مداخل مخزن الادویه عقیلی خراسانی (سی و یکم) 6

خلنج

بفتح خاء معجمه و لام و سکون نون و جیم

ماهیت آن

درختی است شبیه بدرخت کز و در چین و بلادروس و بهند بسیار بزرک می شود و برک آن مانند برک کزوکل آن کوچک و سرخ و زرد و سفید نیز می باشد و ثمر آن مانند خردل و بنفش

طبیعت آن

در دوم کرم و خشک و شکوفۀ آن تندتر و قوی تر از سائر اجزای آن

افعال و خواص آن

شکوفه و برک آن جهت کزیدن هوام ضمادا و روغن شکوفۀ آنکه بدستور روغن بابونه و روغن کل که در روغن کنجد ریخته سه هفته در آفتاب کذارند جهت رفع اعیا و درد مفاصل و بدستور نشارۀ چوب آن و یک مثقال از تخم آن با عسل حافظ دل از ضرر سموم و اکل و شرب در ظروف چوب آن مانع خفقان است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

////////

خلنج‌

اسم درختی است که در کوه می‌باشد و فحم از آن می‌گیرند و آن را درخت کز می‌خوانند و گل سرخ کوچک دارد و ارغوانی رنگ و طبیعت گل آن خنک بود در دوم و حدتی دارد

اختیارات بدیعی

//////////

توس . (اِ) درختی است و در دره های فرعی رودخانه  کرج است . نام این درخت دردره  شهرستانک ، توس است و آن را سندر، غان* ، غوش ، غوشه ، تیس و تامول نیز نامند) Betula alba). علمای گیاه شناسی پیش از پروفسور گااوبا، این درخت را در نباتات ایران نام نبرده اند و گااوبا، بار اول بیشه ای از آن در دره  غربی شهرستانک که به جاده  چالوس می پیوندد یافته است . (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا). رجوع به جنگل شناسی ساعی ج 2 ص 186 و 187 شود.

* انطاکی گوید درخت خلنج*، xalen، [چنین در متن]، ("غان") در هند و چین می‌روید؛ و ابن‌الکبیر هم دارد که این درخت بویژه در چین، سرزمین مردم روس (روسیه) و بلغار بس تنومند ‌شود و چوبش را ظرف و بشقاب ‌ساخته جایهای دورفرستند و تیرها سازند بیتا.  به گفته قزوینی و ابن‌فضلان در طبرستان می‌روییده و چوبش را بهر شانه سازان به ری می‌بردند. ^[1] واژه عربیِ خلن،xalen ؛ پارسی خدن، xadan یا خدنگ، xadanj ریشه در زبانهای آلتاییک دارند: qadan ایغوری، kaden در زبانهای کویبالی (Koibal)، سویوتی (Soyot) و قره‌قزی (Karagas) ، xoran در زبان چوواشی (Čuwaš) ، xatyn در زبان یاقوتی، kilen در زبان مُردوینی (Mordwinian) که همگی به درخت غان (Betula alba) گفته می‌شوند. این درخت در کوههای شمال چین (    hwa) فراوان است و نخست چن تسان ـ کی از سده هشتم آن را بازنمود. ² چینیها پوستش را در ساخت شمع و مشعل که موم آجین میکردند و نیز در لایی یا آستر زیرجامه و پوتین، دسته چاقو و آراستن کمان کار گرفته آخری را "کمان پوست غان" می‌نامیدند. ³ کارگیری فراگیر پوست درخت غان میان تمامی قبایل سیبری برای ساخت سطل، سبد، ظرف و پوشش بام روشن است.

بهشناخت دو سویه ایران و چین باستان (ساینو-ایرانیکا)

/////////////

توس نقره‌ای (در متون طب سنتی خلنج، خلنگ، خدنگ) (نام علمی: Betula pendula) نام یک گونه از سرده توس است.

برگ‌های درخت توس به شکل لوزی، نوک‌تیز و دندانه‌دار است. میوه توس به شکلی شبیه شاتوت دراز می‌باشد که نر آن در پائیز و ماده آن در بهار ظاهر می‌شود. پوست تنه این درخت سفید رنگ بوده که در سن بیست سالگی به صورت نوارهائی شبیه کاغذ از آن جدا می‌شود. برگ، پوست تنه و شیره این درخت مصرف طبی دارند.[۱] این درخت بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ سال عمر می‌کند و چوبی سخت و سفیدی دارد که در کارهای گوناگون نجاری به کار می رود.[۲]

منابع[ویرایش]

پرش به بالا ↑ «توس (غان)» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه اینترنتی آفتاب. ۱۴ ژوئن ۲۰۰۵. بازبینی‌شده در ۸ اکتبر ۲۰۱۰.

پرش به بالا ↑ کتاب جنگل های ایران نوشته دکتر حبیب الله ثابتی ص ۱۱۰

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Betula pendula»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامه آزاد (بازیابی در ۱۱ فوریه ۲۰۱۴).

ویکی

////////////

به عربی قضبان فضی:

القضبان الفضي أو القضبان المتدلي (الاسم العلمي: Betula pendula) نوع نباتي يتبع جنس القضبان من الفصيلة القضبانية.

الموئل والانتشار[عدل]

موطنه المغرب العربي وكل أوروبا والقوقاز وشمال تركيا.[2] النوع واسع الانتشار، وإن كان في أوروبا الجنوبية يوجد فقط على ارتفاعات أعلى. امتد نطاق انتشاره في جنوب غرب آسيا في منطقة جبلية في شمال تركيا والقوقاز.

المصادر[عدل]

^ مذكور في : The IUCN Red List of Threatened Species 2016.2 — معرف القائمة الحمراء للأنواع المهددة بالانقراض: http://www.iucnredlist.org/details/62535/0 — تاريخ الاطلاع: 17 سبتمبر 2016 — عنوان : The IUCN Red List of Threatened Species 2016.2 — تاريخ النشر: 4 سبتمبر 2016

^ قاعدة البيانات الأوروبية-المتوسطية للنباتات. خريطة انتشار القضبان الفضي (بالإنكليزية). تاريخ الولوج 30 تشرين الثاني 2014.

/////////////

به آذری سلاق توزاغاچی:

Sallaq tozağacı

Vikipediya, açıq ensiklopediya

?Sallaq tozağacı

Elmi təsnifat

Aləmi: Bitkilər Şöbə: Örtülütoxumlular Sinif: İkiləpəlilər Yarımsinif: Hamamelid Sıra: Fıstıqçiçəklilər Fəsilə: Tozağacıkimilər Cins: Tozağacı Növ: Sallaq tozağacı

Elmi adı

Betula pendula Roth

Sinonimlər

Betula verrucosa Ehrh.

Vikinövlərdə sistematika Şəkil axtarışı ÜTMX   19495 MBMM   3505 IPNI   ???

Sallaq tozağacı (lat. Betula pendula) — Tozağacı fəsiləsinin Tozağacı cinsiə aid ağac növü.

Digər adı ziyilli tozağacıdır (Betula verrucosa).

Ümumi yayılması: Qərbi Sibir, Altay, Avrоpa, Şimali Afrika, Asiya və Qafqazda yayılmışdır.

Azərbaycanda yayılması: Böyük Qafqaz dağlarında (Quba-Xaçmaz) və Naхçıvan MR-də təbii halda rast gəlinir.

Statusu: Azərbaycanın nadir bitkisidir.NT.

Bitdiyi yer: Əsasən qarışıq meşələrin orta yaruslarında rast gəlinir. Dağ¬larda bu tоzağacı dəniz səviyyəsindən 2100-2500 m-ədək hündürlüyə qalхır.

Təbii ehtiyatı: Azərbaycanda arealı çox geniş deyil

Biоlоji хüsusiyyətləri: Əlverişli şəraitdə hündürlüyü 25-30 m, diametri 80 sm-ədək, çatır. Cavan ağacların qabığı qоnurdur, 8-10 yaşdan ağarır. Cavan fərdlərini qızılağacın növləri ilə qarışıq salmaq оlar. Iri vəziyyətdə ağ qabığına görə digər ağaclardan yaхşı fərqlənir. Daha yaşlı ağaclarda qabığı gövdənin aşağı hissəsind dərin yarıqlı, qara оlur. Оduncağı sa¬rımtıl-ağ, möhkəm və ağırdır. Budaqları çılpaq, çохsaylı, sıх, qatranlı vəziciklərlə – ziyilciklərlə örtülmüşdür. Cavan budaqları aşağı sallanır və tоzağacının çətirinə çох səciyyəvi görünüş verir (adı – sallaq tоzağacı). Çətiri budaqlı, ancaq sıх deyil, budaqlanması simpоdialdır. Yarpaqları rоmbvarı–yumurtavarıdan üçkünc–yumurtavarıyadək, uzunluğu 3,5-7 sm, eni 2-5 sm, ucu biz, hamar, cavan yaşda yapışqanlıdır; kənarları ikili diş¬lidir. Saplaqları çılpaq, uzunluğu 0,8-3 sm-dir. Çiçəkləri düz, хırda, bir¬cinsli, budaqların uclarında sırğavari, sallaq çiçək qruplarına yığılmışdır. Yarpaqlar açılanadək çiçəkləyir. Erkək çiçəkləri qısa saplaqlarda, qırmızı-qоnur pulcuqların qоltuqlarında 3 ədəd diхa¬zial yerləşir və keçən ilin uzunsоv zоğ¬la¬rının uclarında 2-4 ədəd sallaq (5-6 sm) erkək sırğalar əmələ gətirir. Çiçək¬yanlığı sadə, bir, iki yarpaqlı, 2-4 ədəd erkəkcikləri ikiyə bölünmüş, çiçək¬yan¬lığın yarpaqlarla üzbəüz yerləşir. Dişi çiçəklərin çiçəkyanlığı yохdur, üçqanadlı pulcuqlarla bitmişdir. Оnlar qısa, yan zоğlarda 5 ədəd diхazilərə yığılmışdır və qısa, silindrik yaşıl, dişi sırğalar fоrmalaşdırır. 2 ədəd dişiciyi bitişik olub, оrada bir tохum rüşeymi inkişaf edir. Sapşəkilli dişicik ağızları uzun, bəzən parlaq rəng¬lidir. Meyvələri yayın aхırlarında yetişir.

Çохalması: Generativ və vegetativ yolla çoxalır.

Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri: Başlıca оlaraq insan fəaliy¬yətidir.

Becərilməsi: Məlumat yoxdur.

Qəbul edilmiş qоruma tədbirləri: Şahdağ Milli parkında qorunur.

Zəruri qоruma tədbirləri:Azərbaycanın “Qırmızı Kitabı”na salınması tövsiyə edilir.

Məlumat mənbələri: Деревья и кустарники СССР. т 2. 1951; Флора Азербайджана. т.6. 1955; Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961; Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008; Nax¬çı¬van Muxtar Respublikası florasının taksonomik spektri. 2008; Naxçıvan MR-nın flora müxtəlifliyi və onun nadir növlərinin qorunması. 2011.

///////////

Betula pendula

From Wikipedia, the free encyclopedia

"Silver birch" redirects here. For the racehorse, see Silver Birch (horse).

