از آب و کفچه دار
یعنی آنکه در وقت غضب سر آن بلند و مانند کفچه می شود و در ملک هند و بنکاله بسیار
بهم می رسد و مارمویزک نیز که سر آن مانند مویز سیاه و تن آن خاکی رنک می باشد و اکثر
تن خود را در خاک پنهان می کند و سر بیرون چون کسی بغفلت بخیال دانۀ مویز دست بسوی
آن برد او را می کزد و همچنین اقسام ردیۀ دیکر نیز می باشد و در افعی نیز ذکر یافت
و نر و ماده می باشد و نر آن را دو دندان و مادۀ آن را چهار دندان و بعضی شاخدار می
کویند که می باشد و برای شاخ آن نیز خواص و منافع می نویسند
طبیعت آن
در آخر سوم کرم و خشک و با قوت تجفیف
افعال و خواص آن
العین اکتحال پیه آن مانع نزول آب در چشم الاذن قطور پوست
مطبوخ آن در شراب جهت درد کوش الفم مضمضۀ جوشانیدۀ آن در سرکه جهت درد دندان العین
چون مار سیاه خانکی را زنده در کوزۀ نوی کرده در تون حمام کذارند تا بسوزد پس برآورده
با عسل سرشته اکتحال نمایند بغایت مقوی باصره الخنازیر و داء الثعلب و داء الحیه با
روغن زیتون محلل خنازیر و با سرکه مزیل داء الثعلب و داء الحیه النواصیر طلای پوست
سوختۀ آن با روغن تخم کتان که چند روز ممزوج کرده کذاشته باشند جهت نواصیر کهنه بسیار
مؤثر الجذام و الثآلیل چون سر و دنباله و زهرۀ آن را در روغن اندازند و بجوشانند تا
مهرا شود تدهین بدان جهت ازالۀ جذام و ثآلیل سریع الاثر الحمی تعلیق دندان که در حال
زندکی از ان کنده باشند و بدستور تعلیق دل آن جهت ربع و تعلیق شاخ مار شاخدار جهت تپ
غب مؤثر الرحم و البواسیر تعلیق پوست آنکه هر سال می اندازد که سلخ الحیه نامند و بسیار
نازک براق می باشد بر ورک زنان موجب سرعت ولادت و بخور آن مسقط جنین و مجفف دانۀ بواسیر
البرص تخم مار را چون با سرکه و بوره بسایند و بر برص طلا نمایند جهت ازالۀ آن مجرب
دانسته اند و دیمقراطیس کفته که چون شکم مار را از سر تا دنباله بشکافند و احشای آن
را بر آورند و بجای آن شاهسفرم خشک که به آب خیسانیده نرم کرده باشند پر کنند و محل
شق را بدوزند و در آتش کذارند تا پخته شود پس شاهسفرم را برآورده بر برص ضماد نمایند
و به بندند و بعد یک شبانروز بکشایند بالکل زائل می کرداند مجرب است و مداوای کسی که
او را مار کزیده و یا کوشت و یا زهرۀ آن را خورده باشد مداوای افعی کزیده و لحم و زهرۀ
آن را خورده است و در افعی ذکر یافت
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
///////////
حیة. [ ح َی ْ ی َ ] (ع ص ) مؤنث حی زنده
. (اقرب الموارد). || (اِ) مار. ج ، حَیّات ، حیوات . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد).
