اراک . [ اَ ] (ع اِ) درختی است که بچوب آن مسواک کنند. (منتهی
الارب ). درخت پیلو که از بیخ آن مسواک سازند. (غیاث اللغات ). از بیخها و شاخهای آن
مسواک سازند و برگهای آن بشتران چرانند و آنرا بهندی پیلو خوانند. (آنندراج ). برگش
در زمستان بریزد. درختی است از نوع شورگیاه . چوج . شجرةالسواک . درخت مسواک . (زمخشری
) (دستوراللغة ادیب نطنزی ). درخت شور. درخت شوره . حمض . و میوه ٔ آنرا خمط و
جهاض (آنگاه که سبز باشد) وجهاد و بریر و مرد و کباث (میوه ٔ اراک نیک پخته
و رسیده ) گویند. درخت مسواک است ، شجر او قریب بدرخت انار و برگش عریض و خزان نمیکند
و خار دارد و گلش مایل بسرخی و ثمرش بقدر بطم و بعد از رسیدن سیاه میشود و با اندک
حلاوت است ، در اول گرم و در آخر ثانی خشک و جالی و محلل و مقطع و مفتح سده و جهت دفع
رطوبات لزجه و ریاح غلیظه و ضماد مطبوخ او در روغن زیتون جهت تحلیل ورم رحم و بواسیر
و سعفه و طبیخ او جهت عسرالبول و تنقیه ٔ مثانه و تخم
او جهت تقویت معده و رفع اسهال بغایت نافع و ضماد برگ او محلل و مانع نزلات و ماشرا
و نمله و مسواک کردن بچوب او جالی دندان و مقوی لثه و اکثار او مورث جوشش لهاة و سجح
و مصلحش کثیرا و قدر شربتش از طبیخ تا نصف رطل و از تخمش تا سه درهم و بدلش صندل است
. (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). از چوبش
مسواک سازند، بن دندان سخت کند و بوی دهن خوش دارد. (نزهةالقلوب ). و ضریر انطاکی در
تذکره ٔ خود آرد: اراک و یسمی السواک عربی لم تذکره الیونان
لانه من خواص الاقلیم الاول و مایلیه من الثانی یقرب من شجر الرّمان الّا ان ورقه عریض
سبط لاینتثر شتاء شوک له زهر الی الحمرة یخلف حباً کالبطم أخضر ثم یحمر
ثم یسود فیحلو و هو حارّ یابس فی الثانیة أو یبسه فی الثالثة
جلاّء محلل مقطع یفتح السدد و یقطع البلغم و الرطوبات اللزجة و الریاح الغلیظة و اذا
غلی فی الزیت سکن الاوجاع طلاء و حلل أورام الرحم و
البواسیر و السعفة و لایقوم مقام حبه فی تقویة المعدة و فتح الشاهیة (؟) شی ٔ و ورقه یحلل
و یمنع النوازل و الماشرا و النملة طلاء و دلک الاسنان بعوده یجلو و یقوی و یصلح اللثة
و ینقیها من الفضلات و الاکثار منه یورث البثور فی اللهات و یسحج و تصلحه الکثیرا و
الشربة من طبیخه الی نصف رطل و من حبه الی ثلاثة و بدله فی الجلاء الدیک بردیک و فی
غیر ذلک الصندل - انتهی . || قطعه ای از زمین . (منتهی الارب ). || نبات تلخ و شورمزه
. (منتهی الارب ). درخت شور و تلخ . (مؤید الفضلاء).
ج ، اُرُک ، ارائک .
- اراک ٌ آرِک ٌ ؛ اراک بسیار و درهم پیچیده . (منتهی الارب
).
////////////
اراک
بفتح اول و رای مهمله و الف و کاف در آخر بفارسی درخت
مسواک بزبان کرم سیری ایران چوج و بهندی پیلووجال نیز نامند بکسر بای عجمی و سکون
یا و ضم لام و واو در آخر و تخم آن را بهندی پیل بدون واو کویند
ماهیت آن
بدانکه آن بری و جبلی می باشد بری آن درختی است شبیه
بدرخت انار و برک آن عریض و بلند و راست و سبز و خرم و انبوه و چوب آن سست و خزان
نمی کند و خاردار و بیخار نیز می باشد و کل آن مائل بسرخی و ثمر آن بقدر بطم و
خوشه دار مانند انکور و در خامی اندک تلخ و با عفوصت بسیار و سبز و در آخر بعد
رسیدن بعضی سرخ و بعضی سفید و بعضی بنفش می کردد پس سیاه و با اندک حلاوت و تلخی و
عفوصت و حرافت و تخم آن ریزه و ثمر آن بمقدار نخودی و خوشۀ ثمر آن کوچک آن مقدار
که در قبضۀ دست آید و منبت آن اکثر بلاد اقلیم اول و دوم و وادیها و صحراها است و
در بلاد هند و دکهن و بنادر کرم سیرات ایران نیز می باشد و جبلی آن کمتر از صحرائی
و با خارهای متفرق و خوشۀ ثمر آن بزرکتر از بری آن مقدار که در دو کف دست آید و
دانهای آن ریزه تر و بی تخم و بدستور در آخر سیاه و اندک شیرین و عفص و با حرافت
می باشد و در بعضی بلاد شیرین تر و بزرکتر و با تخم بسیار تلخی می شود و مانند
انکور آن را در بازار می فروشند و بعضی مردم آن را می خورند
ص: 211
طبیعت آن
بغدادی کفته که درخت آن یابس است و ثمر آن در حرارت و یبوست
معتدل و انطاکی در دوم کرم و در سوم خشک و حکیم میر محمد مؤمن در اول کرم و در آخر
دوم خشک دانسته
افعال و خواص و منافع آن
جالی و محلل و مقطع و مفتح سده و جهت رفع رطوبات لزجه و
ریاح غلیظه و منع نزلات و تقویت معده و رفع اسهال و تحلیل ورم رحم و بواسیر و عسر البول
و تنقیۀ مثانه و سعفه و ماشرا و نمله و تسکین اوجاع و تقویت لثه نافع ضماد برک آن
محلل و مانع نزلات و ماشرا و نمله و ضماد مطبوخ ثمر آن در روغن زیتون جهت تسکین
اوجاع و تحلیل ورم رحم و بواسیر و سعفه مفید و آشامیدن طبیخ ثمر آن جهت عسر البول
و تنقیۀ مثانه و تقویت معده و رفع اسهال و بدستور تخم آن در تقویت معده و رفع
اسهال و مسواک بچوب آن جالی دندان و مقوی لثه و اکثار آن مورث جوشش لهاه و شرب آن
باعث سحج مصلح آن کثیرا مقدار شربت از طبیخ آن تا نیم رطل و از تخم آن تا سه درهم
بدل آن صندل است و صاحب دستور الاطباء و دیکران کفته اند برک آن جهت جرب و جذام و
بواسیر و فساد خون نافع و ثمر آن را بهندی حال نامند تلخ و مسهل و دافع فساد بلغم
و صفرا است و جهت سوزش اعضا و استسقا و اورام و جذام و حمیات حاره و دیدان و حب
القرع نافع
ص: 212
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
// ///////
درخت مسواک، چوج (نام علمی: Salvadora
persica)، شناخته میشود،[۱] اراک (به عربی: الأراک)، (به هندی: پیلو)، درختی
است همیشه سبز که از چوب آن مسواک می‌سازند.
