مداخل مخزن الادویه (پنجاه و هفتم) 3

عقاب

بضم عین و فتح قاف و الف و باء موحده بفارسی اله و الوه و بهندی کیده و بترکی قراحوش نامند و باصطلاح اکسیریان اسم نوشادر است

ماهیت آن

طائری است معروف بزرک جثه سیاه رنک و از جملۀ جوارح طیور و سباع آنهاست

طبیعت آن

در دوم کرم و خشک

افعال و خواص آن

لحم آن لیفی صلب ردی الکیموس جهت ابرده و ریاح و رطوبت نافع و قریب بکوشت کاو است العین اکتحال زهرۀ آن جهت ابتدای نزول آب در چشم و حدت بصر و تقویت آن و رفع غشاوه و قروح آن الاورام طلای خون آن جهت تحلیل اورام الزینه سرکین آن جالی طلای آن جهت رفع کلف و جوشش رخسار و تحلیل خنازیر بخور پر آن جهت اختناق رحم نافع است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

////////////

عقاب . [ ع ُ ] (ع اِ) مرغی است و عقاب تیزچنگال . (منتهی الارب ). مرغ شکاری سیاه . (غیاث اللغات ) (ناظم الاطباء). پرنده ای است از جوارح و چنگال داران که عرب آن را کاسر نامد. و گویند عقاب «سیّد» پرندگان است و نسر «عریف » آنها. عقاب را «خداریة» نیز نامند و او را چشمانی تیزبین است ، لذا در مثل گویند ابصر من عقاب . ماده  آن را «لقوة» گویند، و برخی لقوه را عقاب تیزپر دانند. عقاب را «عنقاء مغرب » نیز دانند زیرا از اماکن دور دست می آید. و برخی عقاب را بر نر و ماده اطلاق کنند. (از اقرب الموارد).یک نوع مرغ شکاری که اُلْه و اُلَّه و یا ججا نیز گویند و قسم سیاه آن را دال و دالمن گویند. (ناظم الاطباء). طایر سبعی معروف است و به فارسی الوه و به ترکی قراقوش نامند. (تحفه  حکیم مومن ). مرغی شکاری و ناپاک است و کوچکترین آن را رخم یا مرغ فرعون نامند، و اشتباهاً آن را لاشخور نامیده اند. (قاموس کتاب مقدس ).عقاب به صورت مونث بکار رود و مذکر نباشد و از بزرگترین جوارح است رنگ اصلی آن سیاه باشد. و گویند نر آن را «غرن » نامند و برخی نر آن را از جنسی دیگر غیراز عقاب دانسته اند. عقاب ، آهو و روباه و خرگوش و گاهی گورخر را نیز شکار می کند. برای شکار گورخر، عقاب خود را به آب می زند سپس در خاک می غلطد و به پرواز درمی آید و چون به گورخر رسید بالهای خود را تکان می دهدتا خاکهای آن به چشم گور رود و از حرکت بازایستد و شکارچی آن را شکار کند. عقاب عادةً خود در پی شکار نمی رود، بلکه بر بلندی می ایستد و چون پرنده ای را ببیند که شکاری کرده است به سمت او می رود و آن پرنده از بیم جان شکار خود را رها می کند. و می گریزد و عقاب آن شکار را برمی دارد عقاب جوجه های خود را بیش از دیگر پرندگان مخفی می دارد. و گویند نخستین کسانی که عقاب را شناختند و آن را به بازی گرفتند اهل مغرب و رومیان بوده اند. انواع مختلف عقاب در کوهها و صحراها و جنگلها و اطراف شهرها مسکن می کنند. و رنگ آنها سیاه ، سیاه مایل به سرخی ، شفتالوئی ، سفید و بور است . در شرع اسلام خوردن آن حرام است چون از پرندگان چنگال دار می باشد و کشتن آن را برخی مستحب دانند و برخی استحباب و کراهت آنرا، نفی کرده اند. (از صبح الاعشی ج 2 ص 53 و 65). پرنده ای است از راسته  شکاریان و از دسته  شکاریان روزانه که دارای جثه ای نسبتاً بزرگ و پنجه و منقاری بسیار قوی است . این پرنده بسیار جسور و پرجرات است و نسبت به دیگر پرندگان شکاری قدرت و شجاعتی مخصوص دارد، بطوری که برخی خلبانان گزارش داده اند عقاب حتی به هواپیماهای کوچک حمله می کند و گاهی نیز موجب خطراتی می گردد. به همین جهت عقاب را به نام «سلطان پرندگان » می نامند. در یونان قدیم عقاب نشانه  ژوپیتر بود و رومیان عقاب را نماینده  قدرت خارق العاده می دانستند و روی چوبه های درفش ملی خود مجسمه  او را به عنوان یک قدرت شکست ناپذیر نصب می کردند. ایرانیان باستان نیز آن را شعار و مظهر قدرت خویش قرار داده بودند. پرواز این پرنده به قدری زیاد است که ساعتهای متمادی می تواند به پرواز خود ادامه دهد و مسافات طولانی را به سهولت طی کند و تا ارتفاع بسیار زیاد اوج بگیرد. منقار عقاب بسیار قوی و برنده است و دارای پنجه هایی پرقدرت و ناخنهایی بسیار تیز و خمیده است . عضلات پنجه و پای وی به قدری نیرومند و پرقدرت است که می تواند حیوانات قوی جثه از قبیل روباه و بچه گوزن و بره های نسبةً بزرگ را به سهولت و سادگی از زمین برباید. در گرسنگی پرطاقت است و تا چند روز می تواند تحمل گرسنگی کند. قدرت دید این پرنده نیز بسیار است و از مسافات بسیار بعید کوچکترین حرکت از نظرش پوشیده نمی ماند. عقاب دارای کبر و غرور خاصی است و برای اینکه همواره به شکار خود تسلط داشته باشد عموماً در ارتفاعات زیاد پرواز می کند. در محوطه  پرواز او دیگر پرندگان شکاری قدرت پریدن و تعقیب شکار را از دست می دهند و به مجرد دیدن عقاب شکار خود را رها کرده به منظور حفظ جان خود به گوشه ای پناه می برند. عقاب دارای انواع مختلف است که از نظر رنگ و بزرگی و کوچکی و شجاعت و دلاوری با هم تفاوت دارند، از قبیل عقاب شاهی ۞ که از عقابهای دیگر قوی تر و شجاعتر و چابکتر و بلندپروازتر است و در قلل مرتفع آلپ وپیرنه بومی است . دیگر عقاب پیگارگ ۞ که در سواحل دریاها می زید و به همین جهت به نام عقاب دریا نیز موسوم است . دیگر عقاب هلیااتوس لوکوسفالوس ۞ که به نام عقاب آمریکایی نیز مشهور است ، که این نوع آن در سال 1872م . طی قانونی در دومین کنگره  آمریکا، به عنوان علامت رسمی دولت آمریکا شناخته شده است . (از فرهنگ فارسی معین ). کلمه  عقاب مونث است . جمع قله  آن اعقُب وجمع کثرت آن عِقبان و عقبان است . (از منتهی الارب ) (اقرب الموارد). ج ، عَقابین . (از اقرب الموارد). اَلُه . (مهذب الاسماء). ابوالاشیم . ابوالحجاج . ابوحسبان . ابوالدهر. (مرصع). ابوقرة. ابوالهیثم . (دهار). اَلُه . ام الحوار. ام الشفوة. ام طلبة. ام کیح . ام لوح . ام الهیثم . (مرصع). انوق . جَجا. حُباشیّة. خُدارّیة. (منتهی الارب ). دالمَن . ذولقوَة. سَتَل . سَهوک . شَفواء. (دهار). صومعة. عُبر. عُثر. عَزیبَة. عَزیزَة. عَنس . غَرَن . کاسِر. کَفَر. (منتهی الارب ). لَقوَة. (بحر الجواهر). لقیة. (دهار). کمّاعَة. (منتهی الارب ). مردارخوار. (زمخشری ). نُساریّة. (منتهی الارب ). تُلَج و تُلد، چوزه  عقاب . خاتیة؛ عقاب که بر صید فرود آید. دَلوف ؛ عقاب تیزپرواز. شَقذاء و شَقَدی ̍؛ عقاب سخت گرسنه . عَبَنقاء و عَبَنقاة؛ عقاب تیزچنگل . عَجزاء؛ عقاب کوتاه دم و عقابی که در دم او پر سپید باشد. عَقَنباة؛ عقاب تیز چنگل . عَنز؛ ماده عقاب . فتخاء؛ عقاب فروهشته بال . قَیعَلة؛ عقاب که بر سر کوه جای گیرد. لَخواء؛ عقاب که منقار بالایش از زیرین بزرگ باشد. لَقوة؛ عقاب ماده . هَیثم ؛ چوزه  عقاب . (منتهی الارب ) :

بر که و بالا چوچه ، همچون عقاب اندر هوا

بر تریوه راه چون چه ، همچو در ۞ صحرا شمال ۞ .

