Khollan Vafa : اخوان صفا: هلیون، مارچوبه، اسپاراگوس، ناکرون، اسفراج، خشب الحیه، هلگون

هلیون . [ هََ ] (اِ) مارچوبه . (یادداشت مؤلف ). گیاهی است که آن را مارچوبه و مارگیا خوانند. برگ آن مانند برگ رازیانه باشد. طبیخ آن را به خورد سگ دهند سگ را بکشد. در غیاث و صراح «هلیو» (به کسر اول ) نوشته . (برهان ). نام رومی مارچوبه است . دانه ای دارد که لون آن سیاه و بر آن نقطه های زرد باشد. (از ترجمه ٔ صیدنه ). به پارسی مارچوبه گویند. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). اسفیراج . (یادداشت مؤلف ).

////////

هلیون: اسم رومی است. به لغت فارسی «هلیون» را مارچوبه گویند. جالینوس گوید «هلیون دشتی» را «اسپاراغوس» گویند. هلیون دانه‌ای است و لون او سیاه است و بر جرم او نقطه‌های زرد باشد و جرم او در غایت سرخی بود و در نظر درفشان نماید.

(صیدنه ص 719). به پارسی مارچوبه خوانند و مارکیا گویند و اهل مغرب و اندلس اسفراج گویند و نیکوترین آن بستانی بود و تازه. (اختیارات ص 451). لغت رومی است و به عربی خشب الحیه و به فارسی مارچوبه و اهل مغرب اسفراج و به فرنگی سپارک و به هندی ناکرون نامند و هلیون دشتی را اسباراغوس گویند. نباتی است بستانی و غیر بستانی. (مخزن ص 889).

اختیارات بدیعی

////////////

مارچوبه

اشاره

در کتب طب سنتی با نام «هلیون» و «هلگون» آمده است. به عربی «خشب الحیه*» و به فرانسوی‌Asperge وAsperge commune و به انگلیسی‌Asparagus گفته می‌شود. گیاهی است از خانواده‌Asparagaceae نام علمی آن‌Asparagus officinalis L . می‌باشد.

مشخصات

مارچوبه گیاهی است علفی چندساله که قسمت زیرزمینی آن شامل یک توده گوشتی است که چندین جوانه در قسمت فوقانی آن و تعداد زیادی ریشکهای پراکنده و نسبتا ضخیم در قسمت زیر آن قرار دارد. ساقه‌های نرم و ترد و گوشتی که اوایل بهار از این قسمت زیرزمینی خارج می‌شود همان قسمت قابل مصرف و خوراکی آن است که مارچوبه نامیده می‌شود. این ساقه‌های جوان یکساله که به ارتفاع 5/ 1- 1 متر می‌رسد، اگر به‌طور آزاد به خود رها شوند خیلی شاخه‌شاخه و منشعب می‌شوند بطوری که انشعابات نازک و سبز شاخه‌های آن اغلب با برگ اشتباه می‌شوند. برگهای آن به صورت فلسهای مثلثی سبز روی سطح جدار خارجی ساقه نمایان شده و شاخه‌ها از بغل آنها بیرون می‌آیند. گلهای آنکه در اوایل تابستان ظاهر می‌شوند به رنگ سبز و زرد و شبیه لاله کوچک است. میوه آن کروی به قطر 6- 5 میلی‌متر، پس از رسیدن قرمز رنگ می‌شود و در داخل آن دانه‌های مثلثی سیاه مارچوبه قرار دارند.

معارف گیاهی، ج‌1، ص: 272

مارچوبه

الف) شاخه گلدار ب) گل پ) میوه

ت) بوته جوان ریشه‌دار ث) ساقه خوردنی آن

تکثیر مارچوبه از طریق کشت تخم یا دانه‌های آن انجام می‌شود. معمولا دانه‌ها را مدت دو هفته قبل از کاشت لای پارچه مرطوبی کنار یک بخاری می‌گذارند که در این مدت 15 روز جوانه زدن آن تسریع شود و اوایل بهار روی خطوطی به فاصله 30 سانتی‌متر در خزانه کاشته و روی دانه‌ها که نزدیک به هم با فاصله 5 سانتی‌متری قرار دارند در حدود 2 سانتی‌متر خاک ریخته می‌شود. در سال بعد نهالهای یکساله قوی که هریک دارای چند جوانه خوب و ریشه‌ای قوی هستند از خزانه به محل مزرعه اصلی برای کاشت منتقل و روی خطوطی با فاصله یک متر و فاصله بین بوته‌ها 5/ 0 متر کاشته می‌شوند. چون مارچوبه چند سال در زمین می‌ماند خاک مزرعه باید خوب شخم عمیق خورده و کود کافی داده شده باشد.

معارف گیاهی، ج‌1، ص: 273

برداشت ساقه‌های مارچوبه همه‌ساله در اوایل پاییز و اوایل زمستان شروع می‌شود و ساقه‌ها از چند سانتی‌متری بالای خاک قطع می‌شوند پس از آن خاک در فاصله بین بوته‌ها و خطوط کاشت خوب زیرورو شده و کود داده می‌شود و به این ترتیب ضمن اینکه پای بوته‌ها خاک داده می‌شود، مزرعه نیز برای رشد گیاه در سالی که در پیش دارند آماده می‌شود. مارچوبه در آذربایجان، خوی، تبریز، و در مناطق مختلفه البرز و در جلفای اصفهان، اراک، کرمانشاه و در جنوب ایران و در بهارلو شیراز می‌روید و در برخی مناطق پرورش داده می‌شود.

ترکیبات شیمیایی

از نظر ترکیبات شیمیایی در مارچوبه وجود مواد شیمیایی آسپاراژین و تایروزین و به علاوه اسانس روغنی فرار تأیید شده است. در قسمت زیرزمینی آن ساکاروز و کولین و آرابینوز[375] و در فاصله بین اوایل زمستان تا اوایل بهار آسپاراگوز وجود دارد.