ارتفاع درخت اراک بین دو تا پنج متر است. شاخه‌های آن باریک
و گرد، و برگهای آن به خاطر وجود مادهٔ روغنی سبز رنگ،
درخشان است، و شیره‌ای به رنگ زرد مایل به سبز روشن از آن خارج میشود. از گل آن میوه‌ای
شبیه به گیلاس بدست می‌آید که به صورت خوشه و خوردنی است.
آب و هوای گرم و استوائی محل مناسبی برای رشد این درخت است.
درخت اراک در مناطقی از ایران، حبشه، سودان، عربستان، مصر، هند، یمن یافت میشود.
مهمترین نواحی رویش آن در ایران لار، بندرعباس، میناب، مکران
و چاه بهار است.[۲][۳][۴]
محتویات [نمایش]
نام‌های دیگر[ویرایش]
شجرة السواک، درخت شور، درخت شوره، حمض، چوج، سواک.[۲]
میوه[ویرایش]
میوهٔ درخت اراک را هنگامی
که سبز است خمط و جهاض می‌نامند و هنگامی که برسد سیاه میشود و به آن وجهاد و بریر
و مرد و کباث گویند.[۲]
گل و میوه اراک
خواص دارویی چوب درخت اراک[ویرایش]
چوب درخت اراک حاوی تانن، ترکیبات گوگردی، ترکیبات ایزوتیوسیاناید،
سنجرین، کلر، کلراید، سیلیکا، تری میتل آمین، فلورین، فلوراید، سیلیس، سیلیسیم، بی‌کربنات
سدیم می‌باشد که این مواد دندان‌ها را سفید و ضد عفونی و پاکیزه می‌کنند، از پوسیدگی
دندان و به وجود آمدن پلاک و خون‌ریزی لثه جلوگیری کرده و باعث تقویت لثه و استحکام
دندان می‌شوند.
چوب درخت اراک دارای مواد خوشبو کنندهٔ روغنی است که
دهان را خوشبو می‌کند.
اسید انیسیک موجود در چوب درخت اراک به دفع خلط از سینه کمک
می‌کند، اسید اسکوربیک و مادهٔ سیتوسیترول موجود در
چوب این درخت اراک باعث تقویت شریان‌های خونی غذارسان به لثه، می‌شوند. وجود ماده‌ای
به نام انثرالیتون در چوب درخت اراک در تقویت اشتهای غذا خوردن و تنظیم حرکت روده‌ها
مفید است.[۳][۴]
نکته[ویرایش]
پرسیکا در لاتین به معنی ایرانی است، استفاده از لفظ پرسیکا
بدین معنی است گه گیاه شناس مشهور لینه، این گیاه را نخستین بار در ایران دیده و نامگذاری
کرده است.[۴]
جستارهای وابسته[ویرایش]
چوب مسواک
نگارخانه[ویرایش]
Salvadora persica (Peelu) W IMG 6937.jpg
Salvadora persica (Peelu) W IMG 6939.jpg
منابع[ویرایش]
پرش به بالا ↑ ولی‌الله مظفریان، درختان
و درختچه‌های ایران، صفحهٔ ۸۴۵
↑ پرش به بالا به: ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ اراک، لغت‌نامه
دهخدا
↑ پرش به بالا به: ۳٫۰ ۳٫۱ أحمد حسین
خلیل حسن، دانشگاه الأزهر، برگردان: اسحاق رسولی درمیان، دایرة المعارف اعجاز در قرآن
و سنت، سایت شفق
↑ پرش به بالا به: ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ دنیای تغذیه،
شماره ۸۱، دکتر محمدحسین صالحی سورمقی، پرتال نور
مظفریان، ولی‌الله. درختان و درختچه‌های ایران. تهران: فرهنگ
معاصر، چاپ سوم ۱۳۸۹. شابک ۹۶۴-۸۶۳۷-۰۳-۲.
////////////
به عربی:
الأراك (الاسم العلمي: Salvadora
persica) هو نوع معمر دائم الخضرة من جنس الأراك من الفصيلة الأراكية يكثر
في وديان تهامة.[2]
محتويات [أظهر]
الوصف النباتي[عدل]
أوراقه يظهر طعمًا طيبًا ورائحة زكية عند تذوقه وتمتد جذوره
تحت الأرض زهوره صفراء صغيرة يثمر في الصيف على شكل عناقيد كعناقيد العنب وثمره لونه
أحمر يشبه ثمر العوسج والغرقد وعند نضجه يصبح لونه أسود. ترعى الأبل على أغصانه وتأكل
البشر والطيور من ثمره ويسمى الكباث كما يكتسب حليب الماشية التي تأكلها رائحة زكية.
أوراق وأزهار الأراك في ولاية أندرا براديش، الهند.
أزهار وفاكهة الأراك في ولاية أندرا براديش، الهند.
أخذت بعض الدول العربية التي تكثر فيها الصحاري بزراعة نبات
الأراك لتثبيت التربة الرملية ولفوائده الأخرى. ويعتبر الأراك من أفضل الأشجار التي
يتخذ منها السواك. وقد أسست [جمعية خاصة للآراك باسم (مرضاة) MARDAT]
لنشر ما كشف مؤخراً من كشوفات غير مسبوقة حول أهمية استعماله وفوائده على الصحة الشمولية
وخاصة الصحة الإدمانية.
معرض الصور[عدل]
الأراك في ولاية أندرا براديش، الهند.
الأراك في ولاية أندرا براديش، الهند.
خصائص الأراك[عدل]
Crystal xedit.png هذا القسم فارغ أو غير مكتمل،
تفضل بتعديله.
انظر أيضاً[عدل]
الأراك
سواك
السواك في الإسلام
وصلات خارجيه[عدل]
الأراك في موقع منظمة الأغذية والزراعة
الأراك
مجلة البحوث الإسلامية
مراجع[عدل]
^ تعديل القيمة في ويكي بيانات"معرف Salvadora
persica
في موسوعة الحياة". eol.org.
اطلع عليه بتاريخ 11 يوليو 2016.
^ معجم البلدان - ياقوت الحموي - ج2 صفحة 63
////////////
به عبری پالسیت:
סלוודורה פרסית (שם מדעי: Salvadora
persica), צמח ממשפחת הסלוודוריים, ספק עץ ספק שיח ירוק עד, יוצר גושי ירק
גדולים ודחוסים. בעל גזע עקום, מחוספס וסדוק.
הצמח לבנבן עם גפיים תלויים ברפיון. קליפת השורש
בצבע חום בהיר, כאשר השכבות הפנימיות לבנות. ריחו כשל צמח ה"קרס" וטעמו חם
וחריף. משתמשים בענפיו כמברשת שיניים.
עליו גדולים ובשרניים ומשמשים מאכל אהוב ליעלים
ולשפנים. הוא גדל בקרקעות שאינן מלוחות, בדרך כלל במדבר, במעיינות ובערוצי נחל.
סלוודורה פרסית היא צמח מוגן בישראל.
//////////////
به سواحلی مسواکی:
Mswaki au
msuake ni majina ya miti mbalimbali wa familia Salvadoraceae, lakini spishi kuu
iitwayo majina haya ni Salvadora persica. Spishi nyingine ni Dobera glabra na
D. loranthifolia zinazoitwa msega na mkupa pia. Miti hii inatokea maeneo makavu
ya Afrika na Mashariki ya Kati na hadi Uhindi. Vitawi vya miti hii hutumika
kama brashi ya meno na huitwa mswaki pia.
