رمان بری
که مض نامند بضاد معجمه
ماهیت آن
حکیم میر محمد مؤمن در تحفه نوشته که ثمر آن حب القلقل است و حکیم
میر عبد الحمید در حاشیۀ تحفه نوشته که در حوالی کورکهه پور از بلاد هند سرکار صوبۀ
اود کثیر الوجود است سه چهار برک از زمین برآمده کل می کند و کل آن شبیه بکل انار و
برک آن مانند برک کاسنی و اصلا چوب ندارد و ثمر آن شبیه بانار و بزرکی انار متوسطی
و طعم آن شیرین در زمین می رسد و خستۀ آن بزرک
افعال و خواص آن
ضماد بیخ آن با مساوی آن صبر سقوطری و طین ارمنی جهت ضربه و سقطه
مجرب درد و سه دفع وجع آن را زائل می کرداند
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
/////////
رمان البر. [ رُم ْما نُل ْ ب َرر ] (ع
اِ مرکب ) رمان بری . درختی است که به درخت انار ماند و کوچکتر از او، حب قلقل دانه
ٔ وی است و مغاث بیخ اوست . (الفاظ
الادویه ). جلنار ذکر. (تذکره ٔ داود ضریر انطاکی ). رجوع به حب القلقل شود.
- حب القلقل . [ ح َب ْ بُل ْ ق
ِ ق ِ ] (ع اِ مرکب ) ۞ اناردانه ٔ دشتی . تخم انار کوهی است . (نزهةالقلوب حمداﷲ مستوفی
). قلقلان . قلاقل . تخم انار دشتی . دانه ٔ قلقل . صاحب اختیارات گوید: بزر رمان
بریست بپارسی ناردانه ٔ دشتی خوانند و مغاث بیخ و یست و بمقدار نزدیک به لوبیا بود و در
طعم وی اندک تلخی بودو خوشبوی بود و به لون سفیدتر بود طبیعت وی گرم و تر بود در دویم
و گویند خشک بود و قوة بدنهاء مرخی بدهد و فربهی آورد چون کنجد و عسل طبرزد اضافه کنند
باه را زیاده کند و بریان کرده نیکوتر بود اما مصدع بودو مصلح وی روغن گل و سرکه بود
و اگر بسیار خورند هیضه آرد و معده را بگزد و بهتر آن بود که با قند یا عسل بخورند
و بدل آن تودری سفید و چهار دانگ وزن آن مغز تخم خیار و نیم وزن آن ابهل بود و گویند
بدل آن مغاث و به وزن آن حب صنوبر بود. و رجوع به قلقل شود.
- مض . [ م َ ] (ع اِ) رمان البر.
(بحر الجواهر) (یادداشت مؤلف ). رمان البر و میوه ٔ آن حب الفلفل [ کذا ] است .
(تذکره ٔ داوود ضریر انطاکی ). به ضاد
معجمه ، رمان البر است و ثمرش حب القلقل . (از تحفه ٔ حکیم مؤمن ). و رجوع به حب القلقل شود.
/////////////
19 (142). حب القلقل[1]، (قُلقُل) habb ul-qilqil (qulqul) ، دانه‌های Cassia tora (کاسیای بدبو). در سنسکریت، prapunāda ، prapunāta ، prapumnāla ، tubarīçimba ؛ در
سینهالی petitora (که در هندوچین، چین و ژاپن نیز کشت می‌شود:
Perrot and Hurrier, p. 146; Stuart, p. 96؛ در
ژاپنی، ebisu-gusa).
بهشناخت دو سویه ایران و چین باستان 0ساینو-ایرانیکا)
///////////////
حب القلقل
اشاره
دانه گیاهی است که به فارسی در برخی کتب
«انار دانه دشتی» نوشته شده و در کتب طب سنتی با نامهای «حب القلقل» و «حب القلاقل»
آمده است. گیاه آن را در کتب طب سنتی «مض» و قلقل» و «رمّان برّی» ذکر می‌کنند. به
فرانسوی دانه گیاه را *Semence de casse carree
و به انگلیسی Oval laeved cassiaseed و گیاه را به فرانسویCassier sauvage و به انگلیسی**Wild senna نامند. گیاهی است
از خانوادهLeguminosae
نام علمی آنCassia tora L . و مترادف آن Cassia obtusifolia L*** . می‌باشد.
