خلنج
بفتح خاء معجمه و لام و سکون نون و جیم
ماهیت آن
درختی است شبیه بدرخت کز و در چین و بلادروس و بهند بسیار بزرک
می شود و برک آن مانند برک کزوکل آن کوچک و سرخ و زرد و سفید نیز می باشد و ثمر آن
مانند خردل و بنفش
طبیعت آن
در دوم کرم و خشک و شکوفۀ آن تندتر و قوی تر از سائر اجزای آن
افعال و خواص آن
شکوفه و برک آن جهت کزیدن هوام ضمادا و روغن شکوفۀ آنکه بدستور
روغن بابونه و روغن کل که در روغن کنجد ریخته سه هفته در آفتاب کذارند جهت رفع اعیا
و درد مفاصل و بدستور نشارۀ چوب آن و یک مثقال از تخم آن با عسل حافظ دل از ضرر سموم
و اکل و شرب در ظروف چوب آن مانع خفقان است
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
////////
خلنج
اسم درختی است که در کوه میباشد و فحم از آن می‌گیرند و آن را
درخت کز می‌خوانند و گل سرخ کوچک دارد و ارغوانی رنگ و طبیعت گل آن خنک بود در دوم
و حدتی دارد
اختیارات بدیعی
//////////
توس . (اِ) درختی است و در دره های فرعی رودخانه ٔ کرج است . نام این درخت دردره
ٔ شهرستانک ، توس است و آن را سندر،
غان* ، غوش ، غوشه ، تیس و تامول نیز نامند)
Betula alba). علمای گیاه شناسی پیش از پروفسور گااوبا، این درخت را
در نباتات ایران نام نبرده اند و گااوبا، بار اول بیشه ای از آن در دره ٔ غربی شهرستانک که به جاده ٔ چالوس می پیوندد یافته است .
(از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا). رجوع به جنگل شناسی ساعی ج 2 ص 186 و 187 شود.
* انطاکی گوید درخت خلنج*، xalen، [چنین در متن]،
("غان") در هند و چین می‌روید؛ و ابن‌الکبیر هم دارد که این درخت بویژه
در چین، سرزمین مردم روس (روسیه) و بلغار بس تنومند شود و چوبش را ظرف و بشقاب ساخته
جایهای دورفرستند و تیرها سازند بیتا. به
گفته قزوینی و ابن‌فضلان در طبرستان می‌روییده و چوبش را بهر شانه سازان به ری می‌بردند.
[1] واژه عربیِ خلن،xalen ؛ پارسی خدن، xadan یا خدنگ، xadanj ریشه در
زبانهای آلتاییک دارند: qadan ایغوری، kaden در زبانهای کویبالی (Koibal)، سویوتی (Soyot) و قره‌قزی (Karagas) ، xoran در زبان چوواشی (Čuwaš) ، xatyn در زبان یاقوتی، kilen در زبان مُردوینی (Mordwinian) که همگی به درخت غان (Betula alba) گفته می‌شوند. این درخت در کوههای شمال چین ( 
hwa) فراوان است و نخست چن تسان ـ کی از سده هشتم آن را بازنمود. 2 چینیها
پوستش را در ساخت شمع و مشعل که موم آجین میکردند و نیز در لایی یا آستر زیرجامه و
پوتین، دسته چاقو و آراستن کمان کار گرفته آخری را "کمان پوست غان" می‌نامیدند.
3 کارگیری فراگیر پوست درخت غان میان تمامی قبایل سیبری برای ساخت سطل،
سبد، ظرف و پوشش بام روشن است.
hwa) فراوان است و نخست چن تسان ـ کی از سده هشتم آن را بازنمود. 2 چینیها
پوستش را در ساخت شمع و مشعل که موم آجین میکردند و نیز در لایی یا آستر زیرجامه و
پوتین، دسته چاقو و آراستن کمان کار گرفته آخری را "کمان پوست غان" می‌نامیدند.
3 کارگیری فراگیر پوست درخت غان میان تمامی قبایل سیبری برای ساخت سطل،
سبد، ظرف و پوشش بام روشن است.
بهشناخت دو سویه ایران و چین باستان (ساینو-ایرانیکا)
/////////////
توس نقره‌ای (در متون طب سنتی خلنج، خلنگ،
خدنگ) (نام علمی: Betula pendula) نام یک گونه از سرده توس است.
برگهای درخت توس به شکل لوزی، نوک‌تیز
و دندانه‌دار است. میوه توس به شکلی شبیه شاتوت دراز میباشد که نر آن در پائیز و ماده
آن در بهار ظاهر می‌شود. پوست تنه این درخت سفید رنگ بوده که در سن بیست سالگی به صورت
نوارهائی شبیه کاغذ از آن جدا می‌شود. برگ، پوست تنه و شیره این درخت مصرف طبی دارند.[۱]
این درخت بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ سال عمر می‌کند و چوبی سخت و سفیدی دارد که در کارهای گوناگون
نجاری به کار می رود.[۲]
منابع[ویرایش]
پرش به بالا ↑ «توس (غان)» (فارسی). وب‌گاه اینترنتی آفتاب.
۱۴ ژوئن ۲۰۰۵. بازبینی‌شده در ۸ اکتبر ۲۰۱۰.
پرش به بالا ↑ کتاب جنگل های ایران نوشته دکتر
حبیب الله ثابتی ص ۱۱۰
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Betula pendula»، ویکی‌پدیای انگلیسی،
دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۱۱ فوریه
۲۰۱۴).
ویکی
////////////
به عربی قضبان فضی:
القضبان الفضي أو القضبان المتدلي (الاسم
العلمي: Betula
pendula)
نوع نباتي يتبع جنس القضبان من الفصيلة القضبانية.
الموئل والانتشار[عدل]
موطنه المغرب العربي وكل أوروبا والقوقاز
وشمال تركيا.[2] النوع واسع الانتشار، وإن كان في أوروبا الجنوبية يوجد فقط على ارتفاعات
أعلى. امتد نطاق انتشاره في جنوب غرب آسيا في منطقة جبلية في شمال تركيا والقوقاز.
