دارهَلد
بفتح دال و الف و رای مهمله و فتح ها و سکون لام و دال مهمله
آن را دارچوبه و بهندی انبی هلدی نیز نامند
ماهیت آن
درختی است هندی چوب آن زرد و کویند رسوت که حضض هندی باشد
عصارۀ آنست چنانچه در حرف الحا در حضض ذکر یافت
طبیعت آن
کرم و خشک
افعال و خواص آن
محلل و رادع و زودهضم اعضاء الرأس جهت امراض سر و کوش و دهان
نافع و طعم دهان را نیکو کرداند اعضاء الغذاء و النفض جهت تفتیت حصاه و حبس البول
الحمی و الجروح و القروح و غیرها جهت تپ بلغمی و اندمال جراحات و قروح و جرب و
خارش شربا و ضمادا مؤثر و دهن و مرهم آن در قرابادین ذکر یافت در ادهان و مراهم
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
//////////
دارهَلد
بدال مهمله مفتوحه و الف و ضم راء مهمله
و مشهور سکون آن و فتح هاء و لام و مشهور سکون دال مهمله ثانی چوب درخت است که آن را
هَلد* گویند تیز و تلخ و گرم و خشک و دافع فساد بلغم و صفرا و خون و جوشیدگی و پرمیو
و اماس اعضا و زردي
بدن و دملها و بثور و دافع امراض چشم و
درد گوش و شکننده سنگ مثانه و مجلی و مدمل جراحات و قروح
از: تألیف شریف
* هَلد. [ ] (هندی ، اِ) اسم هندی عروق الصفراء است . (مخزن الادویه
). زردچوبه.**
**به اردو هلدی
ہلدی (Turmeric) (سائنسی نام: Curcuma longa) ادرک خاندان کا ایک
پودا ہے۔ [1] یہ جنوب مشرقی ہندوستان کا مقامی پودا ہے۔ [2]
حوالہ جات[ترمیم]
اوپر جائیں ↑ Chan، E.W.C. et al.; Lim، Y.Y.; Wong، S.K.; Lim، K.K.; Tan، S.P.; Lianto، F.S.; Yong، M.Y. (2009). "Effects of different
drying methods on the antioxidant properties of leaves and tea of ginger
species". Food Chemistry 113 (1): 166–172. doi:10.1016/j.foodchem.2008.07.090.
اوپر جائیں ↑ Prasad, S; Aggarwal, B. B.;
Benzie, I. F. F.; Wachtel-Galor, S (2011). "Turmeric, the Golden Spice:
From Traditional Medicine to Modern Medicine". PMID 22593922
زمرہ جات: Pages using PMID magic
linksبھارت کی فصلیںنباتاتیہ بھارتنباتاتیہ نیپالآیور ویدک میں استعمال پودےتجرباتی طبی علاجطبی پودےمصالحہ جات
////////////
به هندی:
हल्दी (टर्मरिक) भारतीय वनस्पति है। यह अदरक की प्रजाति का ५-६ फुट तक बढ़ने वाला पौधा है
जिसमें जड़ की गाठों में हल्दी मिलती है। हल्दी को आयुर्वेद में प्राचीन काल से ही
एक चमत्कारिक द्रव्य के रूप में मान्यता प्राप्त है। औषधि ग्रंथों में इसे हल्दी
के अतिरिक्त हरिद्रा,
कुरकुमा लौंगा, वरवर्णिनी, गौरी,
क्रिमिघ्ना
योशितप्रीया,
हट्टविलासनी, हरदल, कुमकुम,
टर्मरिक नाम दिए
गए हैं। आयुर्वेद में हल्दी को एक महत्वपूर्ण औषधि कहा गया है। भारतीय रसोई में इसका महत्वपूर्ण
