Khollan Vafa : اخوان صفا: مداخل مخزن الادویه عقیلی خراسانی (سی و پنجم) 2

دود خشب الصنوبر

بفارسی کرم درخت کاج نامند

ماهیت آن

کرمی است سبز رنک که در درخت کاج

تکون می یابد

طبیعت آن

حار حاد قریب بذراریح است لهذا دیسقوریدوس و جالینوس در دراریح ذکر کرده اند

افعال و خواص آن

ضماد مدقوق آن جهت انفجار دمل و اورامی که حاجت بشکافتن باشد و ازالۀ کلف و مجروح کردن هر عضو که خواهند آن را مجروح کنند عجیب الاثر و یک مثقال آن کشندۀ انسان و اعراض خورندۀ آن مانند اعراض خورندۀ ذراریح و معالجۀ این نیز قریب بدانست

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

////////////

دود خشب الصنوبر. [ دو دِ خ َ ش َ ب ُص ْ ص َ ن َ / نُو ب َ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) دودالصنوبر. دودالشجرالصنوبر. (یادداشت مولف ).

///////////

دود الشجر الصنوبر

گرم درخت صنوبر است در قوت مانند ذرایج بود و در فعل همان عمل کند و آن سبزرنگ بود چون بکوبند و بر موضعی ضماد کنند گوشت را تباه کند و اگر بر ورمی و دملی که محتاج بشکافتن بود نهند بشکافد

اختیارات بدیعی

&&&&&&&

دود الخل

بفتح خاء معجمه و تشدید لام بفارسی کرم سرکه نامند

ماهیت آن

کرمی است زردرنک باریک که در سرکه تکون می یابد

افعال و خواص آن

سعوط آن جهت کرمی که در دماغ تکون می یابد قوی الاثر و ضماد آن رادع و محلل و مقوی اعضا است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

//////////////

دودالخل . [ دُل ْ خ َ ل ل ] (ع اِ مرکب ) کرمی که از سرکه و شراب برهم رسد. (از تحفه حکیم مومن ).

//////////////

Turbatrix aceti

From Wikipedia, the free encyclopedia

Vinegar eels
Scientific classification
Kingdom:	Animalia
Phylum:	Nematoda
Class:	Secernentea
Order:	Rhabditida
Family:	Panagrolaimidae
Genus:	Turbatrix
Species:	*T. aceti*
Binomial name
*Turbatrix aceti*
Synonyms
· Anguillula aceti

Turbatrix aceti (Vinegar eels, Vinegar nematode) are free-living nematodes that feed on the microbial culture, called mother of vinegar used to create vinegar, and may be found in unfiltered vinegar. Vinegar eels are often given to fry (baby fish) as a live food, like microworms.

Although they are harmless and non-parasitic, leaving eels in vinegar is considered objectionable in the United States and is not permitted in vinegar destined for American consumers.^[1] Manufacturers normally filter and pasteurize their product prior to bottling, destroying the live bacterial and yeast culture that these nematodes require for sustenance.^[2]

References[edit]

1. Jump up^ FDA: Sec. 525.825 Vinegar, Definitions - Adulteration with Vinegar Eels (CPG 7109.22)

2. Jump up^https://web.archive.org/web/20120222030658/http://rainbowfish.angfaqld.org.au/vinegar.htm. Archived from the original on February 22, 2012. Retrieved January 17, 2012.Missing or empty |title= (help)

Media related to Turbatrix aceti at Wikimedia Commons

Taxon identifiers

· EoL: 464009

· GBIF: 2283632

· ITIS: 63431

· NCBI: 114909

· Fauna Europaea: 224617

Categories:

· Rhabditida

· Vinegar

&&&&&&&

دود الزبل

بکسر زای معجمه و سکون باء موحده و لام

ماهیت آن

کرمی است زردرنک و کوچک که در سرکین و مزبله بهم می رسد

طبیعت آن

کرم و تر

افعال و خواص آن

تکرار ضماد مطبوخ آن در روغن زیتون کهنه تا که پخته و مهرا شود جهت فرطه که ریختن موی تمام سر و مقدمه کچلی است و داء الثعلب مجرب و مالیدن روغن آن جهت بواسیر و امراض مقعده مفید

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

////////////

دود الزبل . [ دُزْ زَ ب َ ] (ع اِ مرکب ) کرمی است که در زباله تولید شود به رنگ زرد. (یادداشت مولف ).

///////////////

به عربی نغفه:

النغفة (والجمع: نغف) (بالإنجليزية: Maggot) هي يرقة ذوات الجناحين. يستخدم لفظ النغفة ليرقات بعض أنواع ذباب قصيرات القرن مثل ذبابة المنزل والمستودكية والخوتعيات،[1] لكن لا يستخدم ليرقات خيطيات القرن مثل البعوضيات والذباب البجعي.

المصادر[عدل]

^ Brown, Lesley (1993). The New shorter Oxford English dictionary on historical principles. Oxford [Eng.]: Clarendon. ISBN 0-19-861271-0.

/////////////////

به بهاسای اندونزی بلاتونگ:

Belatung atau bernga/berenga adalah larva dari lalat. Tempayak ini biasa ditemukan pada barang-barang yang membusuk seperti bangkai, buah, atau sayur-mayur yang rusak. Beberapa jenis belatung, seperti belatung lalat buah, bersifat merugikan; namun pada umumnya belatung berguna secara ekologis dalam proses dekomposisibahan-bahan organik. Belatung-belatung jenis tertentu memiliki kegunaan yang khas.

///////////

به عبری:

רימה היא שלב הזחל במחזור חייו של הזבוב.

//////////

Maggot

From Wikipedia, the free encyclopedia

For other uses, see Maggot (disambiguation).

Maggots feeding on opossum carrion.

Maggots on a porcupine carcass.

A maggot is the larva of a fly (order Diptera); it is applied in particular to the larvae of Brachycera^[^{citation needed}^] flies, such as houseflies, cheese flies, and blowflies,^[1]rather than larvae of the Nematocera, such as mosquitoes and Crane flies. Maggots have been known to be the 'surviving species' living through apocalyptic events and sustaining life through cell hibernation. Maggots have been known to reanimate after appearing dead for some hours or even days, growing in size and speed to ensure their survival. Freezing maggots or simply squashing them have been the most effective ways to eradicate them, with common methods such as boiling water or insect spray not proving effective and only provoking their hibernating state.

https://en.wikipedia.org/wiki/Maggot

&&&&&&&

دوسر

بضم دال و سکون واو و فتح سین مهمله و بشین معجمه نیز آمده و راء مهمله در آخر

ماهیت آن

نباتی است مانند کندم و در مزرع آن می روید و از ان درازتر و درشت تر و دانۀ آن باریکتر و خوشۀ آن متفرق و پوست آن سیاه و بعضی سرخ نیز و در هر خوشه دو غلاف و یا سه بشکل فتیله و دانه آن در میان پردهای غلاف آن و خوش طعم مائل بشیرینی و بشیرازی تخم آن را کرکاس نامند

طبیعت آن

کرم در اول و خشک در دوم و بعضی سرد دانسته اند

افعال و خواص آن

منضج و محلل و مجفف و ملین اورام صلبه و دو درم آن مسهل و مخرج اقسام کرم معده و ضماد آن با آرد کندم جهت غرب غیر منفجر و مضوغ آن جهت غرب منفجر و اکتحال آن با تشمیزج و نبات مصری جهت تحلیل دانۀ که در چشم برآمده باشد و ضماد آن بتنهائی جهت جرب و ابتدای اورام صلبه و داء الثعلب نافع مضر انثیین مصلح آن کثیرا مقدار شربت آن تا دو درهم است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

///////////

یولاف . (اِ) ۞ (اصطلاح گیاه شناسی ) قسمی از غلات . دوسر. (یادداشت مولف ). گیاهی است از تیره گندمیان ۞ که در حدود 80 نوع از آن شناخته شده است و همگی در نقاط سردسیر و مرطوب می رویند. سنبله های این گیاه کم گل است به طوری که هر سنبله بین دو تا چهار گل دارد. دانه این گیاه یکی از غلات بسیار مرغوب جهت تغذیه دامها خصوصاً اسب است . آرد دانه این گیاه به مصرف تغذیه اطفال نیز می رسد. و خصوصاً غذای بسیار خوبی برای مبتلایان به ورم روده است . داوسر. دوسر. شوفان . هرطمان . زمیر. زیوان . اولاف . جو دوسر. خرطال . یوف معمولی .

- یولاف ابیض ؛ ۞ یولاف سفید. یکی از گونه های یولاف که دانه هایش دارای رنگ خاکستری روشن می باشد. یولاف سفید. یولاف چمنی . خرطال ابیض . (فرهنگ فارسی معین ).

- یولاف سفید ؛ یولاف ابیض . رجوع به ترکیب یولاف ابیض شود.

- یولاف صحرایی ؛ ۞ گیاهی از تیره گندمیان که دارای سنبله کوتاه و تقریباً مخروطی شکل است وبر روی سنبله تارهای طویل و نسبتاً ضخیمی وجود دارد. این گیاه جزء غلات بسیار پست شمرده می شود و تقریباًمصرف علوفه ای هم ندارد. در اکثر مزارع به طور خودرو می روید. سنبل ابلیس . شعیر ابلیس . جوهرز. یولاف بیابانی .

- || یکی از اقسام یولاف معمولی .

- یولاف وحشی ؛ ۞ یکی از اقسام خودروی یولاف که به نام سبوس و سابوس نیز خوانده می شود. داوسر وحشی . (فرهنگ فارسی معین ).

- هرطمان . [ هََ طَ / هَُ طُ ] (معرب ، اِ) دانه ای است که در میان گندم و جو میروید و آن را قرطمان هم میگویند به ضم قاف . (برهان ). دانه ای است متوسط میان جو و گندم ، نافع جهت اسهال و سرفه . (منتهی الارب ). دانه ای است شبیه به خلر و بعضی گویند خلر است ... ونباتش مانند گندم و ثمرش در غلاف به دو نصف و گویند معرب آن قرطمان است . (از حاشیه برهان چ معین از تحفه حکیم مومن و مخزن الادویه ). رجوع به قرطمان شود.

///////////

یولاف

اشاره

به فارسی (کذ در متن) «یولاف»، «جو دوسر»، «جو پیغمبری»، «شوفان» و در کتب طب سنتی با نام «هرتمان» نامبرده می‌شود و عربی آن «قرطمان» است. به فرانسوی‌Avoine وAvoine cultive و به انگلیسی‌oat وCultivated oat گفته می‌شود. گیاهی است از خانواده غلات‌Graminae نام علمی آن‌Avena sativa L . می‌باشد.