شهید [در صفت اسب ].

///////////////

عقاب یا تیز بال به گروهی از پرندگان شکاری عضو تیره عقابیان (Accipitridae از راسته شاهین‌سانان Falconiformes) گفته می‌شود. حدود ۶۰ گونه از پرنده‌های شکاری عقاب نامیده می‌شوند که در ۱۱ سرده از خانواده عقابیان قرار می‌گیرند و بیشتر آن‌ها هم بومی اوراسیا و آفریقا هستند. معیار دقیقی برای تمایز عقاب‌ها از دیگر پرندگان تیره عقابیان یعنی سُنقُرها، کرکس‌ها، قوش‌ها و کورکورها، وجود ندارد اما به طور کلی عقاب‌ها از بقیه پرندگان شکاری -به جز برخی از کرکس‌ها- جثه بزرگتری دارند و از پاهایی بزرگتر و نیرومندتر، منقارهایی بزرگ و خمیده و بال‌هایی پهن‌تر بهره‌مند هستند. تمامی عقاب‌ها شکاریان روزگرد هستند و بینایی فوق‌العاده دقیق و پروازی عالی در ارتفاعات بالا دارند.

عقاب‌ها به خاطر قدرتی که دارند، در بسیاری از فرهنگ‌ها به عنوان نماد جنگ و نیروی پادشاهی شناخته شده‌اند و تمثال ایشان بر روی بسیاری از سکه‌ها و بناهای تاریخی دیده می‌شود و بسیاری از کشورهای دنیا و سازمان‌ها و گروه‌های مختلف تصویر عقاب را به عنوان نماد خود انتخاب کرده‌اند.

عقاب‌ها از نظر آناتومی و مشخصات پروازی به کرکس‌ها شباهت دارند اما سر آن‌ها بر خلاف کرکس‌ها پوشیده از پر است. عقاب‌ها از نظر ظاهری به سنقرها هم شباهت زیادی دارند اما معمولاً بزرگترند و فاصله دو سر بال‌های ایشان طولانی‌تر است. تفاوت دیگر عقاب‌ها با این دو خویشاوند نزدیک خود در شیوه معمول تغذیه آن‌هاست: عقاب‌ها معمولاً شکارهای زنده را طعمه خود می‌کنند اما کرکس‌ها و سنقرها بیشتر از لاشه‌ها تغذیه می‌کنند. البته عقاب‌ها سنگین‌تر از آن هستند که بتوانند مثل شاهین‌ها و پرنده‌های کوچکتر تیره عقابیان (همچون برخی از انواع قوش‌ها) در هوا طعمه‌های خود را شکار کنند، پس معمولاً شکار خود را روی زمین غافلگیر کرده و آن را اسیر چنگال‌های نیرومند خود می‌کنند و مثل جغدها در بسیاری از اوقات با کندن سر شکار خود آن را از پای درمی‌آورند.[۱]

عقاب نیکوبار جنوبی کوچکترین نوع عقاب است که تنها ۴۵۰ گرم وزن دارد و بومی انحصاری جزایر نیکوبار در هند است. عقاب دریایی استلر با میانگین وزن ۶.۷ کیلو و عقاب فیلیپینی با طول یک متر در کنار عقاب دم‌سفید و عقاب هارپی از بزرگترین انواع عقاب‌ها هستند. عقاب ماهی‌گیر تنها پرنده شکاری است که با نام عقاب شناخته می‌شود اما به تیره عقابیان تعلق ندارد. این پرنده که تقریباً فقط از ماهی تغذیه می‌کند، تنها عضو بازمانده از خانواده زیستی خود یعنی Pandionidae است.

محتویات  [نمایش]

ویژگی‌ها و بوم‌شناسی[ویرایش]

عقاب‌ها تک‌همسرند و جفت خود را برای زندگی تا پایان عمر انتخاب می‌کنند و آشیانه خود را با شاخه‌ها و ترکه‌های چوب در یک نقطه مرتفع بر روی درخت‌های بلند یا صخره‌ها در داخل قلمر تغذیه‌ای خود می‌سازند و هر سال نیز از همان آشیانه سال قبل استفاده می‌کنند. به طوری‌که آشیانه آن‌ها با افزوده‌شدن فضولات و اضافه کردن سالانه هر سال بزرگتر شده و گاهی بیش از ۵۰۰ کیلوگرم وزن و تا سه متر پهنا پیدا می‌کند. بزرگترین آشیانه درختی پرنده‌ساز را یک جفت عقاب سرسفید در فلوریدای آمریکا ساخته‌اند. آشیانه آن‌ها ۶.۱ متر عمق، ۲.۹ متر عرض و وزن حیرت‌انگیزی معادل دقیقاً ۲٬۷۲۲ کیلوگرم داشته‌است.[۲]

عقاب‌ها تمایل دارند در نقاط غیرقابل دسترس آشیانه برپا کنند و حدود شش تا هشت هفته به روی تخم‌های خود می‌خوابند. بیشتر عقاب‌ها فقط دو تخم می‌گذارند که معمولاً تنها یکی از آن‌ها زنده می‌ماند. جوجه‌ها به آهستگی به بلوغ می‌رسند و در سه یا چهار سالگی شمایل بزرگسالی را پیدا کرده و از این زمان است که از مراقبت والدین بی‌نیاز شده و به دنبال جفت و قلمرویی برای خود می‌روند.[۳]

برخی از گونه‌های عقاب‌ها با توجه به جثه بزرگ و نیرویی که دارند به عنوان شکارچی رأس هرم غذایی در دنیای پرندگان شناخته می‌شوند. عقاب طلایی و عقاب تاج‌دار توانایی کشتن سم‌دارانی با ۳۰ کیلوگرم وزن را دارند و حتی شکار یک غزال ۳۷ کیلویی توسط یک عقاب جنگی مشاهده شده‌است. البته آن‌ها به هیچ وجه توانایی بلند کردن چنین طعمه‌هایی را ندارند و آن را در همان محل می‌خورند یا قطعه قطعه کرده و به آشیانه یا محل امنی می‌برند. تاکنون سنگین‌ترین شکار و به طور کلی محموله‌ای که یک پرنده توانسته با آن از زمین بلند شود یک گوزن ۶ کیلو و ۸۰۰ گرمی بوده‌است که یک عقاب سرسفید در آمریکا آن را از جا بلند کرده‌است[۲]

سر عقاب بزرگ و پوشیده از پر است. چشمانی درشت دارد که هریک از آن‌ها در یک طرف سرش قرار دارد. از قدرت بینائی فراوان بهره‌مند می‌باشد. عقاب‌ها منقار نیرومند و تندی دارند. منقار عقاب طلایی به پنج سانتی متر می‌رسد. برخی از عقابها منقاری بزرگ‌تر دارند. عقابها پاهایی نیرومند و به رنگ زرد و روشن دارند و برای درهم شکستن شکار خود از منقار و چنگال پاهای خود استفاده می‌کنند. پاهای عقاب طلائی پوشیده از پر (ریش) است، اما قسمت پائین پاها بدون پر می‌باشد.

عقاب نیکوبار جنوبی کوچکترین نوع عقاب است که تنها ۴۵۰ گرم وزن دارد و بومی انحصاری جزایر نیکوبار جنوبی است. عقاب دریایی استلر، عقاب فیلیپینی، عقاب دم‌سفید و عقاب هارپی هم بزرگترین عقاب‌ها هستند. در این سه جدول پنج گونه اول عقاب از نظر وزن، طول بدن و فاصله دو سر بال فهرست شده‌اند. ارقام جدول بر اساس میانه آماری، یعنی رقمی که نیمی از پرنده‌ها بالاتر از آن و نیمی پایین تر از آن قرار می‌گیرند، پرنده‌های اندازه‌گیری شده، ذکر شده‌است.

