Khollan Vafa : اخوان صفا: نیلوفر

نیلوفر. [ ف َ ] (اِ) نیلوفر معمولی یا نیلوفر آبی گیاهی است از تیره ٔ نیلوفرهای آبی که نزدیک به تیره ٔ آلاله ها است . این گیاه آبزی است و در مناطق گرم و معتدل می روید. برگهایش قلبی شکل و مسطح است . درازای دمبرگ طویل است و برگها در سطح آب شناورند. این گیاه را غالباً به عنوان یک گیاه زینتی در استخرها و حوضچه ها می کارند. ساقه ٔ خزنده ٔ این گیاه که در کف برکه ها و حوضچه ها می خزد به عنوان قابض در تداوی به کار می رود. از دانه های آن نیز جهت جلوگیری از ازدیاد قوه باه استفاده می شود .

نیلوفربزرگ : گونه ای نیلوفر آبی است که در برکه ها و حوضچه های نواحی گرم می روید. برگهای این گونه نیلوفر آبی دارای پهنه ٔ وسیع و جالب توجهی هستند به طوری که قطر پهنه ٔ برگهایش تا دو متر هم می رسد. لبه ٔ برگهایش که مانند دایره ٔ وسیعی بر سطح آب قرار می گیرند به طرف بالابرگشته است همین برگشتگی لبه ٔ برگهای این گیاه به طرف بالا با توجه به وسعت پهنه ٔ برگها حالت یک قایق کوچک مدوری را به برگهای این گیاه داده است به طوری که می تواند وزن طفلی را که بر روی آن قرار گیرد تحمل کند. گلهایش نیز نسبةً بزرگ و داری گلبرگهای فراوانی هستند. رنگ گلبرگهای محیط گل سفید است و هرچه بیشتر به طرف مرکز گل متوجه شویم رنگ گلبرگها متمایل به قرمز می شود. میوه اش کروی شکل و خاردار است و دانه هایش محتوی نشاسته ٔ فراوان و خوراکی است ازین جهت این گیاه را ذرت آبی نیز گویند.

نیلوفر سفید: یکی دیگر از گونه های نیلوفر آبی است که گلهای سفید دارد .

نیلوفر هندی : گیاهی است از تیره ٔ نیلوفرهای آبی که گلهایی شبیه نیلوفر آبی معمولی دارد. برگها و گلهایش بر خلاف نیلوفر معمولی از سطح آب در حدود یک متر بالاتر قرار می گیرد. دوگونه ازاین گیاه شناخته شده است یک گونه ٔ آن که دارای گلهای زردرنگ است و خاص مناطق گرم آمریکای جنوبی است . گونه ٔ دیگر دارای گلهای سفید یا قرمز است و در مناطق گرم آسیا و اروپا می روید. دانه هایش ذخائر غذائی فراوان دارند و به باقلای مصری و الفول المصری موسومند.

نیلوفر باغی : گونه ای نیلوفر یا پیچک است که بیشتر به نام لبلاب موسوم است . این گیاه خودرو است و به سرعت تکثیر می یابد گلهایی به رنگ سفید یا گلی دارد و در اکثر نقاط ایران در مزارع و باغچه ها می روید و نموش هم سریع است .این گیاه اگر در زمینی بروید که نزدیکش گیاهی یا تکیه گاهی نباشد روی زمین می خزد، اما همین که به تکیه گاه یا گیاه دیگری رسید دور آن می پیچد و از آن بالا می رود. از برگهایش به عنوان سبزی آش استفاده می کنند، خوراک خوبی نیز برای دامها محسوب می شود. اما این گیاه زیان زیادی به مزارع خصوصاً مزارع غلات و کتان و شاهدانه می رساند چون از رشد آنها جلوگیری می کند. ریشه کن ساختن آن نیز دشوار است زیرا ریشه های نازکش در اعماق زمین فرومی رود و از هر تکه ٔ کوچک یک پیچک تازه می روید. نامهای دیگر این گیاه حشیشه ٔ مهبوله و لوایه و پیچک باغی و لبلاب و لبلاب صغیر و علیق و مداد و طربوش الغراب و قهقهه و لبینة و عصب صغیر و بور طخیله است .

نیلوفر پیچ هندی : گونه ای نیلوفر یا پیچک است که دارای ساقه های خزنده و برگهائی پوشیده از کرک و گلهائی به رنگهای زیبای ارغوانی یا بنفش یا سفیداست که به صورت خوشه مجتمع می باشند. منشاء اصلی این گیاه امریکای مرکزی است اما در شمال افریقا و فرانسه نیز کشت می شود. ریشه های متورم این گیاه دارای 40 درصد مواد نشاسته ای و 20 درصد قندهای مختلف و 4 درصد مواد پروتیدی است ، از این جهت مورد تغذیه قرار می گیرد و مانند سیب زمینی از آن استفاده می شود. در جنوب ایران به ویژه بلوچستان گونه هائی از این گیاه می روید که در زبان محلی آن را گجر لاهوری می نامند. نامهای دیگر این گیاه حب النیل و عجب و قرطم هندی و حسن الساعه وحب العجب و دمةالعشاق و مرچایی و زیرکی و عجب گیاه و چهارمرجه است .