مشخصات

یولاف گیاهی است یکساله به ارتفاع حدود 1 متر، پس از رسیدن زردرنگ می‌شود مشخصات عمده آن این است که میوه آن به شکل خوشه و سنبله غیر فشرده و در هر سنبله 3 گل دارد که گل فوقانی آن عقیم است و گلهای طرفین بارور می‌شود و دانه آن در غلافی دارای دو سر می‌باشد. از علوفه‌های خوب حیوانات است بخصوص برای اسب خیلی مفید است. کاه یولاف برای تعلیف گاوهای شیرده مورد توجه می‌باشد. از نظر کشت و کار، یولاف به‌طور کلی دو نوع است نوع بهاره و نوع پاییزه. در مناطقی که زمستان فوق العاده سرد باشد، نوع بهاره آن در اوایل بهار کاشته می‌شود و در مناطقی که زمستان معمولی باشد، نوع زمستانه آن در اوایل پاییز کاشته می‌شود. یولاف در بعضی از کشورهای شمال اروپا در مزارعی مخلوط با گندم و چاودار کاشته می‌شود و از محصول دانه

معارف گیاهی، ج‌1، ص: 410

مخلوط این سه غله نان درست می‌کنند. یولاف در اغلب مناطق دنیا و همچنین در بعضی از نقاط ایران کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی

از نظر ترکیبات شیمیایی در گیاه یولاف وجود ارسنیک به میزان 50 میلی‌گرم در هریک صد گرم گیاه تازه و 62 میلی‌گرم در هریک صد گرم گیاه خشک تأیید شده است و به علاوه اکسالیک اسید و ید در گیاه یافت می‌شود. دانه یولاف دارای ویتامین‌B 1 است و منبع غنی از مواد چرب و پروتئین می‌باشد.

خواص کاربرد

یولاف مقوی اعصاب، محرک، ملین و ضدعفونی‌کننده است. اگر از جو دو سر یا یولاف با پوسته خارجی آن به مقدار 20 گرم در یک لیتر آب جوشانده تهیه شود، این جوشانده مدر است و برای دفع سنگ کلیه، رفع استسقا، رفع کمی ترشح ادرار، تسکین درد کلیه و مثانه، رفع بی‌خوابی، تسکین سرفه، ورم حلق و حنجره نافع است.

یولاف یا جو دو سر از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی نه گرم و نه سرد بلکه معتدل است ولی مایل به خشکی است. خواص آن، خوردن پخته آن در روغن برای نرم کردن سینه و تسکین سرفه مفید است و اگر بدون روغن پخته یولاف

معارف گیاهی، ج‌1، ص: 411

شود شکم را بند می‌آورد. ضماد آن برای تحلیل ورمهای گرم نافع است اگر با سرکه ضماد آن تهیه شود اثرش بیشتر است. ثقیل الهضم و نفاخ است. برای رفع نفخ و هضم آن باید از سرکه و زیره کرمانی استفاده کرد و زمان زیادی با روغن پخته شود. اگر در دهانه معده بماند و هضم شود می‌توان با خوردن شیرینی آن را رد کرد.

دانه آن اگر در شیر یا گوشت چرب پخته شود غذای خوب و مقوی است و برای دوره نقاهت اطفال که احتیاج به تقویت دارند مفید است. در استعمال خارجی اگر جوشانده جو دو سر در مواقع درد روماتیسمی و درد کلیه در مواضع کمپرس کنند، به تسکین درد کمک می‌نماید.

نظری به تحقیقات علمی جدید در مورد یولاف

یولاف گیاهی تونیک و مقوی برای قلب و خون است. دانه‌های یولاف، آرد یولاف بدون اینکه سبوس آن گرفته شده باشد و سرانجام سبوس یولاف از مواد گیاهی هستند که به‌طور مسلم مانند داروی نیرومندی در کاهش کلسترول اثر می‌گذارند. یولاف از نظر کاهش کلسترول در مورد جانوران آزمایشگاهی و همچنین اشخاصی که دارای کلسترول خون نرمال و یا کلسترول بیش از حد نرمال هستند و از غذاهای کم‌چربی و یا پرچربی استفاده می‌کنند بارها مورد آزمایش و تحقیق قرار گرفته و نتایج همیشه مشابه و بسیار مؤثر بوده است. برای اشخاصی که کلسترول خون آنها بیش از حد نرمال است تصور نمی‌رود داروی بی‌ضررتر، نیرومندتر و مفیدتر از یولاف وجود داشته باشد.

یولاف به عنوان گیاه قلبی

شاید اغلب تحقیقات مربوط به خواص یولاف در درمان بیماریها را توسط دکتر جمس اندرسن 583] و همکارانش در دانشکده پزشکی کنتاکی انجام داده باشند.

از آزمایش‌های علمی دکتر اندرسن نشان می‌دهد که خوردن در حدود 5/ 1 اونس سبوس خشک یولاف (در حدود نصف لیوان متوسط) که پس از پخته شدن یک کاسه بزرگ می‌شود در روز، به سرعت جزء مضر کلسترول خون یعنی‌LDL را به‌طور متوسط 20 درصد کاهش می‌دهد و در مقابل جزء مفید کلسترول یعنی‌HDL را در مدت مناسبی در حدود 15 درصد افزایش می‌دهد.

معارف گیاهی، ج‌1، ص: 412

نیروی درمانی آرد یولاف در حدود 3/ 2 نیروی درمانی سبوس خالص خشک یولاف است. بنابراین برای کاهش کلسترول به جای نصف لیوان سبوس خشک یولاف می‌توان در حدود یک لیوان پر آرد یولاف را با غذا مخلوط نموده و خورد.

دکتر اندرسن خودش معمولا آرد یولاف را با سبوس خالص یولاف مخلوط کرده و می‌خورد. اگر در حدود یک لیوان متوسط سرخالی آرد سبوس نگرفته یولاف نیز خورده شود، همان اثر را در کاهش کلسترول خواهد داشت.

دکتر اندرسن شخصا در مورد خودش آزمایشی نموده و پس از 5 هفته که مرتبا هر روز از یولاف استفاده می‌کرده کلسترول خونش از 285 به 185 رسیده است. روش او این بوده که معمولا هر روز یک کاسه بزرگ مخلوط آرد یولاف و سبوس خالص یولاف را با شیر و کشمش مخلوط نموده و با ناهار می‌خورد. ولی درعین‌حال تحقیقات نشان می‌دهد که سبوس یولاف برای 15 درصد از مردم بی‌اثر است و علت آن معلوم نیست. و همچنین در مورد اشخاصی که به‌طور ارثی دارای کلسترول بیش از نرمال 400- 300 و بالاتر هستند نتایج موفقیت‌آمیزی نشان نداده است. ولی در مورد سایر اشخاص علاوه بر اینکه کلسترول خون را کاهش می‌دهد، فشارخون بالا را نیز پایین می‌آورد و در حفظ تعادل قند خون و انسولین خون نیز اثر مفید دارد.

یولاف به عنوان ملیّن

با اینکه سبوس یولاف از نظر میزان الیاف گیاهی غیر محلول در آب به قدرت و نیرومندی سبوس گندم برای لینت مزاج و رفع یبوست نیست ولی به هر حال بسیار ملیّن است. تحقیقات دکتر اندرسن نشان می‌دهد که آرد یولاف و سبوس یولاف هر دو در افزایش حجم مدفوع کمک کرده و از طرق مختلفی به سلامت روده بزرگ کمک می‌کند. و برای رفع یبوست مؤثر است. مثلا در یک تحقیق جدید در فرانسه به 50 نفر اشخاص سالخورده که برای درمان یبوست مراجعه نموده‌اند تجویز شده است که هر روز چند عدد بیسکویت ساخته‌شده با آرد یولاف بدون سبوس یولاف بخورند. پس از 12 هفته یبوست آنها به کلی رفع شده و تعداد دفعات تخلیه و میزان دفع اصلاح و به حال عادی بازگشته است.

در ضمن در این رژیم وزن آنها کاسته شده که خیلی مورد علاقه آنها بوده است.

یولاف دارای خاصیت ضد التهاب برای انواعی از بیماری‌های پوستی مانند انواعی

معارف گیاهی، ج‌1، ص: 413

از اکزما[584] می‌باشد. در یک تحقیق علمی جدید کشف شده است که دانه‌های یولاف قویا ساخت پروستاگلاندین 585] را در بدن مهار می‌کنند و از این نظر دانه‌های پخته و خام یولاف دارای نیروی یکسان می‌باشند.

پروستاگلاندین ماده‌ای است که ممکن است ایجاد التهاب کند و نتیجه تحقیق فوق خاصیت ضد التهاب بودن یولاف را توجیه می‌نماید. بهمین دلیل است که از روزگاران کهن مرسوم بوده همیشه از کیسه‌های پر از یولاف برای رفع التهاب پوست استفاده می‌کردند. عده‌ای از پزشکان توصیه می‌کنند که برای کنترل پزوریازیس 586] کیسه‌های پر از یولاف روی پوست مبتلا گذارده شود.

یولاف به عنوان گیاه ضد سرطان

یولاف منبع غنی از ترکیبات شیمیایی مهارکننده‌های پروتئاز می‌باشد.

مهارکننده‌های پروتئاز مواد شیمیایی هستند که در کاهش فعالیت برخی از انواع ویروسها و همچنین بعضی از مواد شیمیایی سرطانزا در بستر روده‌ها مؤثر می‌باشند. بنابراین به نظر می‌رسد که یولاف دارای نیروی ضد عفونت و همچنین ضد سرطان است بخصوص در مواردی که منشا این ناراحتی‌ها روده‌ها باشد. تأثیر یولاف در حجیم کردن و قالبی کردن مدفوع و تسهیل دفع نیز، این گیاه خاصیت ضد سرطان روده بزرگ و ضد بواسیر می‌دهد.

توجه: برای اینکه هرچه بیشتر از خاصیت کاهش کلسترول یولاف استفاده شود توصیه این است که یولاف به دفعات در طول هر روز خورده شود. مثلا ممکن است از این خوراک یکبار صبح و یکبار عصر خورده شود.

معارف گیاهی، ج‌1، ص: 414

//////////////

جو دو سر ( در متون طب سنتی دوسر، هرطمان و قرطمان یا با نام عربی آن شوفان) یا یولاف با نام علمی Avena sativa گیاهی است از خانواده گندمیان که دارای گل‌های بسیار ریز و نامشخص است. گیاهی علفی یک‌ساله‌است که به عنوان غذای دام کشت می‌شود.

گل‌های جو دو سر سنبله‌ای هستند و دانه‌های آن دارای مقدار زیادی هیدرات کربن مانند نشاسته و همچنین اسیدهای چربی مانند اسید پالمتیک، اسید اولئیک و اسید لینولئیک را در ترکیبات خود داراست. یولاف ریشه افشان و ساقه بند بند و توخالی دارد که هرکدام به یک خوشه منتهی می‌شود. برگ‌های آن باریک است و قسمت پائینی آنها به صورت غلافی دور ساقه را احاطه می‌کند.