المصادر[عدل]
^ مذكور في : The IUCN Red List of
Threatened Species 2016.2
— معرف القائمة الحمراء للأنواع
المهددة بالانقراض: http://www.iucnredlist.org/details/62535/0 — تاريخ الاطلاع: 17 سبتمبر
2016 — عنوان : The IUCN Red List
of Threatened Species 2016.2
— تاريخ النشر: 4 سبتمبر 2016
^ قاعدة البيانات الأوروبية-المتوسطية للنباتات. خريطة انتشار القضبان
الفضي (بالإنكليزية). تاريخ الولوج 30 تشرين الثاني 2014.
/////////////
به آذری سلاق توزاغاچی:
Sallaq tozağacı
Vikipediya, açıq ensiklopediya
|
?Sallaq
tozağacı
|
||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
|
Elmi adı
|
||||||||||||||||
|
Betula
pendula Roth
|
||||||||||||||||
|
Betula
verrucosa Ehrh.
|
||||||||||||||||
Digər adı ziyilli tozağacıdır (Betula verrucosa).
Ümumi yayılması: Qərbi Sibir, Altay,
Avrоpa, Şimali Afrika, Asiya və Qafqazda yayılmışdır.
Azərbaycanda yayılması: Böyük Qafqaz
dağlarında (Quba-Xaçmaz) və Naхçıvan MR-də təbii halda rast gəlinir.
Statusu: Azərbaycanın nadir
bitkisidir.NT.
Bitdiyi yer: Əsasən qarışıq meşələrin
orta yaruslarında rast gəlinir. Dağ¬larda bu tоzağacı dəniz səviyyəsindən
2100-2500 m-ədək hündürlüyə qalхır.
Təbii ehtiyatı: Azərbaycanda arealı
çox geniş deyil
Biоlоji хüsusiyyətləri: Əlverişli şəraitdə
hündürlüyü 25-30 m, diametri 80 sm-ədək, çatır. Cavan ağacların qabığı qоnurdur,
8-10 yaşdan ağarır. Cavan fərdlərini qızılağacın növləri ilə qarışıq salmaq
оlar. Iri vəziyyətdə ağ qabığına görə digər ağaclardan yaхşı fərqlənir. Daha
yaşlı ağaclarda qabığı gövdənin aşağı hissəsind dərin yarıqlı, qara оlur.
Оduncağı sa¬rımtıl-ağ, möhkəm və ağırdır. Budaqları çılpaq, çохsaylı, sıх,
qatranlı vəziciklərlə – ziyilciklərlə örtülmüşdür. Cavan budaqları aşağı
sallanır və tоzağacının çətirinə çох səciyyəvi görünüş verir (adı – sallaq
tоzağacı). Çətiri budaqlı, ancaq sıх deyil, budaqlanması simpоdialdır.
Yarpaqları rоmbvarı–yumurtavarıdan üçkünc–yumurtavarıyadək, uzunluğu 3,5-7 sm,
eni 2-5 sm, ucu biz, hamar, cavan yaşda yapışqanlıdır; kənarları ikili
diş¬lidir. Saplaqları çılpaq, uzunluğu 0,8-3 sm-dir. Çiçəkləri düz, хırda,
bir¬cinsli, budaqların uclarında sırğavari, sallaq çiçək qruplarına
yığılmışdır. Yarpaqlar açılanadək çiçəkləyir. Erkək çiçəkləri qısa saplaqlarda,
qırmızı-qоnur pulcuqların qоltuqlarında 3 ədəd diхa¬zial yerləşir və keçən ilin
uzunsоv zоğ¬la¬rının uclarında 2-4 ədəd sallaq (5-6 sm) erkək sırğalar əmələ gətirir.
Çiçək¬yanlığı sadə, bir, iki yarpaqlı, 2-4 ədəd erkəkcikləri ikiyə bölünmüş,
çiçək¬yan¬lığın yarpaqlarla üzbəüz yerləşir. Dişi çiçəklərin çiçəkyanlığı
yохdur, üçqanadlı pulcuqlarla bitmişdir. Оnlar qısa, yan zоğlarda 5 ədəd
diхazilərə yığılmışdır və qısa, silindrik yaşıl, dişi sırğalar fоrmalaşdırır. 2
ədəd dişiciyi bitişik olub, оrada bir tохum rüşeymi inkişaf edir. Sapşəkilli
dişicik ağızları uzun, bəzən parlaq rəng¬lidir. Meyvələri yayın aхırlarında
yetişir.
Çохalması: Generativ və
vegetativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi
səbəbləri: Başlıca
оlaraq insan fəaliy¬yətidir.
Becərilməsi: Məlumat yoxdur.
Qəbul edilmiş qоruma tədbirləri: Şahdağ Milli parkında
qorunur.
Zəruri qоruma tədbirləri:Azərbaycanın “Qırmızı
Kitabı”na salınması tövsiyə edilir.
Məlumat mənbələri: Деревья и кустарники
СССР. т 2. 1951; Флора Азербайджана. т.6. 1955; Azərbaycanın ağac və kolları. I
cild. 1961; Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
Nax¬çı¬van Muxtar Respublikası florasının taksonomik spektri. 2008; Naxçıvan
MR-nın flora müxtəlifliyi və onun nadir növlərinin qorunması. 2011.
///////////
Betula pendula
From Wikipedia, the
free encyclopedia
"Silver
birch" redirects here. For the racehorse, see Silver Birch (horse).
|
Silver birch
Betula pendula |
|
 |
|
|
Silver birch forest, Inari, Finland
|
|
|
Kingdom:
|
|
|
(unranked):
|
|
|
(unranked):
|
|
|
(unranked):
|
|
|
Order:
|
|
|
Family:
|
|
|
Genus:
|
|
|
Subgenus:
|
|
|
Species:
|
B. pendula
|
|
Betula pendula
Roth |
|
 |
|
|
Distribution map
|
|
|
See text
|
|
Betula pendula, commonly known as silver birch or warty birch,
(Persian: خلنج، خلنگ،
خدنگ، توس، غان، سندر، غوشه، تامول, Arabic; قضبان فضی)
is a species of tree in
the family Betulaceae, native to Europe and parts of Asia,
though in southern Europe it is only found at higher altitudes. Its range
extends into Siberia, China and southwest Asia in the mountains of northern
Turkey, the Caucasus and northern Iran. It has been introduced into North
America, where it is known as the European white birch, and is
considered invasive in
some states in USA and in parts of Canada. The tree can also be found in more
temperate regions of Australia.