/////////////
به ترکی میسواک آغاچی:
Misvak
ağacı (Salvadora persica), Salvadoraceae familyasından bitki türü.[1]
Kalem
biçiminde kesilip yontulan dalları misvak adıyla insanlar tarafından diş
temizleme malzemesi olarak kullanılır.[2] Doğu Afrika'dan, Hindistan'a kadar uzanan
bölgelerde yetişen bu step bitkisi bol, iktisatlı, pratik olmakla birlikte;[3]
formalitesi az, kokusu güzel, meyvesi yenebilen bir bitkidir.[4]
///////////////
Salvadora persica
From Wikipedia, the free encyclopedia
Salvadora persica
|
|
 |
|
Kingdom:
|
|
(unranked):
|
|
(unranked):
|
|
(unranked):
|
|
Order:
|
|
Family:
|
|
Genus:
|
|
Species:
|
S. persica
|
Salvadora
persica (Arak, Galenia
asiatica, Meswak, Peelu, Pīlu, Salvadora
indica, or toothbrush tree,mustard tree, mustard
bush), is a species of Salvadora.[1][2] Salvadora
persica has antiurolithiaticproperties.[3] Used for centuries
as a natural toothbrush, its fibrous branches
have been promoted by theWorld Health Organization for oral hygiene use. Research
suggests that it contains a number of medically beneficial properties
including abrasives, antiseptics, astringent, detergents, enzyme inhibitors, andfluoride.[4][5][5][6][7][8]
Contents
Native
to: Algeria, Angola, Botswana, Cameroon, Chad, Egypt, Eritrea, Ethiopia, India,
Iran, Israel, Jordan, Kenya, Libya, Malawi, Mali, Mauritania, Mozambique,
Niger, Nigeria, Oman, Pakistan, Palestine, Saudi Arabia, Senegal, Somalia,
South Africa, Sri Lanka, Sudan, Syria, Tanzania, Uganda, Yemen, Zambia,
Zimbabwe[9] Also occurs in
Namibia.[10]
_W_IMG_6940.jpg)
Salvadora
persica is
a small tree or shrub with a crooked
trunk, seldom more than one foot in diameter. Its bark is scabrous and
cracked, whitish with pendulous extremities. The root bark of the tree is
similar to sand, and the inner surfaces are an even lighter shade of brown. It
has a pleasant fragrance, of cress or mustard, as well as a warm and pungent
taste. The leaves break with a fine crisp crackle when trodden on. The tree
grows to a maximum height of three meters.[11] In Pakistan these
ancient, majestic and sturdy trees are more closely associated with graveyards
like the cypress tree in English culture.[12]
Salvadora
persica is
a popular teeth cleaning stick throughout the Arabian Peninsula, as well as the wider
Muslim world.[13] Also commonly
referred to as miswak, it is often mentioned
that the Islamic Prophet Muhammad recommended its
use. He is quoted in various Hadith advising the use of
the siwak.[14]
The
fresh leaves can be eaten as part of a salad and are used in traditional
medicine for cough, asthma, scurvy, rheumatism, piles and other diseases.[11] The flowers are
small and fragrant and are used as a stimulant and are mildly purgative.[11] The berries are
small and barely noticeable; they are eaten both fresh and dried.[11]
In Namibia the mustard bush is
used as a drought-resistant fodder plant for cattle. The Topnaar people that still live on
the Kuiseb
River use
it to feed their goats. The plant's seeds can be used to extract a detergent
oil.[10]
As
of 2009, Botanic Gardens
Conservation International has a total of eight Salvadora
persica plants in conservation.[15]
According
to chemical and phytochemical analysis of Salvadora
persica, there was an occurrence of carbohydrates and/or trimethylamine; an alkaloid which may
effectively be salvadorine; chlorides; sulfur; terpenes; vitamin C; glycosides; large amounts of fluoride and silica; small amounts of tannins, saponins, flavonoids and sterols.[16][17]
·
_W_IMG_6937.jpg)
·
_W_IMG_6939.jpg)
2.
Jump up^ "Salvadora
persica". Food and Agriculture
Organization of the United Nations.
Retrieved 2009-02-16.
3.
Jump up^ Geetha K, Manavalan
R, Venkappayya D.,"Control of urinary risk factors of stone formation by
Salvadora persica in experimental hyperoxaluria."Exp Clin Pharmacol.
2010 Nov;32(9):623-9
6.
Jump up^ Batwa, Mohammed;
Jan Bergström; Sarah Batwa; Meshari F. Al-Otaibi (2006). "Significance of
chewing sticks (miswak) in oral hygiene from a pharmacological
view-point.". Saudi Dental Journal 18 (3):
125–133. Retrieved 2009-02-16.
7.
Jump up^ Araya, Yoseph
(2008-04-15). "Contribution of
Trees for Oral Hygiene in East Africa". Ethnobotanical Leaflets 11:
38–44. Retrieved 2009-02-16.
8.
Jump up^ Spina, Mary
(1994-04-28). "Toothbrushes - the
Miswak Tree" (TXT).University at Buffalo
Reporter 25 (26). Retrieved 2009-02-16.
9.
Jump up^http://www.worldagroforestrycentre.org/Sea/Products/AFDbases/AF/asp/SpeciesInfo.asp?SpID=1477
10.
^ Jump up to:a b Rothauge, Axel
(25 February 2014). "Staying afloat
during a drought". The Namibian.
11.
^ Jump up to:a b c d Ra'ed I. Al
Sadhan, Khalid Almas (1999). "Miswak (chewing Stick): A Cultural And
Scientific Heritage.". Saudi Dental Journal 11 (2):
80–88.
12.
Jump up^ S. Abid Hussain,
Associate Professor of English, Govt.Degree College No.1, Dera Ismail
Khan/Pakistan
13.
Jump up^ National
Institute of Industrial Research (2003). Herbs Cultivation & Their
Utilization. Delhi: Asia Pacific Business Press. pp. chapter 2.ISBN 978-81-7833-064-8.
16.
Jump up^ Akhtar, M.S.; M.
Ajmal (April 1981). "Significance of chewing-sticks (miswaks) in oral
hygiene from a pharmacological view-point.". Journal Pakistan Medical
Association 31 (4): 89–95. PMID 6785501.
17.
Jump up^ Ahmed, Salah; Soaad
Esmaeil Essawy El-Gengaihi, Mohamed El-Sayed Ibrahim, Ewald Schnug
(2008). "Preliminary
phytochemical and propagation trial with Salvadora persica L." (PDF). Agriculture and
Forestry Research 1/2 (58): 135–138.
Retrieved 2009-02-16. Cite uses deprecated
parameter |coauthors= (help)
 |
&&&&&&
هزارپا. [ هََ/ هَِ ] (اِ مرکب ) حیوانی از حشرات الارض بسیار
باریک و بلند به طول یک انگشت و تنه ٔ آن گره دار مانند ریسمان
که گرههای متصل به هم داشته باشد و بر سرش دو شاخ باریک است و بیست ودو پای باریک از
دم تا سر آن ، و اگر کسی را بگزد کوبیده ٔ خودش را بر
زخم گذارند علاج سمیت و درد او را کند. (انجمن آرا). گوش خزک . ذوالاربعةوالاربعین
. سقولوفندریا. سدپایه . گوش خز. گوش خارک . ابوسبعوسبعین . ابواربعواربعین . (از یادداشتهای
مؤلف ) : دست وپابریده ای هزارپایی بکشت . (گلستان
).