स्थान है और धार्मिक रूप से इसको बहुत शुभ समझा जाता है। विवाह में तो हल्दी की रसम का अपना एक विशेष महत्व
है।
·
लैटिन नाम : करकुमा लौंगा (Curcuma longa)
·
अंग्रेजी नाम : टरमरिक (Turmeric)
·
पारिवारिक नाम : जिन्जिबरऐसे
अनुक्रम
[छुपाएँ]
·
1परिचय
·
3सन्दर्भ
हल्दी में
उड़नशील तेल 5.8%,
प्रोटीन 6.3%, द्रव्य 5.1%, खनिज द्रव्य 3.5%,
और करबोहाईड्रेट
68.4% के अतिरिक्त कुर्कुमिन नामक पीत रंजक द्रव्य, विटमिन A
पाए जाते हैं।
हल्दी पाचन तन्त्र की समस्याओं, गठिया, रक्त-प्रवाह की समस्याओं, कैंसर, जीवाणुओं (बेक्टीरिया) के संक्रमण, उच्च रक्तचाप और एलडीएल कोलेस्ट्रॉल की
समस्या और शरीर की कोशिकाओं की टूट-फूट की मरम्मत में लाभकारी है। हल्दी कफ़-वात
शामक,
पित्त रेचक व
पित्त शामक है। रक्त स्तम्भन, मूत्र रोग,
गर्भश्य, प्रमेह, त्वचा रोग,
वात-पित्त-कफ़
में इसका प्रयोग बहुत लाभकारी है। यकृत की वृद्धि में इसका लेप किया जाता है।
नाड़ी शूल के अतिरिक्त पाचन क्रिया के रोगों अरुचि (भूख न लगना) विबंध, कमला, जलोधर व कृमि में भी यह लाभकारी पाई गई है। इसी प्रकार
हल्दी कि एक किस्म काली हल्दी के रुप में भी होती है। उपचार में काली हल्दी पीली
हल्दी के मुक़ाबले अधिक लाभकारी होती है।
हल्दी की गांठ
हल्दी चूर्ण
रसोई की शान
होने के साथ-साथ हल्दी कई चामत्कारिक औषधीय गुणों से भरपूर है। आयुर्वेद में तो
हल्दी को बेहद ही महत्वपूर्ण माना गया है क्योंकि हल्दी गुमचोट के इलाज में तो
सहायक है ही साथ ही कफ-खांसी सहित अनेक बीमारियों के इलाज़ में काम आती है। इसके
अलावा हल्दी सौन्दर्यवर्धक भी मानी जाती है और प्रचीनकाल से ही इसका उपयोग रूप को
निखारने के लिए किया जाता रहा है। वर्तमान समय में हल्दी का प्रयोग उबटन से लेकर
विभिन्न तरह की क्रीमों में भी किया जा है।[1][2][3]
·
मसाले
·
आयुर्वेद
به پنجابی هلدی:
ہلدی پھلوالے
بوٹیاں دے اک ٹبر ادرکی دی جنس کرکما دا اک بوٹا اے۔ ایہ دکھنی ایشیاء دا واسی تے
ایہنوں 20° توں 30° سیلسیس تک گرمی چائیدی اے تے چوکھا سارا مینہ دا پانی۔
ایہدیاں جڑ توں بوٹا بندا اے تے جڑ ای مصالے وچ کم آندی اے۔
ایہدی جڑ اندروں پیلے کھٹے رنگ دی ہوندی اے۔ سواد مٹیالہ تے تکھا ہوندا اے۔ ایہ پاکستان تے ہندستان وچ ہوندی اے۔ صدیاں توں ایہ کھان پین تے دوائیاں وچ ورتی جارئی اے۔
مصالے[▼]
·
مصالے
//////////
·
·
Curry using turmeric, referred to as haldi ki Sabji, a dish
from India.
- Curcuma Uses
- Culinary
Turmeric grows wild in
the forests of South and Southeast Asia. It is one of the key ingredients in
many Asian dishes. Indian traditional medicine,
called Siddha, has recommended turmeric for medicine.
Its use as a coloring agent is not of primary value in South Asian cuisine.