جو دو سر نیز همانند برنج و جو دارای پوسته (هال) می‌باشد. جو دوسر دارای یک سری برجستگی مو مانند به نام تریکوم است که این برجستگی‌ها سبب سختی کار با جو دو سر می‌شوند زیرا در هوا معلق می‌شوند و سبب سوزش بدن می‌گردند. از نظر ساختمانی جو دو سر کاملاً باریک و کشیده است و از دو طرف یکسان است برای همین به آن جوی دو سر گویند. تا به امروز نیز در ایران به طور گسترده کشت نمی‌شود. با این حال برای اولین بار در شهر اصفهان جو دو سر به طور زراعی کشت شد. در گذشته ارقام مورد کشت جو دو سر دارای مقدار متوسطی بتاگلوکان و مقدار متوسطی روغن بودند. در حالی که در حال حاضر ارقامی از جو دو سر اصلاح شده است که حاوی ۱۸ درصد روغن هستند که این میزان دو برابر مقدار روغن در ارقام قدیمی این گیاه است و گروهی دیگر از ارقام اصلاح شده این گیاه دارای مقدار بسیار فراوانی بتاگلوکان هستندکه جو دو سرهای بتاگلوکان نامیده می‌شوند[۱] این ارقام برای درمان بیماران دارای دیابت نوع ۲ تولید می‌شوند، زیرا ثابت شده بتاگلوکان موجود در این ارقام در درمان و پیشگیری این بیماران مؤثر است. مطالعات زیادی نشان داده که مصرف آرد جو دو سر سبب کاهش میزان کلسترول بد خون و افزایش میزان کلسترول خوب خون و کاهش خطر گرفتگی عروق کرونر قلب می‌شود و از سال ۱۹۸۰ تا امروز تحقیقات زیادی در رابطه با نقش بتاگلوکان در جلوگیری از انواع سرطان‌ها انجام شده و مشخص شده است که این ماده اثرات ضد تومور بسیار قوی دارد. هم چنین بتاگلوکان موجود در این ارقام جو دو سر اثرات ضد ویروسی و ضد باکتریایی ثابت شده‌ای دارد.[۲] جو دو سر منبع خوبی از انرژی، پروتئین و چربی برای انسان و مخصوصاً بچه‌ها است.

هم چنین به خاطر داشتن ماده‌ای خاص، دارای اثراتی ویژه جهت پوست‌های خشک و خارش داراست.

محصولات حمام از جمله محلول‌های کلوییدی، صابون، ژل و پودرهای حاوی عصاره جو دو سر در بازار عرضه شده‌اند.

از عصاره نوعی جو دو سر در طب سنتی آیورودا جهت ترک اعتیاد تریاک استفاده می‌شده است.

یک گزارش علمی نشان می‌دهد که جو دو سر ممکن است میل به سیگار را کاهش دهد. یک تحقیق که بر روی ۲۶ نفر سیگاری انجام شد، نشان داد که پس از مصرف ۴ هفته از عصاره هیدرو الکلی جو دو سر، تعداد سیگار روزانه آن‌ها از ۲۰ سیگار در روز به ۶ عدد کاهش یافت. کاهش سیگار افراد مذکور حداقل تا دو ماه ادامه یافت و این در حالی بود که گروه کنترل که از دارونما استفاده می‌کردند روزانه ۱۷ سیگار می‌کشیدند.

چای تهیه شده از جو دو سر دارای اثرات آرام بخش، مسکن و ادرارآور بوده و در تسکین آرتروز و روماتیسم مؤثر است.[نیازمند منبع] برای تهیه چای جو دوسر دانه‌های جو دو سر را با آسیاب خرد نموده، یک لیوان آب جوش را به سه گرم از آن اضافه کرده و ۲۰ دقیقه صبر می‌کنیم تا محلول دم بکشد. پس از آن محلول را صاف کرده و بدون قند و یا با شیرینی کم مصرف می‌کنیم.

یک تحقیق نشان داد که مصرف روزانه ۱۰۰ گرم جو دو سر خشک به مدت سه هفته باعث کاهش ۲۳درصد کلسترول تام، ۲۳ درصد کلسترول LDL، ۲۱ درصد تری گلیسیرید، و ۲۰درصد کلسترول HDL شده است.

جو دو سر به دلیل نداشتن گلوتن و دارا بودن فیبر بالا یبوست را بر طرف می‌کند و مشکلات گوارشی را بر طرف می‌کند.

از اثرات دیگر جو دوسر که در مطالعات اخیر اثبات گردیده است، اثر کاهش اسید اوریک آن است.

روغن جو دوسر[ویرایش]

تعدادی از ارقام جو دوسر اصلاح شده تا ۱۸ درصد روغن دارند. این روغن می‌تواند مصرف خوراکی داشته باشد اما به دلیل خصوصیات منحصربه‌فرد فیزیکی و خواص بالای آنتی اکسیدانتی و میزان قابل توجه آنتی اکسیدانت آلکیل فئونالات، بیشتر در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود و در تولید کرم‌های ضد چروک و پیری، کرم‌های خاص برای مراقبت از کودک، لوسیون‌های اصلاح مردانه و انواع شامپوها و… استفاده می‌شود. هم چنین از روغن یولاف برای درمان بیماری پوستی اگزما استفاده شده و اثر مثبت آن بر پوست کاملاً ثابت شده است[۲]

منابع[ویرایش]

پرش به بالا ↑ ملازاده، مرتضی. تولید علمی و عملی گیاهان دارویی (کاشت، داشت، برداشت و خواص دارویی). انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی.

↑ پرش به بالا به: ۲٫۰ ۲٫۱ ملازاده، مرتضی. کتاب غلات (مرجع جامع گیاهان زراعی:جلد اول). انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی.

/////////////

به عربی شوفان، خرطال, خرطل، قرطمان:

الشوفان أو ,خرطال أو ,خرطل , أو قرطمان (الاسم العلمي: Avena sativa) هو نبات عشبي حولي من الفصيلة النجيلية، ويعد نوعاً من الحبوب، تستخدم بذوره في تغذية الإنسان والحيوان خصوصاً الدواجن والأحصنة. يستخدم قشه أحياناً كمرقد للحيوانات.

الشوفان الخام غير صالح لعمل الخبز، وعادة مايقدم كعصيدة مصنعة من الشوفان المدشوش، أو رقائق الشوفان أو دقيق الشوفان ويخبز أيضاً بسكويت الشوفان (كيك الشوفان) والذي يمكن إضافة دقيق القمح اليه.

تعد منتجات الشوفان من الأغذية الرخيصة والمغذية وذلك كان السبب في انتشاره واستخدامه في الكثير من بلدان العالم منها الولايات المتحدة. كما يستخدم في صناعة غذاء الأطفال، كما يمكن استخدامه في عمل الخبز بخلطه مع دقيق الحنطة.

يحتوي لب الشوفان على محتوى من الدهن يزيد عما هو في الحنطة وعلى كمية من البروتين لاتقل عما في بذور الحنطة، وهو يشبهها أيضاً في تركيب الأحماض الأمينية مثل الأرجينين والاليسين والتربتوفان.

يحتوي دقيق الشوفان على فيتامين ب1 ذي الأهمية الخاصة ويحوى على المواد المعدنية مثل الحديد والفسفور وبه طاقة تزيد على ما في القمح وكذلك يحتوي على النشا ويستعمل أيضاً في إنتاج مادة الفيورفورال وهي مادة مذيبة في عملية تنقية أملاح زيوت الطعام النباتية ومذيباً لإزالة الأصباغ.

والمنتجات الغذائية المصنوعة من بذور الشوفان ذات طاقة غذائية عالية وسهلة الهضم ولها أهمية كبيرة لمن يعانون من أمراض معدية والشوفان غالباً مايزرع من النباتات البقولية وفيما يأتي التركيب الكيميائي له

/////////////

به آذری اکین یولافی:

Əkin yulafı (lat. Avena sativa)^[1] — qırtıckimilər fəsiləsinin yulaf cinsinə aid bitki növü.^[2]

////////////

به بهاسای اندونزی هاور:

Haver (Avena sativa L.), dikenal pula sebagai oat, merupakan serealia yang cukup penting di daerah beriklim subtropis dan sedang. Bulir yang dihasilkannya (disebut haver pula) dimanfaatkan sebagai makanan serta pakan (terutama kuda). Di Indonesia produknya dikenal dari sejenis bubur yang diintroduksi penjajah Belanda, yang dikenal sebagai havermut.

Haver merupakan bentuk domestikasi dari jenis setengah liar Avena fatua yang telah dibudidayakan pada zaman perundagian awal (zaman besi) dan merupakan sumber pangan pokok masa itu di Asia Barat dan Eropa.

//////////////

به عبری

שיבולת-שועל תרבותית או בקיצור שיבולת-שועל (שם מדעי: Avena sativa) היא מין בסוג שיבולת-שועל הגדל באקלים ממוזג ופורח באביב. דגן זה מגודל בשביל זרעיו, הנאכלים בין היתר כדייסה ומשמשים גם כמספוא לחיות משק כסוסים ופרות. במין זה נעשה גם שימוש כרכיב במזון כלבים ובמזון לתרנגולות. ניתן גם להשתמש בשיבולת שועל תרבותית על העור כדי לשמור על לחות העור, ולסיוע לריפוי פצעים ודלקות. מין זה הוא אחד מתשעה מהסוג שיבולת שועל הגדלים בישראל והוא שכיח בכל אזורי הארץ למעט דרום הנגב ומרומי החרמון.

/////////////

به سواحلی اوتی:

Oti (kutoka Kiing. "oats") ^[1] ni mmea wa familia ya manyasi katika ngeli ya monokotiledoni. Mbegu au punje za oti ni nafaka ambayo ni chakula cha wanyama na pia cha watu katika nchi hasa za Ulaya na pia penginepo nje ya kanda ya tropiki. Tofauti na nafaka nyingi punje zake hazikai pamoja katika mshikano lakini ua lake linafanana zaidi na mpunga lakini mbegu ni tofauti kabisa.

//////////////

به کردی گیاهگُلی:

Gîhagulî an xirpûk yek ji riwekên zadan e. Li Kurdistanê didin ga û golikan.

//////////////

به ازبکی سولی:

Suli (Avena) — boshoqsoshlarga mansub bir yillik va koʻp yillik oʻsimliklar turkumi; gʻalla ekini. 70 turi bor. 25 ga yakin turi Yevrosiyo va Shim. Amerikadausadi. Asosan 3 turi—ekma S. (A. sativa) moʻʼtadil iqlimli mamlakatlarda va Vizantiya S.si (A. byzantina S.) — Oʻrta dengiz atrofi, AQSH jan., Argentina, Avstraliyada; kum S. (A. strigosa) — Ispaniya, Fransiya, Belgiyada ekiladi. S. kdsimiy ekinlardan hisoblanadi, Yevropada mil. av. 2ming yillikdan boshlab ekilgan. Jahon dehqonchiligida S. ekin maydoni 14,4 mln. ga ni tashkil etib, Gʻarbiy Yevropa mamlakatlari, AQSH va Kanada, Xitoyda katta maydonlarda ekiladi, oʻrtacha don hosiddorligi 18,1 s/ga (2000). Ekma S. iddizi popuk ildiz boʻlib, yaxshi rivojlanadi, yerning haydalma qatlamida joylashadi. Poyasi tik oʻsadi. Boʻyi 50—120 sm. Bargi 3–5 mm. Gultoʻplami supurgisimon tarqoq, baʼzan bir yonli, boshoq, 2—4 gulli, baʼzan bir gulli. Mevasi — don, koʻpchilik navlarida qobiqli (qobiqsiz shakllari ham bor). S. namsevar, lekin issiqqa uncha talabchan emas. Urugʻi past harorat (4—5°)da unib chiqadi. Oʻzidan changlanadi. Harorat 16—22° boʻlganida yaxshi rivojlanadi.

////////////

به پنجابی اوت:

اوٹ کعا دے ٹبر دی اک دانے دار فصل جیہڑی بندیاں تے ڈنگراں دے کھان دے کم اندی اے

//////////////

به کردی سورانی کاران، جو شامی، جوی هوورچ:

کاڕان، جۆشامی، یان جۆی ھوورچ بە ڕوەکێک لە بنەماڵەی گەنمان دەوترێت کە ژیانی یەک ساڵەی هەیە و زۆر جار بۆ لەوەڕی ئاژەڵ کەڵکی لێ وەردەگیردرێت.^[^١^]

////////////////

به تاتاری:

Игүле солы (лат. Avena sativa) — кыяклылар гаиләгеннән Солы ыругына керүче сабан ашлыгы. Киң мәйданнарда игелә торган культура. Башлыча ат азыгына һәм ярмага китә.

