یشم . [ ی َ ](اِ) نام
سنگی قیمتی که از چین یا هند می آورند و گویند هرکه آن را با خود داشته باشد از آفت
برق ایمن خواهد بود. (برهان ) (از فرهنگ جهانگیری ) (ناظم الاطباء). سنگی قیمتی که
مایل به سبزی باشد. (غیاث ). سنگ یشم از رودهای ختن خیزد. (حدود العالم ). یشم که آن
را یشب هم خوانند، سنگی است معدنی ، بهترین آن زیتی و سپس سفید و آنگاه زرد است و آن
را خواصی است . (از تاج العروس ). سنگی است سبزرنگ معدنی و گفته اند در حوالی ختن رودخانه
ای است که آب آن بدانجا می رود و یشم در آنجا بهم رسد و در جایی دیگر پیدا نمی شود
و یشم را هفت رنگ است ، زیتی بهترین رنگهاست و حکما آن را در جزو جوهریات شمرده اند
و مبارک دانند. در ختا معتبر است و بزرگان آنجا بی کمر یشم نباشند و حکاکی خوب بر یشم
می کنند و گویند یشم را دافع طاعون و صاعقه دانند، چه در آن ولایت صاعقه بسیار می شود
و لهذا یشم معتبر شده است . گویند دافع برص و بهق و خفقان و بواسیر است و معرب آن یشب
است . (انجمن آرا) (آنندراج ). یکی از گونه های عقیق که دارای رنگ دودی مایل به سفید
است . از این سنگ گاهی در جواهرسازی و ساختن زینت آلات استفاده می کنند. یشب . یشپ
. یشف . یصم . یصب . حجر حبشی . حجرالیشب . سنگ یاسم . سنگ چشم . (از یادداشت مؤلف
)
/////////////////
حجر الیشب
حجر الشیف نیز خوانند و اهل مشرق بوقلمون
نیز خوانند و بیونانی اسطرنوس و آن معنی کوکبی بود نوعی از وی طرمنیون خوانند و آن
چند رنگ بود و بهترین آن سبز بود معده را نافع است بغایت جالینوس گوید اگر قلاده از
وی بسازند که موازی معده بود و دور گردن اویزند معده را قوت دهد دیسقوریدوس گوید بر
ران بستن جهت دشوار زادن و بر بازو بستن جهت تقویت بغایت نیکو بود
اختیارات بدیعی
///////////////
یَشم یکی از سنگ‌های
بهادار و سنگی سیلیسی است که معمولاً به رنگ قرمز، زرد، قهوه‌ای یا سبز است. گونه آبی
آن کم‌یاب است.[۱]
یشم صیقل‌خورده،
2.5 سانتی‌متر.
یشم در ادبیات فارسی[ویرایش]
در اشعار و حکایات زیادی
در متون ادبی فارسی به سنگ یشم اشاره شده است:
به دشت شاه بهار آمد
[مسعود] با تکلفی سخت عظیم از پیلان و خیلستان چنانکه سی اسب با شاخ‌های مرصع به جواهر
و پیروزه و یشم.[۲]
انگشتری یشم داشت بیرون
کشید و گفت این انگشتری خداوند سلطان است.[۳]
مزاج و طبع هوا گرم
ونرم شد، نه شِگفت
اگر بزاید از یشم و
مرمر، آتش و آب.[۴]
یشم صیقل‌نخورده.
منابع[ویرایش]
پرش به بالا ↑ Wikipedia contributors, "Jasper," Wikipedia, The Free
Encyclopedia,
http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:Cite&page=Jasper&id=313973791
//////////////////
به پنجابی جیسپر:
جیسپر سلیکان ڈائیآکسائیڈ
دی اک ونڈ اے۔
////////////////////
به عبری:
יָשְׁפֵה, האבן השלישית בטור הרביעי בחושן הכהן הגדול, והיא מיוחסת לשבט בנימין.