در دانه‌های گیاه یک روغن ثابت به رنگ قرمزرنگ مایل به زرد قابل استخراج در حدود 15 درصد وجود دارد.

در هریک صد گرم ساقه‌های خوردنی مارچوبه خام مواد زیر موجود است:

آب 91 گرم، پروتئین 5/ 2 گرم، چربی 2/ 0 گرم، هیدراتهای کربن 3/ 4 گرم، خاکستر 6/ 0 گرم، کلسیم 22 میلی‌گرم، فسفر 62 میلی‌گرم، آهن 1/ 1 میلی‌گرم، سدیم 2 میلی‌گرم، پتاسیم 278 میلی‌گرم، ویتامین‌A 900 واحد بین المللی، تیامین 18/ 0 میلی‌گرم، رایبوفلاوین 2/ 0 میلی‌گرم، نیاسین 5/ 1 میلی‌گرم و ویتامین‌C 33 میلی‌گرم.

در هریک صد گرم ساقه‌های خوردنی مارچوبه که با آب کمی پخته شده مواد زیر موجود است:

آب 93 گرم، پروتئین 2/ 2 گرم، چربی 2/ 0 گرم، هیدراتهای کربن 9/ 2 گرم، خاکستر 4/ 0 گرم، کلسیم 21 میلی‌گرم، فسفر 50 میلی‌گرم، آهن 6/ 0 میلی‌گرم، سدیم 1 میلی‌گرم، پتاسیم 183 میلی‌گرم، ویتامین‌A 900 واحد بین المللی، تیامین 16/ 0 میلی‌گرم، رایبوفلاوین 18/ 0 میلی‌گرم، نیاسین 4/ 1 میلی‌گرم و ویتامین‌C 26 میلی‌گرم.

معارف گیاهی، ج‌1، ص: 274

خواص- کاربرد

در هند: مارچوبه مدر است و بویژه قسمت زیرزمینی و ریشه آن بیشتر از ساقه آن مدر است و در موارد استسقا و ضعف عمل مثانه، زردی و تقویت قلب و تقویت نیروی جنسی مفید می‌باشد ولی برای اشخاص مبتلا به التهاب مجرای ادرار و خیلی عصبانی و مبتلایان به روماتیسم حاد و سنگ کلیه تجویز نمی‌شود زیرا آثار ناراحت کننده و تشدیدکننده بیماری دارد. از دم‌کرده ریشه آن در موارد یرقان و خستگی و ضعف کبد در اثر هجوم الدم می‌خورند.

در چین و ژاپن و کره و هندوچین بیشتر از گونه‌A .Cochinchinensis (Lour .) Merr . که مترادفهای آن‌A .Lucidus Lindl . وMelanthinum Cochinchinensis Lour . می‌باشد، به عنوان دارو در موارد مختلف استفاده می‌شود. معمولا ساقه زیرزمینی و ریشه‌های ضخیم آن را در زمستان جمع‌آوری کرده و قبل از خشک شدن می‌جوشانند و در حالی که هنوز گرم است پوست آن را می‌کنند و با دود گوگرد آن را سفید کرده و 24 ساعت می‌گذارند خشک شود. این دارو دارای طعم شیرین و پس از اندک زمانی طعم آن کمی تلخ می‌شود و برای تقویت به عنوان تونیک برای زنان و مخصوصا برای تسکین سرفه ناشی از ناراحتی‌ها و برای اخلاط خونی و خشکی گلو و یبوست تجویز می‌شود [چونگ یائوچی . سایر خواص آن مدر، تب‌بر [چونگ**]. ضد سرفه [چیو*].

سینه‌ای [شیباتا] و محرک اعصاب [استوارت می‌باشد. در هندوچین برگهای آن و گلهای گیاه را له کرده و مدت یک شب می‌گذارند بماند و پس از آن با فشار عصاره و شیره آن را می‌گیرند و با کمی عسل مخلوط کرده می‌خورند برای بند آوردن اسهال و اسهال خونی مفید است [پتلو].

از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی مارچوبه یا هلیون کمی گرم و خشک است و در موارد خواص آن معتقدند که ریشه آن مدر است و خوردن آن برای افزایش دید چشم و متوقف کردن آب در آغاز آب آوردن چشم (آب سفید) و درد سینه و ریه و استسقا مفید است. خوردن پخته آن ملین است و قی‌آور بلغم لزج معده و رافع درد روده‌ها و مدر می‌باشد. اسراف در خوردن آن مضر است و ایجاد درد مفاصل می‌کند به این جهت سردمزاجان باید آن را با عسل بخورند و گرم‌مزاجان در سرکه بجوشانند.

دم‌کرده ریشه مارچوبه به مقدار 20 گرم در هزار گرم آب‌جوش تهیه می‌شود، مقدار خوراک آن یک فنجان یا دو فنجان به عنوان مدر و مسکن قلب خورده می‌شود.

معارف گیاهی، ج‌1، ص: 275

تهیه شربت از شاخه‌های جوان مارچوبه

عصاره ساقه‌های جوان مارچوبه 30 واحد که با حرارت صاف شده باشد گرفته و 18 واحد قند در حمام ماریه با آن مخلوط و حل کنند مقدار خوراک از این شربت 100- 20 گرم است که به عنوان شربت مدر و آرام‌بخش قلبی مصرف می‌شود.