Silver birch Betula pendula
Silver birch forest, Inari, Finland
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Rosids
Order:	Fagales
Family:	Betulaceae
Genus:	Betula
Subgenus:	Betula
Species:	B. pendula
Binomial name
Betula pendula Roth
Distribution map
Synonyms
See text

Betula pendula, commonly known as silver birch or warty birch, (Persian: خلنج، خلنگ، خدنگ، توس، غان، سندر، غوشه، تامول, Arabic; قضبان فضی) is a species of tree in the family Betulaceae, native to Europe and parts of Asia, though in southern Europe it is only found at higher altitudes. Its range extends into Siberia, China and southwest Asia in the mountains of northern Turkey, the Caucasus and northern Iran. It has been introduced into North America, where it is known as the European white birch, and is considered invasive in some states in USA and in parts of Canada. The tree can also be found in more temperate regions of Australia.

The silver birch is a medium-sized deciduous tree that owes its common name to the white peeling bark on the trunk. The twigs are slender and often pendulous and the leaves are roughly triangular with doubly serrate margins and turn yellow in autumn before they fall. The flowers are catkins and the light, winged seed get widely scattered by the wind. The silver birch is a hardy tree, a pioneer species, and one of the first trees to appear on bare or fire-swept land. Many species of birds and animals are found in birch woodland, the tree supports a wide range of insects and the light shade it casts allows shrubby and other plants to grow beneath its canopy. It is planted decoratively in parks and gardens and is used for forest products such as joinery timber, firewood, tanning, racecourse jumps and brooms. Various parts of the tree are used in traditional medicine and the bark contains triterpenes which have been shown to have medicinal properties.

Contents

  [hide] 

·         1Description

·         2Distribution and habitat

·         3Taxonomy

·         4Ecology

·         5Uses

·         6Cultivation

o    6.1Cultivars

·         7See also

·         8References

·         9External links

Description[edit]

Silver birch

The silver birch is a medium-sized deciduous tree, typically reaching 15 to 25 m (49 to 82 ft) tall (exceptionally up to 31 metres (102 ft)),^[1] with a slender trunk usually under 40 cm (16 in) diameter. The bark on the trunk and branches is golden-brown at first, but later this turns to white as a result of papery tissue developing on the surface and peeling off in flakes. The bark remains smooth until the tree gets quite large, but in older trees, the bark thickens, becoming irregular, dark and rugged. Young branches have whitish resinwarts and the twigs are slender, hairless and often pendulous. The buds are small and sticky, and development is sympodial, that is to say the terminal bud dies away and growth continues from a lateral bud. Some shoots are long and bear the male catkins at the tip, while others are short and bear female catkins. The immature male catkins are present during the winter but the female catkins develop in the spring, soon after the leaves unfurl.^[1]

The leaves have short slender stalks and are 3 to 7 cm (1.2 to 2.8 in) long, triangular with broad, untoothed, wedge-shaped bases, slender pointed tips and coarsely double-toothed, serrated margins. They are sticky with resin at first but this dries as they age leaving small white scales. The foliage is a pale to medium green and turns yellow early in the autumn before the leaves fall. In mid-summer, the female catkins mature and the male catkins expand and release pollen, and wind pollination takes place. The small 1 to 2 mm winged seeds ripen in late summer on pendulous, cylindrical catkins 2 to 4 cm (0.8 to 1.6 in) long and 7 mm (0.3 in) broad. The seeds are very numerous and are separated by scales, and when ripe, the whole catkin disintegrates and the seeds are spread widely by the wind.^[1][2]

Distribution and habitat[edit]

The silver birch grows naturally from western Europe eastwards to Kazakhstan, the Sakha Republic in Siberia, Mongolia and the Xinjiang province in China, and southwards to the mountains of the Caucasus and northern Iran, Iraq and Turkey. It is also native to northern Morocco and has become naturalised in some other parts of the world.^[3] In the southern parts of its range it is mainly found in mountainous regions. Its light seeds are easily blown by the wind and it is a pioneer species, one of the first trees to sprout on bare land or after a forest fire. It needs plenty of light and does best on dry, acid soils and is found on heathland, mountainsides and clinging to crags.^[1] Its tolerance to pollution make it suitable for planting in industrial areas and exposed sites.^[4] It has been introduced into North America where it is known as the European white birch, and is considered invasive in the states of Kentucky, Maryland, Washington and Wisconsin.^[5] It is naturalised and locally invasive in parts of Canada.^[6]

Taxonomy[edit]

Tree in autumn

Tree in winter

The closely related Betula platyphylla in northern Asia and Betula szechuanica of central Asia are also treated as varieties of silver birch by some botanists, as B. pendula var. platyphylla and B. pendula var. szechuanica respectively (see birch classification).^[7]

B. pendula is distinguished from the related downy birch (B. pubescens, the other common European birch) in having hairless, warty shoots (hairy and without warts in downy birch), more triangular leaves with double serration on the margins (more ovoid and with single serrations in downy birch), and whiter bark often with scattered black fissures (greyer, less fissured, in downy birch). It is also distinguished cytologically, silver birch being diploid (with two sets of chromosomes), whereas downy birch is tetraploid (four sets of chromosomes). Hybrids between the two are known, but are very rare, and being triploid, are sterile.^[8] The two have differences in habitat requirements, with silver birch found mainly on dry, sandysoils, and downy birch more common on wet, poorly drained sites such as clay soils and peat bogs. Silver birch also demands slightly more summer warmth than does downy birch, which is significant in the cooler parts of Europe. Many North American texts treat the two species as conspecific (and cause confusion by combining the downy birch's alternative vernacular name 'white birch', with the scientific name B. pendula of the other species), but they are regarded as distinct species throughout Europe.^[2]

Synonyms include Betula pendula var. carelica (Merckl.) Hämet-Ahti, B. pendula var. laciniata (Wahlenb.) Tidestr., B. pendula var. lapponica (Lindq.) Hämet-Ahti, B. aetnensisRaf., B. montana V.N.Vassil, B. talassica Poljakov, B. verrucosa Ehrh., B. verrucosa var. lapponica Lindq., and B. fontqueri Rothm.^[9][10] The rejected name Betula alba L. also applied in part to B. pendula, though also to B. pubescens.^[11]

Ecology[edit]

The silver birch has an open canopy which allows plenty of light to reach the ground. This allows a variety of mosses, grasses and flowering plants to grow beneath which in turn attract insects. Flowering plants often found in birch woods include primrose (Primula vulgaris), violet (Viola riviniana), bluebell (Hyacinthoides non-scripta), wood anemone (Anemone nemorosa) and wood sorrel (Oxalis acetosella). Small shrubs that grow on the forest floor include blaeberry (Vaccinium myrtillus) and cowberry (Vaccinium vitis-idaea).^[2] Birds found in birch woodland include the chaffinch, tree pipit, willow warbler, nightingale, robin, woodcock, redpoll and green woodpecker.^[4]

The branches of the silver birch often have tangled masses of twigs known as witch's brooms growing among them, caused by the fungus Taphrina betulina. Old trees are often killed by the decay fungus Piptoporus betulinus and fallen branches rot rapidly on the forest floor. This tree commonly grows with the mycorrhizal fungus Amanita muscaria in a mutualisticrelationship. This applies particularly to acidic or nutrient-poor soils. Other mycorrhizal associates include Leccinum scabrum and Cantharellus cibarius.^[2] It has been shown that, as well as mycorrhiza, the presence of microfauna in the soil assists the growth of the tree, as it enhances the mobilization of nutrients.^[12]

Birch sawfly (Craesus septentrionalis) larvae feeding on silver birch, West Wales, July 2014

The larvae of a large number of species of butterflies, moths and other insects feed on the leaves and other parts of the silver birch.^[13] In Germany, almost 500 species of insect have been found on silver and downy birch including 106 beetles and 105 lepidopterans, with 133 insect species feeding almost exclusively on birch.^[14] Birch dieback disease can affect planted trees, while naturally regenerated trees seem less susceptible.^[15] This disease also affects Betula pubescens and in 2000 was reported at many of the sites planted with birch in Scotland during the 1990s.^[16] In the United States, the wood is attacked by the bronze birch borer (Agrilus anxius), an insect pest to which it has no natural resistance.^[5]

Uses[edit]

Silver birch is often planted in parks and gardens, grown for its white bark and gracefully drooping shoots, sometimes even in warmer-than-optimum places such as Los Angeles and Sydney. In Scandinavia and other regions of northern Europe, it is grown for forest products such as lumber and pulp, as well as for aesthetic purposes and ecosystem services. It is sometimes used as a pioneer and nurse tree elsewhere.^[1]

Silver birch wood is pale in colour with no distinct heartwood and is used in making furniture, plywood, veneers, parquet blocks, skis, kitchen utensils and in turnery. It makes a good firewood that produces a good heat when burnt but is quickly consumed by the flames. Slabs of bark are used for making roof shingles and wooden footwear.^[1] Historically, the bark was used for tanning. Bark can be heated and the resin collected; the resin is an excellent waterproof glue and useful for starting fires. The thin sheets of bark that peel off young wood contain a waxy resin and are easy to ignite even when wet. The dead twigs are also useful as kindling for outdoor fires.^[17]

Foliage coloring in Autumn

Birch brushwood is used for racecourse jumps and besom brooms. In the spring, large quantities of sap rise up the trunk and this can be tapped. It contains around 1% sugars and can be used in a similar way to maple syrup, being drunk fresh, concentrated by evaporation or fermented into a "wine".^[17] In Sweden, the bark of birch trees was ground up and used to make bark bread, a form of famine food. The removal of bark was at one time so widespread that Carl Linnaeus expressed his concern for the survival of the woodlands.^[18]

Silver birch is used in traditional medicine as a diuretic and is reputed to be useful in the treatment of high blood pressure, high cholesterol, obesity, gout, kidney stones, nephritis, cystitis, digestive disturbances and respiratory diseases. For these purposes, a decoction of the bark or leaves is generally used. Externally silver birch is used to promote healing, relieve pain and treat inflammations and infections of the skin such as eczema and psoriasis.^[19]

The outer part of the bark contains up to 20% betulin. The main components in the essential oil of the buds are α-copaene(~10%), germacrene D (~15%) and δ-cadinene (~13%).^[20] Also present in the bark are other triterpene substances which have been shown to have anti-inflammatory, antiviral and anti-cancer properties.^[21]

The silver birch is Finland's national tree.^[22] Leafy, fragrant boughs of silver birch (called vihta or vasta) are used to gently beat oneself in the Finnish sauna culture.^[23]

Cultivation[edit]

Betula pendula 'Laciniata'

Successful birch cultivation requires a climate cool enough for at least the occasional winter snowfall. As they are shallow-rooted, they may require water during dry periods. They grow best in full sun planted in deep, well-drained soil.^[24]

Cultivars[edit]

·         'Carelica' is called "curly birch" in Finland; the wood is hard and decorative and is used in wood-carving.^[25]

·         'Laciniata' agm (commonly misidentified as 'Dalecarlica') has deeply incised leaves and weeping branches.^[26]

·         'Purpurea' has dark purple leaves.^[27]

·         'Tristis' agm has an erect trunk with weeping branchlets.^[28]

·         'Youngii' has dense, twiggy weeping growth with no central leader and requires being grafted onto a standard stem of normal silver birch.^[29]

The cultivars marked agm above have gained the Royal Horticultural Society's Award of Garden Merit.