و رجوع به تحفه ٔ حکیم مؤمن شود. || نوعی
کرم معده . (ضریر انطاکی ). رجوع به حیات شود. || ستاره ها که مابین فرقدین و بنات
نعش اند. (فیروزآبادی ) (آنندراج ) (اقرب الموارد) (منتهی الارب ). نام صورتی از صور
فلکیه که آنرا بصورت ماری توهم کرده اند و این مار صورت دیگر بنام حواء است به دست
دارد و کواکب صورت حیه هیجده کوکب است . (جهان دانش ) ۞ . نام صورت
هشتم از صور چهارده گانه ٔ فلکی جنوبی و آنرا شجاع
نیز نامند. (مفاتیح )
- مار. (اِ) معروف است که به زبان عربی حیه گویند. (برهان ). حیه
. (ترجمان القرآن ). حیوانی دراز و خزنده و بی دست و پای که به تازی حیه گویند. ج ،
ماران . (ناظم الاطباء). پهلوی «مار» ۞ ، سانسکریت ، «ماره
» ۞ ، این کلمه ٔ سانسکریت بمعنی
میراننده و کشنده است ، بنابراین با کلمه ٔ اوستائی «مئریا»
۞ بمعنی زیانکار
و تباه کننده یکی است ، از مصدر «مر» ۞ اوستائی و پارسی باستان
بمعنی مردن ... کردی ، «مار» ۞ . جانوری از خزندگان
دارای بدنی دراز و قابل انعطاف ، بدون دست و پا بیشتر آنها مولد زهرهای کشنده اند و
تعداد دنده های آنها بسیار است ولی جناق ندارند. (از حاشیه ٔ برهان چ معین
). جانوری است از راسته ٔ خزندگان که دارای اندام
خارجی (دست و پا) نیست بدنی کشیده و طویل دارد. مار دارای اقسام مختلف است که بعضی
از آنها سمی و برخی بدون سم هستند. و تاکنون در حدود 2000 نوع مار کشف شده که بیشتر
سمی و در نواحی گرم بسر می برند. (از لاروس ). عِسوَدّ. عامر. عامرة. عَمَج . عُمﱡج
. عومج . عَوهُج . غول . غِطرَب . ابنة الجبل . عِرزِم . عِربِد. عثمان .عَثاء. طَل
ّ. طوط. رَقاش . هاب . لاهة. (منتهی الارب ). ایم . حنش . اخزم . اشجع. (نصاب ). راسته
ای از خزندگان که فاقد دست و پا هستند و کمربندهای مربوط به این اندامها نیز از بین
رفته است و در نتیجه ٔ از بین رفتن اندامها،
تقسیم کار در نقاط مختلف تیره ٔ پشت نیز از میان رفته
و مهره ها به استثنای مهره ٔ اطلس همگی شبیه یکدیگرند.
دنده ها در تمام طول بدن بجز دم وجود دارندو در حرکت حیوان عمل مهمی انجام میدهند.
در ماران عظم قص هرگز وجود ندارد. یکی از مشخصات ماران اتساع بسیاری است که دهان برای
بلعیدن طعمه پیدا می کند. این صفت در ماران سمی به منتهی درجه می رسد، به این ترتیب
می توانند طعمه های بزرگتر از خود را نیز ببلعند زیرا از طرفی همه ٔ استخوانهای
فک دارای حرکت می باشند و مفصلی می شوند و از طرف دیگر استخوان مربع که در حال استراحت
بطور مورب قرار دارد در هنگام باز شدن دهان تقریباً عمودی می شود وانگهی دو نیمه ٔ فک تحتانی باهم
مفصل شده ممکنست از هم باز شوند و چون جناغ سینه نیز وجود ندارد طعمه های بزرگ به آسانی
می توانند وارده معده گردند. دندانها در ماران بر روی دو آرواره قراردارند و گاهی تمام
حفره ٔ دهانی و استخوان کامی و حتی استخوان تیغه ای
را می پوشانند. در بین دندانهای آرواره ٔ بالا در ماران
سمی دندانهای سمی قرار دارند. زبان ماران دارای شکاف است و مری و معده مانند دهان نیزاتساع
می یابند. شش ها بدون قرینه می باشند و شش چپ بسیار کوچکتر است و گاهی اصلاً وجود ندارد.
چنین بنظر می رسد که چشم ماران فاقد پلک است زیرا ماران دارای نگاه ثابتی هستند ولی
در واقع در ماران پلک وجود دارد اما بشکل پرده ٔ شفاف نازکی
است که وسط قرنیه روی چشمها بهم چسبیده اند. ماران تقریباً همه از طعمه های زنده تغذیه
می کنند. (از فرهنگ فارسی معین )
//////////
مار (در متون طب سنتی با نام عربی آن حیه) جانوری خزنده، گوشت‌خوار،
کشیده (دراز) و بدون پا است که به دلیل نداشتن پلک و گوش بیرونی می‌توان آنها را از
مارمولک بی‌پا جدا کرد. مارها جانورانی، خونسرد، از گروه آب پرده داران و مهره‌دارانی
است که بدنش از پولک‌هایی که با هم همپوشانی دارند، پوشیده شده‌است.