///////////

به ترکی استانبولی بِیاض یولاف:

Beyaz yulaf (Avena sativa), Avena'ların (yulaf) "Avena fatua" alt grubuna ait yulaf türüdür. Dünyada kültür yulaflarının 2/3'ü beyaz yulaflardır. Kırmızı yulaflar (Avena byzantina Koch.) da yaygın olarak kültürü yapılan yulaf türlerindendir. Kırmızı yulaf beyaz yulafa göre daha iri salkıma, başakçıklara ve daha uzun boya sahiptir. Taneleri ve başakçık dış kavuzu da daha koyu renktedir. Çimlenme sıcaklıkları 4-50 °C iken optimum sıcaklığı 20-25 °C'dir.^[1]

////////////

به اردو جئی، جوی:

جئی یا جؤی، گھاس کی ایک قسم ہے اور اس کا استعمال اناج، جانوروں کے دانے اور تازہ چارے کے طور پر کیا جاتا ہے۔ جئی کی فصل کے لیے جلد پكنےوالی خریف کی فصل کاٹنے کے بعد چار - پانچ بار ہل چلا کر، 150-125 من گوبر کی کھادفی ایکڑ دینی چاہئے. اکتوبر - نومبر میں 40 کلو فی ایکڑ کی شرح سے بیج بونا چاہیے. اس فصل کی دو بار آبپاشی کی جاتی ہے. سبز چارے کے لیے دو بار کٹائی، جنوری کے آغاز اور فروری میں کی جاتی ہے. دوسری آبپاشی اسے چارے کی کٹائی کے بعد کرنی چاہئے. سبز چارے کی پیداوار 200-250 من اور دانے کی 15-20 من فی ایکڑ ہوتی ہے.

//////////

Oat

From Wikipedia, the free encyclopedia

This article is about the common cereal. For other uses, see Oat (disambiguation).

"Oats" redirects here. For other cultivated and wild species of the genus, see Avena.

Oat

Oat plants with inflorescences
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Monocots
(unranked):	Commelinids
Order:	Poales
Family:	Poaceae
Genus:	Avena
Species:	*A. sativa*
Binomial name
*Avena sativa* L. (1753)

The oat (Avena sativa), sometimes called the common oat, is a species of cereal grain grown for its seed, which is known by the same name (usually in the plural, unlike other cereals and pseudocereals). While oats are suitable for human consumption as oatmeal and rolled oats, one of the most common uses is as livestock feed.

Contents

[show]

Origin[edit]

The wild ancestor of Avena sativa and the closely related minor crop, A. byzantina, is the hexaploid wild oat A. sterilis. Genetic evidence shows the ancestral forms of A. sterilis grew in the Fertile Crescent of the Near East. Domesticated oats appear relatively late, and far from the Near East, in Bronze Age Europe. Oats, like rye, are usually considered a secondary crop, i.e., derived from a weed of the primary cereal domesticates wheat and barley. As these cereals spread westwards into cooler, wetter areas, this may have favored the oat weed component, and have led to its domestication.^[1]

https://en.wikipedia.org/wiki/Oat

&&&&&&&

دوقس

بضم دال و سکون واو و ضم قاف و سین مهمله لغت یونانی است

ماهیت آن

سه قسم است قسمی برک آن شبیه ببرک رازیانه و از ان کوچکتر و باریکتر و ببلندی شبری و کل آن چتردار مانند کشنیز و سفید و ثمر آن سفید و تندبو و مزغب و منبت آن مواضع سنک لاخ و آفتاب رو و تخم آن را قمیله و نبات آن را حشیشه البراغیث و بلغت دیلمی کیک داش نامند و قسمی دیکر شبیه بکرفس و خوش بو و تند که زبان را می کزد و تخم آن شبیه بانجدان و بی بو و قسمی دیکر برک آن شبیه بکشنیز و کل آن سفید و چتردار مانند کل زردک و تخم آن شبیه بزیره و با تندی و بیخ آن در طعم شبیه بزردک و بغلظت انکشتی و برک آن بیزغب و جالینوس دوقو و دوقس را یک دانسته و دیسقوریدوس از اصناف زردک بری شمرده و حکیم میر محمد مؤمن نوشته که این بتحقیق اقرب است و من اقسام آن را مشاهده نموده ام و بهترین اقسام قسم اول است

طبیعت آن

در سوم کرم و خشک

افعال و خواص آن

مسکن سرفۀ مزمن و مغص و مدر حیض و بول بقوت و مسقط جنین و با شراب جهت نهش رتیلا و ضماد آن جهت تحلیل اورام بلغمیه و ادرار بول و حیض و بدستور برک آن اما ضعیف العمل و بیخ قسم اول آن جهت رفع سمیت سموم مشروبه و تخم آن محلل نفخ و ریاح و معین بر هضم و آشامید طبیخ آن جهت تنقیۀ سینه و اخراج اخلاط آن بنفث و تحلیل مواد غلیظه از امعا و استسقای ریحی و مقوی فعل آن تخم کرفس و مقدار شربت آن دو مثقال و بدون تخم کرفس جهت کزیدن عقرب و تنقیۀ رحم و اعانت بر حمل و قطع شهوت در محرورین و یابس مزاجان و نطول طبیخ آن جهت عقرب کزیده و جانوران سمی چون تخم آن را بکوبند و بر رخت خواب بپاشند رفع اذیت کیک نماید کیک در انجا نیاید و تخم دو قسم دیکر در افعال و خواص مانند دوقو است و از ان ضعیف تر

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

////////////

دوقس . [ دُ ق ُ ] (اِ) به لغت یونانی شامل دوقسم نبات است یکی شبیه به کرفس و خوشبو و تند و تخمش شبیه به انجدان و بی بو و دیگری را برگ مثل گشنیز و گلش سفید و چتر او مثل چتر زردک و تخمش شبیه به زیره . (از تحفه حکیم مومن ). قسم اقریطشی* آن موسوم است به آطامانتا قریطان سیسی ۞ و قسم دوم موسوم است به بوقدانوم قرواریا ۞ و قسم سوم موسوم است به سرلیس اماایدس ۞ که نوع اول از انواع دیگر بهتر است . (از ترجمه لکلرک ).

* اقریطس.

[اَ / اِ طُ] (اِخ) اقریطش. نام جزیره ای است در بحر روم که آنرا کریت(1)گویند. (ناظم الاطباء). نام جزیره ایست از جزایر یونان. (برهان) (آنندراج). این جزیره اندر شمال طرابلس است برابر وی، گرد وی سیصد میل است. (حدود العالم). و رجوع به تاریخ الحکماء قفطی و عیون الانباء و عقد الفرید 6:244 و نزهة القلوب 3:237 و معجم البلدان و مراصدالاطلاع و نخبة الدهر و ابن جبیر شود.

-1Crete (Candie).

////////////

حشیشه البراغیث*

بفتح باء موحده و راء مهمله و الف و کسر غین معجمه و سکون یاء مثناه تحتانیه و ثاء مثلثه بلغت شام کیاه دوقس را نامند و در عراق مراد از ان کیاهی است که کیک را دفع می نماید و در طبرستان کبک و لرش نامند و قسمی از دوقس را شمرده اند

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

////////////

اسپرزه

اشاره

در کتب فارسی «اسپرزه»، «اسفرزه»، «اسفیدش»، «اسفیوس»، «اسپغول» و «اسپغل» آمده است و در کتب طب سنتی با نامهای «بنررقطونا» و «حشیشة البراغیث» و «اسپغول» و در آذربایجان قارنی یا رخ ذکر می‌شود. به فرانسوی‌Psylle ،Psyllium وHerbe aux puces و به انگلیسی‌Psyllium ،Fleawort وFleaseed گفته می‌شود.

گیاهی است از خانواده بارهنگ‌Plantaginaceae دارای گونه‌های مختلفی است که معروف‌ترین آنها که در طب سنتی به عنوان دارو مصرف گسترده‌ای دارد دارای نام علمی‌Plantago psyllium L . و مترادفهای آن‌P .Psylla St .Lag . وP .sicula Pers . می‌باشد. این‌گونه در نواحی گسترده‌ای در شمال ایران در دشت گرگان، در گیلان بین منجیل و پاچنار در راه بین قزوین و رشت، در رودبار و بین چالوس و رشت و بعلاوه در لرستان، کردستان، بختیاری، اصفهان در ایلام، پشت‌کوه، مهران و در شوش و در فارس در تخت جمشید و لار و در کرمان نزدیک بم، مسجد سلیمان و بوشهر دیده می‌شود. در هند در پنجاب و پیشاور می‌روید.

مشخصات

اسپرزه گیاهی است یکساله و علفی کوتاه، بلندی آن 40- 10 سانتی‌متر است.

برگهای آن باریک، دراز و نوک‌دار است که به‌طور گروهی از چند برگ از نقاط مختلف ساقه خارج می‌شود. گلهای آن به شکل خوشه‌های مدوّری روی پایه‌های بلند

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 344

در بالای گیاه به رنگهای سفید و سرخ و قرمز تیره ظاهر می‌شود. دانه‌های آنکه معمولا به عنوان دارو بیشتر مستعمل است، خیلی ریز (حدود 1 میلی‌متر) و بسته به گونه آن به رنگهای سفید، قرمز و سیاه و خیلی سخت است. در بازار معمولا مخلوطی از تخمهای چندگونه مختلف به نام تخم اسپرزه فروخته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی

از نظر ترکیبات شیمیایی در اسفرزه گلوکوزید اوکوبین یافت می‌شود.

خواص- کاربرد

در هند از تخم اسفرزه بعنوان مبرّد و خنک‌کننده، مدّر و در مواردی که غشاهای مخاطی گوارشی روده‌ها و همچنین مخاطهای مجاری ادرار و تناسلی ملتهب شده باشد، مصرف می‌شود. بعلاوه در موارد یبوست و دیسانتری و اسهال ساده نیز تجویز می‌شود.

تخم اسفرزه یا اسپرزه از نظر حکمای طب سنتی ایران سردتر است و معتقدند که نوع سفید رنگ آن مرغوبتر و دارای خواص بیشتری است و بخصوص وقتی که کاملا رسیده و پر باشد و در آب ته‌نشین شود. دانه‌ای است لعاب‌زا و خوردن لعاب آن موجب تسکین حرارت و تشنگی می‌باشد و برای تبهای گرم، غلیان خون و ناراحتی و خشونت سینه و حلق و زبان و سردرد و زخم روده و رفع یبوست روده‌ها که منشاء آن علل صفراوی یا عوارض حاصله از خوردن داروهای گرم باشد، بسیار مفید است.

در تمام موارد فوق لعاب آن به تنهایی و یا مخلوط با روغن بادام شیرین خورده می‌شود. در استعمال خارجی ضماد لعاب اسپرزه مخلوط با سرکه و روغن گل سرخ برای تسکین درد مفاصل گرم، نقرس و نرم کردن ورمها بخصوص ورمهای پشت‌گوش نافع است و ضماد کوبیده آن با گلاب برای تسکین سردرد و یا روغن بنفشه برای تسکین سردردهای گرم و رفع خشکی دماغ و اعصاب نافع است و همچنین برای رشد و نرم کردن مو و جلوگیری از دو تا شدن تارهای مو بسیار مفید است. در مورد مو باید مالیدن ضماد چند روز پی‌درپی تکرار شود.