نیلوفر صحرائی : یکی از گونه های نیلوفر باغی است که پایا است و ساقه ٔ بالارونده و پیچنده دارد و گلهایش سفیدرنگ است . بزرگی گلها بین 3 تا 4 سانتی متر است و در اکثر مزارع و بیابانها به حالت وحشی می روید. نامهای دیگرش : سکرجا و لبلاب کبیر و پیچک صحرائی و اقسیان و حبل المساکین و عشاق الشجر و عصب و بدسغان و بدشغان و بداسغان و بدشگان وبدسکان و کف الکلب و راحةالکلب است .

نیلوفر فرنگی :انواع نیلوفر که در عهد ناصرالدین شاه از اروپا به ایران آوردند. (فرهنگ فارسی معین ). نیلوفر در تداول امروزی قسمی پیچک است . گل آن چون شیپوری است به رنگ آبی سخت مطبوع یا سرخ کم رنگ و لطیف ، در نهایت صفا و طراوت که صبح زود باز شود و چند ساعت پس از زدن آفتاب بپژمرد. گل ازرق . آفتاب پرست . گل کبود. (یادداشت مؤلف ).

نیلوفر از اسپرغم هاست . (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). نیلوفر اسم فارسی است و کرنب الماء عبارت از اوست ، بیخش مانند زردک و ساقش نرم و طولش به قدر عمق آبها، برگش به سطح آب و ثمرش به قدر سیبی شبیه به قبه ٔ خشخاش و در آن تخمهای عریض سیاه و بالزوجت و گلش بیرون آب و اکثر او کبود و بعضی سرخ و آن هندی است و بعضی مایل به زردی و تیرگی و بعضی گویند که بری او نیز می باشد. (از تحفه ٔ حکیم مؤمن ). گلی است معروف که با آفتاب از آب سر برمی آورد و باز با آفتاب فرومی رود. (از برهان ). نبات او در مرغزارها و آب ها ایستاده بود و بعضی در آب پنهان باشد و باقی نبات او بر روی آب بود و گل او سفید بود شبیه به شکوفه ٔ سوسن و میان گل او زعفرانی بود. (از ترجمه ٔ صیدنه ٔ بیرونی ). آن را نینوفر نیز گویند، فارسی است ، و آن در آب ایستاده روید. (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). کلمه ای اعجمی است و گفته اند که مرکب از دو جزء است : «نیل » که بدان رنگرزی کنند و «فر» که به معنی پر و جناح است ، فکانه قیل : مجنح بنیل ، لان الورقة کانها مصبوغة بالجناحین . (از اقرب الموارد). نیلوفر دو قسم باشد آفتابی و ماهتابی ، آفتابی سرخ باشد به وقت طلوع آفتاب شکفته می شود و به هندی آن را کول گویند. دیگر ماهتابی و آن دو نوع است یکی سفید محض و دیگر سفید مایل به کبودی . این هر دو نوع به وقت شام شکفته می شود و در ادویه ٔ یونانیان همین را به کار برند. و خان آرزو در چراغ هدایت نوشته که نیلوفر سوای گل معروف است که درآب روید، گلی است دیگر که بیاره ٔ آن بر درخت دیگر پیچد و آن نیلی باشد. (از غیاث اللغات ). و رجوع به انجمن آرا و فرهنگ رشیدی شود.

/////////////

نیلوفر. لینوفر خوانند و بسریانی کرنب الماء و بیونانی نیمقا و حب وی حب العروس خوانند و گویند خلاف است و نیکوترین نیلوفر بغدادی است که گل وی آسمان‌گون بود و طبیعت آن سرد و تر است در دویم و سردی وی زیاده از سردی بنفشه بود و سردی وی گویند در سیم بود و بیخ وی با آب بر بهق طلا کنند نافع بود و نیلوفر ورمهای گرم را نافع بود و گل وی منوم بود و صداع گرم را سودمند بود و منع احتلام کند و شهوت باه را بشکند چون یک درم از وی با خشخاش بیاشامند منی ببندد و چون در آب بجوشانند و بر سر ریزند حرارت را ساکن کند و نیلوفر چنان مضر نبود بمعده که بنفشه و خوردن وی مضر بود بمثانه و مصلح وی نبات بود و بدل وی بنفشه یا ختمی سفید و اصل نیلوفر هندی حکم هروج داشته باشد و نیلوفر از ادویه قلبی بود وقتی‌که تعدیل آن بزعفران و دارچینی کنند

______________________________

صاحب مخزن الادویه می‌نویسد: نیلوفر بکسر نون و ضم لام معرب از نیلوپهل هندی است زیرا که نیل بزبان هندی بمعنی آب و پهل بمعنی ثمر است و بیونانی نمیقا و بعربی کرنب الماء و حب آن را حب العروس و بزبان بنکله سپلا و کوئین نامند و عربی آن را بمصر عرایس النیل گویند

ابو ریحان می‌نویسد: نیلوفر بلغت سریانی نیلوفرا گویند و بپارسی نیلوپر و بعضی نیلوپرک گویند

لاتین‌NYMPHAEA ALBA فرانسه‌GRAND NENUPHAR انگلیسی‌WATER LILY

اختیارات بدیعی

/////////

نیلوفر آبی

اشاره

به فارسی «نیلوفر» و «نیلوپر» و «نیلوبرگ» و به هندی «نیلوفل» و در کشمیر نیلوفر گفته می‌شود. در کتب طب سنتی نیز با نامهای نیلوفر و «کرنب الماء» و تخم آن را «حب العروس» ذکر می‌کنند. به فرانسوی‌Nenufar وNenuphar وLis d'eau و نوع مصری آن راNeruphar de Nil و به انگلیسی‌Nenuphar وWater lily می‌نامند.