مار از ردهٔ خزنده‌چهرگان، زیرردهٔ دوکمانان، فرورده
پولک‌سوسمارشکلان، بالاراستهٔ پولک‌خزندگان، راستهٔ پولک‌داران،
زیرراستهٔ ماران (Serpentes)
است.[1]
بیشتر گونه‌های مار، جمجمه ای دارند که چندین مفصل بیشتر از
اجداد مارمولکشان دارد. این جمجمه به آنها اجازه می‌دهد تا شکارهای بسیار بزرگتر از
سرشان را با کمک آرواره‌هایی که به شدت جابجایی پذیرند ببلعند. اندام درونی بدن مارها
برای تطبیق بیشتر با بدن کشیده و درازشان، به گونه‌ای است که عضوهای جفت در آنها مانند
کلیه‌ها به جای آنکه در دو سوی بدن باشد، یکی پس از دیگری قرار گرفته همچنین بیشتر
آنها تنها یک شش دارند که کار می‌کند. برخی گونه‌های مار هنوز لگن خاصره دارند و یک
جفت اندام بازماندهٔ ژنتیکی ناخن مانند در
دو سوی پارگین آنها دیده می‌شود.
ویکی
////////////
به عربی ثعبان و حیه و افعی:
الثعبان أو الأفعى أو الحية هو حيوان زاحف من ذوات الدم البارد
يتبع رتيبة Serpentes من رتبة الحرشفيات له جسم متطاول، مغطى بحراشف، ولا
توجد له أطراف، أو أذنين خارجيتين، وجفون ولكن ثمة حواف في جسمه، يعتقد أنها كانت تمثل
أطرافه التي تلاشت. الثعبان من آكلات اللحوم يتواجد منه على الأرض 2700 نوع، تنتشر
في جميع القارات، عدا قارة أنتاركتيكا وهي تتواجد بمختلف الأطوال من 10سم للثعابين
الصغيرة إلى عدة أمتار للثعابين الكبيرة، مثل الأصلة والأناكوندا التي قد يصل طولها
إلى 6،95م. معظم أنواع الثعابين غير سامة، أما الأنواع السامة، فتستخدم السمية بشكل
أساسي لقتل الفريسة أو إخضاعها أو للدفاع عن نفسها، إذ أن كمية قليلة من سم الثعبان
كافية لإحداث أضرار شديدة للضحية أو حتى التسبب بالموت للإنسان. يعتقد العلماء أن الثعابين
تربطها علاقة قرابة بالسحالي، وهي تكيفت للتخفي في الجحور والصخور، مثلما تفعل السحالي
أثناء العصر الطباشيري ومع ذلك يفترض بعض العلماء أن الثعابين أصولها مائية. وهذا التعدد
في أنواعها ظهر خلال عصر الباليوسيني.
//////////
به آذری ایلان لر:
İlanlar
(lat. Serpentes) — sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinə aid yarımdəstə.
İlanlar
arasında ziyansız növlərlə yanaşı, həm insanlar, həm də heyvanlar üçün çox təhlükəli
olan növləri də var. İlanları öyrənən elm serpantologiya adlanır.
//////////
به گویش گیلکی میلئوم:
میلؤم (لانتی) ایته حیوؤن ایسسه که اونه گونن "خزنده"؛
ای اینه به ایسسه کی میلؤم، خوشه گله (gal) سه فأکشنه و پیش به
نه؛ میلؤمؤن تینن زیمین مئن، آو مئن یا داره سه زیندیگی بوکونن. باخی جه ایشؤن زهر
دأنن و سممی ایسسن و باخی سممی نین. میلؤمؤن ویشتر موشه خؤنن.