رتبه     نام       نام علمی         وزن

۱        عقاب دریایی استلر       Haliaeetus pelagicus        ۱۴٫۷ کیلوگرم (۳۲ پوند)

۲        عقاب فیلیپینی   Pithecophaga jefferyi      ۱۱٫۳۵ کیلوگرم (۲۵٫۰ پوند)

۳        عقاب هارپی     Harpia harpyja      ۱۰٫۹۵ کیلوگرم (۲۴٫۱ پوند)

۴        عقاب دم‌سفید   Haliaeetus albicilla ۸٫۸ کیلوگرم (۱۹ پوند)[۴]

۵        عقاب جنگی     Polemaetus bellicosus     ۶٫۶ کیلوگرم (۱۵ پوند)[۴]

رتبه     نام       نام علمی         طول

۱        عقاب فیلیپینی   Pithecophaga jefferyi      ۱۰۰ سانتیمتر (۳ فوت ۳ اینچ)[۵]

۲        عقاب هارپی     Harpia harpyja      ۹۵٫۵ سانتیمتر (۳ فوت ۲ اینچ)

۳        عقاب دم‌گوه‌ای  Aquila audax         ۹۵٫۵ سانتیمتر (۳ فوت ۲ اینچ)

۴        عقاب دریایی استلر       Haliaeetus pelagicus        ۹۵ سانتیمتر (۳ فوت ۱ اینچ)

۵        عقاب تاج‌دار    Stephanoaetus coronatus         ۸۷٫۵ سانتیمتر (۲ فوت ۱۰ اینچ)

رتبه     نام       نام علمی         فاصله دو سر بال

۱        عقاب دم‌سفید   Haliaeetus albicilla ۲۱۸٫۵ سانتیمتر (۷ فوت ۲ اینچ)

۲        عقاب دریایی استلر       Haliaeetus pelagicus        ۲۱۲٫۵ سانتیمتر (۷ فوت ۰ اینچ)

۳        عقاب دم‌گوه‌ای  Aquila audax         ۲۱۰ سانتیمتر (۶ فوت ۱۱ اینچ)[۶][۷]

۴        عقاب طلایی    Aquila chrysaetos  ۲۰۷ سانتیمتر (۶ فوت ۹ اینچ)

۵        عقاب جنگی     Polemaetus bellicosus     ۲۰۶٫۵ سانتیمتر (۶ فوت ۹ اینچ)

انواع[ویرایش]

پیوند=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:CircaetusGallicus.jpg

پیوند=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Spizaetus-ornatus-001.jpg

پیوند=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Nid_d%27Aigle.JPG

سرده Harpia

عقاب هارپی

سرده Pithecophaga

عقاب فیلیپینی

سرده Stephanoaetus

عقاب تاج‌دار

سرده Nisaetus

قوش-عقاب کوهستانی

سرده Polemaetus

عقاب جنگی

سرده Hieraaetus

عقاب پرپا

سرده Stephanoaetus

عقاب تاج‌دار

سرده Aquila

عقاب طلایی

عقاب استپی

عقاب خاکی

عقاب دوبرار

عقاب دم‌گوه‌ای

شاه‌باز

شاه‌باز اسپانیایی

عقاب خال‌دار بزرگ

عقاب خال‌دار کوچک

عقاب خال‌مخالی هندی

سرده Ictinaetus

عقاب سیاه

سرده عقاب دریایی (Haliaeetus)

عقاب دم‌سفید دریایی

عقاب دریایی پالاس

عقاب دریایی استلر

عقاب سرسفید

سرده Circaetus

عقاب مارخور

محل زندگی[ویرایش]

عقابها در علفزار و جنگل‌های زمین‌های پست و بر فراز کوه‌های بلند و ناهموار و در نقاط دوردست و تقریباً دست نخورده توسط انسان زندگی می‌کنند.

با پرها و بالهای بلند، عقاب می‌تواند به آسانی پرواز وشکار خود را از زمین بلند کند. عقاب گاه، با بالهای خود به شکار ضربه می‌زند. اما نمی‌تواند با بال‌هایش بجنگد. عقاب هنگام جنگ از منقار و پاهای نیرومند خود استفاده می‌کند، بیشتر عقابها قهوه‌ای رنگ و یا سیاه رنگ هستند. جوجه عقابها تا سن بلوغ خود که چهار سال طول می‌کشد پر و بال کامل ندارند.

عقاب در فرهنگ بشری[ویرایش]

پیوند=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Coat_of_arms_of_Mexico.svg

عقاب‌ها به خاطر قدرتی که دارند، در بسیاری از فرهنگ‌ها از زمان تمدن بابل گرفته تاکنون به عنوان نماد جنگ و نیروی پادشاهی شناخته شده‌اند و تمثال ایشان بر روی بسیاری از سکه‌ها، بناها و نشان‌های به جا مانده از تمدن یونان و روم باستان دیده می‌شود.[۱] امروزه نیز بسیاری از کشورهای دنیا در نشان‌های ملی خود از تصویر عقاب استفاده کرده‌اند.

یکی از سمبل‌های ملی ایالات متحده امریکا که در لوگوی وزارت خانه‌های مختلف آن نیز دیده می‌شوند.

عقاب در برخی از آثار به جا مانده از امپراطوری ماد عقاب دیده می شود.

عقاب نماد منطقه خودمختار اقلیم کردستان است نقش عقاب در راس آرم حکومت اقلیم جای دارد .

روی کت نیروهای نظامی آلبانی یک عقاب سیاه دو سر وجود دارد.

بر روی لباس نظامی نیروهای ارمنستان یک عقاب و شیر طلایی وجود دارد.

روی لباس نظامی نیروهای اتریش یک عقاب سیاه وجود دارد.

روی کت نیروهای نظامی مصر یک عقاب طلایی که به سمت چپ نگاه می‌کند وجود دارد.

همچنین روی لباس فرم نظامی بسیاری از کشورها از جمله مکزیک، اردن، عراق، اندونزی، نیجریه، نیروی هوایی پاکستان، فیلیپین، پاناما، روسیه، رومانی، صربستان، سوریه نیز عقاب وجود دارد.

عقاب دوسر نماد امپراتوری بیزانس بود.

پرچم سلطنتی هخامنشیان منقش به عقاب بود.[۸]

پانویس[ویرایش]

↑ پرش به بالا به: ۱٫۰ ۱٫۱ Encyclopædia Britannica Online, s. v. "eagle", accessed January 08, 2014, http://www.britannica.com/EBchecked/topic/175537/eagle.

↑ پرش به بالا به: ۲٫۰ ۲٫۱ Trails.com: Amazing Bird Records

پرش به بالا ↑ eagle. Answers.com. The Columbia Electronic Encyclopedia, Sixth Edition, Columbia University Press., 2014. http://www.answers.com/topic/eagle, accessed January 08, 2014.

↑ پرش به بالا به: ۴٫۰ ۴٫۱ del Hoyo, J; Elliot, A; Sargatal, J (1996). Handbook of the Birds of the World 3. Barcelona: Lynx Edicions. ISBN 84-87334-20-2.

پرش به بالا ↑ Gamauf, A. , Preleuthner, M. , and Winkler, H. (1998). "Philippine Birds of Prey: Interrelations among habitat, morphology and behavior". The Auk 115 (3): 713–726. doi:10.2307/4089419.

پرش به بالا ↑ Morgan, A.M. "The spread and weight of the Wedge-tailed Eagle". South Australian Ornithologist 11: 156–157. Archived from the original on 2013-04-24.

پرش به بالا ↑ Wood, Gerald (1983). The Guinness Book of Animal Facts and Feats. ISBN 978-0-85112-235-9.

پرش به بالا ↑ Kaveh Farrokh» The Lion and Sun motif of Iran: A brief Analysis

منابع[ویرایش]

دکتر:جبرائیل، جبور، سلیمان، (البدو والبادیه) دارالعلم للملایین: بیرت، چاب اول، انتشار سال ۱۹۸۸ میلادی. (به عربی).

دکتر:العوده، الغفلی، راشد، (الصید بالصقور) العروبة للنشر: بیرت، چاب هفتم، انتشار سال ۱۹۵۵ میلادی. (به عربی).

«منبع جعبه‌زیست» ‎(انگلیسی)‎. ویکی‌پدیای انگلیسی. بازبینی‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۰۸.

پیوند به بیرون[ویرایش]

          مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به عقاب در ویکی‌گفتاورد موجود است.

          در ویکی‌انبار پرونده‌هایی درباره عقاب موجود است.

[نمایش] ن ب و

سرده‌های معروف پرندگان

[نمایش] ن ب و

جانوران بر نشان‌های خانوادگی

داده‌های کتابخانه‌ای      

GND: 4141431-7 NDL: 00574162

رده‌ها: عقاب پرندگان استفاده شده در نشان‌ها عقابیان قوشیان نمادهای ملی آلمان نمادهای ملی اتریش نمادهای ملی ارمنستان نمادهای ملی اسپانیا نمادهای ملی جمهوری چک نمادهای ملی رومانی نمادهای ملی زامبیا نمادهای ملی سوریه نمادهای ملی صربستان نمادهای ملی عراق نمادهای ملی غنا نمادهای ملی لهستان نمادهای ملی لیختن‌اشتاین نمادهای ملی مصر نمادهای ملی مکزیک نمادهای ملی نیجریه نمادهای ملی یمن

////////////

قس عقاب در عربی:

العُقاب (جمعها: عِقْبان) جنس من الطيور يتبع رتبة الجوارح وفصيلة البازية، وله أكثر من واحد وستين نوعا يعيش معظمها في أوراسيا وإفريقيا، ويوجد خارج هذه المنطقة نوعان يعيشان في الولايات المتحدة وكندا هما العقاب الأصلع والعقاب الذهبي، وتسعة أنواع في أواسط أمريكا وجنوبها، وثلاثة أنواع في أستراليا، وهناك أنواع عدة من العقبان توجد في الفلبين.