See also[edit]

·         Trees portal

·         List of Lepidoptera that feed on birches

References[edit]

1.   ^ Jump up to:^{a b c d e f} Vedel, Helge; Lange, Johan (1960). Trees and Bushes. Methuen. pp. 141–143. ISBN 978-0-416-61780-1.

2.   ^ Jump up to:^a b c d Featherstone, Alan Watson. "Silver birch, downy birch". Trees for Life. Retrieved 2014-05-28.

3.   Jump up^ "GRIN Taxonomy for Plants - Betula pendula". USDA Agricultural Research Service. Retrieved 2014-05-29.

4.   ^ Jump up to:^a b "Silver birch: Betula pendula". Forestry Commission. Retrieved 2014-05-28.

5.   ^ Jump up to:^a b "European White Birch - Betula pendula" (PDF). USDA Forest Service. 2006-09-01. Retrieved 2014-05-29.

6.   Jump up^ Diamond, Joshua; Browning, Mark; Williams, Andrew; Middleton, John (2003). "Lack of Evidence for Impact of the European White Birch, Betula pendula, on the Hydrology of Wainfleet Bog, Ontario". Canadian Field-Naturalist. 117(3).

7.   Jump up^ Hunt, D., ed. (1993). Betula. Proceedings of the IDS Betula Symposium 2–4 October 1992. p. 51. International Dendrology Society ISBN 0-9504544-5-1.

8.   Jump up^ OECD (2008). Novel Food and Feed Safety SET 1: Safety Assessment of Transgenic Organisms OECD Consensus Documents Volumes 1 and 2. OECD Publishing. p. 58. ISBN 978-92-64-05346-5.

9.   Jump up^ Anderberg, Arne (1999-10-14). "Betula pendula Roth". Den virtuella floran. Naturhistoriska riksmuseet. Retrieved 2014-05-29.

10.              Jump up^ Govaerts, R.; Frodin, D. G. (1998). World Checklist and Bibliography of Fagales. ISBN 1-900347-46-6 online search

11.              Jump up^ Govaerts, R. (1996). "Proposal to reject the name Betula alba (Betulaceae)". Taxon. 45: 697–698. doi:10.2307/1224262.

12.              Jump up^ Setälä, Heikki; Huhta, Veikko (1991). "Soil Fauna Increase Betula pendula Growth: Laboratory Experiments With Coniferous Forest Floor". Ecology. 72 (2): 665–671. doi:10.2307/2937206. JSTOR 2937206.

13.              Jump up^ "HOSTS - a Database of the World's Lepidopteran Hostplants". Natural History Museum. Retrieved 2014-05-29.

14.              Jump up^ Brändle, Martin; Brandl, Roland (2001). "Species richness of insects and mites on trees: expanding Southwood". Journal of Animal Ecology. 70 (3): 491–504. doi:10.1046/j.1365-2656.2001.00506.x.

15.              Jump up^ "Birch, downy (Betula pubescens)". Woodland Trust. Retrieved 10 May 2016.

16.              Jump up^ "Dieback of birch". Forestry Commission. Retrieved 10 May 2016.

17.              ^ Jump up to:^a b Cox, Michael O. "Firewood types: silver birch". WoodstoveWizard.com. Retrieved 2014-05-29.

18.              Jump up^ Julie Lindahl (2011-01-09). "Bark Bread is back". Nordic Wellbeing. Retrieved 2011-07-21.

19.              Jump up^ "Betula pendula - Roth.". Plants for a future. Retrieved 2014-11-05.

20.              Jump up^ Demirci, Betül; Paper, Dietrich H.; Demirci, Fatih; Başer, K. Hüsnü Can; Franz, Gerhard (2004). "Essential Oil of Betula pendula Roth. Buds". Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 1 (3): 301–303. doi:10.1093/ecam/neh041. PMID 15841263.

21.              Jump up^ Kovac-Besović, E. E.; Durić, K.; Kalodera, Z.; Sofić, E (2009). "Identification and isolation of pharmacologically active triterpenes in Betuale cortex, Betula pendula Roth., Betulaceae". Bosnian Journal of Basic Medical Sciences. 9(1): 31–38. PMID 19284392.

22.              Jump up^ Katriina Anttila (2005). "Suomen kansallistunnukset (Finland's national emblems)". Retrieved 2014-05-30.

23.              Jump up^ "Perinteinen saunavihta (Traditional sauna vihta)". Visit sauna. Retrieved 2014-05-30.

24.              Jump up^ Botanica (1999). Botanica's Trees & Shrubs. Laurel Glen Publishing A. p. 139. ISBN 978-1-57145-649-6.

25.              Jump up^ "Betula pendula var. carelica - curly birch". Arboretum Mustila. Retrieved 2014-11-12.

26.              Jump up^ "RHS Plant Selector - Betula pendula 'Laciniata'". Royal Horticultural Society. Retrieved 2013-06-14.

27.              Jump up^ "RHS Plant Selector - Betula pendula 'Purpurea'". Royal Horticultural Society. Retrieved 2014-11-12.

28.              Jump up^ "RHS Plant Selector - Betula pendula 'Tristis'". Royal Horticultural Society. Retrieved 2013-06-14.

29.              Jump up^ "RHS Plant Selector - Betula pendula 'Youngii'". Royal Horticultural Society. Retrieved 2014-11-12.

Wikimedia Commons has media related to Betula pendula.

Wikispecies has information related to: Betula pendula

External links[edit]

·         EUFORGEN species page: Betula pendula Information, distribution and related resources

Categories: 

·         Betula

·         Flora of Europe

·         Trees of humid continental climate

·         National symbols of Finland

·         Plants of continental subarctic climate

·         Trees of continental subarctic climate

·         Plants described in 1788

///////////

خلنج . [ خ َ ل َ ] (ع اِ) خدنگ* . درختی نیک سخت که از چوب آن تیر و نیزه سازند. (منتهی الارب ). ج ، خلانج : کمان و تیر و خدنگ و چوب خلنج بسیار افتد. (حدود العالم ). درختی است شبیه به درخت گز و در چین و بلاد روس زیاد بزرگ می شود برگش مثل برگ گز و گلش کوچک و سرخ و زرد و سفید نیز می باشد و ثمرش مثل خردل است گرم و خشک و شکوفه  او تندتر و قوی تر از سایر اجزاء او و شکوفه و برگش جهت گزیدن هوام و روغن او که شکوفه را در آن ریخته سه هفته در آفتاب گذاشته باشند جهت اعیا و درد مفاصل و نقرس نافع و نشاره  چوب او را هم این اثر است . و یک مثقال از تخم او با عسل حافظ دل است از ضرر سموم و خوردن چیزی در ظرف چوب او مانع خفقان است . (از تحفه  حکیم مومن ): لبن البخت فی قصاع الخلنج . (از یادداشت بخط مولف ). || خارشتر. علف ترنجبین . (یادداشت بخط مولف ). || (ص ) هرچیز دورنگ و ابلق . (ناظم الاطباء)

*خدنگ . [ خ َ دَ ] (اِ) درختی است بسیار سخت** که از چوب آن نیزه و تیر و زین اسب سازند و تیر خدنگ و زین خدنگ به این اعتبار گویند. (از برهان قاطع) (از ناظم الاطباء). درختی است که چوب آن نهایت محکم و صاف و راست باشد چون اکثر از چوب آن تیر می سازند. لهذا مجازاً اسم تیر شده . (غیاث اللغات ). نام درختی است که از چوب آن حنای زین و تیر سازند و بعضی گویند گز است و چون بیشتر از آن چوب تیر می سازند بمجاز بمعنی تیر شهرت گرفته خدنگان جمع و گاهی تیر خدنگ به اضافه استعمال کنند. بهر تقدیر «جگردوز» و «جگر اوباز» از صفات اوست و با لفظ «زدن » و «کشیدن » و «نشستن » مستعمل است . (آنندراج ). جنسی از تیر چوبین که همواره سخت باشد و جناق زین نیز از او سازند. (شرفنامه  منیری ). نام درختی است محکم که از چوب آن تیر و جناق زین سازند و نوعی از درخت گز است و چوب آن براستی موصوف . (از انجمن آرای ناصری ). درختی است نیک سخت که از چوب آن تیر و نیزه سازند و معرب آن خَلَنج . (از منتهی الارب ). سَندَر قاین آغاجی . پوست درخت خدنگ را توز گویندو در آن می نوشته اند، چنانکه کتبی که درجی اصفهان پیدا شده بر توز نوشته بودند، مرحوم دهخدا رنگ آن را «تار و تیره » تشخیص داده اند و موید آن این قول است : و در این ناحیت مشک بسیار افتد [ یعنی در ناحیت خرخیز ] و مویهای بسیار و چوب خدنگ و چوب خنج و دسته  کارد ختو. (حدود العالم چ سیدجلال تهرانی ).

** ممرز. [ م َ رَ ] (اِ) ( Carpinus betulus) درختی از گونه های اولس است که در جنگلهای شمال ایران روید. آن را در آستارا و منجیل و طوالش و کوهپایه  گیلان ، اولاس ، یا اولس و در کلاردشت وکجور، کُرزِل و در اطراف رشت ، فَق یا فِق و در شیرگاه ساری و بهشهر و میاندره ، مِمَرز یا مَمَرز و مَرِز و در لاهیجان ، شَرَم و در گرگان و علی آباد رامیان وحاجیلر، تَغار و در کتول ، کَچَف و در رامسر و رودسر، جَلَم می خوانند. (جنگل شناسی کریم ساعی ج 1 ص 168).

به حدس کریستین ون رویمبکه (Christine van Ruymbeke ) در : Science and Poetry in Medieval Persia: The Botany of Nizami's Khamsa

ممرز یا هورن بیم انگلسیی به معنای نوعی چوب سخت است:

https://books.google.ca/books?id=MBhfFHVUPdQC&pg=PA53&lpg=PA53&dq=Khadang+Tree&source=bl&ots=YmlJYK83LK&sig=ICHK1sJ9YLM1Y8N6VLtrDXsfFHk&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjRlIjgmrPQAhUK0WMKHV73B94Q6AEIHTAA#v=onepage&q=Khadang%20Tree&f=false

//////////

ممرز (سرده) (در متون طب سنتی خلنج، حلنگ، خدنگ) (نام علمی: Carpinus) نام یک سرده از تیره توسکایان است. بین ۳۰ تا ۴۰ گونه از این سرده در مناطق معتدل نیم‌‌کره شمالی پراکنده‌اند. بیشترین تعداد گونه‌های این سرده در شرق آسیا و بویژه در چین یافت می‌شوند. تنها دو گونه در اروپا، یک گونه در شرق آمریکای شمالی و یک گونه در آمریکای مرکزی وجود دارد.

شناسایی[ویرایش]

برگهای ساده، متناوب و خزان‌پذیر با حاشیه دندانه‌ای و طول آنها ۳ تا ۱۰ سانتی‌متر است. گل‌ها که در فصل بهار تولید می‌شوند، در گل‌آذین شاتون دم‌گربه‌‌ای آرایش یافته‌اند. گرده‌افشانی با باد انجام ‌می‌شود. گل‌های نر و ماده در گل‌آذین‌های مختلف قرار دارند ولی برروی یک درخت می‌رویند (تک‌پایه).

منابع[ویرایش]

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Hornbeam»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامه آزاد (بازیابی در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۴).