////////////
به عبری نخاشیم؟:
הנחשים (שם מדעי: Serpentes) הם תת-סדרה בסדרת הקשקשאים השייכת למחלקת הזוחלים. מאפיין מוכר של
הנחשים הוא היעדר הגפיים. בקבוצה זו כלולות ארבע על-משפחות:
על-משפחת נחשי נהרות (Acrochordoidea)
על-משפחת זעמנים (Colubroidea)
על-משפחת נחשים קמאים (Henophidia)
על-משפחת נחשילים (Typhlopoidea)
////////////
به سواحلی نیوکا:
Nyoka ni
watambaachi au reptilia wasio na miguu. Kuna takriban spishi 3,000 duniani wako
kwenye mabara yote nje ya Antaktiki na Aktiki.
Kama
reptilia wote wana damu baridi na ngozi ya magamba. Wote ni wala nyama na
spishi mbalimbali hutumia sumu kwa kuvionda lakini nyoka walio wengi hawana
sumu wanashika windo kwa miili yao au kwa mdomo tu.
Wote
wanazaa kwa njia ya mayai lakini spishi kadhaa hubeba mayai ndani ya mwili hadi
wadogo wamekua tayari.
Mijusi
wasio na miguu wanafanana sana na nyoka lakini nyoka hawana makope machoni wala
masikio ya nje.
Kuna nyoka
wadogo wenye sentimita kumi tu wakiwa wazima na nyoka wakubwa hadi urefu wa
mita 7.6.
/////////
به کردی مار:
////////
به ازبکی ایلون لر:
Ilonlar
(Ophidia yoki Serpentes) - tangachalilar kenja turkumi. Qadimgi Ilon qazilma
qoldigʻi (uzunligi 11 m gacha) boʻr davridan maʼlum. Ilonning ajdodi
echkemarlarga oʻxshash kaltakesaklar boʻlganligi taxmin qilinadi. Tanasi
ingichka va uzun, uzunligi 8 sm dan 10 m gacha, muguzeimon qalqon va
tangachalar bilan qoplangan. Oyoq kamari suyaklari boʻlmaydi, ayrim Ilonda
chanoq va orqa oyoqlari rudimenti saqlanib qolgan. Umurtqalari 141 dan 435
tagacha. Tush suyagi bo'lmaydi, qovurgʻalari harakatchan. Koʻzini shaffof
qovoqlar qoplab turadi. Quloq teshigi va nogʻora pardasi boʻlmaydi, o'rta
qulogʻi sodda tuzilgan. Tili uzun, ayrisimon, yakobson organi bor. Bosh
skeletining yuz suyaklari elastik paylar orqali oʻzaro birikkan bo'lib, yirik
o'ljani yutayotganida ogʻzining keng ochilishiga imkon beradi. Tishlari
ingichka, oʻtkir, orqaga egilgan; oʻljani ushlab turish uchun xizmat qiladi.
Zaharli Ilonning
yuqori jagʻlarida zahar tishlari bo'ladi. Tishlar sirtidagi egatcha yoki
ichidagi nay orqali zahar oʻlja tanasiga oqib keladi. Ichki organlari
asimmetrik joylashgan.
