۱۳۹۵ اردیبهشت ۴, شنبه

قنابری←بجند←ازمک (غملول، برغست و ...)

[1] - قنابری[ ق ُ ب َ را ] (ع اِ) سبزی غملول . (اقرب الموارد). نوعی از تره . (منتهی الارب ). اسم عربی غملول است که به فارسی برغست نامند. (فهرست مخزن الادویة) (مهذب الاسماء). تملول . (یادداشت مولف ).کملول . (یادداشت مولف ). بچند. بژند. سبزج . قُنّابَری ̍ یا کُنابِری و آن را به عربی غملول و نملول و قملول و فوهق و شجرة البهق و به یونانی قیفهیمالون و برومی قبار و مبدوس و بخراسانی برغشت و به فارسی بزندو بخند و به شیرازی سبزه و سوده و به اصفهانی موجه نامند. ماهیت آن : نباتی است که در اول ربیع میروید وتا آخر آن میماند و بغدادی گفته از بقول صحرائی است و برگ آن کوچکتر از برگ کاسنی صحرایی و با اندک حدت و تلخی و گل آن سفید باریک و تخم آن اغبر رقیق ، و صاحب تحفه نوشته برگ آن شبیه به اسفناج با اندک تندی و تلخی است ، و بقدر شبری و ساق آن باریک و گل آن سفیدریزه و تخم آن در غلافی بقدر نخود و در هر غلاف چهار عدد بسیار شبیه بخردل و بهترین آن تازه  آن است که در شاخه های آن اندک سرخی باشد طبیعت آن گرم در اول و خشک در آخر آن و بعضی در دوم خشک گفته اند. افعال و خواص آن لطیف وجالی و مقطع و از ادویه  نافعه است جهت محرورین و مبرودین هر دو اعضاء الصدر والغذاء و النقض منقی سینه و ریه از کیموسات غلیظه و مفتح سده  کبد و طحال و مدر بول و حیض و شیر و عرق و آشامیدن آب آن اطلاق طبیعت و رفع یرقان و مغص و اخراج کیموسات غلیظه مینماید و ضماد آن جهت بواسیر و مغص و تحلیل صلابات رحم نافع الزینه جهت کلف و وضح و بهق بهترین دوای است ضماداً و شرباً و گفته اند خوردن آن به اندک زمانی و قلیل الایامی وضح را زایل میگرداند و به دستور تدهین آن جهت امراض مذکوره و زخم پستان و ضماد آن جهت نهش جمیع هوام سمی موثر و مضار آن اینکه مولد سوداست خصوصاً نمک پروده  آن ، مصلح آن طبخ و بریان نمودن آن است و روغن ها مانند بادام و کنجد و غیر آن و گفته اند مصلح آن هلیله  کابلی است و شکر. (مخزن الادویة).و رجوع به تحفه  حکیم مومن و تذکره  انطاکی شود.
//////////////
برغست: لیث گوید تملول نبات برغست را گویند و اهل سیستان بچند گویند و اهل ری هنجمک گویند و حمزه او را به کنکران تعریف کرده است. (صیدنه ص 510).
یادگار
//////////////
برغست‌.  نملول و عملول و فوهل گویند و آن قثاء بری است و شجر البهق و شحم العرض نیز گویند و در قاف گفته شود.
اختیارات بدیعی
///////////
قنابری‌.  نملول و غملول و فوهل گویند بپارسی برغش است و بشیرازی سوزه گویند و طبیعت آن گرم و خشک بود در اول و گویند معتدل بود در گرمی و وی لطیف و جلادهنده و مقطع بود کلف و بهق را زایل کند و سودمندترین چیزها بود جهت برص خوردن و ضماد کردن و روغن وی مالیدن در اندک روزی نافع بود و بر ریش پستان ورق وی ضماد کردن نافع بود و سینه و شش را از کیموسات غلیظ پاک کند و سده شش و جگر و سپرز بگشاید و آب وی شکم براند و ضماد کردن بر بواسیر سودمند بود و بر گزندگی مجموع جانوران و رازی گوید معده و جگر را نافع بود و ملایم محروری و مبرودی بود از بهر اطلاق طبیعت فولس گوید مولد سودا بود خاصه آنکه بنمک نهند و مصلح وی روغن بسیار بود و صاحب تقویم گوید اصلاح وی به هلیلج کابلی و سکر کنند و سعوط کردن به آب بیخ آن دماغ را از رطوبات غلیظ پاک گرداند
______________________________
صاحب مخزن الادویه می‌نویسد: قنابری بضم قاف لغت عربی است و گفته‌اند لغت نبطی است و نیز آن را بعربی غملول و عملول و نملول و فوهق و شجرة البهق و بیونانی قیفهیمالون و برومی قیارومبدس و بخراسانی برغشت و بفارسی بزند و بخند و به شیرازی سبزه و سوده و باصفهانی موجه نامند
ابو ریحان می‌نویسد: لیث گوید قنابری نملول نبات برغست را گویند و اهل ماورا النهر و فرغانه او را ورغست گویند و اهل سیستان بجند* گویند و اهل ری هنجمک گویند و حمزه او را کنکران گفته است‌.
اختیارات بدیعی، ص: 356
/////////////
* ازمک - بجند - بلقسط