محتويات  [أظهر]

الهيئة والشكل[عدل]

العقبان طيور جارحة ضخمة وقوية البنية، ولها رؤوس ومناقير كبيرة، وحتى أصغر العقبان حجما لها أجنحة طويلة وعريضة وتستطيع الطيران بسرعة كبيرة. وكباقي الطيور الجارحة، فإن للعقبان مناقير معقوفة ضخمة تستخدمها لتمزيق اللحم عن فريستها، ولها أقدام بعضلات قوية ومخالب خارقة. أما مناقيرها فتعتبر الأثقل من بين الطيور الجارحة، ولها أيضا بصر حاد للغاية، والذي يمكّنها من تحديد مكان الفريسة من مسافة بعيدة جدا.

تبني العقبان أعشاشها عادة على الأشجار الطويلة أو الحافات الجبلية العالية، وتضع معظم الأنواع بيضتين في آن واحد، فيقوم الصغير الأكبر عمرا والأثقل وزنا بقتل أخيه الأصغر بعد أن يفقس مباشرة، ويكون الفرخ المهيمن عادة أنثى، لأن الإناث أكبر حجما من الذكور، ولا يقوم الأبوان بأي عمل لإيقاف القتل.

الأنواع[عدل]

العقاب الجبلي المنعزل

العقاب المخادع

العقاب الفلبيني

العقاب الملكي الشرقي

عقاب السهوب

العقاب الأسود الإفريقي

هناك أكثر من واحد وستين نوعا مختلفا من العقبان منها:

الجنس Geranoaetus

العقاب الصقري أسود الصدر (Geranoaetus melanoleucus).

الجنس Harpyhaliaetus

العقاب المتوج المنعزل (Harpyhaliaetus coronatus).

العقاب الجبلي المنعزل (Harpyhaliaetus solitarius).

الجنس Morphnus

العقاب ذو العرف (Morphnus guianensis).

الجنس Harpia

العقاب المخادع (Harpia harpyja).

الجنس Pithecophaga

العقاب الفلبيني (Pithecophaga jefferyi).

الجنس Harpyopsis

عقاب غينيا الجديدة (Harpyopsis novaeguineae).

الجنس Oroaetus

العقاب الأسود والكستنائي (Spizaetus isidori).

الجنس Spizaetus

العقاب البازي ذو العرف (Nisaetus cirrhatus).

العقاب البازي الجبلي (Nisaetus nipalense).

العقاب البازي السولاوسي (Nisaetus lanceolatus).

العقاب البازي الفلبيني (Nisaetus philippensis).

العقاب البازي الأسود (Spizaetus tyrannus).

العقاب البازي المزين (Spizaetus ornatus).

العقاب البازي الأبيض والأسود (Spizaetus melanoleucus).

الجنس Lophaetus

العقاب ذو العرف الطويل (Lophaetus occipitalis).

الجنس Stephanoaetus

العقاب المتوج (Stephanoaetus coronatus).

الجنس Polemaetus

العقاب المقاتل (Polemaetus bellicosus).

الجنس Hieraaetus

العقاب البازي الإفريقي (Aquila spilogaster).

العقاب الصغير (Hieraaetus morphnoides).

الجنس Harpagornis (منقرض)

عقاب هآست (Harpagornis moorei).

الجنس Lophotriorchis

العقاب البازي أصهب البطن (Lophotriorchis kienerii).

الجنس Aquila، وتسمى العقبان الحقيقية

عقاب بونلي (Aquila fasciata).

السبر (Aquila pennata).

العقاب الذهبي (Aquila chrysaetos).

العقاب الملكي الشرقي (Aquila heliaca).

العقاب الملكي الإسباني (Aquila adalberti).

عقاب السهوب (Aquila nipalensis).

العقاب الأسمر المصفر (Aquila rapax).

العقاب المنقط الأكبر (Aquila clanga).

العقاب المنقط الأصغر (Aquila pomarina).

العقاب المنقط الهندي (Aquila hastata).

العقاب الأسود الإفريقي (Aquila verreauxii).

العقاب مستدق الذيل (Aquila audax).

الجنس Ictinaetus

العقاب الأسود الآسيوي (Ictinaetus malayensis).

الجنس Haliaeetus، وتسمى عقبان البحر

العقاب أبيض الذيل (Haliaeetus albicilla).

العقاب الأصلع (Haliaeetus leucocephalus).

عقاب ستيلر البحري (Haliaeetus pelagicus).

عقاب السمك الإفريقي (Haliaeetus vocifer).

العقاب أبيض البطن (Haliaeetus leucogaster).

عقاب سليمان (Haliaeetus sanfordi).

عقاب السمك المدغشقري (Haliaeetus vociferoides).

عقاب السمك شريطي الذيل (Haliaeetus leucoryphus).

الجنس Ichthyophaga

عقاب السمك الأصغر (Ichthyophaga humilis).

عقاب السمك رمادي الرأس (Ichthyophaga ichthyaetus).

الجنس Terathopius

عقاب زيمبابوي (Terathopius ecaudatus).

الجنس Circaetus

عقاب الأفاعي قصير الأصابع (Circaetus gallicus).

عقاب الأفاعي أسود الصدر (Circaetus pectoralis).

عقاب الأفاعي البني (Circaetus cinereus).

عقاب الأفاعي الجنوبي (Circaetus fasciolatus).

عقاب الأفاعي الغربي (Circaetus cinerascens).

الجنس Spilornis

العقاب الغدار ذو العرف (Spilornis cheela).

العقاب الغدار الجبلي (Spilornis kinabaluensis).

العقاب الغدار الفلبيني (Spilornis holospilus).

الجنس Eutriorchis

العقاب الغدار المدغشقري (Eutriorchis astur).

العقاب في الثقافة البشرية[عدل]

شعار المكسيك: عقاب ذهبي يقف على نبات الصبار ويأكل ثعبانا

العقاب عند العرب[عدل]

وجه عقاب أصلع.

يعتبر العقاب من الجوارح التي لها شرف ومكانة في مخيلة العرب، لأنه طائر قوي لا يأكل إلا من صيده، وينقض على طرائده من أعلى، وله نظر ثاقب يضرب به المثل فيقال (أحد من نظر العقاب). وهو يغلب الصقر في القوة، بل إن الصقر يفر منه في العادة لأنه يفوقه في الحجم وقوة البأس. كما أنه يرمز للقوة والشجاعة حيث أن العرب استخدموا اسم (عقاب) في مسمياتهم، فكانوا يتفاخرون بتسمية أبنائهم باسم (عقاب)، وذلك فخرا ورمزا للقوة والشجاعة التي شاهدوها في العقاب الطائر.

والعقاب من الطيور التي يسهل تدريبها والقنص فيها في أوروبا الغربية والولايات المتحدة الأمريكية.[1]

العقاب في شعارات الدول[عدل]

كان لرسول الإسلام محمد راية تسمى راية العقاب، فقد أخرج الطبراني عن حديث ابن عباس: «أن رسول الله Mohamed peace be upon him.svg كان من خلقه تسمية دوابه وسلاحه ومتاعه، فكان اسم رايته العقاب، واسم سيفه الذي يشهد به الحروب ذو الفقار، و كان له سيف آخر يقال له المخذم، وآخر يقال له الرسوب».

وتعتبر سورية أول دولة عربية تعتمد العقاب شعاراً لها ووفقاً للمرسوم رقم 158 تاريخ 6/3/1364هـ-18/2/1945م والمنشور في الجريدة الرسمية : يتألف شعار الجمهورية السورية من ترس عربي في وسطه ثلاث نجوم هي نجوم العلم السوري ويحضن الترس عقاب مستمد من التاريخ العربي إذ كانت راية قريش في الجاهلية وراية خالد بن الوليد عند فتحه دمشق. ويحيط بالترس ثلاثة خطوط وفي أسفل الترس سنبلتان قمح يرمزان إلى محصول البلاد الأول وطابعها الزراعي، وقد أمسك العقاب بمخالبه شريطاً كتب عليه بالخط الكوفي «الجمهورية السورية» ، فمفهوم القومية العربية لم يكن قد تبلور بعد.[2]

وفي عام 1984 تبنت مصر شعاراً جديداً على العلم المصري وهو العقاب الذهبي الذي يحمل درعا بألوان العلم المصري. ويوجد العقاب أيضاً على أسوار قلعة صلاح الدين في القاهرة، والعقاب كان أيضاً شعار صلاح الدين الأيوبي مؤسس الدولة الأيوبية.[3]

كما يوجد رسم العقاب على شعارات كثير من الدول الأخرى، فهو يوجد على شعار سوريا وشعار ألبانيا وشعار أرمينيا وشعار النمسا وشعار التشيك وشعار ألمانيا وشعار غانا وشعار أيسلندا وشعار أندونيسيا وشعار المكسيك وشعار العراق، حيث يوجد رسم لعقاب صلاح الدين على شعار العراق، وعلى شعارات كثير من الدول الأخرى.