//////////
به پنجابی سپ:
سپ لمے، بنا لتاں والے، ماس کھانے ، کرلیاں ورگے ہوندے نیں۔ بنالتاں والیاں کرلیاں نال ایہناں دا ایہ فرق ہوندا اے جے ایہناں دے کن باہر نئیں ہوندے تے ایہناں دیاں اکھاں تے بریک پردہ نیئں ہوندا۔ایہ باروں گرمی لیندے نیں تے ایناں دے پنڈے تے چانے ہوندے نیں۔ کئی سپاں دیاں ونڈاں دی کھوپڑی وچ ایہناں دے پرکھ کرلیاں نالوں ودھ جوڑ ہوندے نیں تے جس باہجوں ایہ اپنے توں وڈے شکار نوں وی کھل جانوالے جباڑیاں باہجوں کھا جاندے نیں۔ سپ براعظم انٹارکٹکا توں سوا ہر براعظم تے ہوندے نیں[1]۔ ایہناں دے پنڈے پتلے تے تنگ ہوندے نیں ایس لئی ایسے انگ جیہڑے جوڑیاں وج ہوندے نیں اک دوجے دے اگے پچھے ہوندے نیں جیویں گردے۔ کئیاں دا صرف اک ای
پھپھرہ ہوندا اے۔ ایہ پہلی واری وشکارلے کریٹیشیس ویلے وچ پانی کرلیاں توں بنے تے ایہناں دے سب توں پرانے نشان 11 کروڑ 20 لکھ سال پرانے نیں۔ اک پتھری جاندار ونڈ ٹائٹانبوآ 15 میٹر (49 فٹ) لمی سی۔ سپاں بارے سب توں پرانی لکھت بروکلین پاپائرس
پرانے مصر وچ 3300 ورے توں وی پہلے لکھی گئی۔
////////////
به پشتو مار، منگوران:
ماران یا منگوران (په لاتین: Serpentes)
د فلس لرونکو ژويو څخه دي چې د نړی په بېلا بېلو سیمو کې ژوند کوي.په
اوس وخت کې په نړی کې د مارانو
۳۴۰۰ ډوله ژوند کوي او د هغو مارانو څخه تقریبا
۴۱۰ ډوله زهرلروکي ماران دي. نوموړي ژوي په ځانگړی ډول خوله لگوونكى
ژوي خوري. ماران ښکار شوي ځناور د څپل زهر په مرسته
وژلای یا زندۍ کولای سی.
////////////
////////////
به کردی سورانی مار:
مار گیانە وە رە کێ خشۆکە لە شە کێ درێژوچ دەست یان پێ نینن مار ژ
گیانە وەرێت گوشت خورە ھە تا نھا دوھزارۆ حەفت سەد جۆرێت مارا ھاتینە دیتن کو ل ھەمی کێشوە را دبەربەلاڤن ژبلی کێشوەرێ ئەنتارکتیکا و
دھێتە زانینن کو درێژاھیاوان جۆراوجۆە یێ ھەی دڕێژاھیا ۱۰ سانتیما
بۆمارێت بچیک ھەتادرێژاھیاچە ندمترەکابۆ مارێت مازن بو نمونە مارێ بووا ۆ ئەناکۆندا پتریا جۆرێت مارا نەد ژەھراوینە ۆ جورێت ژەھراوی ژە ھرا خۆ ب شێوە یە کێ سەرەکی ب کاردئینن
بۆنێچیراخۆ و رێژەیەکا کێم ژ ژەھرێ دبیتە ئەگەرێ دروستبونا زیانێت مەزن ۆ گەلەک جارا دبیتە ئەگەرێ مرنێ ۆ لدیف بۆچۆنێن زانایان ماری
گرێدانەکا ھەی ب جۆرێت دی یێت گیانەوەرێت خشوک ڤە و ھندەک زانا دبێژن مار د بنیات
دا ئاڤیە.
////////////
به ترکی استانبولی یلان، یلان لر:
Yılanlar
(Latince: Serpentes), Pullular (Squamata) takımına ait uzun, ayaksız etçil
sürüngenlerdir.
Serpentes
alt takımının üyeleri, ayaksız kertenkelelerden dış kulakların ve göz
kapaklarının olmayışı ile ayırdedilirler. Bütün pullular gibi yılanlar da,
vücudu üst üste binen pullarla kaplı ektotermik amniyot omurgalılardır. Çoğu
yılan türü, ataları olan kertenkelerinkinden çok daha fazla eklemi olan bir
kafatasına sahiptir. Bu yılanlara son derece hareketli çeneleriyle kendi
kafasından daha büyük avları yutma imkânı verir. Dar vücutlarına uygun bir
şekilde yerleşebilmesi için yılanların çift organları (böbrekler gibi) yan yana
yerine biri diğerinin üstünde görünür ve çoğu bir tane işlevsel akciğere
sahiptir. Bazı türler, kloakın her iki tarafında artakalan bir çift pençeyle
birlikte pelvik kemere sahiptir.