اگر 12- 10 گرم تخم اسپرزه در آب گرم خیسانده شود که لعاب آن زود خارج شود و با شکر و با سکنجبین خورده شود برای لینت مزاج بسیار مفید است و نوعی ملیّن می‌باشد. دم کرده آن برای تسکین درد سینه نافع است. در اروپا لعاب تخم

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 345

اسپرزه را به‌طور کحل به چشم می‌مالند، بسیار مفید است.

توجه شود که در استعمال داخلی هیچ‌گاه نباید تخم اسپرزه کوبیده شود، زیرا اگر کوبیده شود و خورده شود خطرناک است و خوردن در حدود 40 گرم تخم اسپرزه کوبیده شده موجب سرد شدن بدن و تخدیر و تنگی نفس و آشفتگی و سرانجام منجر به غشی و توقف نبض و پس از مدتی احتمالا منجر به مرگ می‌شود. در این قبیل مسمومیتهای ناشی از خوردن اشتباهی اسپرزه باید فورا به پزشک مراجعه کرد و تا رسیدن به پزشک باید موجبات برگرداندن و استفراغ آن را با خوردن داروهای قی‌آور گرم نظیر آب عسل و نمک و یا سایر داروها فراهم نمود.

«بمثل بنرر قطونا دل درویشان است‌تا درست است شفا ورشکنی سمّ گردد.

گونه‌های دیگر از این خانواده که از نظر خواص کم‌وبیش مشابه اسفرزه هستند، به شرح زیر می‌باشند.

1.Plantago ramosa (Gilib .) Asch .، این‌گونه در سواحل شنی غازیان می‌روید و معمولا این گیاه با تخم اسفرزه مخلوط و فروخته می‌شود.

2.Plantago ovata Forsk .، گیاهی است یکساله با ساقه لخت کوتاه کمی پوشیده از کرک، کپسول میوه آن با خانه‌هایی که در هر خانه یک دانه قرار دارد.

نامهای محلی این‌گونه در بلوچستان «خاردانیچک»، «ایسابغول»، «شکم‌پاره» و «سنگ‌پاره» می‌باشد. این گیاه در رستم‌آباد و بین رستم‌آباد و رودبار، در اهواز، شوشتر، جزیره هرمز و در بلوچستان دیده می‌شود.

به هندی این گیاه را «ایسپغول» و در بمبئی «ایسابغول» نامند.

از نظر ترکیبات شیمیایی دانه آن لعاب فراوان دارد و بعلاوه دارای 168/ 0 درصد هولوزید پلانتئوز است. از نظر خواص مشابه اسفرزه است و مانند اسفرزه در همان موارد مصرف می‌شود.

3.Plantago amplexicaulis Cav .. این گیاه یکساله است و تقریبا بدون ساقه است و برگهای آن پوشیده از کرک می‌باشد. در کپسول میوه آن در هر خانه دو عدد دانه است. در ایران در بوشهر در دالکی با نام محلی «دانیچ» دیده می‌شود و در شوش و در بلوچستان نیز با نام محلی «دانیچ» و در سواحل شنی بندرعباس دیده می‌شود. این گونه نیز در هند به زبان اردو «ایسپغول» نامیده می‌شود و مشابه اسفرزه مورد توجه است و در موارد تبهای نوبه و ناراحتی‌های ریوی از آن می‌خورند و در موارد ورم ملتحمه از آن به چشم می‌مالند.

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 346

مؤلف فلورا ایرانیکا معتقد است که در ایران دو تحت گونه یکی با نام گونه اصلی و دیگری به نام‌P .amplexicaulis sub bauphula (Edg .) Rech . در مناطق غربی و جنوبی ایران یافت می‌شود.

سایر تحقیقات و بررسی‌هایی که در مورد اسفرزه در جهان به عمل آمده است.

در امریکا اگر با مردم ازPsillium صحبت کنید غالبا ابرو درهم کشیده و اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند ولی اگر یکی از اسامی تجارتی داروهای ملیّن مثلاMetamucil را نام ببرید همه می‌گویند بله بله خیلی خوب است، ملیّن خوبی است. اسفرزه که معمولا به دانه‌ها یا تخم‌های گیاه گفته می‌شود، دانه بسیار سختی است که تقریبا در غالب مناطق می‌روید و مردم آن را می‌شناسند. در ردیف مفیدترین و مؤثرترین و بی‌ضررترین و در عین حال ملایم‌ترین ملیّنهای گیاهی است که از قرنها پیش برای لینت مزاج تجویز می‌شده است ولی تحقیقات جدید نشان می‌دهد که دانه‌های گیاه اسفرزه برای کاهش کلسترول نیز اثر محسوسی دارد. این گیاه را در برخی مناطق امریکا پلانتن 414] نیز می‌گویند و این نام از جنس آن‌Plantago گرفته شده است ولی باید توجه کرد که در امریکا به موز نیز در برخی مناطق به جای بانان‌Plantain می‌گویند در صورتی که نام علمی موزMusa Paradisiaca است درحالی‌که اسفرزه‌Plantago psyllium می‌باشد.

طی قرنها در طب سنتی چین و در مکتب آیورودای هند، پزشکان تخم و برگ گونه‌های اسفرزه را که در آسیا می‌رویند برای درمان اسهال، یبوست، بواسیر و مسائل مجاری ادرار و اخیرا برای کاهش فشار خون تجویز می‌کرده‌اند.

اسفرزه در قرن شانزدهم در طب سنتی اروپا وارد شد و برای رفع اسهال و یبوست تجویز می‌شده است. در قرن هفدهم کارشناس گیاه‌درمانی انگلیسی به نام‌Nicholas culpeper تخم اسفرزه را برای رفع التهابها، ورمها، نقرس، بواسیر و زخم پستان در مادران شیرده تجویز می‌کرده است. پزشکان اروپایی تا حدودی اسفرزه را به عنوان یک گیاه درمانی مفید می‌شناختند ولی تا جنگ بین‌الملل اول مصرف آن در اروپا چندان گسترده نبود، در حال حاضر اسفرزه یکی از معروف‌ترین و معمولی‌ترین

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 347

ملین گیاهی در امریکا و در برخی مناطق اروپاست و جزء فعّال و اصلی را در ساخت متاموسیل 415]، فایبرال 416]، هایدروسیل 417]، افرسیلیوم 418]، پرودوسیل 419] و وی‌لاکس 420] که داروهای ترکیبی تجارتی ملیّن هستند، تشکیل می‌دهد.

شفابخشی با اسفرزه

در حدود 30 درصد پوشش دانه اسفرزه را یک ماده جاذب آب تشکیل می‌دهد که موسیلاژ نامیده می‌شود و پس از خیس شدن و جذب آب لعاب می‌دهد، همین‌که دانه اسفرزه با آب آغشته شد در حدود 10 برابر حجم خودش متورم می‌شود و به شکل لعابی ژلاتینی درمی‌آید و این لعاب است که منشاء شفابخشی آن در موارد اسهال و یبوست می‌باشد.

اثر آن در اسهال

دانه اسفرزه آب زیادی موجود در روده را جذب کرده و موجب می‌شود که مدفوع به شکل قالبی و منسجم درآمده و خارج شود.

اثر آن در مورد یبوست

خاصیت اسفرزه در قالبی کردن و انسجام مدفوع موجب می‌شود که حجم مدفوع افزایش یابد و مدفوع حجیم شده به دیواره کولون فشار آورده و حرکت دودی شکل آن را تحریک نماید. در برخی موارد که مدفوع بسیار سخت و خشک است و عبور آن از کولون دردناک می‌باشد خاصیت جذب آب اسفرزه، دانسیتئه مدفوع را کاهش داده و لعاب آن جدار کولون را لیز کرده و باعث می‌شود که مدفوع خارج شود.

پژوهشهای دانشمندان نشان می‌دهد که یک قاشق مربّاخوری تخم اسفرزه که 3

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 348

بار در روز خورده شود و هربار اقلا دو لیوان آب ولرم با آن نوشیده شود، اثر محسوسی در تخلیه و رفع یبوست دارد.

در مورد بواسیر

طبق گزارشی که درباره بیماری‌های کولون و رکتوم منتشر شده است، اسفرزه در مورد کاهش درد و رفع خارش و قطع خونریزی بواسیر نیز مفید است.

از نظر کاهش کلسترول

خبر جدید بزرگ در سال 1991 کشف اثر اسفرزه در کاهش کلسترول می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهد اگر یک قاشق مربّاخوری تخم اسفرزه 3 بار در روز خورده شود پس از 8 هفته محسوسا میزان کلسترول خون کاهش می‌یابد.

گزارش این تحقیقات در نشریه ارشیو اتحادیه پزشکی داخلی 421] منتشر شده است.

در این تحقیق نشان داده می‌شود اشخاصی که دارای کلسترول بالایی هستند می‌توانند از خاصیت کاهش کلسترول اسفرزه استفاده کنند و احتیاجی نیست از داروهای شیمیایی تجارتی کاهش کلسترول که اغلب دارای عوارض جانبی است مصرف نمایند. بعلاوه در یک تحقیق مشابه دیگری که در مدت 12 هفته انجام و در مجله اتحادیه پزشکان امریکا منتشر شده است نشان داده می‌شود که خوردن اسفرزه میزان کلسترول را 5 درصد کاهش داده و چون کارشناسان بیماری‌های قلب معتقدند که در مقابل هریک درصد کاهش کلسترول احتمال حملات قلبی دو برابر یعنی 2 درصد کاهش می‌یابد پس برای 5 درصد کاهش کلسترول در اثر خوردن 12 هفته اسفرزه، حدود 10 درصد ریسک حملات قلبی کاهش می‌یابد. اسفرزه از داروهای تجارتی شیمیایی که غالبا برای کاهش کلسترول داده می‌شود بی‌ضررتر است. اگر از این داروها استفاده می‌کنید با مشورت پزشک خود اسفرزه را جانشین آن نمایید.

اخیرا چند کمپانی بزرگ و معروف ساخت فرآورده‌های خوراکی غلات اعلام کرده‌اند درصدد هستند در فرآورده‌های غلات صبحانه، دانه اسفرزه که دارای فایبر زیادی هست، داخل نمایند.

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 349

احتمالات دیگر در شفابخشی اسفرزه

یک پژوهش در مورد جانوران آزمایشگاهی نشان می‌دهد که خوردن اسفرزه از وارد شدن آسیب به روده‌ها در اثر خوردن خوراکی‌های دارای افزودنی‌های سمّی جلوگیری می‌کند، زیرا اسفرزه موجب انسجام و قالبی شدن مدفوع شده و به مواد افزوده شده سمّی به خوراکی‌ها کمتر فرصت تماس با نسوج حساس مجاری روده‌ها می‌دهد که آسیب برسانند. محققان معتقدند تأثیری که خوراکی‌های دارای مقدار زیادی الیاف گیاهی و فایبر در کاهش ریسک سرطان کولورکتال یعنی ناحیه فصل مشترک کولون و رکتوم دارند، بر مبنای همین مکانیسم است. انجمن سرطان امریکا هم خوردن خوراکی‌های دارای مقدار زیادی الیاف گیاهی و فایبر نظیر اسفرزه را برای کمک به جلوگیری از این نوع سرطان توصیه می‌نماید. اسفرزه قند خون را در جانوران آزمایشگاهی کاهش می‌دهد و احتمالا ممکن است نقشی در کاهش قند خون انسان نیز داشته باشد.