أما تاريخيا، فقد استخدم نابليون العقاب الذهبي الروماني رمزا لامبراطوريته الفرنسية الجديدة، كما كان العقاب رمز جيش الامبراطورية الفارسية قديما (الأخمينيون)، كما يقال أن رمز الدولة العثمانية كان عقابا ذا رأسين.

الفرق بين العقاب والنسر[عدل]

Crystal Clear app kdict.png مقالة مفصلة: نسر

يُطلق الكثيرُ من الناس اسمَ النسر على العقاب خطأً؛ وذلك يرجع إلى الترجمات الخاطئة للكلمة الإنجليزية "Eagle" الذي وصفته الكتب الإنجليزية بالشجاعة والقوة وهو ما أتى ذكره في المعاجم العربية، حيث إن هذه الكلمة تعني العقاب وليس النسر. أما النسر فهو ما يعرف باللغة الإنجليزية باسم "Vulture" وهو طائر جبان لا ينقض على فريسته إلا أن تموت أو يصطادها حيوان آخر ثم يتركها وهو ما أتى ذكره في المعاجم على هذا الاسم.

مراجع[عدل]

Eagle: From Wikipedia, the free encyclopedia

^ سر الإشادة بالنسر أدبيات صالح المطيري، تاريخ الولوج: 13-01-2009

^ الجريدة الرسمية، العدد 16، تاريخ 29 آذار 1945

^ "شعار سوريا". ويكيبيديا، الموسوعة الحرة. 2016-10-15.

أيقونة بوابةبوابة طيور

مشاريع شقيقة في كومنز صور وملفات عن: عقاب

ضبط استنادي   

GND: 4141431-7 NDL: 00574162

تصنيفات: بازياترموز العراق الوطنيةرموز المكسيك الوطنيةرموز النمسا الوطنيةرموز اليمن الوطنيةرموز أرمينيا الوطنيةرموز ألمانيا الوطنيةرموز إسبانيا الوطنيةرموز بولندا الوطنيةرموز جمهورية التشيك الوطنيةرموز رومانيا الوطنيةرموز زامبيا الوطنيةرموز سوريا الوطنيةرموز صربيا الوطنيةرموز غانا الوطنيةرموز ليختنشتاين الوطنيةرموز مصر الوطنيةرموز نيجيريا الوطنيةطيور الوطن العربيطيور بريةطيور تظهر على شعارات النبالةطيور جارحةطيور حسب الاسم المألوف عقاب

////////////

قس الانگ در باسای اندونزی:

Elang merupakan salah satu dari hewan yang terdapat di seluruh Indonesia. Dalam Bahasa inggris, eagle atau elang merujuk pada burung pemangsa berukuran besar dari suku Accipitridae terutama genus Aquila. Sementara itu burung-burung pemangsa yang lebih kecil dalam Daftar Burung Indonesia nomor 2 disebut Elang-alap (Hawk, genus Accipiter).

/////////

قس در عبری با فیلتر شکن

//////////

قس گارودا در باسای جاوی:

Garudha (basa Inggris: eagle) punika salah setunggaling kéwan ingkang wonten ing Indonésia.

/////////

قس تای در سواحلی:

Tai ni ndege mbua wakubwa wa familia Accipitridae. Wana makucha marefu ili kukamata uwimbo na domo kubwa lenye ncha kwa kulabu ili kupapura nyama. Uwezo wao wa kuona kwa macho ni mzuri kabisa na hutambua uwimbo kwa mbali sana. Tai hujenga tago lao juu ya miti mirefu au magenge marefu. Pengine hutumika kwa uwindaji wa vipanga.

//////////

قس ایلو در کردی:

Eylo navê koma çûçikên girê malbata Accopitridea yê.

//////////

قس جول، آله در مازرونی:

عقاب یا (بعضی لهجه‌ئون مازرونی وه ره گانّه:جول یا اَ لّه) اتا از گت‌ترین و نیرومندترین پرندگان جهون هسه. عقابها منظری مغرور و ترسناک و قدرت شکارگری بسیار دارننه. برخی از عقابها حین پرواز شه شکار ره صید كننه. عقاب طلائی ره گاه سلطان پرندگان بئوتنه. عقابها سخت از خطر، مخصوصاً انسان گریزان هسنه وبندرت به آدمی حمله كننه. عقاب توانائی بلند هاکردن اتا آدم کچيک اندام ره دارنه.

/////////////

قس عقاب در پنجابی:

عقاب الاں ٹبر دے کئی شکاری پنچھیاں دا ناں اے۔ وکھرے جنساں آلے پنچی وی عقاب اکھواندے نیں۔ عقاباں دیاں 60 کسماں یوریشیا تے افریقہ وچ پائی جاندیاں نیں تے اس تعرتی توں بار 14 کسماں ہوندیاں نیں - 2 اتلے امریکہ، 9 دکھنی امریکہ تے 3 آسٹریلیا وچ۔

////////////

قس گوربت در پشتو:

گوربت (په انگرېزي: Eagle) د ځنگلي مارغانو له ډلې څخه هغه يو مارغه دی چې د قوي خپړې او پنجو لرونکی او د ډېر غټ او وړوکي ښکار جوگه دی . دغه مارغه د نړۍ په هر گوټ کې خپل خپل وخت باندې د کډوالۍ ژوند تېروي . يواز ې په سويلي قطب کې نه لیدل کېږي . دوی د ډول ډول ښکارپه خوړلو عادت دي . د گوربت په چورگوړو کې ښځينه ذات ېې ډېر غټ او قوي وي او وېل کېږي چې د ښخينه ذات ېې خپل ورور باندې غالبه وي او کله کله هم ورباندې برید کوي او مړ کوي ېې.

////////////

قس هه لو در کردی سورانی:

هەڵۆ بریتییە لە کۆمەڵێک پەلەوەری ڕاوچی لە تیرەی هەڵۆیان (Accipitridae لە تۆرەمەی Falconiformes).

نزیک بە ٦٠ جۆر باڵندەی ڕاوکەر هەن کە بە هەڵۆ دەناسرێن و زۆربەیان خۆماڵی ئوراسیا و ئەفریقان. پێوەرێکی ڕوون بۆ جیاوازی و ناسینەوەی هەڵۆکان لە دیکەی پەلەوەرەکانی تیرەی هەڵۆیان نییە، بەڵام بەگشتی هەڵۆکان لەوانی تر گەورەترن(بێجگە سیسارگ) ، لاقیان گەورەتر و پتەوترە، دەنووکیان گەورە و خوار و باڵەکانیان پانترە. هەموو هەڵۆکان بە ڕۆژ ڕاو دەکەن، چاویان تیژە و بەرزەفڕن.

////////////

قس کارتال در ترکی استانبولی:

Kartallar, atmacagiller (Accipitridae) familyasına üyedir. Kartal türleri çok geniş bir yelpazede dağılan yırtıcı kuşları kapsar. Türkiye'de genellikle dağlık bölgelerde yaşarlar.

///////

قس در اردو:

عقاب نامی پرندے کی کئی اقسام پائی جاتی ہیں جو لازمی نہیں کہ ایک دوسرے سے بالکل مماثل ہوں۔ افریقہ اور یوریشیا میں عقابوں کی 60 سے زیادہ اقسام پائی جاتی ہیں۔ دیگر علاقوں میں ریاست ہائے متحدہ امریکہ اور کینیڈا میں محض دو اقسام پائی جاتی ہیں۔ وسطی اور جنوبی امریکہ میں مزید 9 اقسام جبکہ آسٹریلیا میں 3 اقسام ملتی ہیں۔

عقاب مسلمانوں کے نزدیک بہت اہمیت کا حامل پرنده ہے۔ مسلمان اس کی لپک جھپک، تیز نگاه، پروقار اور بارعب اڑان اور اونچی پرواز کی مثالیں دیتے اور عقاب جیسا بننے کی ترغیب دیتے ہیں۔

مسلمان شعراء باقاعدہ عقاب سے تشبیهی نظمیں تحریر کرتے ہیں۔ عقاب کی انوکھی صفت یہ ہے کہ یہ پرنده بهت جلد سکھانے سے سیکھ جاتا ہے۔ اور مالک سے مکمل وفاداری نبھاتا ہے۔ برصغیر کے مسلمانوں میں برطانوی سامراج کیخلاف مسلمانوں کو انکا حق آزادی حاصل کرنے کیلیۓ ابھارنے والے شاعر انقلاب ڈاکٹر علامه محمد اقبال نے جذبه آزادی ابھارنے کے لۓ مکمل عقاب کی زندگی کا سهارا لیا.

بالآخر 14 اگست, 1947ء آزاد اسلامی ملک پاکستان مل ہی گیا.