معارف گیاهی، ج‌1، ص: 276

////////

"هلیون"

بفتح ها و سکون لام و ضم یای مثناه تحتانیه و سکون واو و نون لغت رومی است و بعربی خشب الحیه و بفارسی مارچوبه و اهل مغرب اسفراج و بفرنکی سپارک و بهندی ناکرون نامند و هلیون دشتی را اسباراغوس کویند

"ماهیت ان

٨٩٠نباتی است بستانی و غیر بستانی صنف بستانی را بدیار مصر در بساتین می نشانند برک آن شبیه ببرک اسپت است و نبات آن بیخار و تخم آن مدور در خامی سبز و بعد رسیدن بنفش می کردد و منقط به نقطهای زرد و در افشان و در جوف آن سه عدد و تخم آن شبیه بحب النیل و صلب در سه ضلع و صنف دوم خاردار و این را بعجمی اندلس اسیرعین نامند و ساق و برک این شبیه بکبر و اندک شیردار و کل این مائل بسفیدی است و کفته اند برک این شبیه ببرک رازیانه است و این مؤلف کفته که هلیون اغلب از بیخ درخت انار روید و بر درخت انار پیچیده شود و صخری نیز می باشد

ص: 1711

"طبیعت ان

در اول کرم و در دوم خشک و بعضی کرم و خشک دانسته اند و بری آن را خشکی غالب بر کرمی و صخری آن را معتدل کفته اند

"افعال

و خواص ان

محلل و مفتح سدد اعضاء العین و الفم و الصدر و الغذاء و النفض آشامیدن آن جهت ظلمت بصر و ابتدای نزول آب در چشم و درد سینه و رئه و پهلو و استسقا و مضمضۀ آن جهت درد دندان و آشامیدن آن مفتح سدۀ کبد و طحال و کرده و ملین بطن و جکر و محلل نفخ و ریاح و قولنج و غذائیت آن غالب و هاضم و مغیر رائحۀ بول و عرق و مفتت حصاه کرده و مثانه و منقی کرده و مدر بول و طبیخ آن ملین طبع و مقئ بلغم لزج ملاصق معده و رافع درد امعا و مهیج باه و مدر بول و با شراب جهت تقطیر البول و آشامیدن آن ناشتا مفتت حصاه و زائل کننده علل کرده و مثانه السموم آشامیدن طبیخ آن با شراب جهت نهش رتیلا المضار اکثار آن مضر راس مصلح آن عسل و مداومت بران مهیج درد مفاصل و بالخاصیه مفسد طعام و مغثی مصلح آن در مبرودین عسل و در محرورین جوش نمودن آن در سرکه و مری نیز و طبیخ آن در شیر برای محرورین و با کوشت تنها مقوی باه بیشتر از مفرد آن و همچنین معمول آن با بیضه و ریختن آبی که در ان جوش نموده باشند اول بار پس پختن با آب تازه جهت آنکه آب اول آن حاد بشع مغثی است و همچنین سکنجبین مصلح آنست در محرورین و در مبرودین و مشائخ احتیاج باصلاح چندان نیست مقدار شربت آن تا سه درهم و کویند هلیون کشندۀ سک است چون بخورد و تخم آن مفتح سدۀ طحال و آشامیدن آن با عسل و روغن بلسان مخرج سنک کرده و مثانه و زنان مصر تخم آن را کوبیده نرم سوده بر تخم مرغ نیمبرشت پاشیده نیم کرم می آشامند بکمان آنکه مسمن بدن است و فرزجۀ آن مدر حیض و ادرار آن قویتر از هلیون مقدار شربت آن تا دو مثقال بدل آن حنظل مضر دماغ مصلح آن سکنجبین و بیخ آن را خائیدن جهت درد دندان و کذاشتن سائیدۀ آن مسکن درد دندان غیر فاسد و کنندۀ فاسد آن و تعلیق خشک آن مسکن درد دندان و باعث کندن آن است بآسانی بی وجع و الم و مضمضه بطبیخ بیخ آن با سرکه جهت درد دندان و بدستور طبیخ تخم آن و آشامیدن طبیخ بیخ آن بتنهائی و یا با عسل و یا تخم خربزه قوی الفعل است در تفتیت حصاه و علل مثانه و وجع حادث از سدۀ کرده و مجاری بول و در فلاحت مذکور است که چون شاخ کوسفند را دفن نمایند و مکرر آب دهند هلیون روید و از مجربات است"

مخزن الادویه، ص:1712

///////////////

مارچوبه گیاهی گلدار است که بومی بیشتر مناطق اروپا، آفریقای شمالی و غرب آسیا است.[۱]

مارچوبه گیاهی علفی چندساله و دوپایه از راسته مارچوبه، تیرهٔ مارچوبگان (Asparagaceae) و سردهٔ مارچوبه (Asparagus) است.

گل‌های بسیار کوچک آن در روی پایه‌های نر و ماده قرار دارند. گل‌های آن دارای ۶ کاسبرگ و ۶ گلبرگ و ۶ پرچم و یک مادگی سه برچه‌ای است گل‌های نر به رنگ زرد مایل به سبز بوده، کاملاً از گل‌های ماده که معمولاً به رنگ قرمز در می‌آیند قابل تشخیص می‌باشند.[۲]

معمولاً برداشت مارچوبه از سال سوم، یعنی دو سال بعد از انتقال تاج آن به محل اصلی آغاز می‌شود.[۳]

محل کاشت آن در ایران، خوی، تبریز، نواحی مختلف البرز، قصر قجر، جلفای اصفهان، اراک، کرمانشاه، جنوب ایران، و مهارلو در شیراز است و پرورش آن در دزفول رواج پیدا کرده‌است.[۴]همچنین در روستای رز از توابع شهرستان ماهنشان استان زنجان بصورت خودرو رشد میکند. این گیاه به‌عنوان یک سبزی خوراکی به صورت خام یا پخته استفاده می‌شود.