مقدار و نحوه مصرف

به عنوان ملیّن و برای کنترل کلسترول یک قاشق مربّاخوری تخم اسفرزه 3 بار در روز با غذا و با مقدار زیادی آب خورده شود. اسفرزه بی‌بو و بی‌طعم است ولی شکل ظاهر آن مطلوب نیست. اسفرزه به کودکان زیر دو سال نباید داده شود.

نکات احتیاط آمیز در مصرف اسفرزه

به عنوان ملیّن و کاهنده کلسترول و احتمالا پیشگیری سرطان، اسفرزه فی نفسه نقشی ندارد بلکه خاصیت ورم کردن و تولید لعاب زیاد آن است که این آثار را ایجاد می‌کند. پس اگر اسفرزه خورده شود و به قدر کافی آب زیاد خورده نشود، روده‌ها ورم کرده و چون آب مدفوع کاملا جذب می‌شود برعکس، انتظار خروج مدفوع متعسر می‌شود. پس فراموش نشود که با اسفرزه باید آب زیاد خورده شود.

در برخی اشخاص اسفرزه ایجاد الرژی می‌کند پس اشخاصی که اشکال تنفسی آلرژیک دارند و پس از خوردن اسفرزه این مشکل برای آنها ایجاد می‌شود باید از خوردن اسفرزه اجتناب کنند و اگر ندانسته خوردند و ناراحت شدند، فورا به پزشک مراجعه نمایند.

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 350

با اینکه یبوست ناراحتی عمومی زنان باردار است ولی مع هذا زنان باردار باید از خوردن اسفرزه نظیر سایر ملیّنها پرهیز کنند و برای رفع یبوست از سایر خوراکی‌های غنی از فایبر و الیاف گیاهی مانند سبزیها، دانه‌های غلات، نان سبوس‌دار و ... استفاده کنند.

اسفرزه باید در حد مجاز توصیه شده و با مشورت پزشک و کارشناس گیاه‌درمانی خورده شود و اگر پس از خوردن کوچکترین ناراحتی معده و یا اسهال ایجاد شد، مصرف آن کاهش یابد یا قطع شود و پزشک در جریان گذارده شود.

معارف گیاهی، ج‌6، ص: 351

///////////////

*اسفرزه (حشیشه البراغیث ) ( Plantago psyllium )

نحوه استفاده : خوراکی بهتر است آب دم کرده آن مصرف شود و هرگز کوبیده شده و له شده آن را مصرف نکنید .

نام های دیگر: اسپرزه، اسبرزه، اسفیدش، اسفیوس، اسپغل، اسپغول، سفیدخوش، شکم پاره، قارنی یارخ، قارنی یاروق، بذر قطور، بذر قطونا، حشیشه البراغیث، تبکو، برغوشی

فارسی : اسپرزه، اسفرزه عربی: بذر قطونا، حشیشه، البراغیث، اسپغول فرانسه: Psylle انگلیسی: Psylliom نام لاتین: Plantago pslliom، Plantago ovata

* مشخصات :
دانه گیاهی است از خانواده بارهنگ Plantaginaceae، که گونه های مختلفی دارد. گیاه آن یکساله علفی و کوتاه است و بلندی آن به 40 – 10 سانتی متر می رسد. این گیاه در نواحی گسترده‌ای در شمال ایران در دشت گرگان گیلان بین منجبیل و پاچنار در راه بین قزوین و رشت، در رودبار و بین چالوس و رشت و در لرستان، کردستان، بختیاری، اصفهان، ایلام، پشت کوه، مهران، شوش، در فارس: تخت جمشید و لار، در کرمان: نزدیک بم در مسجدسلیمان و بوشهر نیز دیده می شود. در هند در پنجاب و پیشاور می‌روید.

* شرح گیاه
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، گیاهی است علفی، یکساله به ارتفاع 10 تا 35 سانتی متر که به حالت وحشی وجود دارد برگهائی باریک دراز ، نوک تیز و مجتمع و به وضع متقابل یا 3 تایی بر روی ساقه دارد. گلهای آن که به وضع مجتمع در کناره برگهای انتهایی ساقه به صورت سنبله هائی واقع بر روی پایه بلند ظاهر می گردد، دارای براکته های باریک در قاعده گل آذین اند. میوه اش پوشینه ، شکوفا ، دو خانه و محتوی معمولاً یک دانه کوچک لغزنده و به رنگ قهوه ای در هر خانه است.

* محل مناسب رویش
گیاه خود روی آن روی چمنهای خشک ، چراگاهها، مزارع رها شده، علفزارها ، کنار راهها و جویبارها و بیابانهای بایر دیده می شود.
* روش کاشت
تکثیر به وسیله دانه و در زمینهای شنی قابل نفوذ ، شخم زده و عاری از علفهای هرز صورت می گیرد. برای این کار ابتدا شیارهایی به عمق 5-4 سانتی متر و به فواصل 60 سانتی متر در زمین ایجاد می کنند. سپس دانه ها را هنگام بهار در این شیارها می کارند و نیز غلتک ملایمی بر روی آنها می زنند تا دانه ها از قشر نازک خاک پوشیده گردند. معمولاً پس از نمو دانه ها و پیدا شدن گیاهان جوان فاصله آنها را از یکدیگر به نحوی زیاد می کنند که هر پایه از دیگری لااقل 10 تا 15سانتی متر فاصله داشته باشد.
زمان برداشت

برگها در هنگام گل دهی از خرداد ماه تا مردادماه و دانه ها در مرداد ماه جمع آوری می شوند.
روش برداشت
در هنگام برداشت گیاه را از ساقه قطع می کنند. سپس آنرا جهت خشکاندن در انبار به صورت آویزان قرار می دهند بعداً با تکان دادن شاخه های خشک شده و با وارد آوردن ضربات ملایم به آنها دانه های رسیده را از آنها جدا می رساند.

* دامنه انتشار در ایران

نواحی شمالی ایران ، تهران، بین منجیل و پا چنار (راه قزوین رشت) بین چالوس و رشت ، لرستان ، کردستان ،بختیاری، رودبار در ارتفاعات 300 متری خوزستان ، ایلام ، پشت کوه، تهران، شوش ، فارس ، تخت جمشید ، لار ، کرمان نزدیک به بم.

* دامنه انتشار در افغانستان

گياه اسفرزه در اكثر نقاط افغانستان پيدا ميشود، خصوصاً اسفرزه، ولايت ننگرهار زيادتر و عاليتر است.

* ترکیب شیمیایی:

دانه های اسفرزه دارای 10 درصد موسیلاژ است که در اثر هیدرولیز تولید دگزیلوزان، آرابینوز، د – گالاکتوز، د – گالاکتورونیک اسید می نماید. همچنین دارای روغن ثابت، پروتئین و املاح معدنی می باشد. دانه های اسپرزه را در آب قرار دهند پوسته خارجی اپیدرم متورم می شود و تولید یک لایه موسیلاژی در اطراف هسته می نماید و از این رو آن را در درمان اسهال خونی (کمی بو داده استفاده می‌کنند) به کار می برند.

در آمریکا از آن داروهای ملینی چون Metamucil تهیه میگردد که ملین خوبی است دانه بسیار سختی است که تقریبا در غالب مناطق دنیا می روید و در ردیف مفیدترین، موثرترین و بی ضررترین و در عین حال ملایم ترین ملینهای گیاهی است که از قرنها پیش برای لینت مزاج تجویز شده است ولی تحقیقات جدید نشان می دهد که دانه های اسپرزه برای کاهش کلسترول و قند خون نیز موثر است.

* شفابخشی اسفرزه:
در حدود 30 درصد پوشش دانه اسپرزه را یک ماده جاذب آب تشکیل می‌دهد که موسیلاژ نامیده می شود و پس از خیس شدن و جذب آب، لعاب می‌دهد و هر دانه 10 برابر حجم خودش متورم می‌شود و به شکل لعابی ژلاتینی درمی‌آید و این لعاب است که منشاء شفابخشی آن در موارد اسهال و یبوست می‌باشد. پژوهشهای دانشمندان نشان می‌دهد که یک قاشق مرباخوری تخم اسفرزه که 3 بار در روز خورده شود و هر بار اقلا دو لیوان آب ولرم با آن نوشیده شود، اثر محسوسی در تخلیه و رفع یبوست دارد.

طبق گزارشی اسفرزه در مورد کاهش درد و رفع خارش بیماریهای کولون و رکتوم و قطع خونریزی بواسیر نیز مفید است. و همچنین در کاهش کلسترول.

در مجله اتحادیه پزشکان آمریکا نقل شده که در مدت 12 هفته 5 درصد کلسترول را کاهش می دهد.

* نکات احتیاط آمیز در مصرف اسفرزه:

به عنوان ملین و کاهنده کلسترول و احتمالا پیشگیری سرطان، اسفرزه فی نفسه نقشی ندارد بلکه خاصیت ورم کردن و تولید لعاب زیاد آن است که این آثار را ایجاد می کند. پس اگر اسفرزه خورده شود و به قدر کافی آب زیاد خورده نشود، روده ها ورم کرده و چون آب مدفوع کاملا جذب می شود برعکس، انتظار خروج مدفوع متعسر می شود. پس فراموش نشود که با اسفرزه باید آب زیاد خورده شود. پس اولا همراه با مصرف آن باید آب زیاد مصرف کرد و دوما مصرف آن جانشین احتیاط های لازم برای پیشگیری و درمان طبی نمی گردد . البته توصیه ما این است که به شکل دم کرده مصرف شود . و خوردن آب دم کرده آن خاصیت ملین بودن دارد .

بااینکه یبوست ناراحتی عمومی زنان باردار است ولی مع هذا زنان باردار باید از خوردن اسفرزه نظیر سایر ملین ها پرهیز کنند و برای رفع یبوست از سایر خوراکی های غنی از فایبر و الیاف گیاهی مانند سبزیها، دانه‌های غلات، نان سبوس دار و … استفاده کنند. و همچنین برای کودکان زیر 2 سال نباید داده شود.

* از دیدگاه حکمای طب سنتی ایران:

طبیعت آن سرد و تر است، نوع سفید رنگ آن مرغوبتر و در آب ته نشین شود. دانه های لعاب زا و خوردن لعاب آن موجب تسکین حرارت و تشنگی می باشد و برای تبهای گرم، غلیان خون و ناراحتی و خشونت سینه و حلق و زبان و سردرد و زخم روده و رفع یبوست روده ها که منشاء آن علل صفراوی یا عوارض حاصله از خوردن داروهای گرم است بسیار مفید می باشد. در تمام موارد فوق لعاب آن به تنهایی و با مخلوط با روغن بادام شیرین خورده می شود. در استعمال خارجی ضماد لعاب اسفرزه مخلوط با سرکه و روغن گلسرخ برای تسکین درد مفاصل گرم، نقرس و نرم کردن ورمهای بخصوص ورمهای پشت گوش نافع است و ضماد کوبیده آن با گلاب برای تسکین سردرد و یا روغن بنفشه برای تسکین سردردهای گرم و رفع خشکی دماغ و اعصاب نافع است و همچنین برای رشد و نرم کردن مو و جلوگیری از دو تا شدن تارهای مو بسیار مفید است در مورد مو باید مالیدن ضماد چند روز پی در پی تکرار شود.