//////////////
به آذری یِشِم:
Yəşəm kvars və ya xalsedonla sementləşmiş mikroskopik kvars dənələrindən
ibarət bərk süxurdur.Tərkibində böyük miqdarda dəmir, alüminium, kalsium oksidlərinin
və həmçinin qranat, xlorit, epidot kimi mineral qarışılqların olması ona çx
müxtəlif rənglər verir.Yəşəmin ən yaxşı növlərindən istənilən rəng və çarlara
rast gəlinir.Görkəmli mineroloq – alim A.Y.Fersman bu daş haqqında belə
yazmışdır: “Mən öz rəng zənginliyinə görə yəşəm qədər fərqlənən ikinci bir
mineralk növü tanımıram ; təmiz göy rəngdən başqa , yəşəmdə bütün rəng
çalarları var və onlar birləşərək nağılvari mənzərə yaradır” Çinlilər yəşəmi
ilahiləşdirmişlər.Yəşəmlər qədim dənizlərin dibində, sualtı bazalt-liparit
vulkanlatının yaxınlığında əmələ gəlmidir. Qərbi Avropa ölkələrində yəşəmdən bəzık
daşı kimi XV-XVİ əsrlərdə istifadə etmişlər.Rusiyada I Pyotr dövründə filiz
bilicilərini yəşəm arxasınca Urala, ya da Sibir göndərirdilərXVIII əsrdə Urala
Orsk şəhəri yaxınlığında Polkovnik dağında müstəsna dərəcədə gözəl, ala-bəzək yəşəm
daşları tapıldı.Bəzək əqiqlərinin ehtiyatı praktiki olaraq tükənməzdir.Bu ,
planetimizdə ən geniş yayılmış süxurlardandır. Rusdiyada , təkcə Uralda 250-dən
çox yataq məlumdur.Burada onlar Qütb Uralından Qazaxıstana qədər eni 50 km
zolaq şəklində uzanan ərazidə rast gəlir.
/////////////
به ترکس یِشیم:
Kuvars grubundan bir silis mineralidir. Doğada kırmızı, yeşil,
kahverengi ve sarı renkleri vardır. Bileşiminde bulunan hematit,ona rengini
verir ve bu renkler, dağılımlarına göre: Okyanus, dalmaçya, hayalet, kırmızı
gibi adlarla anılırlar. Kırmızı noktalar serpiştirilmiş haline kantaşı ya da
heliotrop denen yeşim (jasp) taşı, Eski Roma'da yüzük taşlarında kullanılırdı.
Sertliği 7'dir.
///////////////
به ایغوری قاشتیشی:
قاشتېشى بولسا مىنېرال
/////////////
Jasper
From Wikipedia, the free encyclopedia
For other uses, see Jasper
(disambiguation).
Jasper outcrop, Bucegi Mountains, Romania
Jasper, an aggregate of
microgranular quartz and/or chalcedony and other mineral phases,[1][2]is an opaque,[3] impure variety of silica, usually red, yellow, brown or green in
color; and rarelyblue. The common red color is due to iron(III) inclusions.
The mineral aggregate breaks with a smooth surface and is used for
ornamentation or as a gemstone. It can be
highly polished and is used for vases, seals, and snuff boxes. The specific gravity of jasper is typically
2.5 to 2.9.[4]Along with heliotrope
(bloodstone), jasper (green with red spots) is one of the
traditionalbirthstones for March. Jaspilite is a banded iron formation rock
that often has distinctive bands of jasper.
Contents
.jpg)
Goat-headed basket carved from red jasper.