The silver birch is a medium-sized deciduous tree that owes its common name
to the white peeling bark on the trunk. The twigs are slender and often
pendulous and the leaves are roughly triangular with doubly serrate margins and
turn yellow in autumn before they fall. The flowers are catkins and the light,
winged seed get widely scattered by the wind. The silver birch is a hardy tree,
a pioneer species, and one of the first trees to appear on bare or fire-swept
land. Many species of birds and animals are found in birch woodland, the tree
supports a wide range of insects and the light shade it casts allows shrubby
and other plants to grow beneath its canopy. It is planted decoratively in parks
and gardens and is used for forest products such as joinery timber, firewood,
tanning, racecourse jumps and brooms. Various parts of the tree are used
in traditional medicine and
the bark contains triterpenes which
have been shown to have medicinal properties.
Contents
[hide]
·
4Ecology
·
5Uses
Silver birch
The silver birch is a medium-sized deciduous tree, typically reaching 15 to
25 m (49 to 82 ft) tall (exceptionally up to 31 metres
(102 ft)),[1] with a slender trunk usually
under 40 cm (16 in) diameter. The bark on the trunk and branches is
golden-brown at first, but later this turns to white as a result of papery
tissue developing on the surface and peeling off in flakes. The bark remains
smooth until the tree gets quite large, but in older trees, the bark thickens,
becoming irregular, dark and rugged. Young branches have whitish resinwarts
and the twigs are slender, hairless and often pendulous. The buds are small and sticky, and
development is sympodial, that is to
say the terminal bud dies away and growth continues from a lateral bud.
Some shoots are long and bear the male catkins at the tip, while others are
short and bear female catkins. The immature male catkins are present during the
winter but the female catkins develop in the spring, soon after the leaves
unfurl.[1]
The leaves have
short slender stalks and are 3 to 7 cm (1.2 to 2.8 in) long,
triangular with broad, untoothed, wedge-shaped bases, slender pointed tips and
coarsely double-toothed, serrated margins. They are sticky with resin at first
but this dries as they age leaving small white scales. The foliage is a pale to
medium green and turns yellow early in the autumn before the leaves fall. In
mid-summer, the female catkins mature and the male catkins expand and release
pollen, and wind pollination takes place. The small 1 to 2 mm winged seeds ripen
in late summer on pendulous, cylindrical catkins 2 to 4 cm (0.8 to
1.6 in) long and 7 mm (0.3 in) broad. The seeds are very
numerous and are separated by scales, and when ripe, the whole catkin
disintegrates and the seeds are spread widely by the wind.[1][2]
The silver birch grows naturally from
western Europe eastwards to Kazakhstan, the Sakha Republic in Siberia, Mongolia and the Xinjiang province in China, and
southwards to the mountains of the Caucasus and northern Iran, Iraq and Turkey.
It is also native to northern Morocco and has become naturalised in some other
parts of the world.[3] In the southern parts of its
range it is mainly found in mountainous regions. Its light seeds are easily
blown by the wind and it is a pioneer species, one of the first trees to sprout
on bare land or after a forest fire. It needs plenty of light and does best on
dry, acid soils and is found on heathland, mountainsides and clinging to crags.[1] Its tolerance to pollution make
it suitable for planting in industrial areas and exposed sites.[4] It has been introduced into
North America where it is known as the European white birch, and is
considered invasive in
the states of Kentucky, Maryland, Washington and Wisconsin.[5] It is naturalised and
locally invasive in parts of Canada.[6]
Tree in autumn
Tree in winter
The closely related Betula platyphylla in
northern Asia and Betula szechuanica of
central Asia are also treated as varieties of silver birch by some botanists,
as B. pendula var. platyphylla and B.
pendula var. szechuanica respectively (see birch classification).[7]
B. pendula is distinguished from the related downy birch (B. pubescens, the
other common European birch) in having hairless, warty shoots (hairy and
without warts in downy birch), more triangular leaves with double serration on
the margins (more ovoid and with single serrations in downy birch), and whiter
bark often with scattered black fissures (greyer, less fissured, in downy
birch). It is also distinguished cytologically, silver birch being diploid (with two sets of chromosomes),
whereas downy birch is tetraploid (four
sets of chromosomes). Hybrids between the two are known, but are very rare, and
being triploid, are sterile.[8] The two have differences
in habitat requirements,
with silver birch found mainly on dry, sandysoils,
and downy birch more common on wet, poorly drained sites such as clay soils
and peat bogs. Silver birch also demands slightly
more summer warmth than does downy birch, which is significant in the cooler
parts of Europe. Many North American texts treat the two species as conspecific
(and cause confusion by combining the downy birch's alternative vernacular name
'white birch', with the scientific name B. pendula of the
other species), but they are regarded as distinct species throughout Europe.[2]
Synonyms include Betula pendula var. carelica (Merckl.)
Hämet-Ahti, B. pendula var. laciniata (Wahlenb.)
Tidestr., B. pendula var. lapponica (Lindq.)
Hämet-Ahti, B. aetnensisRaf., B. montana V.N.Vassil, B.
talassica Poljakov, B. verrucosa Ehrh., B.
verrucosa var. lapponica Lindq., and B.
fontqueri Rothm.[9][10] The rejected name Betula
alba L. also applied in part to B. pendula, though also
to B. pubescens.[11]
The silver birch has an open canopy which
allows plenty of light to reach the ground. This allows a variety of mosses,
grasses and flowering plants to grow beneath which in turn attract insects.
Flowering plants often found in birch woods include primrose (Primula vulgaris), violet (Viola riviniana), bluebell (Hyacinthoides
non-scripta), wood anemone (Anemone
nemorosa) and wood sorrel (Oxalis
acetosella). Small shrubs that grow on the forest floor include blaeberry (Vaccinium myrtillus)
and cowberry (Vaccinium vitis-idaea).[2] Birds found in birch woodland
include the chaffinch, tree pipit, willow warbler, nightingale, robin, woodcock, redpoll and green woodpecker.[4]
The branches of the silver birch often have
tangled masses of twigs known as witch's brooms growing among them, caused
by the fungus Taphrina betulina.
Old trees are often killed by the decay fungus Piptoporus betulinus and
fallen branches rot rapidly on the forest floor. This tree commonly grows with
the mycorrhizal fungus Amanita muscaria in a mutualisticrelationship.