///////////
به اردو سانپ:
سانپ ایک رینگنے والا جانور
ہے۔ جو جانوروں کی کلاس حشرات
الارض (reptile) سے تعلق رکھتا ہے۔
سانپ اپنی زبان کیوں باہر نکالتے ہیں[ترمیم]
سانپوں میں یہ صلاحیت نہیں ہوتی کہ وہ اپنے نتھنوں کے ذریعے ہوا اندر کھینچ سکیں اور تیزی سے اپنے شکار کی بو
سونگھ سکیں۔ ایسا کرنے کے لیے انہیں ایک خصوصی عضو
پر انحصار کرنا پڑتا ہے۔ جسے جیکب سنز آرگن
یا عضو کہتے ہیں۔ یہ سانپ کے منہ کی اندر کی
طرف بالائی سطح کے اندر گہرائی میں پایا جاتا ہے۔ یہ عضو بو یا باس
وغیرہ کی شناخت کرتا ہے۔ دو شاخے جیسا سرا رکھنے والی زبان کو
بار بار اور تیزی سے اپنے منہ سے نکال کر سانپ
بو کو جیکب سنز آرگن تک اس کے ذریعے پہنچاتے ہیں۔ سانپوں کو دو شاخہ زبان حساس انٹینا کی طرح نہ صرف فضا میں سے بو کو جذب کرتی
ہے بلکہ شکار کے مقام، سمت اور
رفتار کے بارے میں بھی معلومات مہیا کرتی ہے اس کا کام کسی
حد تک ریڈار کی طرح کا ہوتا ہے۔
/////////////
Snakes are elongated, legless, carnivorous reptiles of the suborderSerpentes[2] that can be distinguished from legless
lizards by their lack of
eyelids and external ears. Like all squamates, snakes are ectothermic, amniote vertebrates covered in overlapping scales. Many species of snakes have skulls with several more joints than their
lizard ancestors, enabling them to swallow prey much larger than their heads
with their highly mobile jaws. To accommodate their narrow bodies, snakes' paired organs
(such as kidneys) appear one in front of the other instead of side by side, and
most have only one functional lung. Some species retain a pelvic
girdle with a pair of vestigialclaws on either side of the cloaca.
&&&&&&
حیس
بکسر حا و سکون یاء مثناه تحتانیه و سین مهمله بفارسی چنکال
نامند
ماهیت آن
غذائی است که از روغن و نان کرم می سازند
افعال و خواص آن
کثیر الغذا و مسمن و غلیظ و دیرهضم و مسدد و مصلح آن سرکه
و عسل است
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
////////////////
حیس .[ ح َ ] (ع اِ) طعامی است و آن چنان باشد که خرما رابا
روغن و پینو ۞ آمیخته بشورانند و تخم خرما را از آن
دور کنند و گاه عوض پینو*، پست** ریزند. (منتهی الارب ) (اقرب الموارد). چنگالی و آن
حلوایی باشد که از روغن و کعک و شیر و جز آن کنند. (یادداشت مرحوم دهخدا). || امر ردی
نامحکم . (اقرب الموارد) (منتهی الارب ): گویند: هذا الامرحیس . (منتهی الارب ) (از
اقرب الموارد). || در مثل گویند عاد الحیس بحاس ؛ ای عادالفاسد یفسد. واصل مثل اینست
که زنی مردی را در فجور دیده سرزنش کرد و دیری نگذشت که مرد آن زن را در همچنان فجور
دید. (منتهی الارب ). و این مثل است برای کسی که روش خود نیکو گرداند و سپس به بدی
گراید. (اقرب الموارد) (منتهی الارب ). || (مص ) حیس ساختن . (منتهی الارب ) (از اقرب
الموارد). || تافتن رسن را. (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || آمیختن . (منتهی
الارب ). مخلوط کردن . (از اقرب الموارد). || نزدیک شدن هلاک . (منتهی الارب ). و به
این معنی بطور مجهول استعمال شود. (از اقرب الموارد).
* پینو. (اِ) ماستینه . (خلاص ). دوغ ترش بود که خشک کرده باشند یعنی
کشک . (فرهنگ اسدی نخجوانی ). بینو. کشک . قروت . ترف . پینوک . کریز. عبیثة. غبیثة.
