۱۳۹۵ آذر ۴, پنجشنبه

دارهَلد

دارهَلد
بفتح دال و الف و رای مهمله و فتح ها و سکون لام و دال مهمله آن را دارچوبه و بهندی انبی هلدی نیز نامند
ماهیت آن
درختی است هندی چوب آن زرد و کویند رسوت که حضض هندی باشد عصارۀ آنست چنانچه در حرف الحا در حضض ذکر یافت
طبیعت آن
کرم و خشک
افعال و خواص آن
محلل و رادع و زودهضم اعضاء الرأس جهت امراض سر و کوش و دهان نافع و طعم دهان را نیکو کرداند اعضاء الغذاء و النفض جهت تفتیت حصاه و حبس البول الحمی و الجروح و القروح و غیرها جهت تپ بلغمی و اندمال جراحات و قروح و جرب و خارش شربا و ضمادا مؤثر و دهن و مرهم آن در قرابادین ذکر یافت در ادهان و مراهم
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
//////////
دارهَلد
بدال مهمله مفتوحه و الف و ضم راء مهمله و مشهور سکون آن و فتح هاء و لام و مشهور سکون دال مهمله ثانی چوب درخت است که آن را هَلد* گویند تیز و تلخ و گرم و خشک و دافع فساد بلغم و صفرا و خون و جوشیدگی و پرمیو و اماس اعضا و زردي
بدن و دملها و بثور و دافع امراض چشم و درد گوش و شکننده سنگ مثانه و مجلی و مدمل جراحات و قروح
از: تألیف شریف
* هَلد. [ ] (هندی ، اِ) اسم هندی عروق الصفراء است . (مخزن الادویه ). زردچوبه.**
**به اردو هلدی
ہلدی (Turmeric) (سائنسی نام: Curcuma longa) ادرک خاندان کا ایک پودا ہے۔ [1] یہ جنوب مشرقی ہندوستان کا مقامی پودا ہے۔ [2]