- هزارپادوزی ؛ نوعی دوختن . (یادداشت به خط مؤلف ). نوعی طراز
و زینت حاشیه ٔ جامه و جز آن . رجوع به هزارپای و هزارپایه
شود.
///////
اربع و اربعین
بفارسی هزارپا و بهندی کتکیحوره نامند
ماهیت آن
حیوانی است از حملۀ حشرات باریک و
بلند بطول یک انکشت تا بیک شبر بعضی اندک قوی و بعضی
باریک و تنۀ آن کره دار مانند ریسمان که در آن کوههای بسیار متصل بهم باشد و بر سر
آن دو شاخ باریک و دم آن اندک باریک دو زبانه و از هر جانبی از نزدیک سر تا دم آن
بیست و دو پای ریزۀ باریک و کاه راه می رود و کاه برمیکردد و بدهن می کزد و بهر
عضوی که رسید پاهای خود را در عضو فرو می برد که بدشواری از ان جدا توان نمود و
پاهای آن خالی از سمیتی نیست و هر عضوی را که کزید اندک سوزش می کند پس تسکین می
یابد و از کزیدن انواع بسیار سمی ردی آن وجع شدید و تنکی سینه عارض می کردد تریاق
آن کوبیدۀ هزارپائی که کزیده است بر موضع کزیدکی خود بستن و خورانیدن زراوند طویل
و جنطیانا و پوست بیخ کبر و آرد کرسنه اجزای متساوی با ماء العسل و یا با شراب و
زهره الخثی است طلاء و نمک با سرکه نیز و روغن کاو و یا کوسفند کرم کرده و مالیدن
کل مولسری سائیده هریک بتنهائی کافی است و اکر در کوش رود زیرا که نوع باریک آن
اکثر در کوش می رود روغن را کرم نموده در کوش بریزند و اکر نباشد سرکه و نمک را و
بعد مردن اکر بنظر آید بمنقاشی کرفته بیرون آورند و الاسر را کج بطرفی که در ان
کوش رفته است نموده دست را در کوش کرفته کوش و سر را حرکت دهند تا برآید و اکر در
آب افتد و بمیرد و آن آبرا استعمال نمایند از استعمال آن ورم و خارش و اندک سوزشی
در عضو بهم رسد تدبیر آن نیز مالیدن اشیای مذکوره است و چون روغن کرم کرده بر ان
ریزند می میرد رو کوههای اعضای آن از هم جدا می کردد و می پاشد
ص: 213
حکایت
شخصی را وجعی از ورک تا انکشتان پا بهم رسیده بود و روز
به روز در تزاید بود از اتفاقات شب سوم یا چهارم در بین خواب زانوی آن را هزارپای
کزید و آن شخص اندک وجعی احساس کرد صبح آن وجع مطلق نبود مکر اندک وجعی در موضع
کزیدۀ آن آنهم بمالیدن روغن کرم زائل کشت و صحت یافت
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
//////////////
لب‌پایان یا لَب‌پاویسان[۱] (نام علمی: Chilopoda)
نام یک رده از بالارده هزارپایان (بیوَرپاوندان) است.
لب‌پایان گوشت‌خوارند و ضمائم سر آنها شبیه به ضمائم سر حشرات
است؛ این جانوران یک جفت شاخک و یک جفت آروارهٔ بالا و یک یا
دو جفت آروارهٔ پایین دارند؛ تعداد بندهای آنها به
۱۷۷ بند می‌رسد و هر بند، به‌جز بند بعد از سر و دو بند آخر بدن، دارای یک جفت پای
مفصلی است و ضمائم بند اول به چنگال‌های سمّی تغییریافته‌است.
منابع[ویرایش]
پرش به بالا ↑ فرهنگستان زبان و ادب
فارسی در واژه‌های مصوب خود از لَب‌پاویسان و صدپاویسان به جای centipede در انگلیسی استفاده کرده‌است.
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Centipede»،
ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۵
فوریه ۲۰۱۴).
///////////
به عربی:
الحريشة، أو أم أربعة وأربعين، أو مئوية الأرجل، أو المئينية[2][3]
(الاسم العلمي: Centipede) من اللاتينية (centi
= مئة ) + (pedere = قدم ). هي طائفة من كثيرات الأرجل. وقد سميت
بهذا الاسم نظرا لاحتوائها على 44 زائدة ولكنها في الواقع تحتوى على أرجل عديدة، يتراوح
عددها بين 20 و 300. وهى حيوان يبلغ طوله في معظم الأحيان من 10 إلى 15 سنتيمترات
,جسمه مفلطح من أعلى إلى أسفل يتألف من رأس وجذع والرأس مغطى بدرع رأسية ويحمل زائدتين
طويليتين تسميان بالزبانين, ويعد الطرفان الخلفيان أطول من باقى الاطراف حيث تستخدمهم
في الامساك بفرائسها ومهاجمتهم. وتنتشر أم أربعة وأربعين في جميع أنحاء العالم وخصوصا
قارتى أمريكا وأستراليا. وتوجد منها العديد من الألوان والاحجام.
و تعد أم أربعة وأربعين الأنثى أم مثالية حيث أنها تحتضن بيضها
من أسبوعين لثلاثة أسابيع وذلك بأن تلف جسدها حولهم لحين الفقس ثم تظل تحميهم عدة أيام
حتى يخرجوا للعيش بمفردهم, وتبيض الأنثى من 15 إلى 30 بيضة. وتصل أم أربعة وأربعين
لسن التزاوج بعد ثلاث أو أربع سنوات وتعيش عشرة سنين تقريبا.
محتويات [أظهر]
أماكن الوجود[عدل]
تفضل أربعة وأربعين الأماكن الرطبة والندية مثل المبانى المبنية
وقرب الشواطئ تحت الأحجار وفي الحدائق أسفل أوراق الأشجار وفي مخلفات القمامة, ولا
يتعرض هذا الحيوان للشمس ولا يخرج للصيد إلا في الليل لأنه يتعرض للجفاف الشديد عند
خروجه في النهار, ولا يحتوى على طبقة شمعية تحمى جسدها من الجفاف وتمنع تسرب السوائل
منه بالتبخر. ويتواجد بكثرة في البرارى في فصل الربيع تحت الصخور والنباتات الدائمة.
التغذية[عدل]
يتغذى هذا الحيوان على الحشرات وديدان الأرض وما يكون أقل
من حجمها من باقى الحشرات، والكبير منه على السحالى وذلك بتخديرها بمساعدة الزوج الأول
من الأرجل والذي يحمل بدوره غددا سامة ومخدرة.
الخطورة[عدل]
و أم أربعة وأربعين سامة لكن سميتها ضعيفة غير قاتلة كلسعة
النحلة، ولكنها مؤلمة وينتج عنها تورم في مكان اللسع, ولكنها قد تكون قاتلة للأطفال
وكبار السن وذلك إذا كانت من النوع كبير الحجم. ويقال أن جميع أرجلها تفرز السم وذلك
عندما تستخدمهم في اللسع.