صنقعر. (منتهی الارب )
** پست . [ پ ِ / پ َ ] (اِ) هر آردی را گویند عموماً و آردی که گندم
و جو و نخود آن را بریان کرده باشند خصوصاً و آنرا بعربی سویق خوانند چه سویق الشعیر
آرد جو بریان کرده و سویق الحنطه آرد گندم بریان کرده را گویند... (برهان قاطع). کبیده
ٔ آرد. آرد گندم
یاجو یا نخود. صویق . (منتهی الارب ). آرد بریان کرده که بترکی تلقان گویند و به لهجه
ٔ مازندرانی پیه
خوانند. و بهندی ستو. (غیاث اللغات ) (رشیدی ). تلخان . قاووت . آرد بوداده با شکر
و هردانه و مغز کوبیده . جشیش . قَمیحَة. قِلدَة. (منتهی الارب ) : ابوسفیان چون بگریخت
با گروه قریش زادی که از مکّه برگرفته بودند و انبانهای ایشان ، پست که داشتند چون
میگریختند می افگندند از بهر سبکباری و بتعجیل که میکردند پس مسلمانان انبانهای ایشان
پر از پست می یافتند و از راه برمیگرفتند و این غزو را از بهر آن غزوالسویق گفتند.
(تاریخ طبری ترجمه ٔ بلعمی ). پس ایشان پیغام
کسری به پیغمبر صلی اﷲ علیه و سلم بگفتند ایشان را اجابت نکردو رد کرد و ایشان را بخانه
ٔ سلمان فرود
آورد و قوت ایشان فراخ کرد از پست جو و خرما... (تاریخ طبری ترجمه ٔ بلعمی ). پرویز
گفت ... ما را زود چیزی ده تا بخوریم و برویم ، ایاس کاسه ای برگرفت و پر از پست کرد
و خرما و گفت بخورید ایشان لختی بخوردند. (تاریخ طبری ترجمه ٔ بلعمی ). و
اگر کسی اندر حج بماندی او را اجری داد و بر قبائل عرب توزیع کردی و نفقه دادی و نیز
ازآن خویش خرما در شیر افکندی یا بشیر بیامیختی و عرب آنرا جشیش خوانند و نیز طعام
بسیار بساختی و پست و خرما بیک جای بیامیختی بسیار... (تاریخ طبری ترجمه ٔ بلعمی ). بابک
او (افشین ) را از حصار خروارهای ماست وروغن گاو و خیار بادرنگ (قثد) بفرستاد و او
را رسولان فرستاد و گفت افشین را بگوئید که شما بمهمان من آمدید و از ده روز باز، براهها
اندر رنجه باشید و دانم که جز کعک و پست چیزی دیگر نخوردید و ما را بحصار اندر جز این
چیزی نبود. (تاریخ طبری ترجمه ٔ بلعمی ).
- چنگالی . [ چ َ ](ص نسبی ، اِ مرکب ) طعامی که چنگال نیز گویند.
(ناظم الاطباء). حلوایی است از کعک* و شیره و جز آن . چنگال .(یادداشت مؤلف ). || مالیده
گر. (آنندراج ). چنگال مال . (شرفنامه ٔ منیری ). رجوع
به چنگال شود.
* کعک . [ ک َ ] (معرب ، اِ) کاک (این کلمه معرب کاک است ). نان خشک
که از آرد خشکه بی شیر و روغن پخته شود. (از منتهی الارب ) (از تاج العروس ) (از لسان
العرب ). فرنیه . نان خشک . بقسمات . بقسماط. بشماط. خبز رومی . (یادداشت مؤلف ). کلیچه
. (نصاب ) : بابک افشین را از حصار، خروارها ماست و روغن گاو و خیار بادرنگ بفرستاد
و او را رسولان فرستاد و گفت افشین را بگوئید که شما بمهمان من آمدید و از ده روز باز
براهها اندر رنجه باشید و دانم که جز کعک و پست چیزی دیگر نخوردید. (ترجمه ٔ طبری بلعمی
). زاد حاج کعک و زیت و خرما و پست باشد. (تفسیر ابوالفتوح رازی ).