محتویات [نهفتن]

۱ خاصیت‌ها

۲ تولید

۳ نگارخانه

۴ منابع

خاصیت‌ها[ویرایش]

مارچوبه دارای مقدار زیادی ویتامین ک و فولات (ویتامین ب۹) است. فولات موجود در مارچوبه باعث می‌شود تا مصرف این گیاه در زمان بارداری از ناهنجاری‌های مادرزادی بکاهد.[۵]

خوردن مارچوبه هم‌چنین می‌تواند به تقویت نیروی جنسی کمک کند.[۶]

تولید[ویرایش]

در سال ۲۰۰۷ میلادی، پرو بزرگ‌ترین صادرکننده مارچوبه در جهان بود و در رتبه‌های بعدی به ترتیب، چین و مکزیک قرار داشتند.[۷]

بزرگ‌ترین واردکنندگان مارچوبه در جهان در سال ۲۰۰۴، به ترتیب، ایالات متحده آمریکا (۹۲٫۴۰۵ تن)، اتحادیه اروپا (۱۸٫۵۶۵) و ژاپن (۱۷٫۱۴۸) بودند.[۸]

////////////////

الهِلْيَوْن[2] (بالإنجليزية: Asparagus) (نبات) نوع من أنواع الخضر الربيعية، يعد من النباتات المعمرة المزهرة ويتبع للفصيلة الزنبقية.

Asparagus officinalis with dewdrops.

محتويات [أظهر]

الاستخدامات[عدل]

الطبخ[عدل]

يوجد أنواع من الهِلْـيَـوْن، مثل الهليون الأبيض والهليون الأخضر وأحيانا يسمى"حمام الهليون".

البراعم الصغيرة فقط في الهِلْـيَـوْن تصلح للأكل. وهو منخفض السعرات الحرارية، ولا يحتوي على دهون أو الكولسترول، ومنخفضة جدا في الصوديوم. وهو مصدر جيد لحمض الفوليك، البوتاسيوم، والألياف الغذائية، والبروتين، فالأحماض الأمينية الهليونية يقتبس اسمها من الهليون، فهو نبات غني في هذه المواد والمكونات الغذائية.

Icon Translate to Arabic.png هذه المقالة بها ترجمة آلية يجب إزالتها لأنها تخالف سياسات الموسوعة.

الجذور تحضر وتطبخ بالعديد من الطرق في جميع أنحاء العالم. ففي منطقة آسيا - أسلوب الطبخ، للهليون يكون في كثير من الأحيان – على شكل قلي سريع. أما المطاعم التي توجد في الولايات المتحدة كثيرا ما يطبخ الهليون – قليا سريعا مع الدجاج، أو الجمبري، أو اللحم، كما تطبخ ملفوفة في اللحم المقدد. الهليون يمكن أيضا يشوى بسرعة على الفحم أو الخشب الصلب أكثر من الجمر. وهو مكون في طبخ الطعام بالبخار والشوربات. في النمط الفرنسي، ومن المغلي أو البخار، ويطبخ مع صلصله البيض والزبده بعصير الليمون، والزبدة المذابة أو زيت الزيتون وجبن البارميزان الإيطالي أو المايونيز. وأفضل هليون يميل إلى أن يكون في نموه المبكر (الأول من الموسم)، وكثيرا ما يكون ببساطة على البخار ويطبخ مع الزبدة المذابة. طول طبخ الهليون في أواني الطهي يسمح للبراعم بالنضج على البخار بلطف.

القيمة الغذائية : ٪ من usrda

حجم الحصة 5،3 أوقيه

البروتين 6 ٪

السعرات الحراريه8

20٪ من فيتامين A

3 غراما من البروتين

وفيتامين C 20 ٪

الكربوهيدرات 15 ٪

0 غرام دهون

فيتامين B 6 ٪

الكولسترول 0 مللي غرام

حامض النيكوتين 6 ٪

5 مللي غرامات الكالسيوم

الصوديوم 2 ٪

البوتاسيوم 400 مللي غرام

حديد 3 غراما

المغنيسيوم 4 ٪

النحاس 4 ٪

الاستخدام الطبي[عدل]

الساق الأرضية للهِلْـيَـوْن والجذر ethnomedically)) يستخدم لعلاج التهابات المسالك البولية، وكذلك الكليتين والمثانة من الحصوة والترسبات. أيضا يعتقد أن لها خصائص aphrodisiac)).

هضم الهِلْـيَـوْن قد يأتي على هجوم من النقرس في بعض الأفراد بسبب ارتفاع مستوى purines.

الزراعة[عدل]

الهليون غالبا ما ينشأ في الموانئ البحرية، وهو ينمو في تربة شديدة الملوحة لدرجة تمنع من نمو الأعشاب الضارة، و بهذا يحد القليل من الأملاح من نمو هذه الأعشاب لإنبات صحي للهيليون ؛ لها مساوئ وهي أن التربة لا يمكن أن تستخدم لزراعة أي شيء آخر. 'التيجان' تزرع في الشتاء، و هي أول ما يظهر في براعم الربيع ؛ الحشـَّة الأولى معروف أن سيقانها تكون رفيعة و طرية إلى حد كبير.

صنف جديد من الهيليون أعلنت عنه انجلترا يتم حصاده قبل موعده بشهرين، وهذا النوع لا يحتاج عناية خاصة في الصوب أو الحضانات.

زراعة الهيليون شبيهة جدا بزراعة الطماطم.