حوالہ جات[ترمیم]
اوپر جائیں Chan، E.W.C. et al.; Lim، Y.Y.; Wong، S.K.; Lim، K.K.; Tan، S.P.; Lianto، F.S.; Yong، M.Y. (2009). "Effects of different drying methods on the antioxidant properties of leaves and tea of ginger species". Food Chemistry 113 (1): 166–172. doi:10.1016/j.foodchem.2008.07.090.
اوپر جائیں Prasad, S; Aggarwal, B. B.; Benzie, I. F. F.; Wachtel-Galor, S (2011). "Turmeric, the Golden Spice: From Traditional Medicine to Modern Medicine". PMID 22593922
زمرہ جات: Pages using PMID magic linksبھارت کی فصلیںنباتاتیہ بھارتنباتاتیہ نیپالآیور ویدک میں استعمال پودےتجرباتی طبی علاجطبی پودےمصالحہ جات
////////////
به هندی:
हल्दी (टर्मरिक) भारतीय वनस्पति है। यह अदरक की प्रजाति का ५-६ फुट तक बढ़ने वाला पौधा है जिसमें जड़ की गाठों में हल्दी मिलती है। हल्दी को आयुर्वेद में प्राचीन काल से ही एक चमत्कारिक द्रव्य के रूप में मान्यता प्राप्त है। औषधि ग्रंथों में इसे हल्दी के अतिरिक्त हरिद्रा, कुरकुमा लौंगा, वरवर्णिनी, गौरी, क्रिमिघ्ना योशितप्रीया, हट्टविलासनी, हरदल, कुमकुम, टर्मरिक नाम दिए गए हैं। आयुर्वेद में हल्‍दी को एक महत्‍वपूर्ण औषधि‍ कहा गया है। भारतीय रसोई में इसका महत्वपूर्ण स्थान है और धार्मिक रूप से इसको बहुत शुभ समझा जाता है। विवाह में तो हल्दी की रसम का अपना एक विशेष महत्व है।
·         लैटि‍न नाम : करकुमा लौंगा (Curcuma longa)
·         अंग्रेजी नाम : टरमरि‍क (Turmeric)
·         पारि‍वारि‍क नाम : जि‍न्‍जि‍बरऐसे
अनुक्रम
  [छुपाएँ] 
·         1परिचय
·         3सन्दर्भ
हल्दी में उड़नशील तेल 5.8%, प्रोटीन 6.3%, द्रव्य 5.1%, खनिज द्रव्य 3.5%, और करबोहाईड्रेट 68.4% के अतिरिक्त कुर्कुमिन नामक पीत रंजक द्रव्य, विटमिन A पाए जाते हैं। हल्दी पाचन तन्त्र की समस्याओंगठियारक्त-प्रवाह की समस्याओंकैंसर, जीवाणुओं (बेक्टीरिया) के संक्रमण, उच्च रक्तचाप और एलडीएल कोलेस्ट्रॉल की समस्या और शरीर की कोशिकाओं की टूट-फूट की मरम्मत में लाभकारी है। हल्दी कफ़-वात शामक, पित्त रेचक व पित्त शामक है। रक्त स्तम्भन, मूत्र रोग, गर्भश्य, प्रमेह, त्वचा रोग, वात-पित्त-कफ़ में इसका प्रयोग बहुत लाभकारी है। यकृत की वृद्धि में इसका लेप किया जाता है। नाड़ी शूल के अतिरिक्त पाचन क्रिया के रोगों अरुचि (भूख न लगना) विबंध, कमला, जलोधर व कृमि में भी यह लाभकारी पाई गई है। इसी प्रकार हल्दी कि एक किस्म काली हल्दी के रुप में भी होती है। उपचार में काली हल्दी पीली हल्दी के मुक़ाबले अधिक लाभकारी होती है।
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Turmericroot.jpg/250px-Turmericroot.jpg
हल्दी की गांठ
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/37/Curcuma.jpg
हल्दी चूर्ण
हल्दी के चामत्कारिक गुण[संपादित करें]
रसोई की शान होने के साथ-साथ हल्दी कई चामत्कारिक औषधीय गुणों से भरपूर है। आयुर्वेद में तो हल्‍दी को बेहद ही महत्वपूर्ण माना गया है क्योंकि हल्दी गुमचोट के इलाज में तो सहायक है ही साथ ही कफ-खांसी सहित अनेक बीमारियों के इलाज़ में काम आती है। इसके अलावा हल्दी सौन्दर्यवर्धक भी मानी जाती है और प्रचीनकाल से ही इसका उपयोग रूप को निखारने के लिए किया जाता रहा है। वर्तमान समय में हल्दी का प्रयोग उबटन से लेकर विभिन्न तरह की क्रीमों में भी किया जा है।[1][2][3]
सन्दर्भ[संपादित करें]
2.     ऊपर जायें "लाख दुखों की एक दवा हल्दी". अभिगमन तिथि: 27 जनवरी 2015.
3.     ऊपर जायें "हल्दी". अभिगमन तिथि: 27 जनवरी 2015.
इन्हें भी देखें[संपादित करें]
बाहरी कड़ियाँ[संपादित करें]
·         हेल्थी है "हल्दी" (पत्रिका)

·        
·         वा
·        
जड़ी बूटी
मसाले
Spices in an Indian market.jpg
·         मसाले
·         आयुर्वेद
به پنجابی هلدی:
ہلدی پھلوالے بوٹیاں دے اک ٹبر ادرکی دی جنس کرکما دا اک بوٹا اے۔ ایہ دکھنی ایشیاء دا واسی تے ایہنوں 20° توں 30° سیلسیس تک گرمی چا‏ئیدی اے تے چوکھا سارا مینہ دا پانی۔ ایہدیاں جڑ توں بوٹا بندا اے تے جڑ ای مصالے وچ کم آندی اے۔

ایہدی جڑ اندروں پیلے کھٹے رنگ دی ہوندی اے۔ سواد مٹیالہ تے تکھا ہوندا اے۔ ایہ پاکستان تے ہندستان وچ ہوندی اے۔ صدیاں توں ایہ کھان پین تے دوائیاں وچ ورتی جارئی اے۔
Turmeric-powder.jpg

مصالے[]
ادرک · املی · اجوین · دھنیا · لسن · لونگ · ہلدی · کالی مرچ
گٹھ: 
·         مصالے

//////////
·        
·         Curry using turmeric, referred to as haldi ki Sabji, a dish from India.