گیاهی است از خانواده‌Nymphaeaceae نام علمی گونه‌های مختلف آن عبارت است از:

1. «نیلوفر سفید اروپایی» با گل سفید که به فرانسوی آن راNenupar blanc وLis d'eau و به انگلیسی‌Fragrant water lily وNymphaea alba of Europe گویند. نام علمی آن‌Nymphaea alba L . یاNymphaea odorata می‌باشد.

این‌گونه نیلوفر بومی شرق امریکاست و در هند در آبهای دریاچه‌های کشمیر و در اروپا و آسیا و سایر مناطق دنیا انتشار دارد. در ایران در شمال ایران بین رشت و لاهیجان در آبهای راکد می‌روید.

2. «نیلوفر زرد» یا «نیلوفر اصفر» که به فرانسوی‌Nenufar jaune وJaune des etangs و به انگلیسی‌Yellow water lily گفته می‌شود. نام علمی آن‌Nymphaea lutea L . یاNuphar luteum (L .) Sibth . می‌باشد. این‌گونه در آبهای سراب نیلوفر کرمانشاه دیده می‌شود.

به گونه‌ای از نیلوفر سفید مصری که به فرانسوی‌Nenuphar blancd'Egypte یا

معارف گیاهی، ج‌4، ص: 378

Nenufar de nil

نامیده می‌شودLotus نیز گفته می‌شود و آن راNymphaea lotus که همان‌Lotus egyptien است، می‌نامند.

گونه‌های دیگری با گل قرمز و گل سفید مایل به زرد نیز وجود دارد که در ایران کمتر دیده می‌شود و فقط در بعضی از باغها برای زینت وارد شده است. نوع گل قرمز آن راRed water lily به نام علمی‌Nymphaea rubra Roxb . و نوع گل زرد کوچک آن را به نام‌Pygmy water lily و به نام علمی‌Nymphaea tetragona می‌نامند.

مشخصات

نیلوفر آبی سفید و زرد گیاهی است چند ساله دارای بیخ یا ریشه نسبتا ضخیم.

برگهای آن بزرگ، مدوّر به رنگ سبز برّاق و زیبا که در سطح آبهای استخرها و سرابها و آبهای راکد به‌طور شناور می‌روید. و برگها دارای دمبرگ بلند است. گلهای نوع سفید آن سفید رنگ یا صورتی و نوع زرد آن به رنگ زرد تیره و درشت و روی برگها در سطح آب با دم گلی دراز ظاهر می‌شود. میوه آنها به صورت کپسول تخم‌مرغی شکل است شبیه کپسول خشخاش که در آن دانه‌های آردی نیلوفر قرار دارد. ریشه‌های ضخیم و دانه‌های نیلوفر آبی خوراکی است. تکثیر آنها از طریق تقسیم گیاه در بهار انجام می‌گیرد. نوع سفید آن به آفتاب زیاد احتیاج دارد ولی نوع زرد آن، سایه آفتاب یا تمام سایه را می‌پسندد ولی به هر حال در آفتاب هم گل می‌دهد.

ترکیبات شیمیایی

از نظر ترکیبات شیمیایی در نوع سفید نیلوفر(N .alba) آلکالوئید نوفارین 508] وجود دارد. از ریشه‌های خشک شده آن آلکالوئید نمفئین 509] گرفته می‌شود که در سیستم اعصاب مسمومیت ایجاد می‌کند. در ریشه آن علاوه بر آلکالوئید نمفئین چند ماده عامل قابض وجود دارد. در گلهای آن گلوکوزید قلبی

معارف گیاهی، ج‌4، ص: 379

نمفالین 510] مشخص شده است. در شکوفه‌های آن آلکالوئیدی مشابه نمفارین 511] یافت می‌شود که با مصرف آن در قورباغه و موش و خوک آزمایشگاهی و کبوتر ایجاد فلج مغزی 512] کرده و با مسموم کردن دستگاه هاضمه ایجاد مرگ نموده است. در گلها و ریشه‌های آن دو آلکالوئید وجود دارد که هر دوی آنها در حد مصرف مجاز، مسکّن درد و آرام‌کننده است. در ریشه‌های نیلوفر زرد 18 درصد نشاسته است و سایر موارد آن مشابه نیلوفر سفید است.

خواص- کاربرد

در هند: ریشه و ساقه آن قابض و کمی مخدّر است و در موارد اسهال خونی تجویز می‌شود. گلهای آن را برای کاهش نیروی جنسی مفرط می‌خورند. از دم کرده گلها و میوه آن برای بند آوردن اسهال و به عنوان معرق می‌خورند.