حصاد الهليون[عدل]

لا يمكن الحصاد في السنة التي زرع فيها النبات ويمكن في السنة التي تلي الغرس. فان الهليون نبات بحاجة إلى النمو ووضع صحي التاج وانه سيكون في حاجة إلى كل طاقاته على القيام بذلك. السنة الثالثة - بعد زراعة المحصول ونحن عموما الميدان لمدة حوالي أسبوعين. أفضل طريقة لننظر ومن حيث عدد من الفضلات. ونحن نحاول الحصاد الميادين 8 إلى 12 مرات في السنة الأولى من الحصاد. عدد التي نستخدمها يعتمد على قوة الميدان. أ قطافها اتخاذها كلما الرماح طويل بما فيه الكفاية للحصول على الحصاد، وعادة ما بين 8 و 10 بوصة، والتي قد تكون كل يوم في الطقس الحار أو كل أربعة أيام في طقس بارد جدا. في الطقس أكثر دفئا وستجدون أن نوعية نصيحته ستكون أفضل إذا الرماح يتم الحصول عليها في أقصر نهاية هذا الحجم المدى. السنة الثانية من الحصاد سنقوم اختيار ميدان لنحو أربعة أسابيع والسنة الثالثة من حصاد سنقوم اختيار لكامل الموسم والذي هو ستة أو سبعة أسابيع. من حيث عدد من المحاصيل لموسم كامل. المحاصيل قد تكون أكثر أو اقل اعتمادا على قوة ميدان أشار تخزين الكربوهيدرات في الجذور. ومع ذلك، فان معظم بستانيين يعانون من الافتقار إلى إمكانيه الوصول إلى الأدوات الحديثة اللازمة لقياس تلك المستويات. شيء واحد يمكنك استخدام ما هو دليل وقطر عددا من الرماح أنت الحصاد. واذا كان عدد من الرماح في الحصاد تنخفض بشكل كبير بعد 15 الفضلات أو نحو ذلك، أو إذا الرمح قطرات قطر، قد ترغب في أن تنظر في انهاء الحصاد المبكر. هذه هي الغله قطرات بادرة طيبة ان التاج هو بداية لتجربة الاجهاد.

مكافحة الاعشاب[عدل]

مكافحة الأعشاب الضارة مهمة جدا في الهليون بنجاح متزايد، وخاصة في أول عامين بعد زراعة عند الشباب التيجان هي أهم الضعيفه. الزارعون التجارية استخدام مجموعة متنوعة من السيطرة على الاعشاب الضاره ومبيدات الاعشاب. ومعظم هؤلاء إما غير متوفره أو لبستانيون باهظه الثمن لاستخدامها على اقل من أساس تجاري.

الحشرات[عدل]

يعاني الهليون من هجوم عدد من الحشرات.

مكافحة الامراض[عدل]

الهليون مقاوم رئيسي لأمراض السرطان بفضل المواد المقاومة للتأكسد التي يحتوي عليها.

التسميد[عدل]

Crystal xedit.png هذا القسم فارغ أو غير مكتمل، تفضل بتعديله.

الري[عدل]

Crystal xedit.png هذا القسم فارغ أو غير مكتمل، تفضل بتعديله.

مراجع[عدل]

^ تعديل القيمة في ويكي بيانات"معرف Asparagus officinalis في موسوعة الحياة". eol.org. اطلع عليه بتاريخ 2 يوليو 2016.

^ قاموس المورد، البعلبكي، بيروت، لبنان.

//////////////////

به اردو: هلیون، آسپاراگوس

////////////////

به عبری آسپاراگوس:

האַסְפָּרָגוּס או אספרגוֹס (שם מדעי: Asparagus officinalis) הוא מין של צמח ממשפחת האספרגיים.

הוא גדל פרא באזורים בעלי אקלים חם וממוזג של דרום ומרכז אירופה, באלג'יריה ובצפון-מערב אסיה, במיוחד בגדות נחלים, ומגודל בזנים שונים (כמאה במספר) כירק מאכל.

לאספרגוס גבעולים לבנים-אדמדמים בשרניים, עסיסיים, המכוסים סביב בעלים קטנים, ומתארכים מחוץ לקרקע בצורת קנים מסועפים וחלקים בצבע ירוק ובגובה 1.5-0.6 מטר. הענפים דמויי העלה הם מחטיים וחלקים, הפרי בצבע אדום-קטיפה.

////////////////

به کردی کیلیج:

Kilig an çavmarka bêwanê an jî merejo (Asparagus officinalis) cureyek çavmarkê ye ku gelek caran kilig bo tevahiya çavmarkan jî tê bikaranîn.

Ji çavmarkê re herwiha meroje, melajo jî dibêjin. Çavmark di famîleya çavmarkan de cih digire. Berê li Kurdistanê bo nexweşên bi kuxînê ketine dihate pêşniyarkirin. Li Çînê wekî derman, 5000 sal in tê bikaranîn. Herwiha li Greka Antîk û Eqîptê (Misir) jî derman jê çêdikirine.

Di floraya Kurdistan, rojavayê Asya, navend û başûrê Ewropa, Sîbîrya û bakurê Afrîkayê de cihwar e. Li parzemînên din kêm be jî hin endamên vê malbatê tên dîtin. Li gelek welatan, bi taybetî li Amerîkayê çandiniya wê tê kirin. Di pêjgeha Ewropayê de gelek tê bikaranîn. Ji kiligê vexwareka Tequila amade dikin. Di pêjgeha kurd de herwiha cihê wê heye. Bi taybetî li herêmên Serhed, Xerzan û Dêrsimê bi biharê re berhev dikin.

////////////

به آذری دِرمان قولانچاری:

Dərman qulançarı (lat. Asparagus officinalis)^[1] - qulançar cinsinə aid bitki növü.^[2]

/////////////

Asparagus

From Wikipedia, the free encyclopedia

For the botanical genus, see Asparagus (genus). For the colour, see Asparagus (color).

Asparagus

A bundle of cultivated asparagus
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
Clade:	Angiosperms
Clade:	Monocots
Order:	Asparagales
Family:	Asparagaceae
Subfamily:	Asparagoideae
Genus:	Asparagus
Species:	*A. officinalis*
Binomial name
*Asparagus officinalis* L. 1753
Synonyms^[1]
List[show]

Asparagus, or garden asparagus, scientific name Asparagus officinalis, is a spring vegetable, a flowering perennial plant species in the genus Asparagus.

It was once classified in the lily family, like the related Allium species, onions and garlic, but the Liliaceaehave been split and the onion-like plants are now in the family Amaryllidaceae and asparagus in theAsparagaceae. Asparagus officinalis is native to most of Europe, northern Africa and western Asia,^[2][3][4] and is widely cultivated as a vegetable crop.