ایک اور مسلم پاکستانی شاعر کا ہمت پر ایک بهت ہی مقبول شعر به نسبت عقاب سے که;

تندئ بادمخالف سے نہ گھبرا اے عقاب

یہ تو چلتی ہے تجھے اونچا اڑنے کے لۓ ڈاکٹر اقبال کاایک شعر اس حوالے سے مسلم جوانوں میں کافی مشہورہے "عقابی روح جب بیدار ہوتی ہےجوانوں میں "نظرآتی ہے اُن کواپنی منزل آسمانوں میں "

//////////

Eagle

From Wikipedia, the free encyclopedia

This article is about the bird. For other uses, see Eagle (disambiguation).

"Eagles" redirects here. For other uses, see Eagles (disambiguation).

Eagle
Bald eagle
Scientific classification
Kingdom:	Animalia
Phylum:	Chordata
Class:	Aves
Order:	Accipitriformes
Family:	Accipitridae

Golden eagle

Eagle is a common name for many large birds of prey of the family Accipitridae; it belongs to several groups of genera that are not necessarily closely related to each other.

Most of the 60 species of eagles are from Eurasia and Africa.^[1] Outside this area, just 14 species can be found – two in North America, nine in Central and South America, and three in Australia.

https://en.wikipedia.org/wiki/Eagle

&&&&&&&&

عقرب

بفتح عین و سکون قاف و فتح راء مهمله و باء موحده لغت عربی است بفارسی کزدم و بهندی بچهو و بفرنکی اشکوربی نامند و باصطلاح اکسیریان مراد از کبریت است

ماهیت آن

از هوام ذوات سموم است و آن اقسام و الوان می باشد آنچه در حرکت دنبالۀ خود را بلند دارد شیاله و آنچه بر زمین کشد جراره نامند و این از شیاله کوچکتر است و در سمیت قویتر و مهلک و در شهر اهواز کثیر الوجود به حدی که مردم ترک سکنای آنجا نمودند و سمیت عقرب ماده قویتر از نر آن و سیاه آن زبون خصوص سیاه زغب دار بزرک آن و بتخصیص سیاه پردار و کفته اند عقرب عسکریه و بعض مواضع دیکر نیز بسیار با سمیت است به حدی که کفته اند بمجرد مشی بر بدن هلاک می کرداند و کویند که اکر نیش خود را بر سنک زند آن را مفتت می کرداند چنانچه شخصی آن را بریسمان بسته بر روی سنکی بست هر مرتبه که نیش خود را بر ان سنک می زد پارچۀ از ان سنک جدا می کشت و لهذا برای تفتیت حصاه مجرب دانسته اند و بتجربه رسیده که چون اجرهای آب ندیده را اندک آب پاشیده بر روی هم بچینند خصوصا در تابستان عقرب بسیار در میان آنها تکون می یابد و بعضی کفته که چون کاهو را کوبیده دفن کنند در زمین دو سه روز عقرب تولد کند و بعضی کفته که چون شاخۀ کنکر را در میان دو خشت آب ندیده بکذارند عقرب تولد کند و کزانیدن عقرب بر غیر موضع عصب رافع فالج و مجرب دانسته اند

طبیعت آن

در سوم سرد و خشک

افعال و خواص آن

امراض الراس طلای روغن آن جهت فالج و لقوه و استرخا و اوجاع مفاصل و غیرها العین اکتحال خاکستر آن با فلفل و زنجبیل و ادویۀ حارۀ مناسبه جهت رفع بیاض و ناخنۀ چشم انسان و غیر آن و محرق آن با سرکین موش بقدر نصف وزن آن جهت تقویت بصر و جرب و جلای غشاوه الصدر آشامیدن برشتۀ آن جهت سرفۀ باردۀ کهنه و قرحۀ آلات بول و آشامیدن محرق آن با ادویۀ مناسبه جهت تفتیت سنک کرده و مثانه و عسر البول بی نظیر و جهت رفع قولنج خواه حادث بالذات و خواه بمشارکت کرده البرص و البهق و الکلف و داء الثعلب طلای عقرب بزرک خشک کرده سوده با سرکه سرشته بر برص تازه زائل کنندۀ آن باذن اللّه تعالی و جهت بهق و کلف و داء الثعلب نیز مفید القروح و چون عقرب را در زیت بسوزانند و بر قروح خبیثه و عسره الاندمال بمالند و بر بالای آن سفوف عقرب محرق بپاشند سودمند بود و تدهین داء الثعلب بدان نیز زائل کنندۀ آن و رویانندۀ موی آن البواسیر طلای آن جهت اسقاط دانۀ بواسیر و بدستور تدهین بدهن آن السموم چون زندۀ آن را شق کنند و بر موضع کزیدۀ عقرب بندند جذب سمیت نماید و خوردن برشتۀ آن جهت رفع سمیت آن نیز مفید الباه تدهین آن جهت تقویت باه مؤثر و کفته اند چون یک عدد عقرب را در آخر ماه که سه روز یا چهار روز از ماه مانده باشد کرفته در شیشۀ کنند و بران زیت ریخته و سر آن را محکم بسته در آفتاب چند روز بکذارند تا قوت آن تمام در دهن آید تدهین بدان جهت فالج و وجع ظهر و عرق النساء و قطع دانۀ بواسیر و کفته اند اکر زیاده باشد اعداد عقرب زیاده نمایند بحسب آن روغن را بازای هر عددی باید که ده درم زیت باشد و چهل روز در آفتاب کذارند و تدهین بدان جهت تفتیت حصاه مجرب و کفته اند تعلیق عقرب مردۀ خشک به زنی که حمل آن نماند باعث حفظ آن از اسقاط مقدار شربت رماد آن نیم درم تا یک مثقال مضر رئه مصلح آن کل ارمنی و تخم کرفس و آشامیدن آب پیاز تا بست مثقال و چون عقرب کسی را بکزد موضع لسع آن ورم کند و صلب و سرخ کردد و ملسوع در بدن خود دو حالت مختلف دریابد که کاه سرد کردد و کاه کرم و کرب و اضطراب و ضعف در دل خود و عرق سرد و استرخای اعضا و لرزه و اختلاط عقل و اختلاج لبها و فواق و قئ شدید عارض کردد و بقئ چیزی لزج برآید و ریح در شکم او بهم رسد و رنک او متغیر کردد و زبان او سطبر کردد و دندانها برهم افتد و غشی او را طاری کردد و اعضا سرد و سست کردد و قضیب او ورم کند و مقعد او برآید این هنکام معالجه پذیر نبود بالجمله علاج آن فی الفور بستن بالای آن موضع اکر ممکن باشد بقوت تمام مانند مار کزیده و بزرکتان و کبریت زرد و علک البطم را کوبیده بروغن زنبق سرشته بران موضع کذارند و جندبیدستر و فرفیون و مرمکی و فلفل دراز با سرکه بران موضع بقوت تمام بمالند و بآتش تکمید نمایند و یا به آب کرم و تریاق فاروق و تریاق اربعه و تریاق العقارب و سیر بخورانند و سیر را نیز ضماد نمایند و جدوار بران بمالند و اجتناب نمایند از استعمال اشیای مفتحۀ سدد خصوصا کرفس و اکر عقربی که کزیده است بدست آید بکیرند و بکوبند و بر موضع نهش آن بندند دفع سمیت آن نماید و مجرب و آهک و برک توت را کرفته بروغن دنبه سرشته بر محل زخم آن نیز و آهک و زردۀ تخم مرغ باهم آمیخته نیز درد آن را ساکن کرداند و باقلا کوفته بدوشاب سرشته فی الحال درد آن را ساکن کند و اکر کژدم را در روغن بجوشانند و بیالایند و آن روغن را بر موضع کزیدکی آن مالند درد ساکن کردد و اکر با عسل آن روغن را بیامیزند و چون کودک از مادر بزاید نیم درم از ان بکام او بمالند اکر در همه عمر کژدم او را بکزد درد نکند و اکر چرک کوش خنزیر را بر موضع کزیدکی عقرب بمالند درد ساکن شود اکر سریشم را بسرکه حل نمایند و بر زخم کژدم بمالند همین عمل کند و اکر کژدم را بکیرند و با نمک سوده در روغن چراغ کرم داخل کنند و بر زخم کردم کذارند همین عمل کند و اکر برک تاک را بکوبند و بر موضع لسع کذارند درد ساکن شود و اکر مغز جوز و انجیر و سیر کوفته بر زخم آن بمالند نیز سودمند بود استعمال شافۀ یخ در مقعده مسکن وجع است و موش را شکم شکافته کرماکرم بران ضماد نمایند و تخم یونجه را پخته ضماد نمایند و بیخ کبر و افسنتین و زراوند طویل و مدحرج و طرخشقوق اجزای متساوی با عسل معجون ساخته مقدار چهار دانک بخورانند نقل است که شخصی فالج داشت که قادر بر قیام و قعود و مشی نبود از اتفاقات شبی در بین خواب چند جای بدن او را عقرب جراره بکزید آزار فالج او زائل کشت اطبای ماهر کفتند اکر بار دیکر او را بکزد هلاک خواهد شد و این نقل بتفصیل در کتاب فرج بعد شدت مسطور است و تریاق و دافع سمیت عقرب جراره خوردن روغن کاو و یا کوسفند و ریختن کرم کردۀ بسیار کرم جوشان بر موضع لسع آنست مکرر و نیز کذاشتن محجمه و بقوت کشیدن و داغ کردن آن موضع پس فصد نمودن و ربوب فواکه حامضه خصوص سیب ترش و سویق آن به آب سرد و طرخشقوق و کاسنی مطفیات و مسکنات حدت و ماء الشعیر و ماء القرع و ماء الخیار و قرص کافور و امثال اینها از خون و تریاق عسکری و تریاق متخذ از طرخشقوق خشک و برک سیب ترش و کشنیز خشک اجزای متساوی و سه کف آن را بخورند مفید است و هر مرضی که حادث کردد از ان بمعالجۀ آن پردازند و دستور احراق و دهن و معجون آن در قرابادین کبیر ذکر یافت