و اما طبق نظر حکمای طب سنتی ایران از نظر طبیعت گل نیلوفر آبی سرد و تر است و ریشه آن گرم و خشک و تخم آن سرد و خشک است و نیروی آن معمولا تا یک سال باقی می‌ماند. از نظر خواص معتقدند که گل آن مقوی دماغ است و تشنگی و حرارت را تسکین می‌دهد. بوئیدن گل آن برای تقویت دماغ مفید است. خواب‌آور می‌باشد و سردرد را تسکین می‌دهد و دماغ را تروتازه می‌نماید. خوردن گل آن نیز برای موارد فوق و همچنین برای رفع خشونت سینه و سرفه گرم مفید است و زخمهای داخلی را که در اثر خوردن داروهای گرم ایجاد شده باشد، التیام می‌بخشد. اگر گل نیلوفر آبی را همراه با زعفران و دارچین بخورند و با این روش سردی آن را تعدیل نمایند برای تقویت و رفع خفقان نافع است و اگر قدری از ریشه آن را در دهان نگهدارند ورمهای حلق را فرو می‌نشاند و برای دیفتری نافع است. خوردن گل یا ریشه آن طبق دستور با دوز مجاز اسهال مزمن را بند می‌آورد و برای زخم روده‌ها و کاهش سیلان اسپرم و فرونشاندن نیروی جنسی مؤثر است و از احتلام غیر ارادی جلوگیری می‌کند. خصوصا اگر مخلوط با شربت خشخاش خورده شود. خوردن گل آن به تنهایی و یا با دواهای مناسب و دم کرده‌های مناسب برای آبله و سرخجه و سرخک

معارف گیاهی، ج‌4، ص: 380

نافع است و اگر قبل از بروز بیماری خورده شود از بروز آن جلوگیری می‌کند و پیشگیری‌کننده است. و همچنین برای تسکین حرارت قلب و کبد و تبهای گرم حادّ مفید است. مضرّ مثانه است از این نظر باید با نبات و عسل خورده شود و مضرّ باه و نیروی جنسی است، از این نظر باید با انواع مغزهای گیاهی گرم و عسل خورده شود نظیر گردو و عسل. مقدار خوراک از گل آن تا 12 گرم و دم کرده تا 35 گرم. جانشین آن از نظر خواص بنفشه و یا بید و یا خطمی سفید است.

ریشه نیلوفر آبی برای اسهال مزمن و تحلیل ورم طحال و التیام زخم روده‌ها و قطع افراط در ترشح اسپرم مفید است. ضماد ریشه آن برای رفع درد معده و مقعد و مثانه و رفع ورم طحال و مقعد مفید است. مقدار خوراک از ریشه آن از 12- 4 گرم است. اسراف در خوردن آن نیروی جنسی را شدیدا کاهش می‌دهد.

تخم آن کاهش‌دهنده نیروی جنسی و قاطع ترشح اسپرم می‌باشد. و اگر چند بار خورده شود برای قطع ترشحات زیاد رطوبی رحم مفید است. ضماد تخم آن برای قطع خونریزی و رفع درد مثانه و جلوگیری از ترشحات زیاد عادت ماهیانه نافع است.

مقدار خوراک آن تا 12 گرم است.

شربت نیلوفر ملیّن است و برای سردرد گرم و تبهای گرم و تبهای صفراوی و سرفه و ذات الجنب و ذات الریه و خشونت سینه نافع است. برای تهیه آن در حدود 450 گرم نیلوفر تازه را گرفته در 2 کیلوگرم آب می‌خیسانند و پس از آن جوشانیده و مالیده و صاف می‌کنند و با 3 کیلوگرم قند سفید آن را جوشانیده قوام می‌آورند. اگر نیلوفر تازه نباشد مقدار کمتری در حدود نصف آن نیلوفر خشک مصرف می‌شود.

نیلوفر مصری

«نیلوفر مصری» یا «نیلوفر نیل»؛ در کتب طب سنتی با نام «بشنین» آمده است و در مصر آن را «عرایس النیل» هم می‌گویند. به فرانسوی‌Nenuphar de Nil یاLotus egyptien و به انگلیسی‌Water lily وEgyptian water lily گویند. گیاهی است از خانواده‌Nymphaeaceae دو گونه آن با نام علمی‌Nymphaea lotus وNymphaea caerulea شبیه سایر ارقام نیلوفر آبی است. معمولا وقتی که آفتاب طلوع می‌کند سر از آب بیرون می‌آورد و چون غروب شود منقبض شده و سر در آب فرو می‌برد. میوه آن نظیر سایر نیلوفرها کپسولی است شبیه کپسول خشخاش و کمی بزرگتر که دانه‌های آن در داخل کپسول قرار دارند. در مصر معمول است که این

معارف گیاهی، ج‌4، ص: 381

دانه‌ها را گرفته خشک کرده و به شکل آرد در می‌آورند و از آن نان تهیه می‌کنند.

ریشه آن ضخیم و متورم است و قسمت متورم آن را به‌طور خام یا پخته می‌خورند.

پس از پخته شدن زرد رنگ شبیه زرده تخم مرغ می‌باشد و کمی معطّر است.

خواص- کاربرد

ریشه متورم پخته آنکه معمولا با گوشت پخته می‌خورند مقوی معده است و برای قطع اسهال صفراوی و شکم روش نافع می‌باشد. اگر با شیر خورده شود سرفه را قطع می‌کند. روغن گل آن برای رفع درد سر گرم و جنون نافع است و شربت آن از نظر خواص شبیه شربت نیلوفر است. دانه‌های آن محلل ورم است و برای بواسیر نافع می‌باشد. چون برای مثانه مضّر است معمولا آن را با عسل باید خورد. مقدار خوراک آن تا 90 گرم می‌باشد.

مصرف انواع نیلوفرها باید با احتیاط و با نظارت پزشک انجام گیرد.