Contents

[show]

Biology[edit]

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Asparagus_Tip.jpg/170px-Asparagus_Tip.jpg

Asparagus shoot before becoming woody

Asparagus is a herbaceous, perennial plant^[5] growing to 100–150 cm (39–59 in) tall, with stout stems with much-branched, feathery foliage. The "leaves" are in fact needle-like cladodes (modified stems) in the axils of scale leaves; they are 6–32 mm (0.24–1.26 in) long and 1 mm (0.039 in) broad, and clustered four to 15 together, in a rose-like shape.^[6] The root system is adventitious and the root type isfasciculated. The flowers are bell-shaped, greenish-white to yellowish, 4.5–6.5 mm (0.18–0.26 in) long, with six tepals partially fused together at the base; they are produced singly or in clusters of two or three in the junctions of the branchlets. It is usually dioecious, with male and female flowers on separate plants, but sometimes hermaphrodite flowers are found. The fruit is a small red berry 6–10 mm diameter, which ispoisonous to humans.^[7]

Plants native to the western coasts of Europe (from northern Spainnorth to Ireland, Great Britain, and northwest Germany) are treated as Asparagus officinalis subsp.prostratus (Dumort.) Corb., distinguished by its low-growing, often prostrate stems growing to only 30–70 cm (12–28 in) high, and shorter cladodes 2–18 mm (0.079–0.709 in) long.^[2][8] It is treated as a distinct species, Asparagus prostratus Dumort, by some authors.^[9][10]

History[edit]

Asparagus has been used as a vegetable and medicine, owing to its delicate flavour, diureticproperties, and more. It is pictured as an offering on an Egyptian frieze dating to 3000 BC. In ancient times, it was also known in Syria and in Spain. Greeks and Romans ate it fresh when in season, and dried the vegetable for use in winter; Roman Epicureans even froze it high in the Alps, for the Feast ofEpicurus. Emperor Augustus created the "Asparagus Fleet" for hauling the vegetable, and coined the expression "faster than cooking asparagus" for quick action.^{[Note 1][11][12]} A recipe for cooking asparagus is in the oldest surviving book of recipes, Apicius’s third-century AD De re coquinaria, Book III.

The ancient Greek physician Galen (prominent among the Romans) mentioned asparagus as a beneficial herb during the second century AD, but after the Roman empire ended, asparagus drew little medieval attention.^{[13][Note 2]} until al-Nafzawi's The Perfumed Garden. That piece of writing celebrates its (scientifically unconfirmed) aphrodisiacal power, a supposed virtue that the Indian Ananga Ranga attributes to "special phosphorus elements" that also counteract fatigue. By 1469, asparagus was cultivated in French monasteries. Asparagus appears to have been hardly noticed in England until 1538,^{[Note 2]} and in Germany until 1542.^[12]

The finest texture and the strongest and yet most delicate taste is in the tips.^[14] The points d'amour ("love tips") were served as a delicacy to Madame de Pompadour.^[15] Asparagus became available to the New World around 1850, in the United States.^[12]

Uses[edit]

Asparagus
Nutritional value per 100 g (3.5 oz)
Energy	85 kJ (20 kcal)

Carbohydrates	3.88 g
Sugars	1.88 g
Dietary fibre	2.1 g

Fat	0.12 g

Protein	2.2 g

Vitamins
Vitamin A equiv. beta-carotene lutein zeaxanthin	(5%) 38 μg (4%) 449 μg 710 μg
Thiamine (B1)	(12%) 0.143 mg
Riboflavin (B2)	(12%) 0.141 mg
Niacin (B3)	(7%) 0.978 mg
Pantothenic acid (B5)	(5%) 0.274 mg
Vitamin B6	(7%) 0.091 mg
Folate (B9)	(13%) 52 μg
Choline	(3%) 16 mg
Vitamin C	(7%) 5.6 mg
Vitamin E	(7%) 1.1 mg
Vitamin K	(40%) 41.6 μg

Minerals
Calcium	(2%) 24 mg
Iron	(16%) 2.14 mg
Magnesium	(4%) 14 mg
Manganese	(8%) 0.158 mg
Phosphorus	(7%) 52 mg
Potassium	(4%) 202 mg
Sodium	(0%) 2 mg
Zinc	(6%) 0.54 mg
Link to USDA Database entry
· Units · μg = micrograms • mg = milligrams · IU = International units
Percentages are roughly approximated usingUS recommendations for adults. Source: USDA Nutrient Database

Only young asparagus shoots are commonly eaten: once the buds start to open ("ferning out"), the shoots quickly turn woody.^[16]

Water makes up 93% of asparagus's composition.^[17] Asparagus is low in calories and is very low in sodium. It is a good source of vitamin B₆, calcium, magnesium, and zinc, and a very good source of dietary fibre, protein, beta-carotene, vitamin C, vitamin E, vitamin K, thiamin, riboflavin, rutin, niacin, folic acid, iron, phosphorus, potassium, copper, manganese, and selenium,^[18][19] as well as chromium, a trace mineral that enhances the ability of insulin to transport glucose from the bloodstream into cells.^{[citation needed]} The amino acid asparagine gets its name from asparagus, as the asparagus plant is relatively rich in this compound.

The shoots are prepared and served in a number of ways around the world, typically as an appetizer^[20] or vegetable side dish. In Asian-style cooking, asparagus is often stir-fried.Cantonese restaurants in the United States often serve asparagus stir-fried with chicken,shrimp, or beef. It may also be quickly grilled over charcoal or hardwood embers, and is also used as an ingredient in some stews and soups. In recent years, asparagus eaten raw, as a component of a salad, has regained popularity.^[21]

Asparagus can also be pickled and stored for several years. Some brands label shoots prepared in this way as "marinated".