///////////////

به عربی شرد:

الشرد جنس نباتي ينتمي إلى الفصيلة القضبانية ويضم 30-40 نوعاً من الأشجار أو الشجيرات التي يوجد معظمها في الصين وشرق آسيا.

من أنواعه[عدل]

الشرد القضباني أو الأوروبي (باللاتينية: Carpinus betulus)

الشرد المشرقي (باللاتينية: Carpinus orientalis)، في المشرق العربي وجنوب شرق أوروبا وصولاً إلى إيران

الشرد الياباني (باللاتينية: Carpinus japonica)

مراجع[عدل]

أيقونة بوابةبوابة علم النبات أيقونة بوابةبوابة صيدلة

Ferns02.jpg هذه بذرة مقالة عن نبات بحاجة للتوسيع. شارك في تحريرها.

مشاريع شقيقة في كومنز صور وملفات عن: شرد

تصنيفان: قضبانيةأجناس نباتية

///////////

به آذری وِلِس:

Vələs (lat. Carpinus)[1] - tozağacıkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.[2] Azərbaycanda Pip adi ilə məhşurdur.

///////////

به ترکی استانبولی گورگِن:

Gürgen (Carpinus), Betulaceae (huşgiller) familyasından Carpinus cinsini oluşturan girintili grimsi kabuklu gövdelere sahip ağaç ya da ağaççıklara verilen ad.

Carpinus betulus olarak adlandırılan türü, özellikle Avrupa, Türkiye ve Ukrayna'da yaygın olarak görülür ve soğuğa karşı oldukça dayanıklıdır.^[1]

Yumurta biçimindeki yapraklarının kenarları dişlidir. Yaklaşık 1cm uzunluğunda, sivri uçlu ve sert kabuklu meyveleri, yaprağı andıran üç toplu bir meyve örtüsüyle kaplıdır.

Trakya, Ege, Marmara Bölgesi, Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde yayılış gösterir. Genellikle kuzey ve güney kıyı bölgelerimizin karışık ormanlarında bulunur.

Türkiye'de adi gürgen ve doğu gürgeni olmak üzere 2 tür bulunur.

//////////

Hornbeam

From Wikipedia, the free encyclopedia

Hornbeam
European hornbeam foliage
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Rosids
Order:	Fagales
Family:	Betulaceae
Genus:	Carpinus L.
Synonyms[1]
Distegocarpus Siebold & Zucc

Hornbeams ( Persian: خلنج، خلنگ، خدنگ، ممرز, Arabic: شرد)are hardwood trees in the flowering plant genus Carpinus in the birch family Betulaceae. The 30–40 species occur across much of the temperate regions of the northern hemisphere.

Contents

  [hide] 

·         1Origin of names

·         2Taxonomy

·         3Description

·         4Distribution

·         5Associated insects

·         6Applications

·         7Species

·         8See also

·         9References

·         10External links

Origin of names[edit]

The common English name "hornbeam" derives from the hardness of the woods (likened to horn) and the Old English "beam", a tree (cognate with German "Baum"). The American hornbeam is also occasionally known as blue-beech, ironwood, or musclewood, the first from the resemblance of the bark to that of the American beech Fagus grandifolia, the other two from the hardness of the wood and the muscular appearance of the trunk, respectively. The botanic name for the genus, Carpinus, is the original Latin name for the European species.

Taxonomy[edit]

Though some botanists^{[according to whom?]} grouped them with the hazels (Corylus) and hop-hornbeams (Ostrya) in a segregated family, Corylaceae, modern botanists place the hornbeams in the birch subfamily Coryloideae.^{[citation needed]}

Description[edit]

Hornbeam trunk

Hornbeams are small to medium-sized trees, Carpinus betulus reaching a height of 32 m.^[2]:296 The leaves are deciduous, alternate, and simple with a serrated margin, and typically vary from 3–10 cm in length. The flowers are wind-pollinated pendulous catkins, produced in spring. The male and female flowers are on separate catkins, but on the same tree (monoecious). The fruit is a small nut about 3–6 mm long, held in a leafy bract; the bract may be either trilobed or simple oval, and is slightly asymmetrical. The asymmetry of the seedwing makes it spin as it falls, improving wind dispersal. The shape of the wing is important in the identification of different hornbeam species. Typically, 10–30 seeds are on each seed catkin.

Distribution[edit]

The 30–40 species occur across much of the temperate regions of the northern hemisphere, with the greatest number of species in east Asia, particularly China. Only two species occur in Europe, only one in eastern North America, and one in Mesoamerica.^{[1][3][4][5][6]} Carpinus betulus can be found in Europe, Turkey and Ukraine.^[7]

Associated insects[edit]

Hornbeams are used as food plants by the larvae of some Lepidoptera species, including autumnal moth, common emerald, feathered thorn, walnut sphinx, Svensson's copper underwing, and winter moth (recorded on European Hornbeam) as well as the Coleophora case-bearers C. currucipennella and C. ostryae.^[8]

Applications[edit]

Hornbeams yield a very hard timber, giving rise to the name "ironwood".^[9] Dried heartwood billets are nearly white and are suitable for decorative use. For general carpentry, hornbeam is rarely used, partly due to the difficulty of working it. The wood is used to construct carving boards, tool handles, handplane soles, coach wheels, piano actions, shoe lasts, and other products where a very tough, hard wood is required. Perhaps most interestingly as gear pegs in simple machines, including traditional windmills.^[9] It is sometimes coppiced to provide hardwood poles. It is also used in parquet flooring and for making chess pieces.

Species[edit]

Accepted species^[1]

1.  Carpinus betulus L. — European hornbeam - widespread across much of Europe; Turkey, Iran, Caucasus; naturalized in a few places in US.^[7]

2.  Carpinus caroliniana Walter — American hornbeam - Quebec, Ontario, eastern half of US

3.  Carpinus chuniana Hu - Guangdong, Guizhou, Hubei

4.  Carpinus cordata Blume — Sawa hornbeam - Primorye, China, Korea, Japan

5.  Carpinus dayongiana K.W.Liu & Q.Z.Lin - Hunan

6.  Carpinus eximia Nakai - Korea

7.  Carpinus faginea Lindl. - Nepal, Himalayas of northern India

8.  Carpinus fangiana Hu^[10] - Sichuan, Guangxi

9.  Carpinus hebestroma Yamam. - Taiwan

10.              Carpinus henryana (H.J.P.Winkl.) H.J.P.Winkl. - southern China

11.              Carpinus japonica Blume — Japanese hornbeam - Japan

12.              Carpinus kawakamii Hayata - Taiwan, southeastern China

13.              Carpinus kweichowensis Hu - Guizhou, Yunnan

14.              Carpinus laxiflora (Siebold & Zucc.) Blume — Aka-shide hornbeam - Japan, Korea

15.              Carpinus lipoensis Y.K.Li - Guizhou

16.              Carpinus londoniana H.J.P.Winkl. - southern China, northern Indochina

17.              Carpinus luochengensis J.Y.Liang - Guangxi

18.              Carpinus mengshanensis S.B.Liang & F.Z.Zhao - Shandong

19.              Carpinus microphylla Z.C.Chen ex Y.S.Wang & J.P.Huang - Guangxi

20.              Carpinus mollicoma Hu - Tibet, Sichuan, Yunnan

21.              Carpinus monbeigiana Hand.-Mazz. - Tibet, Yunnan

22.              Carpinus omeiensis Hu & W.P.Fang - Sichuan, Guizhou

23.              Carpinus orientalis Mill. — Oriental hornbeam - Hungary, Balkans, Italy, Crimea, Turkey, Iran, Caucasus

24.              Carpinus paohsingensis W.Y.Hsia - China

25.              Carpinus polyneura Franch. - southern China

26.              Carpinus pubescens Burkill - China, Vietnam

27.              Carpinus purpurinervis Hu - Guizhou, Guangxi

28.              Carpinus putoensis W.C.Cheng — Putuo hornbeam - Zhejiang

29.              Carpinus rankanensis Hayata - Taiwan

30.              Carpinus rupestris A.Camus - Yunnan, Guangxi, Guizhou

31.              Carpinus shensiensis Hu - Gansu, Shaanxi

32.              Carpinus shimenensis C.J.Qi - Hunan

33.              †Carpinus tengshongensis W.C.Cheng^[11] - Zhejiang but probably extinct

34.              Carpinus tropicalis (Donn.Sm.) Lundell - Mexico, Central America

35.              Carpinus tsaiana Hu - Yunnan, Guizhou

36.              Carpinus tschonoskii Maxim. — Chonowski's hornbeam - China, Korea, Japan

37.              Carpinus turczaninowii Hance — Turkzaninov's hornbeam - China, Korea, Japan

38.              Carpinus viminea Wall. ex Lindl. - China, Korea, Himalayas, northern Indochina

See also[edit]

·         Acer carpinifolium, hornbeam maple

References[edit]

1.  ^ Jump up to:^a b c Kew World Checklist of Selected Plant Families

2.  Jump up^ Stace, C.A. (2010). New flora of the British Isles (Third ed.). Cambridge, U.K.: Cambridge University Press. ISBN 9780521707725.

3.  Jump up^ Flora of China, Vol. 4 Page 289, 鹅耳枥属 e er li shu, Carpinus Linnaeus, Sp. Pl. 2: 998. 1753.

4.  Jump up^ Flora of North America, Vol. 3, Hornbeam, Carpinus Linnaeus, Sp. Pl. 2: 998. 1753; Gen. Pl. ed. 5, 432, 1754.

5.  Jump up^ Altervista Flora Italiana

6.  Jump up^ Biota of North America Program, 2013 county distribution maps

7.  ^ Jump up to:^a b "Carpinus betulus". 2.nd Ed., The Royal Horticultural Society, Dorling Kindersley Ltd, London, pp. 234, 235.

8.  Jump up^ Miscellaneous Publication. U.S. Department of Agriculture. 1972. p. 297.

9.  ^ Jump up to:^a b Eichhorn, Marks; Haran, Brady (2011-12-01). "The Hornbeam's Heartbeat". Test Tube. University of Nottingham. Retrieved 2012-12-30. External link in |work= (help)

10.              Jump up^ "Carpinus fangiana". Rogers Trees and Shrubs.

11.              Jump up^ Dai, Jing; Sun, Bainian; Xie, Sanping; Lin, Zhicheng; Wu, Jingyu; Dao, Kequn (2013). "A new species of Carpinus (Betulaceae) from the Pliocene of Yunnan Province, China". Plant Systematics and Evolution. 299 (3): 643–658. doi:10.1007/s00606-012-0750-1.

External links[edit]

Wikimedia Commons has media related to Carpinus.

Look up hornbeam in Wiktionary, the free dictionary.

Wikisource has the text of the 1911 Encyclopædia Britannica article Hornbeam.

·         Eichhorn, Markus (December 2011). "Hornbeam". Test Tube. Brady Haran for the University of Nottingham.

Categories: 

·         Carpinus

این خلنگ هم در متون طب سنتی آمده است:

خلنگ

اشاره

به فارسی در کتب مختلف با نامهای «خلنگ»، «خلنج»، «خلانج» و «علف جارو» آورده شده است. به فرانسوی‌Bruyere وCallune و به انگلیسی‌Heath وHeather نامیده می‌شود. گیاهی است از خانواده‌Ericaceae دارای گونه‌های مختلفی است که نام علمی معروف‌ترین آنها عبارت است از:

1.Erica arborea که به فرانسوی‌Bruyere arborescente گفته می‌شود.