This applies particularly to acidic or nutrient-poor soils. Other mycorrhizal
associates include Leccinum scabrum and Cantharellus cibarius.[2] It has been shown that, as well
as mycorrhiza, the presence of microfauna in the soil assists the growth of the
tree, as it enhances the mobilization of nutrients.[12]
.JPG)
Birch sawfly (Craesus
septentrionalis) larvae feeding on silver birch, West Wales,
July 2014
The larvae of a large number of species of
butterflies, moths and other insects feed on the leaves and other parts of the
silver birch.[13] In Germany, almost 500 species
of insect have been found on silver and downy birch including 106 beetles and
105 lepidopterans, with 133 insect species feeding
almost exclusively on birch.[14] Birch dieback disease can affect planted
trees, while naturally regenerated trees seem less susceptible.[15] This disease also
affects Betula pubescens and in 2000 was reported at many of
the sites planted with birch in Scotland during the 1990s.[16] In the United States, the wood
is attacked by the bronze birch borer (Agrilus
anxius), an insect pest to which it has no natural resistance.[5]
Silver birch is often planted in parks and
gardens, grown for its white bark and gracefully drooping shoots, sometimes
even in warmer-than-optimum places such as Los Angeles and Sydney. In Scandinavia and other regions of
northern Europe, it is grown for forest products such as lumber and pulp, as
well as for aesthetic purposes and ecosystem services. It is sometimes used as
a pioneer and
nurse tree elsewhere.[1]
Silver birch wood is pale in colour with no
distinct heartwood and is used in making furniture, plywood, veneers, parquet
blocks, skis, kitchen utensils and in turnery. It makes a good firewood that
produces a good heat when burnt but is quickly consumed by the flames. Slabs of
bark are used for making roof shingles and wooden
footwear.[1] Historically, the bark was used
for tanning. Bark
can be heated and the resin collected; the resin is an excellent waterproof
glue and useful for starting fires. The thin sheets of bark that peel off young
wood contain a waxy resin and are easy to ignite even when wet. The dead twigs
are also useful as kindling for outdoor fires.[17]
Foliage coloring
in Autumn
Birch brushwood is used for racecourse jumps and besom
brooms. In the spring, large quantities of sap rise up the trunk and
this can be tapped. It contains around 1% sugars and can be used in a similar
way to maple syrup, being
drunk fresh, concentrated by evaporation or fermented into a "wine".[17] In Sweden, the bark of birch trees was ground up
and used to make bark bread, a form
of famine food. The removal of bark was at one
time so widespread that Carl Linnaeus expressed his concern for
the survival of the woodlands.[18]
Silver birch is used in traditional
medicine as a diuretic and is
reputed to be useful in the treatment of high blood pressure, high cholesterol, obesity, gout, kidney stones, nephritis, cystitis, digestive disturbances and
respiratory diseases. For these purposes, a decoction of the bark or leaves is
generally used. Externally silver birch is used to promote healing, relieve
pain and treat inflammations and infections of the skin such as eczema and psoriasis.[19]
The outer part of the bark contains
up to 20% betulin. The main components in the essential
oil of the buds are α-copaene(~10%), germacrene D (~15%) and δ-cadinene (~13%).[20] Also present in the bark are
other triterpene substances which have been
shown to have anti-inflammatory, antiviral and anti-cancer properties.[21]
The silver birch is Finland's national
tree.[22] Leafy, fragrant boughs of
silver birch (called vihta or vasta) are used to gently beat oneself in the
Finnish sauna culture.[23]
Betula pendula 'Laciniata'
Successful birch cultivation requires a
climate cool enough for at least the occasional winter snowfall. As they are
shallow-rooted, they may require water during dry periods. They grow best in
full sun planted in deep, well-drained soil.[24]
·
'Carelica' is called "curly birch" in Finland; the wood is hard
and decorative and is used in wood-carving.[25]
·
'Laciniata' agm (commonly
misidentified as 'Dalecarlica') has
deeply incised leaves and weeping branches.[26]
·
'Purpurea' has dark purple leaves.[27]
·
'Tristis' agm has an
erect trunk with weeping branchlets.[28]
·
'Youngii' has dense, twiggy weeping growth with no central leader and
requires being grafted onto a standard stem of normal silver birch.[29]
The cultivars marked agm above have gained the Royal Horticultural
Society's Award of Garden Merit.
1.
^ Jump up to:a b c d e f Vedel, Helge; Lange,
Johan (1960). Trees and Bushes. Methuen. pp. 141–143. ISBN 978-0-416-61780-1.
2.
^ Jump up to:a b c d Featherstone, Alan
Watson. "Silver birch, downy birch". Trees
for Life. Retrieved 2014-05-28.
3.
Jump up^ "GRIN Taxonomy for Plants - Betula pendula". USDA Agricultural
Research Service. Retrieved 2014-05-29.
4.
^ Jump up to:a b "Silver
birch: Betula pendula".
Forestry Commission. Retrieved 2014-05-28.
5.
^ Jump up to:a b "European White Birch - Betula pendula" (PDF). USDA Forest
Service. 2006-09-01. Retrieved 2014-05-29.
6.
Jump up^ Diamond,
Joshua; Browning, Mark; Williams, Andrew; Middleton, John (2003). "Lack of Evidence for Impact of the European White
Birch, Betula pendula, on the Hydrology
of Wainfleet Bog, Ontario". Canadian
Field-Naturalist. 117(3).
7.
Jump up^ Hunt, D.,
ed. (1993). Betula. Proceedings of the IDS Betula Symposium 2–4
October 1992. p. 51. International Dendrology Society ISBN 0-9504544-5-1.
8.
Jump up^ OECD
(2008). Novel Food and Feed Safety SET 1: Safety Assessment of
Transgenic Organisms OECD Consensus Documents Volumes 1 and 2. OECD
Publishing. p. 58. ISBN 978-92-64-05346-5.
9.
Jump up^ Anderberg,
Arne (1999-10-14). "Betula pendula Roth". Den
virtuella floran. Naturhistoriska riksmuseet. Retrieved 2014-05-29.
10.
Jump up^ Govaerts,
R.; Frodin, D. G. (1998). World Checklist and Bibliography of Fagales. ISBN 1-900347-46-6 online search
11.