معارف گیاهی، ج‌4، ص: 382

نیلوفر آبی هندی

اشاره

به فارسی «نیلوفر آبی هندی» و «لاله مردابی» و در گیلان در شمال ایران «سعله باقلی» و به هندی «کانوال» می‌گویند. به فرانسوی‌Lotus sacre des hindoos وNelumbo وNelombo و میوه آن‌Feve d'Egypte و به انگلیسی‌East indian lotus وSacred lotus وHindoo lotus نامیده می‌شود. گیاهی است از خانواده‌Nymphaeaceae در بعضی مدارک آن را در خانواده‌Nelumbonaceae می‌نویسند. نام علمی آن:Nelumbo nucifera Gaertn . و مترادفهای آن‌Nelumbium speciosum Willd . وNelumbium nelumbo (L .) Druce . وNelumbium caspicum Etchw . می‌باشد.

مشخصات

نیلوفر هندی گیاهی است آبی چند ساله با برگهای به رنگ سبز فلزی، پهن دایره‌ای شکل با دمبرگ بسیار دراز ساقه مانند به طول 2- 1 متر. گلهای آن معطّر، پهن درشت به عرض 15- 10 سانتی‌متر به رنگ قرمز با کناره‌های صورتی و سفید که در تابستان ظاهر می‌شود. تکثیر آن با تقسیم ریشه و کاشت آن در بهار صورت می‌گیرد. از این گیاه ارقامی با گلهای زردرنگ و قرمز آتشین نیز وجود دارد. نیلوفر هندی به آفتاب کامل احتیاج دارد و در آب‌بندها و دریاچه‌ها و استخرهای کاملا آفتابی می‌روید.

هندوها معتقدند که بودا در مغز دانه یک نیلوفر هندی متولد شده و به همین دلیل است

معارف گیاهی، ج‌4، ص: 383

که این گیاه در چین و در هند از روزگاران کهن یک گیاه مقدس بوده است.

نیلوفر هندی بومی آسیاست و در سال 387 پس از میلاد به اروپا وارد و منتشر شده است. در مناطق مختلف آسیا و در چین و هند و ایران و سایر مناطق دنیا انتشار دارد. در ایران در شمال ایران در گیلان در آبهای راکد و آب‌بندها و استخرهای رشت و بین رشت و لاهیجان فراوان دیده می‌شود.

ترکیبات شیمیایی

از نظر خواص و ترکیبات شیمیایی در برگها و دمبرگ و دم گل شبیه ساقه نیلوفر هندی و همچنین در جنین دانه آن آلکالوئید نلومبین 513] یافت می‌شود.

در برگهای آن آلکالوئید نوسیفرین 514] و رومرین 515] و نورنوسیفرین 516] مشخص شده است. از برگهای تازه آن با عصاره‌گیری در حدود 1/ 0 درصد نلومبوزید[517] به دست می‌آید که کوئرسی‌تین 3- گلوکوگلوکورونید[518] است.]G .I .M .P ,S[

در گزارش بررسی‌های شیمیایی دیگری که روا تهیه کرده آمده است که در گیاه مواد گلوسید، نشاسته، آسپاراژین، چربی، نلومبین و ویتامین‌C وجود دارد و در گرد ساقه‌های زیرزمینی یا ریزوم گیاه سوکروز [تاکاهاشی یوکویاما]. و رافینوز[519] و استاچیوز [کیتاهارا]. یافت می‌شود. بررسی‌های [تومیتا و دیگران**] نشان می‌دهد که آلکالوئیدهای گیاه در برگها، دمبرگها و لپه‌های دانه‌های آن وجود دارد ولی در ریشه و ساقه زیرزمینی آن آلکالوئید یافت نمی‌شود. آلکالوئیدهایی که از نیلوفر هندی جدا شده است، عبارت‌اند از: نوسیفرین، رومرین، و نورنوسیفرین. در مورد آلکالوئید نلومبین اشاره شده است که سمّی می‌باشد [چیو، کاریونه و کیمورا].

معارف گیاهی، ج‌4، ص: 384

خواص- کاربرد

روا محقق و دانشمند در مورد خواص نیلوفر هندی چنین می‌نویسد: «به‌طور کلی قسمتهای مختلف گیاه از جمله گره‌های ریشه، برگها، ساقه‌ها یا دم گل و دمبرگها و گلها، گلبرگها، پرچم یا آلات نر گل و میوه و دانه آن به عنوان مقوی و تونیک و برای معالجه اسهال، قطع احتلام در شب و احتلامهای غیر ارادی مفید است.» سایر محققان برای قسمتهای مختلف اندام گیاه جداگانه خواصی ذکر کرده‌اند. در ساقه‌های زیرزمینی جوانتر و در لپه‌های دانه گیاه نوعی نشاسته مغذی و مقوی شبیه آروروت وجود دارد که آن را در آب جوشانیده و به صورت فرنی رقیق برای معالجه اسهال ساده و اسهال خونی به بیماران می‌دهند [استوارت، هوپر و هین . (در مورد آروروت به قسمت گندم در جلد اول مراجعه فرمایید). برگ، گلبرگها، میله‌های مادگی گل و قسمت اسفنجی بدون دانه میوه و همچنین جنین دانه و ساقه‌های زیرزمینی با ریشه‌های آن همه دارای خاصیت بند آوردن خون می‌باشند. به علاوه ریشه‌های آن قابض، خنک‌کننده و مبرّد است و برای خون مفید می‌باشد و برای معالجه و قطع خروج خون و اخلاط خونی از ریه همراه با سرفه، قطع احتلام شب، معالجه وجود خون در ادرار و قطع خونروی از رحم یا روده و شکم [چونگ یائوچی ، ناراحتی‌های ریه‌ها، ذات الریه و سرفه مفید است [لوئی . به علاوه برای آفتابزدگی [هو].، ترشح زیاد و مفرط عادت ماهیانه [می‌نات ، اسهال خونی و وبا [فوکود] اثر مفید دارد.