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

//////////

عقرب . [ ع َ رَ ] (ع اِ) کژدم . (منتهی الارب ) (دهار). جانورکی است از هوام ، زهردار و انواع آن بسیار است . کنیه  وی ام عِریَط و ام ساهرة است . عقرب بر نر و ماده  آن اطلاق میشود ولی غالباً در ماده بکار میرود و نر آن را عقربان گویند. و ماده را نیز گاهی عقربة نامند. (از اقرب الموارد). به عربی اسم کژدم ، و آن شیّاله و جرّاره و الوان می باشد، و آنچه در حین حرکت دنباله را بلند دارد شیاله نامند و آنچه دنباله را کشدجراره ، و او از شیاله کوچکتر می باشد. و زبون ترین اقسام او سیاه و پردار است ، و بهترین او در مداوا زرد شیاله است . (از تحفه  حکیم مومن ). به پارسی کژدم خوانند و به یونانی سقرنیوس . بهترین وی نر بود و نشانه  نر آن بود که ضعیف و لاغر بود و نیش وی سطبر بود، وماده  وی فربه و بزرگ بود و نیش وی باریک بود. (از اختیارات بدیعی ). به پارسی کژدم را گویند و هندوی پنچهو گوید. (از تذکره  ضریر انطاکی ). کژدم . کزدم . کج دم . دم کژ. شبوة. دم کج . رُشک . (لغت محلی شوشتر). ابوفصعل . ام فصعل . ام ساهرة. ام العریط. ام عسان . عتاق الارض . ابونمیلة. ابوعنجل . (مرصع). ج ، عَقارب . (اقرب الموارد) (از منتهی الارب ). و رجوع به کژدم شود :

گرینده بر تو جانوران تا بحد آنک

عقرب ز راه نیش و زبانا گریسته .

خاقانی .

- کژدم . [ ک َ دُ ] (اِ مرکب ) ۞ جانوری است گزنده و آن را به تازی عقرب خوانند و به کاف فارسی (گژدم ) چنانکه گمان برند خطاست و به زاء عربی نیز درست است و عقرب را کژدم بدین سبب گویند که دمش کج می باشد. (آنندراج ). جانوری است گزنده و آن را به عربی عقرب گویند. (برهان ). حیوانی زهردار که در ممالک حاره زندگی می کند و سقرینوس نیز گویند و به تازی عقرب خوانند. (ناظم الاطباء). گژدم . (حاشیه  برهان چ معین ). عقرب . درازدم . سقرینوس . جانوری است از شاخه  بندپایان از رده  عنکبوتیان و از دسته  شکم بندداران که دارای شکمی بندبند هستند. بدن این جانور دارای سه قطعه  مشخص است :

الف - سرسینه که پهن است و بالغ بر یک چهارم تنه  حیوان میشود و در سطح پشتی آن سه تا زوج چشمهای عدسی وجود دارد. یک زوج از چشمها از بقیه  چشمهابزرگتر و در وسط سینه قرار دارد. در سطح شکمی سرسینه شش زوج زایده دیده می شود که اولین زوج این زایده هاکوچکتر از همه سر و طرفین سوراخ دهان قرار دارند و جزو زواید آرواره ای محسوبند و مانند گیره های زهرآلودجلو دهان عنکبوتها می باشند و حیوان به کمک آنها طعمه  خود را بی حس کرده میخورد. دومین زوج زایده ها به دو انبرک قوی برای گرفتن طعمه ختم میشود و شبیه انبرک های خرچنگ میباشد بقیه  زائده ها پاهای حرکتی حیوان را تشکیل میدهند.

ب - شکم که پهنایش بهمان پهنای سرسینه است و از هفت قطعه درست شده است . بر روی سطح شکمی قطعه  دوم اعضای مخصوصی به اسم شانه که ساختمان خاصی دارند وجود دارند و تصورمیشود که در موقع جفت گیری عملی انجام میدهند. بر روی هریک از چهار قطعه  آخر شکم یک زوج منفذ تنفسی دیده میشود.

ج - دم یا دنباله  شکمی که شکل ظاهرش مانند دم است ولی در حقیقت دنباله  شکم می باشد و از قسمتهای دیگر شکم باریکتر است . سم عقرب در ممالک معتدل ، حیوانات کوچک (از قبیل حشرات و عنکبوتها که غذای عقربند) را بسهولت میکشد ولی برای انسان چندان خطرناک نیست . عقربهای بزرگ مانند عقرب کاشان که سیاه رنگند هرچند نیش آنها کشنده نیست اما دردهای شدیدی تولید میکنند ولی عقربهای نواحی استوایی که ممکنست بین 15 تا 20 سانتیمتر طول پیدا کنند نیششان خطرناک و کشنده است . (فرهنگ فارسی معین ) :

می زده را هم بمی دارو و مرهم بود

راحت کژدم زده کشته  کژدم بود.

منوچهری .

////////////

کژدم یا عقرب و یا دراز دم نام یکی از گونه‌های بندپایان رده عنکبوتیان است که دارای ۸ پا و نیشی با زهر کشنده می‌باشد. نیش عقرب در نوک دم آن قرار دارد. عقرب‌ها شب‌ها به آرامی به فعالیت‌های زیستی خود می‌پردازند و بیشتر در آب و هوایی گرم فعال هستند.

این جانوران چنگال‌های خارداری دارند که در واقع قسمتی از دهان آن‌ها محسوب می‌شوند. آنها قادرند که ماده سمی خطرناکی از قسمت عقب بدنشان به طرف مهاجمین بپاشند. این جانور بیشتر در شب شکار می‌کند و پاهای بلند جلویی خود را برای پیدا کردن غذا به‌کار برده و پس از یافتن غذا آن را با چنگال‌هایش می‌گیرد. کژدم‌ها اغلب در طول روز در زیر سنگ‌ها یا در حفره‌های به نسبت خنک زیر زمین پنهان می‌گردند.[۱]

///////////////

قس عقرب در عربی:

العقرب (بالإنجليزية: Scorpion) هي رتبة من الحيوانات اللافقارية تنتمي إلى طائفة العنكبوتيات، له ثمانية أقدام، ويعيش في المناطق الحارة والجافّة، مختبئا في الجحور والشقوق ،وتحت الحجارة والصخور، التماسا للرطوبة ،وتجنبا لحرارة الشمس.يتواجد من العقارب في العالم حوالي 2000 نوع.معظم العقارب سامة إذ تتواجد الغدة السامة في نهاية الذيل و لدغة بعض الانواع تعتبر خطيرة جدا على الإنسان مقارنة بلدغة الثعبان

//////////////

قس عقرب در عربی:

العقرب (بالإنجليزية: Scorpion) هي رتبة من الحيوانات اللافقارية تنتمي إلى طائفة العنكبوتيات، له ثمانية أقدام، ويعيش في المناطق الحارة والجافّة، مختبئا في الجحور والشقوق ،وتحت الحجارة والصخور، التماسا للرطوبة ،وتجنبا لحرارة الشمس.يتواجد من العقارب في العالم حوالي 2000 نوع.معظم العقارب سامة إذ تتواجد الغدة السامة في نهاية الذيل و لدغة بعض الانواع تعتبر خطيرة جدا على الإنسان مقارنة بلدغة الثعبان

/////////////

قس عقربلر در آذری:

Əqrəblər (lat. Scorpiones) — hörümçəkkimilər sinfinə aid heyvan dəstəsi.