توضیح: گیاه‌شناسان هندی دو نام فوق را
نامهای مترادف یک گیاه ذکر می‌کنند ولی گیاه‌شناسان امریکایی دو نام فوق را مربوط به
دو گونه مختلف که دارای خواص دارویی مشابهی هستند می‌دانند.
مشخصات
گیاهی است یکساله علفی که بلندی آن کمتر
از یک متر است و بویی نامطبوع دارد. برگهای آن مرکب دارای سه جفت برگچه تخم‌مرغی‌شکل
است. گلهای آن به رنگ مایل به سفید یا زرد خیلی کمرنگ شبیه گل انار است. میوه آن غلافی
به طول 20- 10 سانتی‌متر و قطر 5- 4 میلی‌متر که 30- 25 دانه در آن قرار دارد. دانه‌های
آن که بیشتر در طب سنتی مستعمل است گرد و سیاه در ابعاد دانه فلفل و دارای
معارف گیاهی، ج5، ص: 381
چسبندگی و شیرین می‌باشد.
این گیاه در سرتاسر هند به‌طور وحشی می‌روید
و در قسمتهای حارّه چین و ژاپن و سایر مناطق حارّه خاور دور نیز انتشار دارد.
ترکیبات شیمیایی
از نظر ترکیبات شیمیایی در گیاه(c .tora) امودین 551] گلوکوزید
و در حدود 5 درصد نوعی روغن ثابت خوشبو وجود دارد]G .I .M .P[ .
در گزارش بررسی‌های دیگری آمده است که
در برگهای خشک آن یک فلاوانول گلوکوزید یافت می‌شود. در دانه‌های آن یک ماده عامل اوکسی
توسیک 552] وجود دارد. ماده عامل اوکسی توسیک موجب انقباض رحم و تسهیل ولادت نوزاد
و وضع حمل می‌شود]S .G .I .M .P[ .
در گزارش بررسی‌های دیگری آمده است که
در برگهای گیاه یک ماده مؤثر شبیه کاتارتین 553] وجود دارد. و تخم آن دارای هایدروکسی
متیل آنتراکینون 554] است [آلزونا آتی‌ینزا].
خواص- کاربرد
در چین و ژاپن سابقا از تخم و دانه‌های
گیاه یعنی از حب القلقل به عنوان تونیک و داروی تقویتی چشم استفاده می‌کرده‌اند [موزیگ
و شرام . سابقا از این دارو برای معالجه بیماری‌های چشم و ریه و آرتروز به کار می‌رفته
ولی در حال حاضر به عنوان یک ملیّن مزاج و مسهل معتدل مورد توجه است [چیو]. از این
دارو برای کنترل بیماری هرپس 555] و زخمهای بدخیم نیز استفاده می‌شود [استوارت . در
داروخانه‌های چین اغلب دانه‌های حب القلقل مخلوط با دانه‌های گل حلوا[556] به فروش
می‌رسد [ناید هو]. و برای معالجه بیماری‌های پوست و بیماری‌های لنف مصرف می‌شود [هوبوتر].
معارف گیاهی، ج5، ص: 382
و برای چشمهای ضعیف و مواردی که آب مروارید[557]
آغاز شده است به کار می‌رود [لوئی . در هندوچین و شبه جزیره مالایا و فیلیپین از تخم
قلاقل به عنوان مسهل استفاده می‌شود [برکیل . و معتقدند که کرم‌کش می‌باشد [فوکود].
در اندونزی گرد برگهای ساییده آن را روی سر می‌مالند برای رفع ناراحتی و بی‌خوابی بچه‌ها
و آرام کردن آنها مفید است [هین . از جوشانده برگهای آن به عنوان مسهل و برای فرونشاندن
آشفتگی، تهوع و دلدرد و از جوشانده ریشه آن برای رفع ناراحتی‌های پس از زایمان مصرف
می‌شود [برکیل .
شلیمر در یادداشتهایش می‌نویسد که استعمال
خارجی دانه‌های حب القلقل به عنوان مسکّن در موارد ضرب‌خوردگی اعضا و همچنین برای تسکین
دردهای روماتیسمی و درد مفاصل مفید است.
حب القلقل از نظر طبیعت طبق نظر حکمای
طب سنتی گرم و تر می‌باشد و معتقدند برای تقویت نیروی جنسی خصوصا اگر با کنجد و عسل
مصرف شود بسیار مؤثر است و برای کلیه و مثانه نافع است. مقدار خوراک آن پس از اینکه
سرخ شد و بو داده شد تا 30 گرم و کوبیده آن تا 15 گرم است. اسراف در خوردن آن موجب
سردرد می‌شود و مضّر معده است و برای احتراز از آن لازم است که قبل از خوردن تفت داده
شود و سرخ شود و با عسل و سکنجبین یا قند خورده شود.