جنین دانه نیز برای معالجه وبا [جومل . و ترشح غیر ارادی اسپرم [استوارت مفید است. اگر مقداری از آن خورده شود خواب را زیاد می‌کند [فوکود]. دانه آن جریان گردش خون را تنظیم و تسریع کرده و برای افزایش نیروی جنسی و مردانگی نافع است. از دانه آن برای معالجه ترشحات سفید مفرط مهبل و سوزاک تجویز می‌شود [استوارت . برای عرق کردن در شب و عصبانیت و کم خوابی [لوئی . و ناراحتی‌های زنانگی نیز مفید است. به علاوه تشنگی را فرو می‌نشاند و ضد قی می‌باشد [چیو].

برگهای گیاه برای رفع ناراحتی‌های پس از زایمان یا دوره نفاس یعنی 42 روز پس از زایمان مفید می‌باشد [استوارت و ایشی دویا]. برگهای آن ضد تب و پادزهر مسمومیتهای قارچی است [استوارت . گلهای آن قابض است [گررو]، تب‌بر و ضد وبا می‌باشد [می‌نات .

معارف گیاهی، ج‌4، ص: 385

در کامبوج از دم کرده ریشه نیلوفر هندی به صورت چای برای رفع ترشحات مفرط عادت ماهیانه استفاده می‌شود. در هند گلها و گل‌برگهای آن را کوبیده و له کرده در موارد سیفیلیس به کار می‌برند و از دانه آن به عنوان یک داروی مبرّد و خنک‌کننده علاوه بر موارد فوق برای بیماری‌های پوست و جذام نیز مصرف می‌شود.

نیلوفر هندی دارای آلکالوئید سمّی است و مصرف آن باید در حد مجاز و با نظارت پزشک متخصص انجام گیرد.

توضیح: توجه شود که نیلوفر هندی که گل آن قرمز است و نامهای علمی آن در این بخش آمده است و نیلوفر قرمز آبی که نام آن به انگلیسی‌Red water lily و نام علمعلمی آن‌Nymphaea rubra می‌باشد و مشخصات و خواص آن در بخش نیلوفر آبی در این کتاب ذکر شده، دو نوع نیلوفر متفاوت هستند و فقط رنگ گلهای آنها ممکن است یکسان باشد.

معارف گیاهی، ج‌4، ص: 386

//////////////

نیلوفر:

به لغت سریانی او را «نیلوفرا» گویند و به پارسی «نیلوپر» گویند و بعضی

یادگار، در دانش پزشکی و داروسازی، متن، ص: 378

«نیلوپرک» گویند و چنین گویند که نبات «نیلوفر» و «خیری» و نباتی که او را «ورد الشمس» و «ورد المحوس» گویند. (صیدنه ص 700). لینوفر خوانند و به سریانی کرنب الماء و به یونانی نیمقا و حب وی حب العروس خوانند و گویند خلاف است و نیکوترین نیلوفر بغدادی است که گل وی آسمان‌گون است. (اختیارات ص 440).

نیلوفر معرب از نیلوپهل هندی است، زیرا که نیل به زبان هندی به معنی آب و پهل به معنی ثمر است و به یونانی نمیقا و به عربی کرنب الماء و حب آن را حب العروس و به زبان بنگله سپلا و کوئین نامند و عربی آن را به مصر عرایس النیل گویند. (مخزن ص 879).

یادگار

//////////////

النيلوفرية أو زنابق الماء (الاسم العلمي:Nymphaeaceae) (بالإنجليزية: Water Lilies) هي فصيلة من النباتات تتبع رتبة النيلوفريات من صف كاسيات البذور [2][3][4][5][6] .

تعيش هذه النباتات في المسطحات المائية، بحيث تكون جذورها مثبتة في التربة، وتطفو أوراقها وأزهارها فوق سطح الماء. كذلك، تتميز معظم أوراق زنابق الماء بكونها مستديرة في الشكل، ذات شق شعاعي، بينما تكون في بعضها مستديرة بشكل تام. إلى جانب ما سبق، لبعض أزهار زنبق الماء رائحة عطرية مميزة. كثيراً ما يعمم هذا الاسم على نبات اللوتس، لوجود تشابه كبر بينهما، إلا أن أزهار نباتات اللوتس تكون دائرية، بينما أزهار نبات زنبق الماء تكون في العادة دائرية مدببة في أطرافها. كما أن سنفة البذور تكون بارزة في نبات اللوتس.

تصنيف[عدل]

أسرة النوفاراوات

النوفار

أسرة النيلوفراوات

النيلوفر

أنظر أيضاً[عدل]

النيلومبية

اللوتس

نباتات تعرف بإسم لوتس

مراجع[عدل]

^ تعديل القيمة في ويكي بيانات"معرف Nymphaeaceae في موسوعة الحياة". eol.org. اطلع عليه بتاريخ 30 يونيو 2016.