2.Erica ciliaris که به فرانسوی‌Bruyere ciliee گفته می‌شود.

3.E .cinerea L . که به فرانسوی‌B .cendree گفته می‌شود.

4.E .tetratix L . که به فرانسوی‌B .quaternee گفته می‌شود.

5.E .scoparia که به فرانسوی‌B .balai گفته می‌شود.[234]

معارف گیاهی ؛ متن‌ج‌7 ؛ ص204

. bsilaS ). L( siragluv anullaC که به فرانسوی enummoc. B گفته می‌شود.

مشخصات

خلنگها به شکل بوته یا درختچه هستند. مثلاE .arborea درختچه جنگلی است که بلندی آن تا 3 متر می‌رسد. گلهای آن کوچک و صورتی به شکل زنگوله است.

خلنگ‌E .ciliaris دارای برگهای لوله‌شده‌ای است که پشت برگها مایل به سفید می‌باشد وCalluna vulgaris کوتاه است و بلندی آن از 60- 50 سانتی‌متر تجاوز نمی‌کند. ریشه خلنگ درختی ضخیم و کمی متورم است. چوب این گونه محکم به

معارف گیاهی، متن‌ج‌7، ص: 205

رنگ قرمز و صیقل‌خور است و از آن برای تهیه پیپ استفاده می‌شود. این گیاه در مناطق معتدل و جنگلهای اروپا و سایر مناطق نیمکره شمالی می‌روید. تکثیر آن از طریق خوابانیدن یا قلمه و یا با کشت تخم آن انجام می‌شود.

خلنگ‌A - گل

Calluna vulgaris

ترکیبات شیمیایی

در گونه‌E .cinerea مواد اریکولین 235]، کوئرسیتن و کوئرسیتانیک اسید مشخص شده است.

معارف گیاهی، متن‌ج‌7، ص: 206

خواص- کاربرد

خلنگ از نظر طبیعت طبق رأی حکمای طب سنتی گرم و خشک است و شکوفه‌های آن دارای خواص بیشتری از سایر قسمتهای آن می‌باشد.

مالیدن روغن شکوفه‌های آن برای تسکین درد مفاصل و روماتیسم نافع است.

برای تهیه روغن شکوفه آن، شکوفه‌ها را در روغن کنجد ریخته 4- 3 هفته در آفتاب می‌گذارند و روغن آن آماده است. خوردن 5 گرم از تخم آن با عسل برای خنثی کردن سم در معده مؤثر می‌باشد.

جوشانده شکوفه‌های خلنگ برای ضد عفونی کردن و معالجه ورم مثانه و بیماری‌های مجاری ادرار مفید است. همچنین جوشانده خلنگ پس از صاف کردن برای استحمام نافع است و اگر چند دقیقه اعضای بدن را با این مایع شستشو دهند، برای درمان ضعف عضلات مفید است. گذاردن پخته گل خلنگ روی اعضای بدن برای تسکین درد روماتیسم نافع است.

برای استحمام با جوشانده گل و شکوفه‌های خلنگ ممکن است 500 گرم گل، سرشاخه‌های گلدار و برگ خلنگ را در چند لیتر آب جوشانیده و پس از صاف کردن در آب وان حمام بریزند.

توجه شود به گیاهان دیگری از جمله به گیاه‌Ledum latifolium Jacq . از خانواده‌Ericaceae نیز خلنگ می‌گویند که با گیاه خلنگ نامبرده در این بخش متفاوت است. از دم‌کرده برگ این گیاه برای کاهش سرفه و کمک به هضم غذا مصرف می‌کنند.

معارف گیاهی، متن‌ج‌7، ص: 207

&&&&&&

خمان

بفتح خا و میم و الف و نون لغت نبطی است و بعربی رقعا نامند و بیونانی اقطی

ماهیت آن

دو صنف می باشد کبیر و صغیر و کبیر آن شبیه بشجر و شاخهای آن مائل بسفیدی و مانند نی مستدیر و برک آن مانند برک کردکان و از ان کوچکتر و ثقیل الرائحه و در هر شاخی از سه عدد تا پنج عدد و بر سر هر شاخی قبۀ و کل آن سفید مائل بسرخی و ثمر آن شبیه بحبه الخضراء و بنفش مائل بسیاهی و در شکل مانند خوشه و در بو شبیه بشراب و غلط کرده کسی که آن را درخت هندی که ثمر آن بل وفل است دانسته

افعال و خواص آن

محلل و بسیار مجفف و ضماد برک تازۀ آن جهت التیام جراحات مفید و صغیر آن شبیه بکیاه و ساق آن مربع و پرکره و برک آن شبیه ببرک بادام و مشرف الاطراف و از هر کرهی ثمر ظاهر و ثقیل الرائحه و قبۀ سر آن شبیه بخمان کبیر و تخم آن مانند خردل و بیخ آن دراز بسطبری انکشتی و تیره و سرخ و از مطلق آن مراد خمان صغیر است و مستعمل بیخ آن

طبیعت آن

در دوم سرد و خشک و سردی آن غالب با اندک کرمی

افعال و خواص آن

رادع و مسهل اخلاط لزجه و بسیار مجفف و با قوت محلله آشامیدن آب طبیخ برک و ساق آن جهت اسهال بلغم و مرۀ صفرا و آب افشردۀ آن و طبیخ بیخ آن بدستور دو مثقال از سائیدۀ بیخ آن جهت جبر و کسر و وثی و سقطه شدیده بسیار نافع و طبیخ بیخ آن با شراب جهت استسقا و کزیدن افعی و وجع مفاصل و تفتیح سده و مضمضه بدان جهت هلاکت کرم دندان و سعوط آن سه روز جهت رفع سرخی چشم و جلوس در طبیخ آن جهت رفع صلابت رحم و باعث نرمی و تفتیح انضمام آن و اصلاح فساد حال آن و بدستور آشامیدن ثمر آن و طلای پخته ثمر آن بر موی جهت سیاهی و منع اسقاط آن و ضماد برک تازۀ آن با آرد جو جهت تسکین اورام حاره و سوختکی آتش و کزیدکی سک و نواصیر و با پیه بز جهت نقرس و حمول بیخ آن جهت درد رحم و امراض مقعده و نواصیر نافع مضر رئه مصلح آن عسل مقدار شربت آن تا دو درهم

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

///////////

خمان . [ خ ُ ] (ع اِ) گیاهی است دارویی دارای دو قسم : صغیر و کبیر. قسم صغیر را آقطی گویند. (ناظم الاطباء). لغت نبطی است وبه یونانی آقطی نامند. نباتی است صغیر و کبیر. کبیرآن شبیه به درخت است و شاخهای او مایل بسفیدی شبیه به نی و مستدیر و برگش مثل برگ گردکان و از آن کوچکتر و ثقیل الرائحه و در هر شاخی از سه عدد تا پنج عدد و بر هر شاخی قبه ای و گلش سفید و ثمرش شبیه به حبةالخضراء و بنفش مایل به سیاهی و در شکل مانند خوشه  محلل و... خمان صغیر شبیه به گیاه و ساقش مربع و پرگره و برگش شبیه به برگ بادام .... از هر گرهی ثمری ظاهر. (از تحفه  حکیم مومن ). رجوع به اختیارات بدیعی شود. در برهان قاطع آمده : در عربی دوایی است و آن دو نوع می باشد: کوچک و بزرگ . کوچک را به یونانی خامااقطی خوانند و آن درخت بل است و بل میوه ای است در هندوستان و بزرگ آن را سنبوقه گویند، مجفف و محلل باشد.

////////////

خمان‌

دو نوع است بزرگ و کوچک و بیونانی خمااقطی و بطینه بدقه گویند در صفت ثمر آنکه آن را بل خوانند هم گفته شد و خمان بزرگ را شبوقه خوانند و گفته شود و قوت هر دو مجفف بود و محلل تحلیل معتدل و قوت خامااقطی مبرد و مسهل به سبب رطوبت مایی که در وی هست لیکن معده را بد بود و ورق آن چون بپزند مانند تره‌های دشتی مسهل بلغم بود و مره و ساق وی چون تازه بود بجوشانند همین عمل کند و اصل وی چون با شراب بجوشانند و با طعام بخورد مستسقی دهند سود دهد و اگر کسی را افعی زده باشد بیاشامد بغایت نافع بود و اگر با آب بپزند و زن در آن نشیند صلابت رحم نرم گرداند و بحال آورد و ثمر وی چون با شراب بیاشامند همین عمل کند و چون بر موی مالند سیاه گرداند و ورق وی چون تر بود با پست جو بیامیزند و بر ورم گرم و سوختگی آتش و گزندگی سگ دیوانه ضماد کنند نافع بود و چون با پیه بز بر نقرس ضماد کنند و یا با شراب بیاشامند همین عمل بکند

صاحب مخزن الادویه می‌نویسد: خمان بفتح خا لغت نبطی است و بعربی رقعا نامند و بیونانی اقطی و آن دو صنف می‌باشد کبیر و صغیر و کبیر آن شبیه به شجر و شاخهای آن مایل بسفیدی و مانند نی مستدیر و برگ آن مانند گردکان و از آن کوچکتر و ثقیل الرایحه و در هر شاخی از سه عدد تا پنج عدد و بر سر شاخی قبه و گل آن سفید مایل بسرخی و ثمر آن شبیه به حبة الخضرا و بنفش مایل بسیاهی و آنکه آن را درخت هندی که ثمر آن بل است دانسته اشتباه کرده است

اختیارات بدیعی، ص: 154

//////////

آقطی، پلم، شوند (در متون طب سنتی خمان صغیر، آقطی (از یونانی)) (نام علمی: Sambucus ebulus) نام یک گونه از سرده آقطی است.

منابع[ویرایش]

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Sambucus ebulus»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامه آزاد (بازیابی در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۵).

ویکی

////////////

به عربی خمان قزم:

الخَمَان القزم أو البيلسان نوع نباتي ينتمي إلى جنس الخَمَان من الفصيلة المسكية.

موطنه الأصلي جنوب ووسط أوروبا وجنوب غرب آسيا (المشرق العربي).

الثمرة عوزة توتية اللون.

////////////

به آذری:

Otşəkilli gəndalaş (lat. Sambucus ebulus)[1] - gəndalaş cinsinə aid bitki növü.[2]

///////////

Sambucus ebulus

From Wikipedia, the free encyclopedia

European dwarf elder
Danewort inflorescence
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Asterids
Order:	Dipsacales
Family:	Adoxaceae
Genus:	Sambucus
Species:	S. ebulus
Binomial name
Sambucus ebulus L.
Synonyms[1]
·         Ebulum humile (Mill.) Garcke ·         Sambucus herbacea Gilib. ·         Sambucus humilis Mill.