كيفية التعامل مع الحيوان[عدل]
تجنب مسك الحيوان باليد والعبث غير المنظم في الأماكن المهجورة
ولكن إذا رغبت في دراسة الحيوان أو كنت من الهواة للتعرف على الحيوانات في البيئة فأمسك
الحيوان بشوكة جمع الزواحف من ناحية الرأس ثم أرفعه بالملقط بحذر وضعه في برطمان جمع
الحيوان المحتوي على سائل تخدير مثل الكلوروفورم ثم انقله إلى سائل الحفظ 40% فورمالين
بعد ذلك لدراسة الحيوان اجر الخطوات التالية : - ضعه على ظهره وتعرف على فتحة الفم
وأجزاء الفم وحلقات الجسم ثم انزعها واحدة واحدة بالملقط من الخلف إلى الأمام، افحصها
بالمجهر الضوئي البسيط، أغسلها في محلول صودا كاوية 4% في كأس مختبر زجاجي ثم بردها
واغسلها بالماء ثم عاود فحصها.
المراجع[عدل]
^ تعديل القيمة في ويكي بيانات"معرف Chilopoda في موسوعة الحياة". eol.org.
اطلع عليه بتاريخ 11 يوليو 2016.
^ مصطلح «حريش» على موقع البنك الآلي السعودي للمصطلحات.
^ «الحَرِيشُ: دُوَيْبَةٌ قَدْرُ الإِصْبعِ، بأَرْجُلٍ كثيرةٍ».
الفيروزآبادي، القاموس المحيط.
http://www.kenanaonline.com/ws/hanyembaby/blog/66271/page/4
http://forum.stop55.com/81492.html
//////////////
به عبری:
נַדָלִים (שם מדעי: Chilopoda) הם בעלי חיים שלהם קוטיקולה דקה המסייעת להם בריצה מהירה, אך חושפת
אותם לסכנת ההתייבשות (או לקליטת מים יתרה). בשל כך הם פעילים רק בעונה הלחה ובשעות
החשכה. בתקופת הקיץ היבשה הם מתחבאים בשכבות קרקע נמוכות שם נשמרת לחות גבוהה יותר.
עד היום, ידועים כ-2800 מינים הנפוצים בכל העולם; רובם שוכנים באזורים החמים של כדור
הארץ. כעבור שנתיים-שלוש הם מגיעים לבגרות המינית. אורך חייהם הוא 5-6 שנים. הנדל הארוך
ביותר, נמצא בברזיל ואורכו מגיע לכ-27 סנטימטרים. הנדל הקטן בעולם, מגיע לכ-3 סנטימטרים.
////////////////
به آذری:
Dodaqayaqlılar
(lat. Chilopoda) — buğumayaqlılar tipinin çoxayaqlılar yarımtipinə aid sinif.
2800-ə yaxın
növü məlumdur.
////////////
به ترکی:
Çıyanlar
(Chilopoda), çok hızlı hareket eden, uzun vücuda sahip, eklembacaklılar
şubesine ait bir Çok bacaklılar sınıfı. İri türleri zehirlidir, [1][2] birçoğu
dişleri küçük olduğundan deriyi delemez, Antarktika dışında her yerde yaşarlar.
Arı'larda olduğu gibi şahdamar, göz gibi organlar sakınılmalıdır, ısırılan yere
buz konulmalıdır. Boyları 1 mm ile 30 cm arasıda değişir. Akrep, örümcek ve
küçük böcekleri yiyerek beslenir.
Tesbih böceğinin
bir akrabası olup, daha yavaş ve zararsız olan diğer çöpçül kırkayaklarda
(Diplopoda) her boğumda iki çift bacak varken, Çıyanlardada bir çift bacak
olması ikisini ayırteder. Etçil beslenen Çıyanların irilerinin utangaç olsa da
tehdit esnasında ısırabilmesine karşın Kırkayaklar ise genel kanının aksine
sokmaz ve ısırmaz, dokunulduğunda veya tehlike sezince hemen kıvırılıp ölü
taklidi yapar, bazı dev kırkayak türlerinin kitinli derisinden tehlike anında
kıvrılınca salgıladığı antibiyotik toksin nedeniyle ezilmesi alerjilere yol
açabilir. Göze dokunulursa su ile yıkanmalı, yutulmamasına dikkat edilmelidir.
Gösterişli türleri pet olarak evcilleştirilebilir. Bilinen en sosyal kırkayak
türü Tanzanya asıllı Pembe ayaktır. Asabi olmayıp, evcilleştirildikten sonra
kıvrılmamaktadır.
Tropik
iklimlerde'deki çıyanlar en fazla 30 cm olabilirler. Böcek olmaktan çok karides
türevi eklem bacaklılar'dır.
////////////
Centipede
From Wikipedia, the free encyclopedia
 |
|
Kingdom:
|
|
Phylum:
|
|
Subphylum:
|
|
Class:
|
|
Centipedes (from Latin prefix centi-, "hundred",
and pes, pedis, "foot") are arthropods belonging to the
classChilopoda of the subphylum Myriapoda. They are
elongated metameric creatures with one pair of legs per
body segment. Centipedes are known to be highly venomous, and often inject
paralyzing venom. Despite the name, centipedes can have a varying number of
legs, ranging from 30 to 354. Centipedes always have an odd number of pairs of
legs.[1][2][3] Therefore, no
centipede has exactly 100 legs. A key trait uniting this group is a pair of
venom claws or forcipules formed from a modified first appendage. Centipedes are
predominantlycarnivorous.[4]:168
Their
size can range from a few millimetres in the smaller lithobiomorphs and
geophilomorphs to about 30 cm (12 in) in the largest
scolopendromorphs. Centipedes can be found in a wide variety of environments.
They normally have a drab coloration combining shades of brown and red.
Cavernicolous (cave-dwelling) and subterranean species may lack pigmentation,
and many tropical scolopendromorphs have bright aposematiccolours.
Worldwide,
an estimated 8,000 species of centipedes are thought to exist,[5] of which 3,000 have
beendescribed. Centipedes have a wide
geographical range, where they even reach beyond the Arctic Circle.[4]They are found in an
array of terrestrial habitats from tropical rainforests to deserts. Within these habitats,
centipedes require a moist microhabitat because they lack the waxy cuticle of insects and arachnids, therefore causing them
to rapidly lose water.[6] Accordingly, they
are found in soil and leaf litter, under stones and dead
wood, and inside logs. Centipedes are among the largest terrestrial invertebrate predators, and often contribute
significantly to the invertebrate predatory biomass in terrestrial ecosystems.