معارف گیاهی، ج5، ص: 383
* tebebartar.ir/pdfs/giahan/giah/149.pdf
///////////////
حب القلقل
بذر رمان بری بود و بپارسی انار دانه‌دشتی
خوانند و مغاث بیخ وی است و بمقدار نزدیک بلوبیا بود و در طعم وی اندک تلخی بود و خوشبوی
بود و بلون سفید بود و طبیعت وی گرم و تر بود در دوم و گویند خشک بود و قوت بدنهای
مرضی بدهد و فربهی آورد و چون کنجد و عسل و طبرزد اضافه کنند باه را زیادت کند و بریان
کرده نیکوتر بود و مصلح وی روغن گل و سرکه بود و اگر بسیار خورند هیضه آورد و معده
را بگزد اولی آن بود که با قند یا عسل بخورند و بدل آن بوزن آن تودری سفید بود و چهار
دانگ مغز آن مغز خیارزه و نیم وزن آن ابهل بود و بدل آن بوزن آن مغاث و بوزن آن حب
صنوبر بود
صاحب مخزن الادویه می‌نویسد: قلقل بکسر
دو قاف و سکون و دو لام و به ضم هر دو قاف نیز آمده لغت عربی است و آن را قلاقل و قلقلان
بضم قاف اول و بزر رمان بری نیز گویند بفارسی انار دانه‌دشتی و بهندی کوارچکنه نامند
و بیخ آن مغاث است و آن نباتی است شبیه به نبات قنب و ساق آن مایل بسرخی است ...
لاتینCASSIAE TORAE SEMINA فرانسهSEMENCES DE CASSE
CARREE انگلیسیOVAL LEAVED CASSIASEEDS
اختیارات بدیعی
//////////////////
مض چیست ؟
گیاهی است از خانواده Leguminosae، یک ساله و علفی که
بلندی آن کمتر از یک متر استو بوی نامطبوع دارد. برگ آن مرکب دارای سه جفت برگچه تخم
مرغی شکل است. گل آن به رنگ مایل به سفید یا زرد خیلی کمرنگ شبیه گل انار می باشد.
میوه مض غلافی به طول ده تا بیست سانتی متر و قطر چهار تا پنج میلی متر است که بیست
و پنج تا سی دانه در آن قرار دارد. دانه آن گردو سیاه در ابعاد دانه ی فلفل و دارای
چسبندگی و شیرین می باشد. این گیاه در سرتاسر هند به طور وحشی می روید و در قسمت حاره چین و ژاپن و سایر مناطق حاره خاور دور نیز انتشار
دارد.
نام دیگر مض
قلقل – رمان بری
برگ مض
ترکیبات
یک فلاونول گلوکوزید و نوعی روغن ثابت
خوشبو در آن وجود دارد.
درمان با برگ مض
آب جوشانده آن را بنوشید. مسهل است و برای
فرونشاندن آشفتگی، تهوع و دلدرد مفید می باشد.
مالیدن گرد آن روی سر برای رفع ناراحتی
و بی خوابی بچه ها و آرام کردن آنها مؤثر می باشد.
دانه مض
نام دیگر
انار دانه دشتی – حب القلقل – حب القلاقل.
طبیعت
گرم و تر است.
ترکیبات
هایدروکسی متیل آنتراکینون -یک ماده عامل او کسی توسیک.
درمان با دانه مض
سی گرم از آن را تفت داده و سرخ کنید،
بعد بکوبید و بخورید. تونیک، ملین و مسهل معتدل است، کرم کش می باشد، چشم را تقویت
می کند و برای درمان بیماری چشم و ریه و آرتروز مصرف می شود، برای کنترل بیماری هر
پس مؤثر است، برای کلیه و مثانه مفید می باشد.
اگر با کنجد هر دو جدا جدا کوبیده شده،
بعد همه را با عسل مخلوط کرده و خورده شود، برای تقویت نیروی جنسی بسیار مؤثر می باشد.
در استعمال خارجی به عنوان مسکن درد و
در موارد ضربه خوردگی اعضا و تسکین درد روماتیسمیو درد مفاصل مصرف می شود.
درمان با ریشه مض
آب جوشانده آن را بنوشید. برای رفع ناراحتی
پس از زایمان نافع است.