Dwarf elder berries

Sambucus ebulus (Persian:آقطی، پلم، شوند، خمان صغیر , Arabic:خمان قزم) , also known as danewort, dane weed, danesblood, dwarf elder or European dwarf elder, walewort,^[2] dwarf elderberry,^[3] elderwort and blood hilder is a herbaceousspecies of elder, native to southern and central Europe and southwest Asia. The species is also reportedly naturalized in parts of North America (New York, New Jersey and Québec).^[4]

Contents

  [hide] 

·         1Description

·         2Uses

·         3References

·         4External links

Description[edit]

Sambucus ebulus grows to a height of 1–2 m and has erect, usually unbranched stems growing in large groups from an extensive perennial underground stem rhizome. The leaves are opposite, pinnate, 15–30 cm long, with 5-9 leaflets with a foetid smell. The stems terminate in a corymb 10–15 cm diameter with numerous white (occasionally pink) flat-topped hermaphrodite flowers. The fruit is a small glossy black berry 5–6 mm diameter. The ripe fruit give out a purple juice.^[2] [5]

The name danewort comes from the belief that it only grows on the sites of battles that involved the Danes.^[2] The term 'walewort' or 'walwort' meant 'foreigner plant.' The plant's stems and leaves turn red in autumn and this may explain the link with blood. The word Dane may link to an old term for diarrhoea.^[2]

Uses[edit]

Sambucus ebulus fruits have been used in the traditional Austrian medicine for treatment of disorders of the respiratory tract and fever.^[6]

References[edit]

1.     Jump up^ The Plant List

2.     ^ Jump up to:^a b c d Westwood, Jennifer (1985). Albion. A Guide to Legendary Britain. London : Grafton Books. ISBN 0-246-11789-3. p. 103

3.     Jump up^ "Sambucus ebulus". Natural Resources Conservation Service PLANTS Database. USDA. Retrieved 28 October 2015.

4.     Jump up^ BONAP (Biota of North America Project) floristic synthesis, Sambucus ebulus

5.     Jump up^ Clapham, A.R., Tutin, T.G. and Warburg, E.F. 1968. Excursion Flora of the British Isles. Cambridge University Press. ISBN 0 521 04656 4^{[page needed]}

6.     Jump up^ Vogl S, Picker P, Mihaly-Bison J, et al. (October 2013). "Ethnopharmacological in vitro studies on Austria's folk medicine—An unexplored lore in vitro anti-inflammatory activities of 71 Austrian traditional herbal drugs". Journal of Ethnopharmacology. 149(3): 750–71. doi:10.1016/j.jep.2013.06.007. PMC 3791396. PMID 23770053.

External links[edit]

Wikimedia Commons has media related to Sambucus ebulus.

·         Grieve, 'A Modern Herbal' (1931)

Categories: 

·         Sambucus

·         Medicinal plants

·         Flora of Europe

·         Flora of the Middle East

·         Plants described in 1753

/////////////

آقطی سیاه،( در متون طب سنتی خمان کبیر، شبوقه) آقطی اروپایی (نام علمی: Sambucus nigra) که در مناطقی از ایران انگور کولی و خمان کبیر نیز نامیده می‌شود درختچهای است که ارتفاع آن در نواحی مساعد به ۱۰ متر می‌رسد. این درختچه معمولاً در کنار جاده‌ها و حاشیه جنگل‌ها و در نواحی مرطوب و سایه‌دار می‌روید.

محتویات  [نهفتن]

۱        کلیات گیاه‌شناسی

۲        ترکیبات شیمیایی

۳        خواص داروئی

۴        مضرات

۵        منابع

کلیات گیاه‌شناسی[ویرایش]

آقطی سیاه از زمانهای قدیم مورد مصرف مردم بوده و از آن برای رفع امراض مختلف مانند دفع بلغم و صفرا استفاده می‌کرده‌اند. برگ‌های آن سبز رنگ، بیضوی، دندانه دار، بیدره و مرکب از ۵ تا ۷ برگچه می‌باشد. اگر برگ‌ها شکسته و مالش داده شود بوی بدی از آن متصاعد می‌شود. همه قسمت سبز گیاه سمی هستند.

گلهای آن سفید و خوشه‌ای است که در اواخر بهار ظاهر می‌شود. میوه آقطی سیاه گوشتی، ریز مانند انگور و برنگ آبی سیر می‌باشد. قسمت مورد استفاده این درختچه گل، برگ و پوست داخلی ساقه آن است. آقطی سیاه در ایران در نواحی آذربایجان و همدان می‌روید.

نامهای دیکرآقطی: خمان-سبوقه-خمان کبیر-آقطی سیاه-تر-دارگن-انکورکولی-خمان صغیر-پلم-پلخون-شون و آقطی سرخ می‌باشد

ترکیبات شیمیایی[ویرایش]

پوست این درختچه و برگ آن دارای موادی مانند سامبوسین Sambucine سامبو نیگرین Sambunigerine، کولین، سیکوتین Cicutine و مقدر کمی نیترات پتاسیم می‌باشد. در گلهای آن الدرین Elderine و مقدر کمی اسانس وجود دارد. میوه آقطی سیاه درای کریزان تمین Chrysanthemin، مواد قندی، اسانس، صمغ، اسید والزیانیک و اسید استیک می‌باشد.

خواص داروئی[ویرایش]

آقطی سیاه از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است. پوست ثانوی (داخلی) ساقه و ریشه آن از نظر طبی موثرترین قسمت‌های این گیاه است.

۱- در درمان رماتیسم و درد مفاصل مؤثر است.

۲- ادرارآور است.

۳- ملین و ضد یبوست می‌باشد و بهترین دارو برای رفع یبوست در افراد سالخورده و کسانی است که انقباضات روده بزرگ در آنها ضعیف شده‌است.

۴- دم کرده برگهای خشک شده آن در رفع اسهال مؤثر است.

۵-برای برطرف کردن درد و التیام بواسیر، برگهای تازه این گیاه را له کرده و یا اینکه از آن پماد تهیه کنید و روی بواسیر دردناک بگذارید.

۶- درمان کننده استسقاء یم باشد و آب اضافی را از بدن و از بین انساج خارج می‌سازد.

۷- برای از بین بردن خارش بدن، پوست ساقه آنرا در روغن بجوشانید و سپس آنرا صاف کرده و بگذارید سرد شود. این روغن را روی قسمت‌هایی که خارش دارد بزنید.

۸- برای جوشخوردن استخوان و مداوای شکستگی استخوان، از دم کرده ریشه این درختچه استفاده کنید.

۹- دم کرده گلهای خشک شده آقطی سیاه درمان کننده گریپ، سرما خوردگی، بیماریای دستگاه تنفسی و نقرس می‌باشد.

۱۰- جوشانده گلهای خشک شده این گیاه برای معالجه برونشیت و ذات الجنب مفید است.

۱۱- بخور گلهای آقطی سیاه برای درمان بیماریای سل مفید بوده و اخلاط چسبناک را از گلو خارج می‌سازد.

۱۲- بیماریهای کلیه و مجاری ادرار را درمان می‌کند.

۱۳- سنگ کلیه را خارج می‌سازد.

۱۴- شیرمادران شیرده را زیاد می‌کند.

۱۵- در درمان بیماریهای صرع مفید است.

۱۶- جوشانده گلهای خشک شده آقطی سیاه را بصورت کمپرس روی زخم‌های اگزما بگذارید اثر مطلوب خواهد داشت.

۱۷- خوردن میوه آقطی سیاه مالیده آن به سر باعث سیاه شدن مو و تقویت مو می‌شود.

۱۸- جوشانده گلهای آقطی سیاه را روی سوختگی‌ها بگذارید و کمپرس کنید ف اثر شفابخش درد.

۱۹- برای از بین بردن ورم چشم می‌توان چشم را با جوشانده گلهای این گیاه شستشو داد.

۲۰- جوشانده برک این درخت آفت درختان و سبزیجات را از بین می‌برد.

۲۱- اگر پوست حساس درید برای شستن صورت یا پاک مدرن آرایش از دم کرده آقطی سیاه استفاده کنید.

۲۲- برای شادابی پوست صورت از بین بردن لکه‌ها و کک و مک می‌توان از ماسک زیر استفاده کدر:

گلهای خشک شده آقطی سیاه را دم کنید و مقدری پودر باقلای خشک را در ظرفی بریزید سپس دم کرده آقطی سیاه را روی آن ریخته و خمیری تهیه کنید. این خمیر را بصورت ماسک روی صورت بگذارید و پس از یک ربع ساعت بجوشانید این ماسک را هر روزه روی پوست خود بگذارید تا صورت را جوان و شاداب کند.

طرز استفاده: ۱) جوشانده: مقدر ۶۰ گرم پوست ساقه، برگ و یا میوه این درختچه را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید آهسته بجوشد تا حجم آن به نصف برسد. سپس آنرا صاف کنید.

۲) شراب آقطی سیاه: ۱۵۰ گرم پوست ساقه یا ریشه این گیاه را در یک لیتر آب شراب سفید ریخته وبگذارید بمدت ۱۵ روز بماند البته هر روز آنرا هم بزنید. پس از اینمدت آنرا صاف کرده و در شیشه دربست نگهدری کنید. مقدر مصرف این شراب یک قاشق سوپخوری و سه بار در روز است.

۳) سرکه آقطی سیاه: ۱۰–۲۰ گرم برگهای خشک شده این درختچه را در یک لیتر سرکه ریخته و بگذارید تا مدت دو هفته بماند و هر روز آنرا بهم بزنید. پس از این مدت آنرا صاف کرده و در شیشه دبست نگهدری کنید. مقدر مصرف این شراب سوپخوری و سه بار در روز است.

۴) دم کرده آقطی سیاه: مقدر ۱۰۰ گرم گل خشک شده این درختچه را در یک لیتر آبجوش ریخته و بمدت ۱۰ دقیقه دم کنید. از این دم کرده یم توانید برای شستشوی زخم‌ها استفاده کنید.

۵) شیره یا آب میوه: میوه‌های رسیده آقطی سیاه را فشار داده تا شیره آن خارج شود. مقدر مصرف این شیره یک قاشق چایخوری مخلوط در یک لیوان آب می‌باشد.

۶) شراب آقطی سیاه: آب میوه را گرفته و با هم وزن آن قند مخلوط کنید. سپس این مخلوط را بجوشانید ا شربت غلیظی بدست آید.

مقدر مصرف این شربت یک قاشق غذا خوری قبل از هر غذا است

مضرات[ویرایش]

استفاده زیاد از آقطی سیاه ممکن است باعث تهوع و همچنین ورم رودهها شود.

آقطی سیاه سرد است و بنابراین افراد سرد مزاج حتماً باید آنرا با عسل بخورند.

ویکی

///////////

به عربی خمان اسود:

الخَمَان الأسود (الاسم العلمي: Sambucus nigra) (يعرف بعدة أسماء: البيلسان، بلسم، بشام، بلسم، ثمر البلسان، حب البلسان، المنشم، البرلة; الأسماء المتداولة; البيلسان الأسود، الخمان الكبير، الخابور، ودمدمون) هو نوع نباتي ينتمي إلى جنس الخَمَان من الفصيلة المسكية.