Contents
Close-up of the rear pair of legs of a
centipede
Centipedes
have a rounded or flattened head, bearing a pair ofantennae at the forward
margin. They have a pair of elongatedmandibles, and two pairs of maxillae. The first pair of maxillae form the lower
lip, and bear short palps. The first pair of limbs
stretch forward from the body to cover the remainder of the mouth. These limbs,
or maxillipeds, end in sharp claws and
include venom glands that help the animal to kill or paralyze its prey.[6]
Many
species of centipedes lack eyes, but some possess a variable number of ocelli, which are sometimes
clustered together to form truecompound eyes. However, these eyes are
only capable of discerning light and dark, and have no true vision. In some
species, the first pair of legs at the head end of the centipede acts as sense
organs similar to antennae, but unlike the antennae of most other animals,
theirs point backwards. Unusual sense organs found in some groups are the organs of Tömösváry. These are located at
the base of the antennae, and consist of a disc-like structure with a central
pore surrounded by sensory cells. They are probably used for sensing
vibrations, and may even provide a sense of hearing.[6]
Forcipules
are a unique feature found only in centipedes and in no other arthropods. The
forcipules are modifications of the first pair oflegs, forming a pincer-like appendage always found just
behind the head.[7] Forcipules are not
true mouthparts, although they are used in the capture of
prey items, injecting venom and holding onto captured prey. Venom glands run
through a tube almost to the tip of each forcipule.[7]
Behind
the head, the body consists of 15 or more segments. Most of the segments bear a
single pair of legs, with the maxillipeds projecting forward from the first
body segment, and the final two segments being small and legless. Each pair of
legs is slightly longer than the pair immediately in front of it, ensuring that
they do not overlap, so reducing the chance that they will collide with each
other while moving swiftly. In extreme cases, the last pair of legs may be
twice the length of the first pair. The final segment bears a telson and includes the
openings of the reproductive organs.[6]
As
predators, centipedes mainly use their antennae to seek out their prey. The
digestive tract forms a simple tube, with digestive glands attached to the
mouthparts. Like insects, centipedes breathe through a tracheal system, typically with a single opening, or spiracle on each body
segment. They excrete waste through a single pair of malpighian tubules.[6]
Scolopendra gigantea, also known as the
Amazonian giant centipede, is the largest existing species of centipede in the
world, reaching over 30 cm (12 in) in length. It is known to
eat lizards, frogs, birds, mice, and even bats, catching them in
midflight,[8] as well as rodents and spiders.
A centipede protecting her eggmass
Centipede
reproduction does not involve copulation. Males deposit a spermatophore for the female to
take up. In one clade, this spermatophore is deposited in a web, and the male
undertakes a courtship dance to encourage
the female to engulf his sperm. In other cases, the males just leave them for
the females to find. In temperate areas, egg laying occurs in spring and
summer, but in subtropical and tropical areas, little seasonality
to centipede breeding is apparent. A few species of parthenogenetic centipedes are
known.[4]
The
Lithobiomorpha and Scutigeromorpha lay their eggs singly in holes in
the soil, and the female fills the holes with soil and leaves them. The number
of eggs laid ranges from about 10 to 50. Time of development of the embryo to
hatching is highly variable and may take from one to a few months. Time of
development to reproductive period is highly variable within and among species.
For example, it can take 3 years for S. coleoptrata to achieve
adulthood, whereas under the right conditions, lithiobiomorph species may reach
a reproductive period in 1 year. In addition, centipedes are relatively
long-lived when compared to insects. For example: the European Lithobius forficatus can live for 5 or 6
years. The combination of a small number of eggs laid, long gestation period,
and long time of development to reproduction has led authors to label
lithobiomorph centipedes as K-selected.[9]
Females
of the Geophilomorpha and Scolopendromorpha show far more parental care. The
eggs, 15 to 60 in number, are laid in a nest in the soil or in rotten wood. The
female stays with the eggs, guarding and licking them to protect them
from fungi. The female in some
species stays with the young after they have hatched, guarding them until they
are ready to leave. If disturbed, the female either abandons the eggs or eats
them; abandoned eggs tend to fall prey to fungi rapidly. Some species of
Scolopendromorpha are matriphagic, meaning the offspring eat their mother.
Centipedes
grow their legs at different points in their development. In the primitive
condition, exhibited by the lithobiomorphs, Scutigeromorpha, and
Craterostigmomorpha, development is anamorphic: more pairs of legs are
grown between moults. For example, Scutigera coleoptrata, the American house
centipede, hatches with only four pairs of legs and in successive moults has 5,
7, 9, 11, 15, 15, 15 and 15 before becoming a sexually mature adult. Life
stages with fewer than 15 pairs of legs are called larval stadia (about five
stages). After the full complement of legs is achieved, the now postlarval
stadia (about five stages) develop gonopods, sensory pores, more antennal
segments, and more ocelli. All mature lithobiomorph centipedes have 15
leg-bearing segments.[4]:27
The
Craterostigmomorpha only have one phase of anamorphosis, with embryos having 12
pairs, and moultees 15.
The
clade Epimorpha, consisting of the orders Geophilomorpha and Scolopendromorpha,
exhibits epimorphy: all pairs of legs are developed in the embryonic stages,
and offspring do not develop more legs between moults. This clade contains the
longest centipedes; the maximum number of thoracic segments may also vary
intraspecifically, often on a geographical basis; in most cases, females bear
more legs than males. The number of leg-bearing segments varies widely, from 15
to 191, but the developmental mode of their creation means they are always
added in pairs—hence the total number of pairs is always odd.
Centipedes
are predominantly generalist predators, which
means they have adapted to eat a variety of different available prey.
Examination of centipede gut contents suggests that plant material is an
unimportant part of their diets, although centipedes have been observed to eat
vegetable matter when starved during laboratory experiments.[4]:168
Centipedes
are mostly nocturnal. Studies on their
activity rhythms confirm this, although a few observations of centipedes active
during the day have been made, and one species, Strigamia chinophila,
is diurnal. What centipedes actually eat is not well known because of their
cryptic lifestyles and thorough mastication of food. Laboratory
feeding trials support that they will feed as generalists, taking almost
anything that is soft-bodied and in a reasonable size range. Earthworms may
provide the bulk of diets for geophilomorphs, since they burrow through the
soil and earthworm bodies would be easily pierced by their venom claws.
Geophilomorphs probably cannot subdue earthworms larger than themselves, so
smaller earthworms may be a substantial proportion of their diet.[10]
Scolopendromorphs,
given their size, are able to feed on vertebrates, as well as invertebrates.
They have been observed eating reptiles, amphibians, small mammals, bats, and
birds. Springtails may provide a large
proportion of lithiobiomorph diets. Little is known about scutigeromorph or
craterostigmomorph diets. All centipedes are potential intraguild predators. Centipedes and spiders
may frequently prey on one another.[4]
Many
larger animals prey upon centipedes, such as mongooses, mice, salamanders, beetles andsnakes.[4]:354–356 They form an
important item of diet for many species and the staple diet of some such as the
African ant Amblyopone pluto, which feeds solely on
geophilomorph centipedes,[11] and the South
African Cape black-headed snake Aparallactus capensis.[4]:354–356
Centipede
defences include their speed and venomous forcipules, as well as the secretion
of defensive chemicals. Geophilomorph centipedes can secrete sticky substances
that generate toxic hydrogen cyanide and benzoic acid from microscopic
glands on their undersides. Similarly, lithobiomorph centipedes secrete a
sticky substance from glands in the rear-most two pairs of legs.[12]
Water
regulation is an important aspect of centipede ecology, since they lose water
rapidly in dry conditions and are found in moist microhabitats. Water loss is a result
of centipedes lacking a waxy covering of their exoskeleton and excreting waste
nitrogen as ammonia, which requires extra
water. Centipedes deal with water loss through a variety of adaptations.
Geophilomorphs lose water less rapidly than lithobiomorphs, though they have a
greater surface area to volume ratio. This may be because geophilomorphs have a
more heavily sclerotized pleural membrane. Spiracle shape, size, and ability to
constrict also have an influence on rate of water loss. In addition, the number
and size of coxal pores may be variables affecting centipede water balance.