Jump up^ Govaerts,
R. (1996). "Proposal to reject the name Betula
alba (Betulaceae)". Taxon. 45: 697–698. doi:10.2307/1224262.
12.
Jump up^ Setälä,
Heikki; Huhta, Veikko (1991). "Soil Fauna Increase Betula
pendula Growth: Laboratory Experiments With Coniferous Forest
Floor". Ecology. 72 (2): 665–671. doi:10.2307/2937206. JSTOR 2937206.
13.
Jump up^ "HOSTS - a Database of the World's Lepidopteran
Hostplants". Natural History Museum. Retrieved 2014-05-29.
14.
Jump up^ Brändle,
Martin; Brandl, Roland (2001). "Species richness of insects and mites on
trees: expanding Southwood". Journal of Animal Ecology. 70 (3):
491–504. doi:10.1046/j.1365-2656.2001.00506.x.
17.
^ Jump up to:a b Cox, Michael O. "Firewood types: silver birch". WoodstoveWizard.com.
Retrieved 2014-05-29.
18.
Jump up^ Julie
Lindahl (2011-01-09). "Bark Bread is back". Nordic
Wellbeing. Retrieved 2011-07-21.
20.
Jump up^ Demirci,
Betül; Paper, Dietrich H.; Demirci, Fatih; Başer, K. Hüsnü Can; Franz, Gerhard
(2004). "Essential Oil of Betula pendula Roth. Buds". Evidence-Based
Complementary and Alternative Medicine. 1 (3): 301–303. doi:10.1093/ecam/neh041. PMID 15841263.
21.
Jump up^ Kovac-Besović,
E. E.; Durić, K.; Kalodera, Z.; Sofić, E (2009). "Identification and
isolation of pharmacologically active triterpenes in Betuale
cortex, Betula pendula Roth., Betulaceae". Bosnian Journal
of Basic Medical Sciences. 9(1): 31–38. PMID 19284392.
22.
Jump up^ Katriina
Anttila (2005). "Suomen kansallistunnukset (Finland's national
emblems)". Retrieved 2014-05-30.
24.
Jump up^ Botanica
(1999). Botanica's Trees & Shrubs. Laurel Glen Publishing A.
p. 139. ISBN 978-1-57145-649-6.
26.
Jump up^ "RHS Plant Selector - Betula
pendula 'Laciniata'".
Royal Horticultural Society. Retrieved 2013-06-14.
27.
Jump up^ "RHS Plant Selector - Betula
pendula 'Purpurea'".
Royal Horticultural Society. Retrieved 2014-11-12.
28.
Jump up^ "RHS Plant Selector - Betula
pendula 'Tristis'".
Royal Horticultural Society. Retrieved 2013-06-14.
29.
Jump up^ "RHS Plant Selector - Betula
pendula 'Youngii'".
Royal Horticultural Society. Retrieved 2014-11-12.
 |
Wikimedia
Commons has media related to Betula pendula.
|
 |
Wikispecies has information related
to: Betula
pendula
|
·
EUFORGEN species page: Betula pendula Information,
distribution and related resources
·
Betula
///////////
خلنج . [ خ َ ل َ ] (ع اِ) خدنگ* . درختی نیک سخت که از چوب آن
تیر و نیزه سازند. (منتهی الارب ). ج ، خلانج : کمان و تیر و خدنگ و چوب خلنج بسیار
افتد. (حدود العالم ). درختی است شبیه به درخت گز و در چین و بلاد روس زیاد بزرگ می
شود برگش مثل برگ گز و گلش کوچک و سرخ و زرد و سفید نیز می باشد و ثمرش مثل خردل است
گرم و خشک و شکوفه او تندتر و قوی تر از سایر
اجزاء او و شکوفه و برگش جهت گزیدن هوام و روغن او که شکوفه را در آن ریخته سه هفته
در آفتاب گذاشته باشند جهت اعیا و درد مفاصل و نقرس نافع و نشاره چوب او را هم این اثر است . و یک مثقال از تخم او
با عسل حافظ دل است از ضرر سموم و خوردن چیزی در ظرف چوب او مانع خفقان است . (از تحفه حکیم مومن ): لبن البخت فی قصاع الخلنج . (از یادداشت
بخط مولف ). || خارشتر. علف ترنجبین . (یادداشت بخط مولف ). || (ص ) هرچیز دورنگ و
ابلق . (ناظم الاطباء)
*خدنگ . [ خ َ دَ ] (اِ) درختی است بسیار سخت** که از چوب آن نیزه
و تیر و زین اسب سازند و تیر خدنگ و زین خدنگ به این اعتبار گویند. (از برهان قاطع)
(از ناظم الاطباء). درختی است که چوب آن نهایت محکم و صاف و راست باشد چون اکثر از
چوب آن تیر می سازند. لهذا مجازاً اسم تیر شده . (غیاث اللغات ). نام درختی است که
از چوب آن حنای زین و تیر سازند و بعضی گویند گز است و چون بیشتر از آن چوب تیر می
سازند بمجاز بمعنی تیر شهرت گرفته خدنگان جمع و گاهی تیر خدنگ به اضافه استعمال کنند.
بهر تقدیر «جگردوز» و «جگر اوباز» از صفات اوست و با لفظ «زدن » و «کشیدن » و «نشستن
» مستعمل است . (آنندراج ). جنسی از تیر چوبین که همواره سخت باشد و جناق زین نیز از
او سازند. (شرفنامه منیری ). نام درختی است
محکم که از چوب آن تیر و جناق زین سازند و نوعی از درخت گز است و چوب آن براستی موصوف
. (از انجمن آرای ناصری ). درختی است نیک سخت که از چوب آن تیر و نیزه سازند و معرب
آن خَلَنج . (از منتهی الارب ). سَندَر قاین آغاجی . پوست درخت خدنگ را توز گویندو
در آن می نوشته اند، چنانکه کتبی که درجی اصفهان پیدا شده بر توز نوشته بودند، مرحوم
دهخدا رنگ آن را «تار و تیره » تشخیص داده اند و موید آن این قول است : و در این ناحیت
مشک بسیار افتد [ یعنی در ناحیت خرخیز ] و مویهای بسیار و چوب خدنگ و چوب خنج و دسته کارد ختو. (حدود العالم چ سیدجلال تهرانی ).