- Turmeric
is mostly used in savory dishes, but is used in some sweet dishes, such as
the cake sfouf. In India,
turmeric plant leaf is used to prepare special sweet dishes, patoleo, by layering rice flour and coconut-jaggery mixture on the leaf, then
closing and steaming it in a special copper steamer (goa).
- In
recipes outside South Asia, turmeric is sometimes used as an agent to
impart a golden yellow color. It is used in canned beverages, baked
products, dairy products, ice cream, yogurt, yellow cakes, orange juice,
biscuits, popcorn color, cereals, sauces, gelatins, etc. It is a
significant ingredient in most commercial curry powders.
- Most
turmeric is used in the form of rhizome powder. In some regions
(especially in Maharashtra, Goa, Konkan, and Kanara), turmeric leaves are used to wrap
and cook food. Turmeric leaves are mainly used in this way in areas where
turmeric is grown locally, since the leaves used are freshly picked.
Turmeric leaves impart a distinctive flavor.
- Although
typically used in its dried, powdered form, turmeric is also used fresh,
like ginger. It has numerous uses in East
Asian recipes, such as pickle that contains large chunks of soft turmeric,
made from fresh turmeric.
- Turmeric
is widely used as a spice in South Asian and Middle Eastern cooking. Many Persian dishes
use turmeric as a starter ingredient. Almost all Iranian khoresh dishes are started using
onions caramelized in
oil and turmeric, followed by other ingredients. The Moroccan spice
mix ras el hanout typically
includes turmeric.
- In
India and Nepal,
turmeric is widely grown and extensively used in many vegetable and meat
dishes for its color; it is also used for its supposed value in
traditional medicine.
- In
South Africa, turmeric is used to give boiled white rice a golden colour.
- In Vietnamese cuisine,
turmeric powder is used to color and enhance the flavors of certain
dishes, such as bánh xèo, bánh khọt, and mi quang. The powder is used in many
other Vietnamese stir-fried and soup dishes.
- The
staple Cambodian curry
paste kroeung, used in
many dishes including Amok, typically contains fresh
turmeric.
- In
Indonesia, turmeric leaves are used for Minang or Padang curry base of Sumatra, such as rendang, sate padang, and many other
varieties.
- In
Thailand, fresh turmeric rhizomes are widely used in many dishes, in
particular in the southern Thai cuisine, such as the yellow curry
and turmeric soup.
- In
medieval Europe, turmeric became known as Indian saffron because it was
widely used as an alternative to the far more expensive saffron spice.[16]
- Research[edit]
- Turmeric rhizome
and powder
- Curcuma domestica Valeton, a
drawing by A. Bernecker around 1860
- See also: Curcumin
- Basic research shows extracts from turmeric may have antifungal and antibacterial properties.[17]
- Turmeric
is under study for its potential to affect human diseases, including Alzheimer's
disease[18] and diabetes.[19]
//////////
به سومالیائی هُرود:
Huruud (Af-Carabi: الكركم Af-Ingiriis: Turmeric) waa geed dhireed iyo xididkiis oo oo ka mida bahda sanjabiisah meesha laga helay ayaa
ahayd koonfur galbeed Hindiya, wuxuuna u baahanyahay heer kul 20 ilaa 30 °C (68 و 86 °F) ah iyo roob badan si uu u ubaxeeyo, taasoo keenta hoosta inuu ku yeesho xidid sidii quwaax oo kale ah, markii aan caadi loo cunayn
waa la kariyaa xididka ka dibna waa la qallajiyaa iyadoo la adeegsanyo foorno
kulul ka dibna waa tumaa ama la shiidaa si ay budo midab huruud ah leh u
noqoto. hindida iyo bakistaaniyiinta ayaa caan ku ah inay ku darsadaa cuntada marna u adeegsadaan in jirka la marsado si uu u siiyo
iftiin iyo muuqaal qurxoon.[1][2][3]