Centipedes
live in many different habitat types—forest, savannah, prairie, and desert, to
name a few. Some geophilomorphs are adapted to littoral habitats, where they
feed on barnacles.[13] Species of all
orders excluding the Craterostigmomorpha have adapted to caves. Centipede
densities have been recorded as high as 600/m2 and biomass as high
as 500 mg/m2 wet weight. Small geophilomorphs
attain highest densities, followed by small lithobiomorphs. Large
lithobiomorphs attain densities of 20/m2. One study of
scolopendromorphs records Scolopendra morsitans in a Nigerian
savannah at a density of 0.16/m2 and a biomass of
140 mg/m2 wet weight.[14]
Although
unusual in most cultures as a food item, certain large-sized centipedes are
consumed in China, usually skewered and
grilled or deep fried. They are often seen in street vendor's stalls in large
cities, including Donghuamen and Wangfujing markets in Beijing.[15][16]
Also
in China, as well as in Laos, Thailand, and Cambodia, large centipedes are
kept in liquor for a period of time. This custom is allegedly part of the traditional Chinese medicine. Said to have medicinal
properties and to be reinvigorating,[17] the liquor with the
centipede submerged in it is consumed as a special drink.[18]
Some
species of centipedes can be hazardous to humans because of their bite.
Although a bite to an adult human is usually very painful and may cause severe
swelling, chills, fever, and weakness, it is
unlikely to be fatal. Bites can be dangerous to small children and those with
allergies to bee stings. The bite of larger centipedes can induce anaphylactic shock in such people.
Smaller centipedes usually do not puncture human skin.[19]
Even
nonvenomous centipedes are considered frightening by humans due to their dozens
of legs moving at the same time and their tendency to dart swiftly out of the
darkness towards one's feet.[20] A 19th-century
Tibetan poet warned his fellow Buddhists, "if you enjoy frightening
others, you will be reborn as a centipede."[21]
Internal phylogeny of the Chilopoda
|
||||||||||||||||||||||||
The fossil record of centipedes
extends back to 430 million years ago, during the Late Silurian.[22] They belong to the
subphylum Myriapodawhich includes Diplopoda, Symphyla, and Pauropoda. The oldest known fossil
land animal, Pneumodesmus newmani, is a myriapod. Being among the
earliest terrestrial animals, centipedes were one of the first to fill a
fundamental niche as ground level generalist predators in detrital food webs. Today, centipedes are
abundant and exist in many harsh habitats.
Within
the myriapods, centipedes are believed to be the first of the extant classes to
branch from the last common ancestor. The five orders of
centipedes are: Craterostigmomorpha, Geophilomorpha, Lithobiomorpha,Scolopendromorpha, and Scutigeromorpha. These orders are united
into the clade Chilopoda by the
following synapomorphies:[23]
1.
The first postcephalic
appendage is modified to venom claws.
2.
The embryonic cuticle on
second maxilliped has an egg tooth.
3.
The trochanter–prefemur
joint is fixed.
4.
A spiral ridge occurs on
the nucleus of the spermatozoon.
The
Chilopoda are then split into two clades: the Notostigmophora including the
Scutigeromorpha and the Pleurostigmophora including the other four orders. The
main difference is that the Notostigmomorpha have their spiracles located
mid-dorsally. It was previously believed that Chilopoda was split into
Anamorpha (Lithobiomorpha and Scutigeromorpha) and Epimorpha (Geophilomorpha
and Scolopendromorpha), based on developmental modes, with the relationship of
the Craterostigmomorpha being uncertain. Recent phylogenetic analyses using
combined molecular and morphological characters supports the previous
phylogeny.[23] The Epimorpha still
exist as a monophyletic group within the
Pleurostigmophora, but the Anamorpha are paraphyletic.
Geophilomorph
centipedes have been used to argue for the developmental constraint of
evolution; that the evolvability of a trait, the number of segments in the case
of geophilomorph centipedes, was constrained by the mode of development. The
geophilomorph centipedes have variable segment numbers within species, yet as
with all centipedes, they always have an odd number of pairs of legs. In this
taxon, the number of segments ranges from 27 to 191, but is never an even number.[24]
Representatives of centipede
orders
Scutigera coleoptrata
(Scutigeromorpha: Scutigeridae)
(Scutigeromorpha: Scutigeridae)
Lithobius forficatus
(Lithobiomorpha: Lithobiidae)
(Lithobiomorpha: Lithobiidae)
Geophilus flavus
(Geophilomorpha: Geophilidae)
(Geophilomorpha: Geophilidae)
The
Scutigeromorpha are anamorphic, reaching 15 leg-bearing segments in length.
Also known as house centipedes, they are very fast creatures, and able to
withstand falling at great speed: they reach up to 15 body lengths per second
when dropped, surviving the fall. They are the only centipede group to retain
their original compound
eyes,
within which a crystalline layer analogous to that seen in chelicerates and insects can be
observed. They also bear long and multi-segmented antennae. Adaptation to a
burrowing lifestyle has led to the degeneration of compound eyes in other
orders; this feature is of great use in phylogeneticanalysis.
The
group is the sole extant representative of
the Notostigmomorpha, defined by having a
single spiracleopening at the posterior
of each dorsal plate. The more derived groups bear a plurality of spiracular
openings on their sides, and are termed the Pleurostigmomorpha. Some even have several
unpairedspiracles that can be found
along the mid-dorsal line and closer to their posterior section of tergites. There are three
families: Psellioididae, Scutigeridae and Scutigerinidae. Pselliodidae includes
just a few species in the genus Sphendononema (=Pselliodes),
occurring in the Neotropics and tropical Africa. Scutigerinidae, composed of
three species in the genus Scutigerina, is restricted to southern
Africa and Madagascar. Most scutigeromorphs from other parts of the world
belong to the Scutigeridae, which includes two subfamilies, the Scutigerinae
and Thereuoneminae.
The
Lithobiomorpha, also known as stone centipedes, represent the other main group
of anamorphic centipedes; they also reach a mature segment count of 15 trunk
segments. This group has lost the compound eyes, and sometimes has no eyes
altogether. Instead, its eyes have a single ocellus or a group of ocelli. Its
spiracles are paired and can be found laterally. Every leg-bearing segment of
this organism has a separate tergite, these alternating in length apart from a
pair of long tergites on each of segments 7 and 8. It also has relatively short
antennae and legs compared to the Scutigeromorpha. Two families are included,
theHenicopidae and Lithobiidae.
The
Craterostigmomorpha are the least diverse centipede clade, comprising only two
extant species, both in the genus Craterostigmus.[25] Their geographic
range is restricted to Tasmania and New Zealand. They have a distinct body
plan; their anamorphosis comprises a single stage; they grow from 12 to 15
segments in their first moult. Their low diversity and intermediate position
between the primitive anamorphic centipedes and the derived Epimorpha has led
to them being likened to the platypus.[25] They represent the
survivors of a once diverse clade.
Maternal
brooding unites the Craterostigomomorpha with the Epimorpha into the clade Phylactometria. This trait is thought
to be closely linked with the presence of sternal pores, which secrete sticky
or noxious secretions, which mainly serve to repel predators and parasites. The presence of these
pores on the Devonian Devonobius permits its
inclusion in this clade, allowing its divergence to be dated to 375 (or more) million
years ago.[26]
The
Scolopendromorpha, also known as tropical centipedes, possess 21 or 23 body
segments (apart from a single species, Scolopendropsis duplicata,
which has 39 or 43 segments) with the same number of paired legs. Their
antennae have 17 or more segments. The eyes have a fixed number of four ocelli
on each side in the family Scolopendridae and one ocellus per side in the
genus Mimops (family Mimopidae), but other families are blind.
The order comprises the five families Cryptopidae, Scolopendridae, Mimopidae, Scolopocryptopidae, and Plutoniumidae.