^ موقع زيبكودزو (بالإنكليزية) Zipcodezoo فصيلة النيلوفرية تاريخ الولوج 21 أبريل 2013

^ نظام المعلومات التصنيفية المتكامل (بالإنكليزية) ITIS فصيلة النيلوفرية تاريخ الولوج 21 أبريل 2013

^ المركز الوطني للمعلومات التقنية الحيوية (بالإنكليزية) NCBI فصيلة النيلوفرية تاريخ الولوج 21 أبريل 2013

^ موقع تاكسونوميكون (بالإنكليزية) Taxonomicon فصيلة النيلوفرية تاريخ الولوج 21 أبريل 2013

^ موقع لائحة النباتات (بالإنكليزية) The Plant List فصيلة النيلوفرية تاريخ الولوج 21 أبريل 2013

///////////////

به پنجابی اپسرا:

اپسرا پھلوالے بوٹیاں دا اک ٹبر اے۔ ایہناں دے 5 ٹوکرے تے 70 ونڈاں نیں۔ ایہ دنیا دے گرم ٹراپیکی تھانواں تے پانی وچ ہوندے نیں۔ ایہ اتلے زمینی انگ دے نیں تے دو ونڈاں دکھنی امریکہ وچ ہوندیاں نیں۔ ایہدے بوٹیاں دیاں جڑاں پانی دے تھلے مٹی وج ہوندیاں نیں پر پتے تے پھل پانی دی پدھر تے تردے نیں۔ ایہناں دے پتے گول ہوندے نیں۔ ایہ اک نکا ٹبر اے جیدے وچ تن توں جھے ٹوکرے نیں تے 70 دے نیڑے ونڈاں نیں۔ ایس دا اک بوٹا نیل کنول بنگلہ دیش تے سری لنکا دا قومی پھل اے۔

////////////////

به عبری:

נוּפָריים (שם מדעי: Nymphaeaceae) היא משפחה של צמחים דו־פסיגיים רב־שנתיים הנפוצה באזורים חמים או ממוזגים בכל רחבי העולם. זו משפחה של צמחים הגדלים במקווי מים מתוקים או מעט מלוחים, כאשר שורשיהם חבויים בקרקעית. הפרחים בודדים, לרוב גדולים ויפים. עלי הכותרת מעט קשיחים ומותאמים להאבקה על ידי חיפושיות. העלים בעלי פטוטרת ארוכה ולרוב צפים על־פני המים, אך לעתים נדירות גם מורמים מעליהם או נמצאים מתחת לפני המים.

הנופריים קרובים במובנים אחדים לחד־פסיגיים. כך, למשל, צרורות הרקמה המובילה (הצינורות) אינם ערוכים בטבעת, אלא פזורים בגבעול, ובתוך הצרורות חסר קמביום. מאפיין זה מעיד על גילה העתיק של המשפחה, ואכן היא בין העתיקות שבמערכת בעלי הפרחים. למעשה, היא שייכת לקבוצת הדו־פסיגיים קדומים.

בארץ משפחת הנופריים מיוצגת על ידי שלושה מינים:הנימפאה הלבנה, הנימפאה התכולה והנופר הצהוב. ייבוש נרחב של הביצות בשנות החמישים והשישים צימצם מאוד את בתי הגידול הטבעיים שלהם, וכיום כולם הוכרזו כצמחים מוגנים.

به کردی:

Famîleya nîlûferan, famîleya hengkujan (Nymphaeaceae) famîleyeke riwekan e. Di koma nîlûferan (Nymphaeales) de cih digire. 58 heya 75 cureyên vê malbatê di bin şeş cinsan de tên parvekirin. Li seranser erdê kêm-zêde digihên.

//////////////

به آذری:

Suzanbağı (lat. Nymphaeaceae) — ikiləpəlilərə ai bitki fəsiləsi.

Çoxillik, kökümsovlu su bitkiləridir.

Su üzərində üzən saplaqlı yarpaqları növbəli düzülür. İkicinsiyyətli iri (diametri 35 sm-dək) çiçəkləri tək-tək yerləşir.

Arktikada, Antarktikada səpra və hündür dağlardan başqa hər yerdə bitən 4 cinsi (60-dək növü) məlumdur.

Evriala və viktoriya cinsini xüsusi fəsiləyə - Euryalaceae fəsiləsinə ayırırlar. Bəzən kabomboları, şanagülləkimiləri və Barclayaceae-nı suzanbağı fəsiləsinə aid edirlər

/////////////////

به ترکی:

Nilüfergiller (Nymphaeaceae), Nymphaeales takımına ait genellikle sucul bitkileri kapsayan bir çiçekli bitkiler familyasıdır.

Tatlı sularda yayılmış rizomlu sucul bitkilerdir. Çok yıllık otsudurlar, rizomları ile suyun tabanına tutunurlar.

////////////////

Nymphaeaceae

From Wikipedia, the free encyclopedia

Nymphaeaceae Temporal range: 130–0 Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N Early Cretaceous - Recent

Giant water lily sprouting a flower
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
Clade:	Angiosperms
Order:	Nymphaeales
Family:	Nymphaeaceae Salisb.^[1]
Genera
· Barclaya · Euryale · Nuphar · Nymphaea · Victoria

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Water_Lily_in_Hyderabad.jpg/170px-Water_Lily_in_Hyderabad.jpg

Cultivar of Nymphaea in flower

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Victoria_cruziana_flower.jpg/220px-Victoria_cruziana_flower.jpg

Flower of Victoria amazonica, giant water lily of the Amazon basin

Nymphaeaceae /ˌnɪmfiːˈeɪsiː/ is a family of flowering plants.