اگر 12 – 10 گرم تخم اسفرزه در آب گرم خیسانده شود که لعاب آن زود خارج شود و با شکر و با سکنجبین خورده شود برای لینت مراج بسیار مفید است و نوعی ملین است. دم کرده آن برای تسکین درد سینه نافع است.

* دیگر خواص درمانی اسفرزه:
1- آن را در آب بریزید و بگذارید بماند و دائم به جای آب خوردن از آب آن میل کنید، اگر دائم جرعه جرعه نوشیده شود گرفتگی صدا که از گرمی و حرارت باشد را برطرف می سازد، در موارد کاهش درد و رفع خارش و قطع خونریزی بواسیر نافع است.
2. آن را با عناب در آب بچسبانید و آب آن را صبح ناشتا بخورید و با آب آن بدن را هم بشویید خارش قسمتهای زنانه یا واژینال را برطرف می سازد.
3. آب دم کرده آن را بنوشید، مدر است و برای سوزاک مفید می باشد.
4. 20 گرم در یک لیوان آب جوشانده و 4 روز تکرار شود دافع سنگ کیسه صفرا است.
5. اگر اسفرزه را با تخم شربتی و خاکشیر (هر کدام 100 گرم) ترکیب کرده و هر روز یک قاشق سوپخوری آن را در 2 لیوان آب حل کرده و مصرف کنیم برای رفع خارش تن و تصفیه خون و باز شدن اشتها مفید است.
6. هر روز صبح، ظهر و شب هر بار یک قاشق شربت خوری از آن را در یک فنجان آبجوش بریزید بعد با نبات شیرین نموده بخورید، اسهال خونی را درمان میکند، از خونریزی زیاد و قاعدگی جلوگیری می نماید.
7. آن را بو دهید و هر روز بخورید. اسهالهای طولانی و مزمن را درمان میکند.

8. لعاب آن را دائم در گلو قرقره کنید و هم جرعه جرعه بخورید، گلودرد را درمان می کند و اگر آب آن را در دهان نگه دارید برفک و سوختگی و طاول و زخمهای دهان رادرمان می کند.
9. آن را بکوبید، بعد با سرکه خمیر نموده و هر روز صبح و شب روی محل ضماد بگذارید سالک را درمان می کند.
10. آن را با شیر مادر دختردار خمیر نموده و ضماد اندازید. خنازیر (غده‌های سخت که در گردن و زیرگلو پیدا می شود) را درمان می‌کند.
11. گل ختمی کوبیده را با لعاب آن مخلوط کنید و بر پیشانی بمالید. سردردی که از آفتاب باشد را تسکین می‌دهد.

* تذکر مهم: هیچوقت نباید تخم اسفرزه کوبیده شده خورده شود.

توجه شود که در استعمال داخلی هیچوقت نباید تخم اسفرزه کوبیده شود، زیرا اگر کوبیده شود و خورده شود خطرناک است و خوردن در حدود 40 گرم تخم اسفرزه کوبیده شده موجب سرد شدن بدن و تخدیر و تنگی نفس و آشفتگی و سرانجام منجر به غش و توقف نبض و پس از مدتی احتمالامنجر به مرگ می شود. لذا در این حالت از داروهای قی آور گرم نظیر آب عسل و نمک و یا سایر داروها استفاده می شود.

به مثل بزر قطونا دل درویشان است تا درست است صفا ورشکنی سم گردد

و در نهایت خلاصه‌ای از خواص اسپرزه به قرار زیر است :
1- نرم کننده شکم
2- ضد زخم روده و معده
3- ضد حرارت و عطش
4- ضد اسهال ساده و خونی
5- ضد خونریزی سینه
6- نشاط آور
7- ضد تب و لرز

* گیاه اسفرزه تاثیر به سزایی در کاهش میزان کلسترول ،چربی و قند خون

در افراد دیابتی و مبتلا به چربی خون دارد . مصرف گیاه اسفرزه میزان ابتلا به سرطان روده بزرگ را گاهش داده و پودر پوسته این گیاه در طب سنتی به عنوان یک داروی ملین کاربرد زیادی دارد .

پوسته دانه اسفرزه به عنوان فیبر در درمان دیابت نیز مفید است و در زمینه استفاه از این گیاه دارویی و همچنین گیاهان دارویی دیگر نیز نباید خود درمانی کرد بلکه با پزشک باید مشاوره کرددر غیر این صورت فرد به مسمومیت دارویی به شکل های سردرد و تهوع مبتلا می شود .

/////////////

بارهنگ کتانی (در متون طب سنتی اسپرزه، بزر قطونا، حشیشه البراغیث)

(انگلیسی: Psyllium) یکی از گونه‌های سرده بارهنگ است.

ویکی

/////////////

بذر القطونة (الإسم العلمي: Psyllium seed) يعرف علميا باسم Plantago ovata وهو نبات سنوي ذو ساق عشبي منتصب، مورق قليل التفريع، له أزهار بيضاء صغيرة[1].

تستعل البذرة والقشرة حيث تحتوي على مواد هلامية (ارابينوكسايلان) ومواد دهنية, نسبة الزيت في البذور ثابتة 2%[2]

محتويات [أظهر]

أسماؤه الشائعة بالعربية[عدل]

بزر قطونة، عشبة البراغيث، أذينة حمل، بزر قطوناء.

بيئة النمو والتكاثر[عدل]

ينبت في البيئات المهملة والجافة والمتروكة والرمال وذلك في منطقة حوض البحر المتوسط.

وصف النبتة[عدل]

نبات له ورق يشبة الكزبرة وععليه زغب، تعلوه رؤوس فيها بذور سوداء صلبة تشبه البراغيث.

في الطب القديم[عدل]

استعمل في الطب القديم كعقار لمعالجة الامساك وخاصة للامساك المزمن، وحالة الاسهال الطفيف ووجع المفاصل والعطش، والحرارة المرتفعة، وفوران الدم والصداع.

المواد الفعالة فيه[عدل]

البوتاسيوم

الأملاح

الزيوت العطرية

الأكوبوبوزيد

المصادر والمراجع[عدل]

^ معجم الأعشاب المصوّر - محسن عقيل - صفحات 75 و 77 - مؤسسة الأعلمي في بيروت - 2003

^ السعدي، محمد (2006). خفايا واسرار النباتات الطبية والعقاقير في الطب القديم والحديث.عمان :دار اليازوري .

مشاريع شقيقة في كومنز صور وملفات عن: بزر قطونة

أيقونة بوابةبوابة علم النبات

Ferns02.jpg هذه بذرة مقالة عن نبات بحاجة للتوسيع. شارك في تحريرها.

تصنيفات: حشائشنباتات طبيةمحاصيل زراعية

//////////

به عبری

פסיליום (באנגלית Psyllium) היא תרופה המופקת מקליפות זרעי לחך. שמות מסחריים נפוצים בישראל: פסיליום, מוציוויטל, קונסיל ועוד.

////////////

به سندی اسپنگر:

هيءُ هڪ ٻوٽيءَ جو -ٻج- ۽ پسارڪو وکر آهي، جنهن کي عربيءَ ۾ ”رقطونا“ ۽ فارسيءَ ۾ ”اسپغول“ سڏجي ٿو. هن جا ٻه ٽي قسم ٿين ٿا، جيئن اڇو، ڳاڙهو، ڪارو ۽ اڇو پر ڳاڙهاڻ مائل. هي پاڻيءَ ۾ وجهڻ سان ڦونڊجي وڃي ٿو.

طبي لحاظ کان آنڊن جي زخم، پيچش ۽ پيٽ ۾ مروڙ جي بيماريءَ ۾ -اسپنگر- جي تهِي پاڻيءَ ۾ ملائي پيئڻ سان آرام ايندو آهي. -اسپنگر- کي هلڪي سٽڻ ڪٽڻ سان اُن جون کلون يا تُههَ لهي وڃن ٿا، انهن کلن کي ”اسپنگر جي تُهِي“ سڏبو آهي، جيڪا پڻ پسارڪي وکر ۾ شمار ٿئي ٿي ۽ پيٽ جي بيماريءَ ۽ خشڪي لاهڻ لاءِ علاج طور ڪم اچي ٿي. اڄڪلهه دوائن جون ڪمپنيون ”اسپغول“ جي نالي سان -اسپنگر- جي صاف ٿيل -تهي- پئڪيٽن ۾ تيار ڪري رهيون آهن.^[1]

//////////////

به اردو اسپغول:

اسپغول

آزاد دائرۃ المعارف، ویکیپیڈیا سے

اسپغول

اسپغول ایک بیج ہے جس کا پو دا ایک گز کے قریب اونچا ہوتا ہے۔ اس کی ٹہنیا ں باریک ہو تی ہیں اور پتے لمبے یعنی جامن کے پتوں سے تقریبا ً مشابہ ہوتے ہیں۔ اس کا رنگ سرخی ما ئل سفید اور سیا ہ ہوتاہے۔ یہ بے ذائقہ اورلعاب دار ہوتا ہے اس کامزاج سر د اور تر ہو تا ہے۔ اس کی مقدار خوراک تین ماشہ سے ایک تولہ ہوتی ہے۔ چھلکا اسپغول کو سبوس اسپغول کہتے ہیں۔

//////////

Psyllium

From Wikipedia, the free encyclopedia

Psyllium /ˈsɪliəm/, or ispaghula /ˌɪspəˈɡuːlə/, is the common name used for several members of the plant genus Plantagowhose seeds are used commercially for the production of mucilage.

Psyllium is mainly used as a dietary fiber to relieve symptoms of both constipation and mild diarrhea and occasionally as a food thickener. Research has also shown benefits in reducing cholesterol levels.

The plant from which the seeds are extracted tolerates dry and cool climates and is mainly cultivated in northern India. Psyllium products are marketed under several brand names, such as Metamucil, Fybogel, Konsyl, and Lunelax.

Contents

[show]

Uses[edit]

Constipation[edit]

Psyllium is mainly used as a dietary fiber, which is not absorbed by the small intestine. The purely mechanical action of psyllium mucilage is to absorb excess water while stimulating normal bowel elimination. Although its main use has been as a laxative, it is more appropriately termed a true dietary fiber and as such can help reduce the symptoms of both constipation and mild diarrhea. The laxative properties of psyllium are attributed to the fiber absorbing water and subsequently softening the stool. It is also one of the few laxatives that does not promote flatulence.^[1]

High blood cholesterol[edit]

As well as aiding in intestinal transit, several studies point to a cholesterol reduction attributed to a diet that includes dietary fiber such as psyllium. The use of soluble-fiber cereals is an effective and well-tolerated part of a prudent diet for the treatment of mild to moderate hypercholesterolemia.^[2] Although the cholesterol-reducing and glycemic-response properties of psyllium-containing foods are fairly well documented, the effect of long-term inclusion of psyllium in the diet has not been determined. Supplementation with fiber as ispaghula husk may have adverse effects on colorectal adenoma recurrence, especially in patients with high dietary calcium intake.^[3]

Food[edit]

As a thickener, it has been used in ice cream and frozen desserts. A 1.5% weight/volume ratio of psyllium mucilage exhibits binding properties that are superior to a 10% weight/volume ratio of starch mucilage. The viscosity of psyllium mucilage dispersions are relatively unaffected between temperatures of 20 and 50 °C (68 and 122 °F), by pH from 2 to 10 and by salt (sodium chloride) concentrations up to 0.15 M. These physical properties, along with its status as a natural dietary fiber, may lead to increased use of psyllium by the food-processing industry. Technical-grade psyllium has been used as a hydrocolloidal agent to improve water retention for newly seeded grass areas, and to improve transplanting success with woody plants.