Stem thickness indicates the age of the plant, with the thicker stems coming from older plants. Older, thicker stalks can be woody, although peeling the skin at the base removes the tough layer. Peeled asparagus will poach much faster.^[22] The bottom portion of asparagus often contains sand and soil, so thorough cleaning is generally advised before cooking.

Green asparagus is eaten worldwide, though the availability of imports throughout the year has made it less of a delicacy than it once was.^[8] In Europe, however, the "asparagus season is a highlight of the foodie calendar"; in the UK this traditionally begins on 23 April and ends on Midsummer Day.^[23][24] As in continental Europe, due to the short growing season and demand for local produce, asparagus commands a premium price.

White asparagus in continental northwestern Europe[edit]

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Spargel_sauce_hollandaise.jpg/220px-Spargel_sauce_hollandaise.jpg

Typical serving of asparagus withHollandaise sauce and potatoes

Asparagus is very popular in the Netherlands, Spain, France, Poland, Belgium, Germany, Austria, Turkey, Italy, and Switzerland, and is almost exclusively white; if not, it is specified by the local language term for "green asparagus". White asparagus is the result of applying ablanching technique while the asparagus shoots are growing. To cultivate white asparagus, the shoots are covered with soil as they grow, i.e. earthed up; without exposure to sunlight, nophotosynthesis starts, and the shoots remain white. Compared to green asparagus, the locally cultivated so-called "white gold" or "edible ivory" asparagus, also referred to as "the royal vegetable",^[15] is less bitter and much more tender.^{[citation needed]} Freshness is very important, and the lower ends of white asparagus must be peeled before cooking or raw consumption.

Only seasonally on the menu, asparagus dishes are advertised outside many restaurants, usually from late April to June. For the French style, asparagus is often boiled or steamed and served with Hollandaise sauce, melted butter or olive oil, Parmesan cheese, or mayonnaise.^[25]Tall, narrow asparagus cooking pots allow the shoots to be steamed gently, their tips staying out of the water.

During the German Spargelsaison or Spargelzeit ("asparagus season" or "asparagus time"), the asparagus season that traditionally finishes on 24 June, roadside stands and open-air markets sell about half of the country's white asparagus consumption.^[26]

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Illustration_Asparagus_officinalis0b.jpg/250px-Illustration_Asparagus_officinalis0b.jpg

German botanical illustration of asparagus

Cultivation[edit]

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Green_Asparagus_New_York_11_May_2006.jpg/220px-Green_Asparagus_New_York_11_May_2006.jpg

Green asparagus for sale in New York City

Harvest of white asparagus inHockenheim, Germany

See also: List of asparagus diseases

Since asparagus often originates in maritime habitats, it thrives in soils that are too saline for normal weeds to grow. Thus, a little salt was traditionally used to suppress weeds in beds intended for asparagus; this has the disadvantage that the soil cannot be used for anything else. Some places are better for growing asparagus than others. The fertility of the soil is a large factor. "Crowns" are planted in winter, and the first shoots appear in spring; the first pickings or "thinnings" are known as sprue asparagus. Sprue has thin stems.^[27]

A new breed of "early season asparagus" that can be harvested two months earlier than usual was announced by a UK grower in early 2011.^[28] This variety does not need to lie dormant and blooms at 7 °C (45 °F) rather than the usual 9 °C (48 °F).

Purple asparagus differs from its green and white counterparts in having high sugar and low fiber levels. Purple asparagus was originally developed in Italy and commercialized under the variety name 'Violetto d' Albenga'. Since then, breeding work has continued in the United States and New Zealand.^{[verification needed]}

Companion planting[edit]

Asparagus is said to be a useful companion plant for tomatoes, as the tomato plant repels the asparagus beetle. Asparagus may repel some harmful root nematodes that affect tomato plants.^[29]

Commercial production[edit]

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/2005asparagus.PNG/400px-2005asparagus.PNG

Asparagus output in 2005 shown as a percentage of the top producer (China)

100

The top asparagus importers (2013) were the United States (182,805 tonnes), followed by the European Union (external trade) (94,475 tonnes), and Canada (20,219 tonnes).^[30]

China is the world's largest producer: in 2013 (7,000,000 tonnes), at a large distance followed by Peru (383,144 tonnes), and Mexico(126,421 tonnes).^[31] U.S. production was concentrated in California,Michigan, and Washington.^[32][33] The annual production for white asparagus in Germany is 57,000 tonnes (61% of consumer demand).^[34]

When growing under tunnels growers can increase the growth season. In Britain it is estimated that the harvest season of asparagus grown under tunnels can be from February to November.^{[35][clarification
needed]}

Celebrations[edit]

The green crop is significant enough in California's Sacramento-San Joaquin River Delta region that the city of Stockton holds a festival every year to celebrate it, as does the city of Hart, Michigan, complete with a parade and asparagus queen. The Vale of Evesham inWorcestershire is the largest producer within Northern Europe, celebrating with the annual British Asparagus Festival involving auctions of the best crop, an "Asparagus Run" modelled on the Beaujolais Run and a weekend "Asparafest" music festival.^[36]

Many German cities hold an annual Spargelfest (asparagus festival) celebrating the harvest of white asparagus. Schwetzingen claims to be the "Asparagus Capital of the World", and during its festival, an Asparagus Queen is crowned. The Bavarian city of Nuremberg feasts a week long in April, with a competition to find the fastest asparagus peeler in the region. This usually involves generous amounts of the local wines and beers being consumed to aid the spectators' appreciative support.^[37]

Vernacular names and etymology[edit]

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/AsparagusFernMilduraVictoriaAustralia.jpg/220px-AsparagusFernMilduraVictoriaAustralia.jpg

Asparagus in Mildura, Victoria, Australia

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/SkFernlikePlant.jpg/220px-SkFernlikePlant.jpg

Mature native asparagus with seed pods in Saskatchewan, Canada

A. officinalis is widely known simply as "asparagus", and may be confused with unrelated plant species also known as "asparagus", such as Ornithogalum pyrenaicum known as "Prussian asparagus" for its edible shoots.