Members of this family are commonly called water lilies and live as rhizomatous aquatic herbs in temperate and tropical climates around the world. The family contains five genera with about 70 known species (Christenhusz & Byng 2016 ^[2]). Water lilies are rooted in soil in bodies of water, with leaves andflowers floating on or emergent from the surface. The leaves are round, with a radial notch in Nymphaeaand Nuphar, but fully circular in Victoria and Euryale.

Water lilies are a well studied clade of plants because their large flowers with multiple unspecialized parts were initially considered to represent the floral pattern of the earliest flowering plants, and later genetic studies confirmed their evolutionary position as basal angiosperms. Analyses of floral morphology and molecular characteristics and comparisons with a sister taxon, the family Cabombaceae, indicate, however, that the flowers of extant water lilies with the most floral parts are more derived than the genera with fewer floral parts. Genera with more floral parts, Nuphar, Nymphaea, Victoria, have a beetle pollination syndrome, while genera with fewer parts are pollinated by flies or bees, or are self- or wind-pollinated.^[3] Thus, the large number of relatively unspecialized floral organs in the Nymphaeaceae is not an ancestral condition for the clade.

Horticulturally water lilies have been hybridized for temperate gardens since the nineteenth century, and the hybrids are divided into three groups: hardy, night-blooming tropical, and day-blooming tropical water lilies. Hardy water lilies are hybrids of Nymphaea species from the subgenus Castalia; night-blooming tropical water lilies are developed from the subgenus Lotos; and the day-blooming tropical plants arise from hybridization of plants of the subgenus Brachyceras.^[4][5]

Contents

[show]

Description[edit]

This section does not cite any sources. Please help improve this section by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed. (March 2015) (Learn how and when to remove this template message)

The Nymphaeaceae are aquatic, rhizomatous herbs. The family is further characterized by scattered vascular bundles in the stems, and frequent presence of latex, usually with distinct, stellate-branched sclereids projecting into the air canals. Hairs are simple, usually producing mucilage (slime). Leaves are alternate and spiral, opposite or occasionally whorled, simple, peltate or nearly so, entire to toothed or dissected, short to longpetiolate), with blade submerged, floating or emergent, with palmate to pinnate venation. Stipules are either present or absent. Flowers are solitary, bisexual, radial, with a long pedicel and usually floating or raised above the surface of the water, with girdling vascular bundles in receptacle. Sepals are 4-12, distinct to connate,imbricate, and often petal-like. Petals lacks or 8 to numerous, inconspicuous to showy, often intergrading withstamens. Stamens are 3 to numerous, the innermost sometimes represented by staminodes. Filaments are distinct, free or adnate to petaloid staminodes, slender and well differentiated from anthers to laminar and poorly differentiated from anthers; pollen grains usually monosulcate or lacking apertures. Carpels are 3 to numerous, distinct or connate. Fruit is an aggregate of nuts, a berry, or an irregularly dehiscent fleshy capsule. Seeds are often arillate, more or less lacking sperm.

Taxonomy[edit]

Nymphaeaceae has been investigated systematically for decades because botanists considered their floral morphology to represent one of the earliest groups of angiosperms.^[3] Modern genetic analyses by the Angiosperm Phylogeny Group researchers has confirmed its basal position among flowering plants.^[1][6][7] In addition, the Nymphaeaceae are more genetically diverse and geographically dispersed than other basal angiosperms.^[8][9] Nymphaeaceae is placed in the order Nymphaeales, which is the second diverging group of angiosperms after Amborella in the most widely accepted flowering plant classification system, APG III system.^[1][6][7]

Nymphaeaceae is a small family of three to six genera: Barclaya, Euryale, Nuphar, Nymphaea, Ondineaand Victoria. The genus Barclaya is sometimes given rank as its own family, Barclayaceae, on the basis of an extended perianth tube (combined sepals and petals) arising from the top of the ovary and bystamens that are joined in the base. However. molecular phylogenetic work includes it in Nymphaeaceae.^[10] The genus Ondinea has recently been shown to be a morphologically aberrant species of Nymphaea, and is now included in this genus.^[11] The genera Euryale, of far east Asia, and Victoria, from South America, are closely related despite their geographic distance, but their relationship toward Nymphaea need further studies.^[12][13][14]

The sacred lotus was once thought to be a water-lily, but is now recognized to be a highly modified eudicot in its own family Nelumbonaceae of the order Proteales.

As invasive species[edit]

The beautiful nature of water lilies has led to their widespread use as ornamental plants. The Mexican water lily, native to the gulf coast of North America, is planted throughout the continent. It has escaped from cultivation and become invasive in some areas, such as California's San Joaquin Valley. It can infest slow moving bodies of water and is difficult to eradicate. Populations can be controlled by cutting top growth. Herbicides can also be used to control populations using glyphosate and fluridone.^[15]

Symbolism[edit]

The white water lily is the national flower of Bangladesh and State flower for Andhra Pradesh, India. The blue waterlily is the national flower of Sri Lanka. It is also the birth flower for July.

Lily pads, also known as Seeblätter, are a charge in Northern European heraldry, often coloured red (gules), and appear on the flag of Frieslandand the coat of arms of Denmark (in the latter case often replaced by red hearts).

The water-lily has a special place in Sangam literature and Tamil poetics, where it is considered symbolic of the grief of separation; it is considered to evoke imagery of the sunset, the seashore and the shark.

In visual arts[edit]

Water lilies were depicted by the French artist Claude Monet (1840–1926) in a series of paintings.