Adverse effects[edit]

Since psyllium husk-containing products are sometimes used as a source of dietary fiber, the intake of dietary fiber could hinder the absorption of vitamins, minerals, and proteins.^[4] Psyllium fiber has been shown in studies to lower blood cholesterol and glucose levels while another common fiber, methylcellulose, has not shown these benefits.^[5]^[6]^[7]^[8]

Gas or stomach cramping may also occur. It is recommended that this product be taken with a full glass of water to avoid it swelling in the throat and causing choking. Serious allergic reaction to this drug is rare. However, seek medical attention if any signs of anaphylaxis arise, such as a rash, itching/swelling, dizziness or difficulty breathing.^[9]

Choking is a hazard if psyllium is taken without adequate water as it thickens in the throat.^[10] Cases of allergic reaction to psyllium-containing cereal have also been documented.^[11]

Mechanism of action[edit]

The soluble fiber in psyllium is arabinoxylan, a hemicellulose.^[12]

Psyllium is produced mainly for its mucilage content. The term mucilage describes a group of clear, colorless, gelling agents derived from plants. The mucilage obtained from psyllium comes from the seed coat. Mucilage is obtained by mechanical milling (i.e. grinding) of the outer layer of the seed. Mucilage yield amounts to about 25% (by weight) of the total seed yield. Plantago-seed mucilage is often referred to as husk, or psyllium husk. The milled seed mucilage is a white fibrous material that is hydrophilic, meaning that its molecular structure causes it to attract and bind to water. Upon absorbing water, the clear, colorless, mucilaginous gel that forms increases in volume by tenfold or more.

Cultivation[edit]

The genus Plantago contains over 200 species. P. ovata and P. psyllium are produced commercially in several European countries, the former Soviet Union and India. Plantago seed, known commercially as black, French, or Spanish psyllium, is obtained from P. psyllium L., also known as P. arenaria. Seed produced from P. ovata is known in trading circles as white or blonde psyllium, Indian plantago, or isabgol. Isabgol, (or ispaghol in Pakistan) the common name in India for P. ovata, comes from the Persian words asp and gul, meaning "horse flower", which is descriptive of the shape of the seed. India dominates the world market in the production and export of psyllium.

Plantago ovata is an annual herb that grows to a height of 30–46 cm (12–18 in). Leaves are opposite, linear or linear lanceolate 1 cm × 19 cm (0.39 in × 7.48 in). The root system has a well-developed tap root with few fibrous secondary roots. A large number of flowering shoots arise from the base of the plant. Flowers are numerous, small, and white. Plants flower about 60 days after planting. The seeds are enclosed in capsules that open at maturity.

The fields are generally irrigated prior to seeding to achieve ideal soil moisture, to enhance seed soil contact, and to avoid burying the seed too deeply as a result of later irrigations or rainfall. Maximum germination occurs at a seeding depth of 6 mm (1/4 in). Emerging seedlings are frost sensitive; therefore, planting should be delayed until conditions are expected to remain frost free. Seed is broadcast at 5.5 to 8.25 kg/hectare (5 to 7.5 lb/acre) in India. In Arizona trials, seeding rates of 22 to 27.5 kg/ha (20 to 25 lb/acre) resulted in stands of 1 plant/25mm (1 inch) in 15 cm (6 inch) rows produced excellent yields. Weed control is normally achieved by one or two hand weedings early in the growing season. Control of weeds by pre-plant irrigation that germinates weed seeds followed by shallow tillage may be effective on fields with minimal weed pressure. Psyllium is a poor competitor with most weed species.

Plantago wilt (Fusarium oxysporum) and downy mildew Peronospora alta are the major diseases of Isabgol. White grubsand aphids are the major insect pests.

The flower spikes turn reddish brown at ripening, the lower leaves dry and the upper leaves yellow. The crop is harvested in the morning after the dew is gone to minimize shattering and field losses. In India, mature plants are cut 15 cm above the ground and then bound, left for a few days to dry, thrashed, and winnowed.

Harvested seed must be dried to below 12% moisture to allow for cleaning, milling, and storage. Seed stored for future crops has shown a significant loss in viability after 2 years in storage.

Environmental requirements[edit]

Climate[edit]

P. ovata is a 119- to 130-day crop that responds well to cool, dry weather. In India, P. ovata is cultivated mainly in North Gujarat as a "Rabi" or post–rainy season crop (October to March). During this season, which follows the monsoons, average temperatures are in the range of 15–30 °C (59–86 °F), and moisture is deficient. Isabgol (P. ovata), which has a moderate water requirement, is given 5 to 6 light irrigations. A very important environmental requirement of this crop is clear, sunny and dry weather preceding harvest. High night temperature and cloudy wet weather close to harvest have a large negative impact on yield. Rainfall on the mature crop may result in shattering and therefore major field losses.

Soil[edit]

Isabgol grows best on light, well drained, sandy loams. The nutrient requirements of the crop are low. In northern Gujarat, the soil tends to be low in nitrogen and phosphorus and high in potash with a pH between 7.2 and 7.9. Nitrogen trials under these conditions have shown a maximum seed yield response with the addition of 22 kg/hectare (20 lb/acre) of nitrogen.

Seed preparation and germination[edit]

P. ovata has small seeds; 1,000 seeds weigh less than 2 grams. Under ideal conditions of adequate moisture and low temperature 10 to 20 °C (50 to 68 °F), 30% of seeds germinate in 5 to 8 days. The seed shows some innate dormancy (3 months) following harvest. Attempts to eliminate this dormancy period by scarification, or by exposure to wet or dry heat, cold, ethylene, or carbon dioxide, are ineffective. Post-dormancy seeds show reliable germination in excess of 90% at 29 °C (84 °F), with lower rates of germination as temperature is increased.

Society and culture[edit]

Metamucil Ad

Production[edit]

The United States is the world's largest importer of psyllium husk, with over 60% of total imports going to pharmaceutical firms. In the UK, ispaghula husk is used in the popular constipation remedy Fybogel. Psyllium mucilage is also used as a natural dietary fiber for animals. The dehusked seed that remains after the seed coat is milled off is rich in starch and fatty acids, and is used as chicken and cattle feed.^[^{citation needed}^]

Marketing[edit]

P&G has attempted to make Metamucil a household name using adverts in magazines and on television. Metamucil’s original claim was, “All fiber is not created equal”. Metamucil’s prime prospects were older-aged people who are likely to suffer from constipation.^[13] Therefore, P&G’s marketing was precise towards this microcosm of the population that account for the majority of its business; however, P&G has been attempting to appeal to greater and younger crowds. With the new slogan, “Beautify your Insides” and appealed more to the trend of bodily cleanses, instead of its stereotype of easing constipation.^[14]

Patent and trademark information[edit]

The use of psyllium husk as a normalizing agent for bowel function was discovered by Melvin A. Barbera. The patent for this discovery was filed on May 6, 1993 and was approved on August 23, 1994. ^[15] The patent for Metamucil is owned by Procter&Gamble. There are also patents for Metamucil in Canada, Mexico, Spain, Germany, Ireland, Japan, and Australia.^[16]

Metamucil is also a trademark of P&G. The first trademark for Metamucil was filed in 1934 and was renewed until 2005.^[17]After 2005, the logo for Metamucil was updated and therefore a new trademark was submitted and approved.^[18]

References[edit]

1. Jump up^ Gonlachanvit S, Coleski R, Owyang C, Hasler W. 2004. Inhibitory actions of a high fibre diet on intestinal gas transit in healthy volunteers. Gut.

2. Jump up^ James W Anderson, Lisa D Allgood, Jan Turner, Peter R Oeltgen, and Bruce P Daggy (1999-10-22). "Effects of psyllium on glucose and serum lipid responses in men with type 2 diabetes and hypercholesterolemia". Am J Clin Nutr. 70 (4): 466–73. PMID 10500014.

3. Jump up^ Bonithon-Kopp, Claire; Kronborg, Ole; Giacosa, Attilio; Räth, Ulrich; Faivre, Jean (2000). "Calcium and fibre supplementation in prevention of colorectal adenoma recurrence: a randomised intervention trial". The Lancet. 356 (9238): 1300. doi:10.1016/S0140-6736(00)02813-0.

4. Jump up^ Marlett JA, McBurney MI, Slavin JL (July 2002). "Position of the American Dietetic Association: health implications of dietary fiber". Journal of the American Dietetic Association. 102 (7): 993–1000. doi:10.1016/S0002-8223(02)90228-2. PMID 12146567.

5. Jump up^ Davidson, M. H., Dugan, L. D., Burns, J. H., Sugimoto, D., Story, K., and Drennan, K. A psyllium-enriched cereal for the treatment of hypercholesterolemia in children: a controlled, double-blind, crossover study. Am J Clin Nutr 1996;63(1):96-102

6. Jump up^ 30.Wei, Z. H., Wang, H., Chen, X. Y., Wang, B. S., Rong, Z. X., Wang, B. S., Su, B. H., and Chen, H. Z. Time- and dose-dependent effect of psyllium on serum lipids in mild-to-moderate hypercholesterolemia: a meta-analysis of controlled clinical trials. Eur.J.Clin.Nutr. 2009;63(7):821-827

7. Jump up^ 41.Bajorek, S. A. and Morello, C. M. Effects of dietary fiber and low glycemic index diet on glucose control in subjects with type 2 diabetes mellitus. Ann.Pharmacother. 2010;44(11):1786-1792

8. Jump up^ PharmacistAnswers web page on treatments for constipation Retrieved February 12, 2014.

9. Jump up^ "Metamucil oral : Uses, Side Effects, Interactions, Pictures, Warnings & Dosing - WebMD". WebMD. Retrieved 2016-11-17.

10. Jump up^ Lantner, R.R., B. Espiritu, P. Zumerchik, M. Tobin. 1990. Anaphylaxis following ingestion of a psyllium-containing cereal.J.A.M.A.J. Am. Med. Assoc. 264(19):2534–2536.

11. Jump up^ Khalili, B.; Bardana, EJ.; Yunginger, JW. (Dec 2003). "Psyllium-associated anaphylaxis and death: a case report and review of the literature". Ann Allergy Asthma Immunol. 91 (6): 579–84. doi:10.1016/S1081-1206(10)61538-4. PMID 14700444.

12. Jump up^ Fischer MH, Yu N, Gray GR, Ralph J, Anderson L, Marlett JA. (2004) The gel-forming polysaccharide of psyllium husk (Plantago ovata Forsk). Carbohydr Res. 2004 Aug 2;339(11):2009-17.

13. Jump up^ Zabin, Jeff (2004). Precision Marketing: The New Rules for Attracting, Retaining, and Leveraging Profitable Customers. John Wiley & Sons. pp. 58–59 – via Google Books.