////////////
Cassia tora
From Wikipedia, the free encyclopedia
|
|
It has been suggested that this article be merged into Senna tora. (Discuss) Proposed since November 2014.
|
|
This article needs additional citations for verification. Please
help improve this article by adding citations to reliable sources.
Unsourced material may be challenged and removed. (December 2014) (Learn
how and when to remove this template message)
|
Cassia
tora is
a dicot legume known as sickle senna, sickle
pod, tora, coffee pod, tovara, chakvad, thakara in
malayalam and foetid cassia.[1] It is mostly found
in South-East Asia and the South West Pacific as an important weed. It is
considered a wild weed, wild peanut or pistache that has many healing benefits.
The plant is an herbaceous annual foetid herb. The plant can grow 30–90 centimetres
(12–35 in) tall and consists of alternative pinnate leaves with leaflets
mostly with three opposite pairs that are obovate in shape with a rounded tip.
The leaves grow up to 3–4.5 centimeters long. The stems have distinct smelling
foliage when young. The flowers are in pairs in axils of leaves with five
petals and pale yellow in colour. Cassia tora yellow flowers occur in pairs
with stamens of unequal length producing pods that are somewhat flattened or
four angled, 10–15 cm long and sickle shaped, hence the common name sickle
pod. There are 30–50 seeds within a pod. The seeds, roots and leaves from this
plant has been shown to be very beneficial to the modern system of herbal medicines.
Contents
[hide]
·
1History
·
7Uses
Cassia
tora is
most likely of Indo - Malayan origin. It is found mostly in India. Numerous
authors have confused C. tora and C. obtusifolia two
species for years.
Cassia
tora is
found in many parts of the world. It grows abundantly in parts of Afghanistan,
India, China, Pakistan, Myanmar, Nepal and Bhutan. It is also grown and
cultivated areas in the Himalayas at the elevation of 1400 meters in Nepal. It
is distributed throughout India, Sri Lanka, West China and the tropics.
The
whole plant as well as specific parts such as roots, leaves and seeds have been
widely used and was suggested to combat different diseases afflicting rural and
traditional practitioners of Satpura region of Madhya Pradesh, India. Cassia
tora is one of the recognized anthraquinone (organic compound)
containing plants and has been used in Chinese and Ayurvedic medicine.
Cassia tora
Casia
tora is
very stress tolerant and is an easy plant to grow. In India, it occurs as a
wasteland rainy season weed. Its flowering time is favourable after the monsoon
rain. C.tora can grow in dry soil throughout tropical parts and high hills of
elevation (Himalayas) of up to 1800 meters as well as the plains. It mainly
grows during the period of October to February. The seed has vast soil reserves
that can remain viable for up to twenty years and can produce up to 1000
emerged plants per square meter following a precise germinating rain. Once the
seed has matured, it is gathered and dried in the sun.
growing plant, about two weeks old
old branch with seeds
In Vanuatu, which is an island in the South
Pacific, Cassia tora has been known to suffer limited damage
by the leaf-eating larvae of Stegasta variana. Stegasta variana is a
species of moth called Gelechild moth.
Cassia
tora is considered an annual weed and has a high stress tolerance. The main
time that it may die off is the dry season of July–October in South Asia.
C.tora
has many uses. The plant and seeds are edible. The edible part of the plant
varies from 30 to 40 percent. Young leaves can be cooked as a vegetable while
the roasted seeds are a good substitute for coffee. It is used as a natural
pesticide in organic farms and its powder is most commonly used in the pet food
industry. Alternatively, it is mixed with guar gum for use in mining and other
industrial applications. The seeds and leaves are also used to treat skin
disease and its seeds can be utilized as a laxative. This weed could also
become a reliable cheap source of nutritious feed for Ctenopharyngodon idella,
a fast-growing exotic carp. Cassia tora tea is a
herbal, pure, natural and non-polluted green health beverage. In the Republic
of Korea, it is believed to rejuvenate human vision. Additionally, the tea has
created a new term “coffee-tea”, because of its mysterious but very rich taste
and its coffee aroma. It is made from 100 percent Cassia tora, with no
artificial colouring and no caffeine, and could be a healthier substitute for
coffee and sodas. Since Cassia tora has an external germicide and antiparasitic
character, it has been used for treating skin diseases such as leprosy,
ringworm, itching and psoriasis and also for snakebites. Other medicinal
provisions from plant parts include balm for arthritis using leaves of Cassia tora.