       - Curcuma Uses

  • Culinary

Turmeric grows wild in the forests of South and Southeast Asia. It is one of the key ingredients in many Asian dishes. Indian traditional medicine, called Siddha, has recommended turmeric for medicine. Its use as a coloring agent is not of primary value in South Asian cuisine.
  • Turmeric is mostly used in savory dishes, but is used in some sweet dishes, such as the cake sfouf. In India, turmeric plant leaf is used to prepare special sweet dishes, patoleo, by layering rice flour and coconut-jaggery mixture on the leaf, then closing and steaming it in a special copper steamer (goa).
  • In recipes outside South Asia, turmeric is sometimes used as an agent to impart a golden yellow color. It is used in canned beverages, baked products, dairy products, ice cream, yogurt, yellow cakes, orange juice, biscuits, popcorn color, cereals, sauces, gelatins, etc. It is a significant ingredient in most commercial curry powders.
  • Most turmeric is used in the form of rhizome powder. In some regions (especially in MaharashtraGoaKonkan, and Kanara), turmeric leaves are used to wrap and cook food. Turmeric leaves are mainly used in this way in areas where turmeric is grown locally, since the leaves used are freshly picked. Turmeric leaves impart a distinctive flavor.
  • Although typically used in its dried, powdered form, turmeric is also used fresh, like ginger. It has numerous uses in East Asian recipes, such as pickle that contains large chunks of soft turmeric, made from fresh turmeric.
  • Turmeric is widely used as a spice in South Asian and Middle Eastern cooking. Many Persian dishes use turmeric as a starter ingredient. Almost all Iranian khoresh dishes are started using onions caramelized in oil and turmeric, followed by other ingredients. The Moroccan spice mix ras el hanout typically includes turmeric.
  • In India and Nepal, turmeric is widely grown and extensively used in many vegetable and meat dishes for its color; it is also used for its supposed value in traditional medicine.
  • In South Africa, turmeric is used to give boiled white rice a golden colour.
  • In Vietnamese cuisine, turmeric powder is used to color and enhance the flavors of certain dishes, such as bánh xèo, bánh khọt, and mi quang. The powder is used in many other Vietnamese stir-fried and soup dishes.
  • The staple Cambodian curry paste kroeung, used in many dishes including Amok, typically contains fresh turmeric.
  • In Indonesia, turmeric leaves are used for Minang or Padang curry base of Sumatra, such as rendangsate padang, and many other varieties.
  • In Thailand, fresh turmeric rhizomes are widely used in many dishes, in particular in the southern Thai cuisine, such as the yellow curry and turmeric soup.
  • In medieval Europe, turmeric became known as Indian saffron because it was widely used as an alternative to the far more expensive saffron spice.[16]
  • Research[edit]
  • https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Curcuma_longa_roots.jpg/220px-Curcuma_longa_roots.jpg
  • Turmeric rhizome and powder
  • Curcuma domestica Valeton, a drawing by A. Bernecker around 1860
  • See also: Curcumin
  • Basic research shows extracts from turmeric may have antifungal and antibacterial properties.[17]
  • Turmeric is under study for its potential to affect human diseases, including Alzheimer's disease[18] and diabetes.[19]

//////////
به سومالیائی هُرود:

Huruud   (Af-Carabiالكركم  Af-IngiriisTurmeric) waa geed dhireed iyo xididkiis oo oo ka mida bahda sanjabiisah meesha laga helay ayaa ahayd koonfur galbeed Hindiya, wuxuuna u baahanyahay heer kul 20 ilaa  30 °C (68 و 86 °F) ah iyo roob badan si uu u ubaxeeyo, taasoo keenta hoosta inuu ku yeesho xidid sidii quwaax oo kale ah, markii aan caadi loo cunayn waa la kariyaa xididka ka dibna waa la qallajiyaa iyadoo la adeegsanyo foorno kulul ka dibna waa  tumaa ama la shiidaa si ay budo midab huruud ah leh u noqoto. hindida iyo bakistaaniyiinta ayaa caan ku ah inay ku darsadaa cuntada marna u adeegsadaan in jirka la marsado si uu u siiyo iftiin iyo muuqaal qurxoon.[1][2][3]