The
Geophilomorpha, commonly known as soil centipedes, bear upwards of 27
leg-bearing segments. They are eyeless and blind, and bear spiracles on all
leg-bearing segments—in contrast to other groups, which usually bear them only
on their 3rd, 5th, 8th, 10th, 12th, and 14th segments—a "mid-body
break", accompanied by a change in tagmatic shape, occurring roughly at
the interchange from odd to even segments. This group, at 1260 species, the
most diverse, also contains the largest and leggiest specimens at 27 or more
pairs of legs. They also have 14–segmented antennae. The group includes at
least seven families: Mecistocephalidae, Geophilidae (including the
former Linotaeniidae, Dignathodontidae and
Macronicophilidae), Oryidae, Himantariidae,
Schendylidae (including the former Ballophilidae), Zelanophilidae, and
Gonibregmatidae (including the former Neogeophilidae and Eriphantidae).
Scientific name
|
Common name
|
feather-tail centipede
|
|
blue ring centipede
|
|
stone centipede
|
|
earth centipede
|
|
Galápagos centipede
|
|
Aquatic centipede
|
|
house centipede
|
|
Peruvian giant
yellow-leg centipede
|
|
giant red-headed
centipede
|
|
red-headed centipede
|
|
giant Sonoran
centipede
|
|
Vietnamese centipede
|
 |
1.
Jump up^ Lloyd, John
(2006). The Book of General
Ignorance. London: Bloomsbury House. p. 119. ISBN 0571273785. Retrieved June
10, 2014.
2.
Jump up^ Arthur, W.
(2002). "The interaction between developmental bias and natural selection
from centipede segmentation to a general hypothesis".Heredity 89 (4): 239–246. doi:10.1038/sj.hdy.6800139.PMID 12242638.
3.
Jump up^ Arthur, Wallace;
Chapman, Ariel D. (2005). "The centipede Strigamia maritima: what it
can tell us about development and evolution of segmentation". BioEssays 27 (6):
653–660. doi:10.1002/bies.20234.PMID 15892117.
4.
^ Jump up to:a b c d e f g h Lewis, J. G. E.
(2007). The Biology of Centipedes.Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-03411-1.
5.
Jump up^ Adis, Joachim;
Harvey, Mark S. (2000). "How many Arachnida and Myriapoda are there
worldwide and in Amazonia?". Studies on Neotropical Fauna and
Environment 35 (2): 139–141. doi:10.1076/0165-0521(200008)35:2;1-9;FT139.
6.
^ Jump up to:a b c d e Barnes, Robert
D. (1982). Invertebrate Zoology. Philadelphia, PA: Holt-Saunders
International. pp. 810–816. ISBN 0-03-056747-5.
7.
^ Jump up to:a b Fox, Richard
(June 28, 2006). "Invertebrate
Anatomy OnLine:Scutigera coleoptrata, house centipede". Lander University.
8.
Jump up^ Molinari, Jesús;
Gutiérrez, Eliécer E.; de Ascenção, Antonio A.; Nassar, Jafet M.; Arends,
Alexis; Márquez, Robert J. (2005). "Predation by giant
centipedes, Scolopendra gigantea, on
three species of bats in a Venezuelan cave" (PDF). Caribbean Journal of Science 4 (2):
340–346.
9.
Jump up^ Albert, A. M.
(1979). "Chilopoda as part of the predatory macroarthropod fauna in
forests: abundance, life-cycle, biomass, and metabolism". In Camatini,
Marina. Myriapod biology. Academic Press. pp. 215–231.ISBN 978-0-12-155750-8.
10.
Jump up^ Weil, Edmund
(1958). "Zur Biologie der einheimischen Geophiliden" [On the biology
of the native geophilids]. Zeitschrift für Angewandte Entomologie (in
German) 42 (2): 173–209. doi:10.1111/j.1439-0418.1958.tb00889.x.
11.
Jump up^ Hölldobler, Bert; Wilson, Edward O. (1990). "The
specialized predators".The Ants. Harvard University Press. pp. 557–572. ISBN 978-0-674-04075-5.
12.
Jump up^ Einser, Thomas;
Eisner, Maria; Siegler, Melody (2005). Secret weapons: defenses of
insects, spiders, scorpions and other many-legged creatures. Cambridge, Mass.:
The Belknap Press. pp. 33–36. ISBN 978-0-674-01882-2.
13.
Jump up^ Lewis, J. G. E.
(1961). "The life history and ecology of the littoral
centipede Strigamia maritima (Leach)". Proceedings of the Zoological Society of London 137 (2):
221–248. doi:10.1111/j.1469-7998.1961.tb05900.x.
14.
Jump up^ Lewis, J. G. E.
(1972). "The population density and biomass of the centipede S.
amazonica (Bucherl) (Scolopendromorpha: Scolopendridae) in Sahel savannah
in Nigeria". Entomologist's Monthly Magazine 108: 16–18.
19.
Jump up^ Bush, Sean P.;
King, Bradley O.; Norris, Robert L.; Stockwell, Scott A. (2001). "Centipede envenomation". Wilderness &
Environmental Medicine 12 (2): 93–99. doi:10.1580/1080-6032(2001)012[0093:CE]2.0.CO;2. PMID 11434497.
20.
Jump up^ Jacobs, Steven
J. (19 October 2009). House Centipede (PDF).Pennsylvania State University. In 1902, C.L.
Marlatt, an entomologist with the United States Department of Agriculture
writes in Circular #48 - The House Centipede: It may often be seen
darting across floors with great speed, occasionally stopping suddenly and
remaining absolutely motionless, presently to resume its rapid movements, often
darting directly at residents, particularly women, evidently with a desire to
conceal itself beneath their dresses, creating much consternation.
21.
Jump up^ Zabs-Dkar
Tshogs-Drug-Ran-Grol. The Life of Shabkar: The Autobiography of a
Tibetan Yogin. Albany: SUNY Press, 1994. p. 295.
23.
^ Jump up to:a b Edgecombe, G.
D.; Giribet, G. (2002). "Myriapod phylogeny and the relationships of
Chilopoda". In Bousquets, J. Llorente; Morrone, J. J.Biodiversidad,
Taxonomía y Biogeografia de Artrópodos de México: Hacia una Síntesis de su
Conocimiento, Volumen III. Universidad Nacional
Autónoma de México. pp. 143–168.
24.
Jump up^ Minelli,
Alessandro (2009). "Evolutionary developmental biology does not offer a
significant challenge to the neo-Darwinian paradigm". In Ayala, Francisco
J.; Arp, Robert. Contemporary Debates in
Philosophy of Biology. John Wiley and Sons.
pp. 213–226. ISBN 978-1-4051-5999-9.
25.
^ Jump up to:a b Edgecombe,
Gregory D.; Giribet, Gonzalo (2008). "A New Zealand
species of the trans-Tasman centipede order Craterostigmomorpha
(Arthropoda : Chilopoda) corroborated by molecular evidence".Invertebrate
Systematics 22: 1–15. doi:10.1071/IS07036.
26.
Jump up^ Giribet,
Gonzalo; Edgecombe, Gregory D. (2006). "Conflict between
datasets and phylogeny of centipedes: an analysis based on seven genes and
morphology" (PDF). Proceedings of the Royal Society B 273 (1586):
531–538. doi:10.1098/rspb.2005.3365. PMC 1560052.PMID 16537123.
|
 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