Russian, late 19th century, Kremlin Armoury
The
name means "spotted or speckled stone", and is derived via Old French jaspre (variant of Anglo-Norman jaspe)
and Latin iaspidem (nom. iaspis))
from Greek ἴασπις iaspis,
(feminine noun)[6] from an oriental
language (cf. Hebrew יושפה yushphah, Akkadian yashupu).[7]
Green
jasper was used to make bow drills in Mehrgarh between 4th and 5th millennium
BC.[8] Jasper is known to
have been a favorite gem in the ancient world; its name can be traced back in Arabic, Persian, Hebrew, Assyrian, Greek and Latin.[9] On Minoan Crete,
jasper was carved to produce seals circa 1800 BC, as evidenced by
archaeological recoveries at the palace of Knossos.[10]
Although
the term jasper is now restricted to opaque quartz, the ancient iaspis was
a stone of considerable translucency including nephrite.[2] The jasper of
antiquity was in many cases distinctly green, for it is often compared to the emerald and other green objects. Jasper
is referred to in theNibelungenlied as
being clear and green. The jasper of the ancients probably included stones
which would now be classed as chalcedony, and the emerald-like jasper may
have been akin to the modernchrysoprase. The
Hebrew word yushphah may have designated a green jasper.[11] Flinders Petriesuggested that the odem,
the first stone on the High Priest's breastplate, was a red jasper, whilsttarshish,
the tenth stone, may have been a yellow jasper.[12]
 |
This section needs additional citations for verification. Please
helpimprove this article by adding citations to reliable sources.
Unsourced material may be challenged and removed. (November 2014) (Learn
how and when to remove this template message)
|
Jasper
is an opaque rock
of virtually any color stemming from the mineral content of the original
sediments or ash. Patterns arise during the consolidation process forming flow
and depositional patterns in the original silica rich sediment or volcanic ash. Hydrothermal
circulation is generally thought to be required in the
formation of jasper.[citation needed]
Jasper
can be modified by the diffusion of minerals along discontinuities providing
the appearance of vegetative growth, i.e., dendritic.
The original materials are often fractured and/or distorted, after deposition,
into myriad beautiful patterns which are to be later filled with other colorful
minerals. Weathering, with time, will create intensely colored superficial
rinds.
The
classification and naming of jasper varieties presents a challenge.[13] Terms attributed to
various well-defined materials includes the geographic locality where it is
found, sometimes quite restricted such as "Bruneau" (a canyon) and
"Lahontan" (a lake), rivers and even individual mountains, many are
fanciful such as "forest fire" or "rainbow", while others
are descriptive such as "autumn" or "porcelain". A few are
designated by the place of origin such as a brown Egyptian or red African.
Picture
jaspers exhibit combinations of patterns (such as banding from flow or
depositional patterns (from water or wind), dendritic or color variations)
resulting in what appear to be scenes or images, on a cut section. Diffusion
from a center produces a distinctive orbicularappearance, i.e., leopard skin
jasper, or linear banding from a fracture as seen in leisegang jasper. Healed,
fragmented rock producesbrecciated (broken)
jasper. While these "picture jaspers" can be found all over the
world, specific colors or patterns are unique based upon the geographic region
from which they originate. Oregon's biggs jasper and bruneau jasper from
Bruneau Canyon near theBruneau River in Idaho are
known as particularly fine examples. Other examples can be seen at Llanddwyn Island in Wales.[14]
The
term basanite has occasionally been used to refer to a variety
of jasper, a black flinty or cherty jasper
found in several New England states of the US. Such varieties of jasper are
also informally known as lydian stone or lydite and
have been used as touchstones in
testing the purity of precious metal alloys.[15]
|
Varieties of jasper
|
||||||||||
|
2.
^ Jump up to:a b Kostov,
R. I. 2010. Review on the mineralogical systematics of jasper and related rocks.
– Archaeometry Workshop, 7, 3, 209-213. PDF
8.
Jump up^ Kulke, Hermann; Rothermund, Dietmar (2004). A
History of India. Routledge. p. 22. ISBN 0-415-32920-5.
11.
Jump up^ 
One or more of the
preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Frederick William
Rudler (1911). "Jasper".
In Chisholm, Hugh. Encyclopædia
Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.
One or more of the
preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Frederick William
Rudler (1911). "Jasper".
In Chisholm, Hugh. Encyclopædia
Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.
14.
Jump up^ Jasper Gemological Information -
International Gem Society (IGS) Retrieved 16 January, 2015
 |
Wikimedia Commons has media
related to Jasper.
|
·
Chert