** ممرز. [ م َ رَ ] (اِ) ( Carpinus betulus) درختی از گونه های اولس است که در جنگلهای شمال ایران روید.
آن را در آستارا و منجیل و طوالش و کوهپایه
گیلان ، اولاس ، یا اولس و در کلاردشت وکجور، کُرزِل و در اطراف رشت ، فَق یا
فِق و در شیرگاه ساری و بهشهر و میاندره ، مِمَرز یا مَمَرز و مَرِز و در لاهیجان ،
شَرَم و در گرگان و علی آباد رامیان وحاجیلر، تَغار و در کتول ، کَچَف و در رامسر و
رودسر، جَلَم می خوانند. (جنگل شناسی کریم ساعی ج 1 ص 168).
به حدس کریستین ون رویمبکه (Christine van
Ruymbeke
) در : Science
and Poetry in Medieval Persia: The Botany of Nizami's Khamsa
ممرز یا هورن بیم انگلسیی به معنای
نوعی چوب سخت است:
//////////
ممرز (سرده) (در متون طب سنتی خلنج، حلنگ،
خدنگ) (نام علمی: Carpinus)
نام یک سرده از تیره توسکایان است. بین ۳۰ تا ۴۰ گونه از این سرده در مناطق معتدل نیمکره
شمالی پراکنده‌اند. بیشترین تعداد گونه‌های این سرده در شرق آسیا و بویژه در چین یافت
می‌شوند. تنها دو گونه در اروپا، یک گونه در شرق آمریکای شمالی و یک گونه در آمریکای
مرکزی وجود دارد.
شناسایی[ویرایش]
برگهای ساده، متناوب و خزان‌پذیر با حاشیه
دندانه‌ای و طول آنها ۳ تا ۱۰ سانتی‌متر است. گل‌ها که در فصل بهار تولید می‌شوند،
در گل‌آذین شاتون دم‌گربه‌‌ای آرایش یافته‌اند. گرده‌افشانی با باد انجام می‌شود.
گلهای نر و ماده در گل‌آذین‌های مختلف قرار دارند ولی برروی یک درخت می‌رویند (تک‌پایه).
منابع[ویرایش]
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Hornbeam»، ویکی‌پدیای انگلیسی،
دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۲۴ نوامبر
۲۰۱۴).
///////////////
به عربی شرد:
الشرد جنس نباتي ينتمي إلى الفصيلة القضبانية
ويضم 30-40 نوعاً من الأشجار أو الشجيرات التي يوجد معظمها في الصين وشرق آسيا.
من أنواعه[عدل]
الشرد القضباني أو الأوروبي (باللاتينية:
Carpinus
betulus)
الشرد المشرقي (باللاتينية: Carpinus orientalis)، في المشرق العربي
وجنوب شرق أوروبا وصولاً إلى إيران
الشرد الياباني (باللاتينية: Carpinus japonica)
مراجع[عدل]
أيقونة بوابةبوابة علم النبات أيقونة بوابةبوابة
صيدلة
Ferns02.jpg هذه بذرة مقالة عن
نبات بحاجة للتوسيع. شارك في تحريرها.
مشاريع شقيقة في كومنز صور وملفات عن:
شرد
تصنيفان: قضبانيةأجناس نباتية
///////////
به آذری وِلِس:
Vələs (lat. Carpinus)[1] - tozağacıkimilər fəsiləsinə
aid bitki cinsi.[2] Azərbaycanda Pip adi ilə məhşurdur.
///////////
به ترکی استانبولی گورگِن:
Gürgen (Carpinus), Betulaceae (huşgiller)
familyasından Carpinus cinsini oluşturan girintili grimsi
kabuklu gövdelere sahip ağaç ya da ağaççıklara verilen ad.
Carpinus betulus olarak adlandırılan
türü, özellikle Avrupa, Türkiye ve Ukrayna'da yaygın olarak görülür ve soğuğa
karşı oldukça dayanıklıdır.[1]
Yumurta biçimindeki yapraklarının kenarları dişlidir. Yaklaşık 1cm
uzunluğunda, sivri uçlu ve sert kabuklu meyveleri, yaprağı andıran üç toplu bir
meyve örtüsüyle kaplıdır.
Trakya, Ege, Marmara Bölgesi, Kuzey
Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde yayılış gösterir. Genellikle kuzey ve güney
kıyı bölgelerimizin karışık ormanlarında bulunur.
Türkiye'de adi gürgen ve doğu gürgeni olmak
üzere 2 tür bulunur.
//////////
Hornbeam
From Wikipedia, the
free encyclopedia
|
Hornbeam
|
|
 |
|
|
European hornbeam foliage
|
|
|
Kingdom:
|
|
|
(unranked):
|
|
|
(unranked):
|
|
|
(unranked):
|
|
|
Order:
|
|
|
Family:
|
|
|
Genus:
|
Carpinus
L. |
|
Distegocarpus Siebold & Zucc
|
|
Hornbeams ( Persian: خلنج، خلنگ،
خدنگ، ممرز, Arabic: شرد)are hardwood trees in
the flowering plant genus Carpinus in
the birch family Betulaceae. The 30–40 species occur across
much of the temperate regions
of the northern hemisphere.
Contents
[hide]
·
7Species
The common English name
"hornbeam" derives from the hardness of the woods (likened to horn) and the Old English "beam", a
tree (cognate with German "Baum"). The American hornbeam is
also occasionally known as blue-beech, ironwood, or musclewood, the first from
the resemblance of the bark to that of the American beech Fagus grandifolia,
the other two from the hardness of the wood and the muscular appearance of the
trunk, respectively. The botanic name for the genus, Carpinus, is
the original Latin name for the European species.
Though some botanists[according
to whom?] grouped them with the hazels (Corylus)
and hop-hornbeams (Ostrya)
in a segregated family, Corylaceae,
modern botanists place the hornbeams in the birch subfamily Coryloideae.[citation needed]
Hornbeam trunk
Hornbeams are small to medium-sized
trees, Carpinus betulus reaching a height of 32 m.[2]:296 The leaves are deciduous, alternate, and simple with a
serrated margin, and typically vary from 3–10 cm in length. The flowers
are wind-pollinated pendulous catkins, produced in spring. The male and
female flowers are on separate catkins, but on the same tree (monoecious). The fruit is a small nut about 3–6 mm long, held in a
leafy bract; the bract may be either trilobed or
simple oval, and is slightly asymmetrical. The asymmetry of the seedwing makes
it spin as it falls, improving wind dispersal. The
shape of the wing is important in the identification of different hornbeam
species. Typically, 10–30 seeds are on each seed catkin.