Nutritional
Information A
natural gelling agent that has industrial and food benefits is made from the
seed. The primary chemical constituents of the seed include cinnamaldehyde, gum, tannins, mannitol, coumarins and essential oils (aldehydes, eugenol and pinene). The seeds also contain sugars, resins
and mucilage, among other elements.
The galactomannans (a form of polysaccharide)
from Cassia tora (CT- gum), after proper processing and chemical derivatization
(converting chemical into a product of a similar structure), could function as
an improved and more economical thickener than locust bean gum for textiles,
because of the bean gum’s current high price ($18/kg) and limited availability.
Most of the CT-gum processing plants in India are located in Gujarat state
because of the availability of Cassia tora beans in the neighbouring states,
but the widespread use of these beans as vegetables and seeds as cattle feed
has been pushing up the raw material cost for the CT-gum industry. The total
fixed capacity in the country is 0.2 million tonnes for splits and 59,000 for
powder based on Cassia tora seeds. The capacity utilization in the industry has
been around 70 percent for the last three years. Apart from domestic
consumption, there are now noteworthy exports of cassia powder of the
international standard to various countries. This includes the United States of
America, Australia, Germany, France, Spain, Denmark, Italy, the Netherlands,
Belgium, New Zealand, the United Kingdom, Singapore and Japan. The export value
of Cassia tora has been progressively increasing over the last five years.
Comprehensive export data disclosed that Japan and the UK receive a regular
supply, while the United States market fluctuates. However, the export growth
rate of Cassia tora plainly shows the difference between quantity and value,
which leads to a low price per unit price.
Cassia
tora is culturally accepted, as it is a natural growing species. The plant is a
more holistic use for many ailments and contributes to the nutrition of
sustenance families. It is not a laborious species as it is considered as a
weed globally, which means it is a very hardy plant species. It can be used in
semi-urban areas and in rural areas. One caution when planting in a rural area
is to not plant it in a pasture. The effect of ingesting this crop on a daily
basis for foraging animals has not been studied.
An
immense reason for why it is not grown more often is because of lack of
knowledge people have of the plant. Cassia tora is not well known for many
sustenance farmers in the region of where it is optimal to plant. Cassia tora
is very affordable. It would be a great benefit to them as said in the economic
section that it can be a large production for CT gum. Families of sustenance
farmers or urban families can benefit from the medicinal and nutritional uses
that it has because they would not have to spend as much money on buying goods
such as laxatives, medicinal creams and ointments, coffee, and some vegetables.
Here
are directions on how to grow your own Cassia tora plant. Scratch and then
pre-soak the seed for 2–3 hours in warm water before sowing it from early
spring to early summer in a warm greenhouse or pot in your own home. The seed
usually germinates in 1–12 weeks at 23 °C. You can also transplant Cassia
tora. Plant them in individual pots once they are large enough to handle and
grow them on in the greenhouse or your home. Do not plant them outside until
the following spring. Using the Food and Agriculture Organization website is a
great tool in finding out more about Cassia tora and its uses, more
specifically there is an online brochure called “Country Compass” which lists
medicinal herbs for countries across the world.
[1]- حب القلقل، اناردانه ٔ دشتی . تخم انار کوهی است .
(نزههالقلوب حمداﷲ مستوفی). قلقلان
. قلاقل . تخم انار دشتی . دانه ٔ قلقل . صاحب اختیارات گوید: بزر رمان
بریست بپارسی ناردانه ٔ
دشتی خوانند و مغاث بیخ ویست و بمقدار نزدیک به لوبیا بود
و در طعم وی اندک تلخی
بودو خوشبوی بود و به لون سفیدتر بود طبیعت وی گرم و تر بود
در دویم و گویند خشک بود
و قوه بدنهاء مرخی بدهد و فربهی آورد چون کنجد و عسل طبرزد
اضافه کنند باه را زیاده
کند و بریان کرده نیکوتر بود اما مصدع بودو مصلح وی روغن
گل و سرکه بود و اگر
بسیار خورند هیضه آرد و معده را بگزد و بهتر آن بود که با قند
یا عسل بخورند و بدل آن
تودری سفید و چهار دانگ وزن آن مغز تخم خیار و نیم وزن آن
ابهل بود و گویند بدل آن
مغاث و به وزن آن حب صنوبر بود. و رجوع به قلقل شود .لغت نامه دهخدا.
.JPG){kind=link}
.JPG){kind=link}