Əqrəblər orta və iri ölçülü xeliserlilər olub, adətən 5-10 sm, bəzən də 20 sm-ə qədər olurlar. Bədəninin üzəri xitinləşmiş kutikula qatı ilə örtülmüşdür. Xitin örtüyün tərkibində kalsium-korbonat vardır və ona görə də örtük çox möhkəmdir. Əqrəbin bədəni iki hissədən – baş-döş və qarıncıqdan ibarətdir. Baş—döş hissə bel tərəfdən karapaks zirehi ilə örtülmüşdür. Karapaks akron və baş-döş hissənin altı buğumunun terqitinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Zireh bütövdür və bu hissədə bir cüt nisbətən iri mürəkkəb gözlər, 5 cütə qədər də kiçik gözcüklər vardır. Baş-döş hissədə stermum adlanan xitinləşmiş lövhə vardır.

//////////

قس دووپشک در کردی سورانی:

دووپشک یا دووپشکە بە ئینگلیزی: Scorpion جۆرێک گیانلەبەری ڕاوچییە کە ھەشت پێی ھەیە و لە تیرەی جۆڵاییکەرەکانە. بڕێک جۆری دووپشک ژاری کوشندەیان ھەیە.

////////////

قس در عبری با فیاتر شکن!

//////////////

قس کالاجنکینگ در باسای اندونزی:

Kalajengking adalah sekelompok hewan beruas dengan delapan kaki (oktopoda) yang termasuk dalam ordo Scorpiones dalam kelas Arachnida. Kalajengking masih berkerabat dengan ketonggeng, laba-laba, tungau, dan caplak. Ada sekitar 2000 jenis kalajengking. Mereka banyak ditemukan selatan dari 49° U, kecuali Selandia Baru dan Antartika.

///////////

قس کالاجنکینگ در باسای جاوی:

Kalajengking ya iku kelompok kéwan mawa ros ndhuwèni wulu sikil (oktopoda) kang kagolong ing ordo Scorpiones saka kelas Arachnida. Kalajengking isih kalebu sedulur karo ketonggèng, kalamangga (mangga), tungau, lan caplak. Kurang luwih ana 2000 rupa kalajengking. Uripé akèh ditemokaké ing tlatah kidul saka 49° U, lan ora bisa urip ana ing tlatah Selandia Anyar lan Antarktika.

////////////

قس بچهو در پنجابی:

بچھو اک شکاری کیڑہ اے۔ ایہ انٹارکٹکا نوں چھڈ کے ہر براعظم تے ہوندا اے تے ایدیاں 1,752 ونڈاں نیں۔ ایدیاں 25 دے نیڑے ونڈاں ایسیاں نیں جناں دا زہر بندے نوں مارسکدا اے۔

/////////////

قس لِرم در پشتو:

لړمان (په لاتين: Scorpionida) د آراخنیډا څخه دی چی اته پښې او زهر لرونکي نیش لري. د لمړ نیش د لکۍ پر سر باندي پروت دي. لړمان په ځانگړي ډول په شپه کی ښکار کوی او په گرمو سیمو کی ژوند کوي.

///////////

قس نگه، عکربو در سواحلی:

Nge au akrabu (kutoka Kiarabu عقرب) ni arithropodi wa oda Scorpiones katika ngeli Arachnida. Spishi ndogo huitwa visusuli pia. Kama arakinida wote wana miguu minane. Pedipalpi zao ni kubwa na zina gando, na mkia ni mrefu na una msumari mkubwa mwishoni kwake. Kama kawaida kiwiliwili chao kina sehemu mbili: kefalotoraksi ( cephalothorax: kichwa na kidari) na fumbatio lakini zimeungwa vipana, siyo kwa pediseli (pedicel) nyembamba kwa umbo wa mrija kama kwa buibui. Mgongo wa kefalotoraksi ni mgumu na kwa hivyo huitwa gamba (carapace). Nge wana macho 6-12, mawili juu ya gamba la kefalotoraksi na 2-5 kwa kila upande wa kichwa. Msumari wa nge hutumika kwa kudunga windo na kuingiza sumu ndani yake. Windo akiwa amekufa, kelisera (chelicerae) za nge zinakata vipande vidogo vinavyowekwa katika kishimo mbele ya mdomo. Maji ya umeng'enyaji yakamuliwa katika kishimo hiki na baada ya kumeng'enya chakula myeyuko ufyondwa. Nge hula arithropodi wengine na wale wakubwa hula mijusi na vipanya wadogo pia.

///////////

قس

قس داپیشک در کردی:

Dûpişk (Scorpiones), komek e artropodên an girêçikpiyên

////////////

قس در تاجیکی:

Каждум (лотинӣ: Scorpiones) — қатори ҳайвонҳои бемӯҳра аз синфи тортанакшаклҳо. Дарозии танашон 1-18 см буда ба сар сина ва бандҳои шикамӣ ҷудо мешавад. Банди охири шикам ду ғадуди заҳрнок дошта ,бо неши чангакмонанд тамом мешавад. Каждумҳо чор ҷуфт пой , 3-6 ҷуфт ҷашм ва ҷанголи калони бақуввати ниҳоят ҳассос доранд. Рангашон зардчатоб ё сиёҳ. Тарзи ҳаёти шабона мегузаронанд.

///////////

قس دووپشک در کردی سورانی:

دووپشک یا دووپشکە بە ئینگلیزی: Scorpion جۆرێک گیانلەبەری ڕاوچییە کە ھەشت پێی ھەیە و لە تیرەی جۆڵاییکەرەکانە. بڕێک جۆری دووپشک ژاری کوشندەیان ھەیە.

////////////

قس عکرِب در ترکی استانبولی:

Akrep, örümceğimsiler sınıfının Scorpiones takımını oluşturan genellikle sıcak ve nemli bölgelerde yaşayan, vücutları sert kitin bir tabaka ile örtülü, kıvrık ve kalkık kuyruğunda zehir iğnesi bulunan eklembacaklılara verilen ad.

2009 yılı rakamlarına göre akreplerin yaşayan 1753 türü bulunur. Türkiye'de^[1] 11 cinste toplanan 23 türü bulunur. Dünyanın en uzun birinci akrebi 23 cm boyuyla Heterometrus swammerdami, ikincisi ise 20 cm boyuyla Pandinus imperator türleridir. Teraryumda bakılan bazı akrepler 8 yıla kadar yaşasa da, doğada ömürleri bundan daha kısadır.

Akrepler, araknoloji bilim dalı içerisinde araknologlar tarafından incelenir.

/////////////

قس بچهو در اردو:

بچھو (Scorpion) زمین پہ ریگنے والا ایک زہریلا کیڑا ہے لیکن اِس کے کاٹنے سے زیادہ تر موت واقع نہیں ہوتی مگر  اِسکے کاٹے گئی جگہ پہ شدید قسم کا درد ہوتا ہے جو ناقابلِ برداشت ہوتا ہے اس کی تین ٹانگیں ہوتی ہیں اور لمبی دم کے سرے پہ ایک ڈنگ ہوتا اس کی منہ کے ساتھ کیکڑے کی طرح دو موچھیں ہوتی ہیں اس کی بہت سی اقسام ہوتی ہیں اور پچھو زیادہ تر صحراؤں اور نمی والی مٹی پتھروں کے نیچے نہروں اور دریاؤں کے کناروں کے ساتھ اور گلے سڑے پتوں اور  جانور کے گوبر میں رہتا ہے۔

///////////

Scorpion

From Wikipedia, the free encyclopedia

This article is about the arthropod. For other uses, see Scorpion (disambiguation).

Scorpions Temporal range: 430–0 Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N Early Silurian – Recent
Hottentotta tamulus from Mangaon, Maharashtra, India
Scientific classification
Kingdom:	Animalia
Phylum:	Arthropoda
Subphylum:	Chelicerata
Class:	Arachnida
Order:	Scorpiones C. L. Koch, 1837
Superfamilies
·         Buthoidea ·         Chaeriloidea ·         Chactoidea ·         Iuroidea ·         Pseudochactoidea ·         Scorpionoidea See classification for families.

Scorpions are predatory arachnids of the order Scorpiones. They have eight legs^[1] and are easily recognized by the pair of grasping pedipalps and the narrow, segmented tail, often carried in a characteristic forward curve over the back, ending with a venomous stinger. Scorpions range in size from 9 mm / 0.3 in. (Typhlochactas mitchelli) to 23 cm / 9 in. (Heterometrus swammerdami).^[2]

The evolutionary history of scorpions goes back to the Silurian era 430 million years ago. They have adapted to a wide range of environmental conditions and can now be found on all continents except Antarctica. Scorpions number about 1750 described species,^[3] with 13 extant families recognised to date. Only about 25 of these species are known to have venom capable of killing a human being.^[4]:1 The taxonomy has undergone changes and is likely to change further, as genetic studies are bringing forth new information.

Scorpion stings are painful but are usually harmless to humans. For stings from species found in North America, no treatment is normally needed for healthy adults, although medical care should be sought for children and for the elderly. More harmful stings from species found in South America, Africa, and western Asia may require medical attention.^[5]

https://en.wikipedia.org/wiki/Scorpion