The 30–40 species occur across much of
the temperate regions
of the northern hemisphere, with the greatest number of species in east Asia,
particularly China. Only two species occur in Europe, only one in eastern North America, and one in Mesoamerica.[1][3][4][5][6] Carpinus betulus can be found in
Europe, Turkey and Ukraine.[7]
Hornbeams are used as food plants by
the larvae of some Lepidoptera species, including autumnal moth, common emerald, feathered thorn, walnut sphinx, Svensson's
copper underwing, and winter moth (recorded on European
Hornbeam) as well as the Coleophora case-bearers C.
currucipennella and C. ostryae.[8]
Hornbeams yield a very hard timber, giving rise to the name
"ironwood".[9] Dried heartwood billets are nearly white and
are suitable for decorative use. For general carpentry, hornbeam is rarely
used, partly due to the difficulty of working it. The wood is used to construct
carving boards, tool handles, handplane soles, coach wheels, piano actions,
shoe lasts, and other products where a very tough, hard wood is required.
Perhaps most interestingly as gear pegs in simple machines, including
traditional windmills.[9] It is sometimes coppiced to provide hardwood poles. It is
also used in parquet flooring and for making chess pieces.
Accepted species[1]
1.
Carpinus betulus L. — European hornbeam - widespread across much of Europe;
Turkey, Iran, Caucasus; naturalized in a few places in US.[7]
23.
Carpinus orientalis Mill. — Oriental hornbeam - Hungary, Balkans, Italy, Crimea,
Turkey, Iran, Caucasus
33.
†Carpinus
tengshongensis W.C.Cheng[11] - Zhejiang but probably
extinct
2.
Jump up^ Stace,
C.A. (2010). New flora of the British Isles (Third ed.). Cambridge,
U.K.: Cambridge University Press. ISBN 9780521707725.
3.
Jump up^ Flora of China, Vol. 4 Page 289, 鹅耳枥属 e er li shu, Carpinus Linnaeus, Sp. Pl. 2: 998. 1753.
4.
Jump up^ Flora of North America, Vol. 3, Hornbeam, Carpinus Linnaeus,
Sp. Pl. 2: 998. 1753; Gen. Pl. ed. 5, 432, 1754.
7.
^ Jump up to:a b "Carpinus
betulus". 2.nd Ed., The Royal Horticultural Society, Dorling Kindersley
Ltd, London, pp. 234, 235.
9.
^ Jump up to:a b Eichhorn, Marks;
Haran, Brady (2011-12-01). "The
Hornbeam's Heartbeat". Test Tube. University of
Nottingham. Retrieved 2012-12-30. External link in |work= (help)
11.
Jump up^ Dai,
Jing; Sun, Bainian; Xie, Sanping; Lin, Zhicheng; Wu, Jingyu; Dao, Kequn (2013).
"A new species of Carpinus (Betulaceae) from the Pliocene of
Yunnan Province, China". Plant Systematics and Evolution. 299 (3):
643–658. doi:10.1007/s00606-012-0750-1.
|
|
Wikimedia
Commons has media related to Carpinus.
|
 |
Look
up hornbeam in
Wiktionary, the free dictionary.
|
 |
Wikisource has the text of the 1911 Encyclopædia Britannica article Hornbeam.
|
·
Eichhorn, Markus (December 2011). "Hornbeam". Test Tube. Brady Haran for the University of Nottingham.
·
Carpinus
این خلنگ هم در متون طب سنتی آمده است:
خلنگ
اشاره
به فارسی در کتب مختلف با نامهای «خلنگ»،
«خلنج»، «خلانج» و «علف جارو» آورده شده است. به فرانسویBruyere وCallune و به انگلیسیHeath وHeather نامیده می‌شود. گیاهی
است از خانوادهEricaceae
دارای گونه‌های مختلفی است که نام علمی معروف‌ترین آنها عبارت است از:
1.Erica arborea که به فرانسویBruyere
arborescente
گفته می‌شود.
2.Erica ciliaris که به فرانسویBruyere ciliee گفته می‌شود.
3.E .cinerea L . که به فرانسویB .cendree گفته می‌شود.
4.E .tetratix L . که به فرانسویB .quaternee گفته می‌شود.
5.E .scoparia که به فرانسویB .balai گفته می‌شود.[234]
معارف گیاهی ؛ متن‌ج7 ؛ ص204
. bsilaS ). L( siragluv
anullaC که به فرانسوی enummoc. B گفته می‌شود.
مشخصات
خلنگها به شکل بوته یا درختچه هستند. مثلاE .arborea درختچه جنگلی است
که بلندی آن تا 3 متر می‌رسد. گلهای آن کوچک و صورتی به شکل زنگوله است.
خلنگE .ciliaris دارای برگهای لوله‌شده‌ای
است که پشت برگها مایل به سفید میباشد وCalluna vulgaris کوتاه است و بلندی
آن از 60- 50 سانتی‌متر تجاوز نمی‌کند. ریشه خلنگ درختی ضخیم و کمی متورم است. چوب
این گونه محکم به
معارف گیاهی، متن‌ج7، ص: 205
رنگ قرمز و صیقل‌خور است و از آن برای
تهیه پیپ استفاده می‌شود. این گیاه در مناطق معتدل و جنگلهای اروپا و سایر مناطق نیمکره
شمالی می‌روید. تکثیر آن از طریق خوابانیدن یا قلمه و یا با کشت تخم آن انجام می‌شود.
خلنگA - گل
Calluna vulgaris
ترکیبات شیمیایی
در گونهE .cinerea مواد اریکولین
235]، کوئرسیتن و کوئرسیتانیک اسید مشخص شده است.
معارف گیاهی، متن‌ج7، ص: 206
خواص- کاربرد
خلنگ از نظر طبیعت طبق رأی حکمای طب سنتی
گرم و خشک است و شکوفه‌های آن دارای خواص بیشتری از سایر قسمتهای آن میباشد.
مالیدن روغن شکوفه‌های آن برای تسکین درد
مفاصل و روماتیسم نافع است.