محتويات  [أخف]

1        الوصف النباتي

2        المحتويات الكيميائية

3        الاستعمالات الطبية

4        مراجع

الوصف النباتي[عدل]

الثمرة عوزة سوداء اللون. شجرة البيلسان كبيرة نفضية، عروقها مقوسة ولحاؤها رمادي إلى بني ومضلع بعمق. لب الساق والعروق أبيض. الأوراق مركبة متقابلة وتحتوي كل ورقة خمس أو سبع وريقات بيضوية إلى رمحية ومسننة الأطراف. الأزهار صغيرة بيضاء اللون إلى مصفرة عطرة وتوجد الأزهار على قمم الأغصان في مجاميع على شكل مظلة. الثمار عبارة عن عنبات سوداء كروية صغيرة لامعة محمولة أو مصفوفة على فروع حمراء. الموطن الاصلي للنبات أوروبا، بالإضافة إلى المشرق العربي وجنوب غرب آسيا والمغرب العربي. يزدهر نموه في الغابات والاراضي البور، ويوجد حالياً في معظم البلدان المعتدلة، وغالباً مايزرع حيث ينبت من الفسائل الجزء المستعمل من هذه النتبة الاوراق، الازهار، الثمار.[1][2][3]

المحتويات الكيميائية[عدل]

ثمار الخَمَان الأسود

تحتوي الأوراق على غلوكوسيدات سيانوجينية اما الازهار فتحتوي علي فلافوثيدات واهم مركب فيها مركب الروتين وكذلك حمض الفيثوليك وتربينات ثلاثية وسيترولات وزيت طيار وحمص العفص. اما الثمار العنبية فتحتوي على فلافونيدات وانثوسيانينات وفيتامين ا، ج.

الاستعمالات الطبية[عدل]

تستعمل الأوراق الغضة المهروسة لمعالجة التهاب قاعدة الأظافر و تقيحها و يستعمل مرهم الأوراق لمعالجة آلام النقرس في مفاصل الاصابع و يستعمل مستحلب الأزهار لمعالجة النزلات المسببة عن التعرض للبرد و الروماتيزم و التهاب اللوزتين أما الزكام فيعالج باستنشاق بخار المستحلب و كذلك تعالج آلام الأذن الناتجة عن البرد بادخال البخار بواسطة قرطاس من الورق على شكل قمع إلى داخل الأذن و يسكن مستحلب الأزهار نوبات السعال مهما كانت اسبابها أما الثمار فيستعمل 20 غرام من عصيرها الطازج يوميا لمعالجة الصداع و غيره من الآلام العصبية في الرأس و الوجه و التهاب عرق النسا و تستعمل الثمار المجففة المطبوخة مع السكر لمعالجة الإمساك و يمكن أيضا استعمال الأوراق الغضة كملين و يستعمل مغلي القشور كملين أيضا و كمدر للبول لمعالجة التهاب الكلى و طرد السوائل المترشحة في الجسم .[4]

مراجع[عدل]

^ Sambucus nigra at Flora Europaea

^ Sambucus nigra (TSN {{{ID}}}). Integrated Taxonomic Information System.

^ Sambucus nigra at USDA PLANTS Database

^ التداوي بالأعشاب / أمين رويحة ، بيروت : دار القلم ، 1987 ، ص 151 – 152

///////////

به آذری قره کِندِلاس:

Qara kəndəlaş (lat. Sambucus nigra) — Doqquzdon – Caprifoliaceae fəsiləsindəndir. Kəndəlaş bitkisinin Azərbaycanda 2 növü yayılmışdır. Bunlardan biri – qara kəndəlaş adlanır. Təbabətdə ancaq qara kəndəlaşdan istifadə olunur.

Qara kəndəlaş qollu-budaqlı kol bitkisi olub, qarşı-qarşıya düzülmüş cütlələkvari yarpaqları və nizəvari şəklində toplanmış ətirli, sarıtəhər, ağ rəngli çiçəklərə malikdir. Yetişəndə qara bənövşəyi rəngə boyanan şirəli meyvələri xüsusilə nəzəri cəlb edir.

Bitki may-iyun aylarında çiçəkləyir, meyvəsi iyul-avqust da yetişir.

Xalq təbabətində, eləcə də elmi təbabətdə qar kəndəlaşın həm çiçəklərindən, həm də meyvələrindən geniş istifadə edilir.

Çiçəkləri tam açılan dövrdə, meyvələrini isə tamam yetişən vaxt toplanır. Çiçəkləri toplayan kimi kölgəli yerdə, açıq havada və ya quru havalı binalarda sərib qurudulur. Meyvələri isə xüsusi peçlərdə və ya meyvəqurudan quruducularda qurudulub istifadəyə verilir. Yaxşı qurudulan meyvələr tuşməzə, azca selikli dad malik olur.

Qara kəndəlaşın çiçəklərində bir sıra müalicə əhəmiyyətli maddələr, müəyyən edilmişdir. Bunlardan: sanbuniqrin qlokozidini, rutini, efir yağını, qətranı, pektin maddələrini, selik maddələrini, xlorini, xlorogeni, kofeyini, valerian, alma və sirkə turşularını, eləcə də C, B, K vitaminlərini göstərmək olar.

Meyvələrinin tərkibində antosian, xrizantemin, sambusin, sambusianin kimi bioloji fəal maddələr vardır.

Elmi təbabətdə kəndəlaşın qurudulmuş çiçəklərindən 6 qr. 200 q. suda çay kimi dəmləyib, soyuqdəymələrdə tərlədici və nəfəs yollarının iltihabını aradanqaldırıcı dərman kimi, xörək qaşığı ilə qəbul edirlər. Bundan əlavə qara kəndəlaşın çiçəkləri "Tərlədici çayın" və "yumşaldıcı yığıntının" tərkibində də işlədilir. Çiçəklərindən çay kimi dəmləyib, boğaz ağrılarında, ağız nahiyəsində və diş ətində iltihab olan vaxtı, eləcə də anginada qarqara dərmanı kimi istifadə edilir.

Qurudulmuş meyvələrindən xalq təbabətində firni [kisel] formada preparat hazırlayıb, yüngül işləmə dərmanı kimi körpə uşaqlara yedirdilir.

Təzə dərilmiş meyvələrindən və şirəsindən avitaminozda mürəbbə şəklində qüvvətverici və iştahartırıcı kimi istifadə edilir.

///////////

به پشتو تور ایلدر:

تور اېلډر (په لاتین: Sambucus nigra) یو شفا بښونکي بوټي دي چی د Adoxaceae په کورنۍ او د Sambucus په جنس پورې اړه ولري، په اروپا او آسيا کی شنه کېږي او په طب او خواړه پېژوندوى کی مهم رول لوبوي.

نيوليک

  [ښکاره کول] 

توصيف[سمول]

تور اېلډر لوی بوټي دی چی اوږدوالي یی د ۷ مترو څخه تر ۱۰ مترو پورې وي او د مې څخه تر جولای پورې گل کوي. گلونه یی سپين - ژړ رنگ لري او په لوندو سیمو کی شنه کېږي.د تور اېلډر مېوې تور رنگ لري او دایروي شکل لري او په اگست کی پخېږي.

تور اېلډر په طب کی[سمول]

د تور اېلډر گلونه[سمول]

د تور اېلډر گلونه یو شمېر طبیعی توکې لکه گلیکوزیډونه Sambunigrin، روتین، آنتوسیانین او فلافونويدونه لري. گلونه ادرار او خوله زیاتوي او پر هضم او تریخی (زاره) باندی ښه آغېزه لري.

د تور اېلډر مېوه[سمول]

د مېوې اوبه د نيم سری او عصبی التهابونو د علاج لپاره کارېږي. ټول بوټي د باکتریانو پر ضد آغېزه هم لري.

وېشنيزه: 

شفا بښونکي نباتات

///////////////

Sambucus nigra

From Wikipedia, the free encyclopedia

Sambucus nigra
Shrub in flower
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Asterids
Order:	Dipsacales
Family:	Adoxaceae
Genus:	Sambucus
Species:	S. nigra
Binomial name
Sambucus nigra L.

Sambucus nigra (Persian: خمان، آقطی سیاه, Arabic: خمان اسود) is a species complex of flowering plants in the family Adoxaceae native to most of Europe and North America.^[1] Common names include elder, elderberry, black elder, European elder, European elderberry and European black elderberry.^[2][3] It grows in a variety of conditions including both wet and dry fertile soils, primarily in sunny locations.

Contents

  [hide] 

·         1Description

o    1.1Subspecies

·         2Cultivation

·         3Culinary uses

·         4Traditional medicine

·         5Diseases

·         6Wildlife value

·         7Other uses

·         8References

·         9Further reading

·         10External links

Description[edit]

Fruit cluster

Flowers

It is a deciduous shrub or small tree growing to 6 m (20 ft) tall and wide^[4] (rarely 10m tall). The bark, light grey when young, changes to a coarse grey outer bark with lengthwise furrowing. The leaves are arranged in opposite pairs, 10–30 cm long, pinnate with five to seven (rarely nine) leaflets, the leaflets 5–12 cm long and 3–5 cm broad, with a serrated margin.

The hermaphrodite flowers are borne in large, flat corymbs 10–25 cm diameter in late spring to mid summer, the individual flowers ivory white, 5–6 mm diameter, with five petals; they are pollinated by flies.

The fruit is a glossy dark purple to black berry 3–5 mm diameter, produced in drooping clusters in late autumn;^[4] they are an important food for many fruit-eating birds, notably blackcaps.

Range of European Sambucus nigra.

Natural range of North American Sambucus nigra subspecies.

Subspecies[edit]

See also: Sambucus

There are several other closely related species, native to Asia and North America, which are similar, and sometimes treated as subspecies of Sambucus nigra. The blue or Mexican elderberry, Sambucus mexicana, is now generally treated as one or two subspecies of Sambucus nigra subsp. canadensis^[5] and Sambucus nigrasubsp. caerulea.^[6]

S. nigra is recorded as very common in Ireland in hedges as scrub in woods.^[7][8]

Cultivation[edit]

Some selections and cultivars have variegated or coloured leaves and other distinctive qualities, and are grown as ornamental plants.

The following cultivars have gained the Royal Horticultural Society's Award of Garden Merit:-

·         S. nigra 'Aurea'^[9]

·         S. nigra 'Laciniata'^[10]

·         S. nigra f. porphyrophylla 'Gerda' (syn. 'Black Beauty')^[11]

Culinary uses[edit]

Elderberry Jam

The dark blue/purple berries can be eaten when fully ripe but are mildly poisonousin their unripe state.^[12] All green parts of the plant are poisonous, containing cyanogenic glycosides (Vedel & Lange 1960). The berries are edible after cooking and can be used to make jam, jelly, chutney and Pontack sauce.

The flowerheads are commonly used in infusions, giving a very common refreshing drink in Northern Europe and the Balkans. Commercially these are sold as Elderflower cordial.^[13] In Europe, the flowers are made into a syrup or cordial (in Romanian: Socată, in Swedish: fläder(blom)saft), which is diluted with water before drinking. The popularity of this traditional drink has recently encouraged some commercial soft drink producers to introduce elderflower-flavoured drinks (Fanta Shokata, Freaky Fläder). The flowers can also be dipped into a light batter and then fried to make elderflower fritters. In Scandinavia and Germany, soup made from the elder berry (e.g. the German Fliederbeersuppe) is a traditional meal.

Both flowers and berries can be made into elderberry wine, and in Hungary an elderberry brandy is made that requires 50 kg of fruit to produce 1 litre of brandy. In south-western Sweden, it is traditional to make a snaps liqueur flavoured with elderflower. Elderflowers are also used in liqueurs such as St. Germain, and in a mildly alcoholic sparkling elderflower 'champagne'.