The English word "asparagus" derives from classical Latin, but the plant was once known in English as sperage, from the Medieval Latin sparagus.^{[Note 2]} This term itself derives from the Greek aspharagos or asparagos, and the Greek term originates from the Persian asparag, meaning "sprout" or "shoot". Asparagus was also corrupted in some places to "sparrow grass"; indeed, the Oxford English Dictionary quotes John Walker as having written in 1791 that "Sparrow-grass is so general that asparagus has an air of stiffness and pedantry".^{[citation needed]}

In East Asia, A. officinalis is known as lùsǔn (蘆筍, simplified 芦笋) in Mandarin Chinese, louhséun(露筍) in Cantonese, and lô͘-sún (蘆筍) in Hokkien/Taiwanese. In Thai, it is known as no mai farang(หน่อไม้ฝรั่ง pronounced [nɔ̀ː máːj fā.ràŋ]), and in Vietnamese as măng tây which literally mean "European bamboo shoots" and "Western bamboo shoots", respectively. The green asparagus is commonly used in Chinese-American cuisine and Thai cuisine.

In Turkish, asparagus is known as kuşkonmaz, literally "bird can't land," in reference to the shape of the plant.

Effects on urine[edit]

The effect of eating asparagus on urine has long been observed:

"[Asparagus] cause a powerful and disagreeable smell in the urine, as everybody knows." (Treatise of All Sorts of Foods, Louis Lemery, 1702)^[38]

"asparagus... affects the urine with a foetid smell (especially if cut when they are white) and therefore have been suspected by some physicians as not friendly to the kidneys; when they are older, and begin to ramify, they lose this quality; but then they are not so agreeable." ("An Essay Concerning the Nature of Aliments," John Arbuthnot, 1735)^[39]

"A few Stems of Asparagus eaten, shall give our Urine a disagreable Odour..." ("Letter to the Royal Academy of Brussels," Benjamin Franklin, circa 1781)^[40]

Asparagus "...transforms my chamber-pot into a flask of perfume." Marcel Proust (1871–1922)^[41]

Asparagus contains asparagusic acid. When the vegetable is digested, this chemical is broken down into a group of related sulfur-containing compounds.^[42]

Debate exists about whether all—or only some—people produce the smell, and whether all (or only some) people identify the smell. Originally, this was thought to be because some people digested asparagus differently from others, so some excreted odorous urine after eating asparagus, and others did not. In the 1980s, three studies from France,^[43] China, and Israel published results showing that producing odorous urine from asparagus was a common human characteristic. The Israeli study found that from their 307 subjects, all of those who could smell 'asparagus urine' could detect it in the urine of anyone who had eaten asparagus, even if the person who produced it could not detect it.^[44] However, a 2010 study^[45] found variations in both production of odorous urine and the ability to detect the odor, but that these were not tightly related. Most people are thought to produce the odorous compounds after eating asparagus, but the differing abilities of various individuals to detect the odor at increasing dilutions suggests a genetically determined specific sensitivity.^[46][47][48]

In 2010, the company 23andMe published a genome-wide association study on whether participants have "ever noticed a peculiar odor when you pee after eating asparagus?"^[49] This study pinpointed a single-nucleotide polymorphism (SNP) in a cluster of olfactory genes associated with the ability to detect the odor. While this SNP did not explain all of the difference in detection between people, it provides support for the theory that genetic differences occur in olfactory receptors that lead people to be unable to smell these odorous compounds.

Chemistry[edit]

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/AsparagusinAutumn3.JPG/170px-AsparagusinAutumn3.JPG

Asparagus foliage turns bright yellow in autumn

Certain compounds in asparagus are metabolized to yield ammonia and various sulfur-containing degradation products, including various thiols and thioesters,^[50] which give urine a characteristic smell.

Some^[51] of the volatile organic compounds responsible for the smell are:^[52][53]

· methanethiol

· dimethyl sulfide

· dimethyl disulfide

· bis(methylthio)methane

· dimethyl sulfoxide

· dimethyl sulfone

Subjectively, the first two are the most pungent, while the last two (sulfur-oxidized) give a sweet aroma. A mixture of these compounds form a "reconstituted asparagus urine" odor. This was first investigated in 1891 by Marceli Nencki, who attributed the smell to methanethiol.^[54] These compounds originate in the asparagus as asparagusic acid and its derivatives, as these are the only sulfur-containing compounds unique to asparagus. As these are more present in young asparagus, this accords with the observation that the smell is more pronounced after eating young asparagus. The biological mechanism for the production of these compounds is less clear.^{[citation needed]}

The onset of the asparagus urine smell is remarkably rapid. The smell has been reported to be detectable 15 to 30 minutes after ingestion.^[55][56]

Gallery[edit]

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Wild-asparagus88.JPG/120px-Wild-asparagus88.JPG

Wild asparagus sauteed with garlic, naam plaa, and soy sauce

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Asparagus_NL.jpg/83px-Asparagus_NL.jpg

In the Netherlands and northern Germany, asparagus is often eaten with ham, boiled egg, potatoes, and a melted butter sauce.

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Cr%C3%A8me_d%27asperge_%C3%A0_la_truffe.jpg/120px-Cr%C3%A8me_d%27asperge_%C3%A0_la_truffe.jpg

Cream of asparagus soup

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Asparagus_officinalis_dewdrop.JPG/120px-Asparagus_officinalis_dewdrop.JPG

A. officinalis with dewdrops

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Asparagus3.JPG/120px-Asparagus3.JPG

Three types of asparagus are on display, with white asparagus at the back and green asparagus in the middle. The plant at the front is Ornithogalum pyrenaicum, commonly called wild asparagus, and sometimes "bath asparagus".