برای تهیه روغن شکوفه آن، شکوفه‌ها را
در روغن کنجد ریخته 4- 3 هفته در آفتاب می‌گذارند و روغن آن آماده است. خوردن 5 گرم
از تخم آن با عسل برای خنثی کردن سم در معده مؤثر میباشد.
جوشانده شکوفه‌های خلنگ برای ضد عفونی
کردن و معالجه ورم مثانه و بیماری‌های مجاری ادرار مفید است. همچنین جوشانده خلنگ پس
از صاف کردن برای استحمام نافع است و اگر چند دقیقه اعضای بدن را با این مایع شستشو
دهند، برای درمان ضعف عضلات مفید است. گذاردن پخته گل خلنگ روی اعضای بدن برای تسکین
درد روماتیسم نافع است.
برای استحمام با جوشانده گل و شکوفه‌های
خلنگ ممکن است 500 گرم گل، سرشاخه‌های گلدار و برگ خلنگ را در چند لیتر آب جوشانیده
و پس از صاف کردن در آب وان حمام بریزند.
توجه شود به گیاهان دیگری از جمله به گیاهLedum latifolium
Jacq
. از خانوادهEricaceae
نیز خلنگ می‌گویند که با گیاه خلنگ نامبرده در این بخش متفاوت است. از
دم‌کرده برگ این گیاه برای کاهش سرفه و کمک به هضم غذا مصرف می‌کنند.
معارف گیاهی، متن‌ج7، ص: 207
* خدنگ . [ خ َ دَ ]
(اِ) درختی است بسیار سخت که از چوب آن نیزه و تیر و زین اسب سازند و تیر خدنگ
و زین خدنگ به این اعتبار گویند. (از برهان قاطع) (از ناظم الاطباء). درختی است که
چوب آن نهایت محکم و صاف و راست باشد چون اکثر از چوب آن تیر می سازند. لهذا
مجازاً اسم تیر شده . (غیاث اللغات ). نام درختی است که از چوب آن حنای زین و تیر سازند
و بعضی گویند گز است و چون بیشتر از آن چوب تیر می سازند بمجاز بمعنی تیر شهرت
گرفته خدنگان جمع و گاهی تیر خدنگ به افزوده استعمال
کنند. بهر تقدیر «جگردوز» و «جگر اوباز» از صفات اوست و بانام «زدن » و «کشیدن » و «نشستن » مستعمل است
( آنندراج). جنسی از تیر چوبین که همواره سخت باشد و جناق زین نیز از او
سازند. (شرفنامه ٔ منیری ). نام درختی است محکم که از چوب آن تیر و جناق زین سازند و
نوعی از درخت گز است و چوب آن براستی موصوف . (از انجمن آرای ناصری ). درختی است نیک سخت که از چوب آن
تیر و نیزه سازند و معرب آن خَلَنج . (از منتهی الارب ). سَندَر قاین آغاجی . پوست درخت
خدنگ را توز گویندو در آن می نوشته اند، چنانکه کتبی که درجی اصفهان پیدا شده بر
توز نوشته بودند، مرحوم دهخدا رنگ آن را «تار و تیره » تشخیص داده اند و مؤید آن
این قول است : و در این
ناحیت مشک بسیار افتد [ یعنی در ناحیت خرخیز ] و مویهای بسیار و چوب خدنگ و چوب خنج و
دسته ٔ کارد ختو. (حدود العالم چ سیدجلال تهرانی). لغت نامه دهخدا.
1. G. Jacob, Handelsartikel der Araber, p. 60
2. Pen ts‛ao kan mu, Ch. 35B,
p. 13.
3. .Ko ku yao lun, Ch. 8, p. 8b نیز، بسنجید با: .O.
Franke, Beschreibung des Jehol-Gebietes, p. 77
* ساخ. ) اِ) چای . این کلمه در اخبار الصین و الهند به صورت ذیل آمده است و
باقوی احتمالات چای مراد است : ویختص الملک [ الاکبر فی الصین ] من المعادن بالملح
و حشیش یشربونه بالماء الحار و یباع منه فی کل مدینه بمال عظیم و یقال له الساخ و
هواکثر [ شاید اکبر ] ورقاً من الرطبه واطیب قلیلاً و فیه مراره. فیغلی الماء و
یذر علیه ، فهو ینفعهم من کل شی ٔ و جمیع ما یدخل بیت المال الجزیه والملح و هذا
الحشیش . (کتاب اخبار الصین والهند مؤلف بسال 237 هَ . ق .). شاید این کلمه سای بوده و کاتب بغلط یاء را خاء کرده است . لغت نامه دهخدا. چای
( چینی ، اِ( معروف است و آن برگی باشد
که از ختای آورند و جوشانیده مانند قهوه بخورند، منفعت بسیار دارد و مضرت شراب را
دفع کند. (برهان ) (آنندراج ). معروف و مشهور است به چای و آن برگی است که از چین
و ختا آورند و در آب جوشانیده مانند قهوه خورند و خاصیت آن بسیار است و مضرت شراب
را دفع کند، گویند مردم تبت بسبب آنکه شراب بسیار میخورند، به قیمت مشک میخرند.
(برهان و انجمن آرا ذیل لغت «چاه »). درخت کوچکی از محصولات آسیای شرقی یعنی چین و
ژاپون که برگهای آن را پس از عمل آوردن در جعبه های قلع اندود کرده به همه ٔ ممالک
کره ٔ ارض میبرند و نوعاً بر دو قسم است : سیاه و سبز، و چای سبز اثر تحریکش زیادتر
از چای سیاه میباشد. (ناظم الاطباء(.. لغت نامه دهخدا.
4. Reinaue, Relation des Voyages, Vol. I, p. 40 (cf.
Yule, Cathy, new ed., Vol. I, p. 131).
واژه تازه چینی č‛a در دوره تانگ (dža) *ja
تلفظ می‌شد؛ اما با توجه به صورت کره‌ای و ژاپنی sa، دور نیست که در برخی گویشهای چینی گونه sa نیز وجود داشته است. در هر حال، از آنجا که
این واژه هیچ‌گاه در زبان چینی همخوان پایانی نداشته است، صوتِ سایشیِ پایانی در šāx که سلیمان فرونگاشته، تأثیر ویژه
زبان عربی است (مشروط بر آنکه دستنوشته درست خوانده شده باشد).