In Beerse, Belgium, a variety of Jenever called Beers Vlierke is made from the berries.

Traditional medicine[edit]

The Jelly ear fungus is frequently found on elder trees, and has medicinal and culinary uses.

Sambuci flos: dried sambucus nigra flowers as used in herbal tea

This plant is used as a medicinal plant by native peoples and herbalists.^[14][15]Stembark, leaves, flowers, fruits, and root extracts are used in bronchitis, cough, upper respiratory cold infections, and fever.^{[medical citation needed]}

Sambucus nigra fruits and flowers have been used in traditional Austrian medicine - internally (fruits as tea, jelly, juice, or syrup; flowers as tea or syrup) for treatment of disorders of the respiratory tract, mouth, gastrointestinal tract, and skin, and for viral infections, fever, colds, and influenza.^[16] The first book about the medicinal properties of the plant was written by German physician Martin Blochwich in the 1620s.

The dried corollas and stamens of Sambucus nigra L. (Sambucus, British Pharmaceutical Codex, 1949) have been used as a vehicle for eye and skin lotions, while the fruits are to promote urination.^[17]

Diseases[edit]

Elder whitewash fungus (Hyphodontia sambuci).

Like other elderberries, Sambucus nigra is subject to elder whitewash fungus.

Wildlife value[edit]

An elder growing as an epiphyte on a sycamore

Elder rates as fair to good forage for animals such as mule deer, elk, sheep and small birds. It is classified as nesting habitat for many birds, including hummingbirds, warblers, and vireos. Elderberries are a favorite food for migrating band-tailed pigeons in northern California, which may sometimes strip an entire bush in a short time.

It is also good cover for large and small mammals.^[18]

Elder is cited as a poisonous plant for mammals, and as a weed in certain habitats.^[19] All parts of the plant except for the flowers and ripe berries (but including the ripe seeds) are poisonous, containing the cyanogenic glycoside sambunigrin (C₁₄H₁₇NO₆, CAS number 99-19-4).^[20] The bark contains calcium oxalate crystals.

Other uses[edit]

The strong-smelling foliage was used in the past, tied to a horse's mane, to keep flies away while riding.^{[citation needed]}

References[edit]

1.     Jump up^ Sambucus nigra at Flora Europaea

2.     Jump up^ "Sambucus nigra". Integrated Taxonomic Information System.

3.     Jump up^ Sambucus nigra at USDA PLANTS Database

4.     ^ Jump up to:^a b RHS A-Z encyclopedia of garden plants. United Michael and Vikram: Dorling Kindersley. 2008. p. 1136. ISBN 1405332964.

5.     Jump up^ "Sambucus mexicana". Calflora. Retrieved 2012-07-16.

6.     Jump up^ "Sambucus nigra ssp. caerulea". Calflora. Retrieved 2012-07-16.

7.     Jump up^ Hackney, P. 1992. Stewarts and Corry's Flora of the North-east of Ireland. Institute of Irish Studies The Queen's University of Belfast. ISBN 0 85389 446 9(HB)

8.     Jump up^ Webb, D.A., Parnell, J. and Doogue, D. 1996. An Irish Flora. Dundalgan Press Ltd, Dundalk. ISBN 0-85221-131-7

9.     Jump up^ "RHS Plant Selector Sambucus nigra 'Aurea' AGM / RHS Gardening". Apps.rhs.org.uk. Retrieved 2012-07-16.

10.  Jump up^ "RHS Plant Selector Sambucus nigra f. laciniata AGM / RHS Gardening". Apps.rhs.org.uk. Retrieved 2012-07-16.

11.  Jump up^ "RHS Plant Selector Sambucus nigra f. porphyrophylla 'Gerda' PBR AGM / RHS Gardening". Apps.rhs.org.uk. Retrieved 2012-07-16.

12.  Jump up^ Professor Julia Morton, University of Miami

13.  Jump up^ Kikbracken, J. 1995. Easy way guide Trees. Larousse.

14.  Jump up^ [1]

15.  Jump up^ "Mojave Desert Large Shrubs and Vines". Offroadinghome.djmed.net. Retrieved 2012-07-16.

16.  Jump up^ Vogl S, Picker P, Mihaly-Bison J, Fakhrudin N, Atanasov AG, Heiss EH, Wawrosch C, Reznicek G, Dirsch VM, Saukel J, Kopp B (7 October 2013). "Ethnopharmacological in vitro studies on Austria's folk medicine - An unexplored lore in vitro anti-inflammatory activities of 71 Austrian traditional herbal drugs". J Ethnopharmacol. 149 (3): 750–771. doi:10.1016/j.jep.2013.06.007. PMC 3791396. PMID 23770053.

17.  Jump up^ Christophe Wiart (2006), Medicinal Plants of the Asia-Pacific: Drugs for the Future?, World Scientific, ISBN 981-256-341-5

18.  Jump up^ CONSIDERATIONS

19.  Jump up^ Sambucus nigra at Germplasm Resources Information Network

20.  Jump up^ Campa C, Schmitt-Kopplin P, Cataldi TR, Bufo SA, Freitag D, Kettrup A (2000). "Analysis of cyanogenic glycosides by micellar capillary electrophoresis". Journal of Chromatography B. 739: 95–100. doi:10.1016/S0378-4347(99)00375-8. PMID 10744317.

Further reading[edit]

·         Blanchan, Neltje (1900). Wild Flowers: An Aid to Knowledge of our Wild Flowers and their Insect Visitors. New York City: Doubleday. OCLC 16950204.

·         Rushforth, K. (1999). Trees of Britain and Europe. HarperCollins ISBN 0-00-220013-9.

·         Bratu, Mihaela Mirela; Doroftei, Elena; Negreanu-Pirjol, Ticuta; Hostina, Corina; Porta, Sepp (April 2012). "Determination of Antioxidant Activity and Toxicity of Sambucus nigra Fruit Extract Using Alternative Methods". Food Technology and Biotechnology. 50 (2): 177–182. ISSN 1330-9862.

·         Plants portal

External links[edit]

·         Information about Black Elderberry

·         Sambucol

Wikimedia Commons has media related to Sambucus nigra.

Categories: 

·         Sambucus

·         Flora of Europe

·         Flora of North America

·         Flora of temperate Asia

·         Flora of the Eastern United States

·         Flora of the Western United States

·         Plants described in 1753

·         Taxa named by Carl Linnaeus

·         Medicinal plants

·         Poisonous plants

·         Garden plants of Asia

·         Garden plants of Europe

·         Garden plants of North America

---

* خدنگ . [ خ َ دَ ] (اِ) درختی است بسیار سخت که از چوب آن نیزه و تیر و زین اسب سازند و تیر خدنگ و زین خدنگ به این اعتبار گویند. (از برهان قاطع) (از ناظم الاطباء). درختی است که چوب آن نهایت محکم و صاف و راست باشد چون اکثر از چوب آن تیر می سازند. لهذا مجازاً اسم تیر شده . (غیاث اللغات ). نام درختی است که از چوب آن حنای زین و تیر سازند و بعضی گویند گز است و چون بیشتر از آن چوب تیر می سازند بمجاز بمعنی تیر شهرت گرفته خدنگان جمع و گاهی تیر خدنگ به افزوده  استعمال کنند. بهر تقدیر «جگردوز» و «جگر اوباز» از صفات اوست و بانام «زدن » و «کشیدن » و «نشستن » مستعمل است ( آنندراج). جنسی از تیر چوبین که همواره سخت باشد و جناق زین نیز از او سازند. (شرفنامه ٔ منیری ). نام درختی است محکم که از چوب آن تیر و جناق زین سازند و نوعی از درخت گز است و چوب آن براستی موصوف . (از انجمن آرای ناصری ). درختی است نیک سخت که از چوب آن تیر و نیزه سازند و معرب آن خَلَنج . (از منتهی الارب ). سَندَر قاین آغاجی . پوست درخت خدنگ را توز گویندو در آن می نوشته اند، چنانکه کتبی که درجی اصفهان پیدا شده بر توز نوشته بودند، مرحوم دهخدا رنگ آن را «تار و تیره » تشخیص داده اند و مؤید آن این قول است : و در این ناحیت مشک بسیار افتد [ یعنی در ناحیت خرخیز ] و مویهای بسیار و چوب خدنگ و چوب خنج و دسته ٔ کارد ختو. (حدود العالم چ سیدجلال تهرانی). لغت نامه دهخدا.

1. G. Jacob, Handelsartikel der Araber, p. 60

2. Pen ts‛ao kan mu, Ch. 35B, p. 13.

3. .Ko ku yao lun, Ch. 8, p. 8b نیز، بسنجید با: .O. Franke, Beschreibung des Jehol-Gebietes, p. 77

* ساخ. ) اِ) چای . این کلمه در اخبار الصین و الهند به صورت ذیل آمده است و باقوی احتمالات چای مراد است : ویختص الملک [ الاکبر فی الصین ] من المعادن بالملح و حشیش یشربونه بالماء الحار و یباع منه فی کل مدینه بمال عظیم و یقال له الساخ و هواکثر [ شاید اکبر ] ورقاً من الرطبه واطیب قلیلاً و فیه مراره. فیغلی الماء و یذر علیه ، فهو ینفعهم من کل شی ٔ و جمیع ما یدخل بیت المال الجزیه والملح و هذا الحشیش . (کتاب اخبار الصین والهند مؤلف بسال 237 هَ . ق .). شاید این کلمه سای بوده و کاتب بغلط یاء را خاء کرده است .  لغت نامه دهخدا.  چای ( چینی ، اِ(  معروف است و آن برگی باشد که از ختای آورند و جوشانیده مانند قهوه بخورند، منفعت بسیار دارد و مضرت شراب را دفع کند. (برهان ) (آنندراج ). معروف و مشهور است به چای و آن برگی است که از چین و ختا آورند و در آب جوشانیده مانند قهوه خورند و خاصیت آن بسیار است و مضرت شراب را دفع کند، گویند مردم تبت بسبب آنکه شراب بسیار میخورند، به قیمت مشک میخرند. (برهان و انجمن آرا ذیل لغت «چاه »). درخت کوچکی از محصولات آسیای شرقی یعنی چین و ژاپون که برگهای آن را پس از عمل آوردن در جعبه های قلع اندود کرده به همه ٔ ممالک کره ٔ ارض میبرند و نوعاً بر دو قسم است : سیاه و سبز، و چای سبز اثر تحریکش زیادتر از چای سیاه میباشد. (ناظم الاطباء(.. لغت نامه دهخدا.

4. Reinaue, Relation des Voyages, Vol. I, p. 40 (cf. Yule, Cathy, new ed., Vol. I, p. 131). واژه تازه چینی č‛a در دوره تانگ (dža) *ja تلفظ می‌شد؛ اما با توجه به صورت کره‌ای و ژاپنی sa، دور نیست که در برخی گویشهای چینی گونه sa نیز وجود داشته است. در هر حال، از آنجا که این واژه هیچ‌گاه در زبان چینی همخوان پایانی نداشته است، صوتِ سایشیِ پایانی در šāx که سلیمان فرونگاشته، تأثیر ویژه  زبان عربی است (مشروط بر آنکه دستنوشته درست خوانده شده باشد).