نام علمى: Cardaria draba (L.) Desv , Syn. Lepidium draba L
نام انگليسى: Wite weed, Hoary cress, Pipperweed, White lop
           
   گياهچه
لپه‌ها به رنگ سبز تيره، اغلب از نظر اندازه غير يکسان و طولى دو برابر عرض دارند و مزه آنها تند است. شش برگ اول به‌صورت دوتائى و جفت بوده و برگ‌هاى بعدى متناوب هستند. حاشيه اين برگ‌ها داراى کرک‌هاى کوتاهى است که در اغلب موارد به‌طور طول لوله مى‌شوند.
   گياه کامل
- اندام‌هاى رويشى:
گياهى چندساله، ايستا، به ارتفاع ۲۰ تا ۶۰ سانتى‌متر که توسط بذر و ريزوم تکثير مى‌يابد. ساقه آن به رنگ سبز متمايل به خاکستري، در انتهاء منشعب و پوشيده از کرک‌هاى سفيد است.
برگ‌ها متناوب، پوشيده از کرک‌هاى سفيدرنگ، تخم‌مرغى تا سرنيزه‌اى شکل، به طول ۵/۳ تا ۵/۷ سانتى‌متر، با حاشيه‌هاى صاف و يا داراى دندانه‌هاى نامنظم هستند. برگ‌هاى بالائى فاقد دمبرگ و داراى دو لوب قاعده‌اى که ساقه را در برگرفته است. برگ‌هاى قاعده‌اى بزرگتر (ده سانتى‌متر)، باريکتر که حتى به طرف دمبرگ باريکتر نيز مى‌شوند.
ريشه اين گياه در جهت عمودى و يا افقى گسترش زيادى داشته و ممکن است تا عمق دو مترى و يا بيشتر نفوذ کند.
- اندام‌هاى زايشى:
گل‌ها متعدد، سفيدرنگ و مستقر بر روى دمگل‌هائى باريک که در انتهاء گياه قرار گرفته و ظاهر گسترده‌اى به انتهاء گياه داده است.
ميوه اين گياه دو قسمتي، قلبى‌شکل، به طول ۲ تا ۴ ميلى‌متر و عرض ۳ تا ۵ ميلى‌متر که بر روى خوشه‌هاى ۵ تا ۱۰ سانتى‌مترى قرار گرفته و معمولاً داراى دو دانه است. بذرهاى اين علف هرز به رنگ قهوه‌اى متمايل به قرمز، تخم‌مرغى شکل، زبر، به طول ۲ و قطر ۵/۱ ميلى‌متر مى‌باشند. هر گياه حدود يک تا پنج هزار بذر توليد مى‌کند که جوانه‌زنى آنها در پائيز صورت مى‌گيرد و زمستان و اوايل بهار را به‌صورت روزت سپرى مى‌کنند. ازمک در سال اول رويش قادر به توليد گل نيست و فقط به تقويت و گسترش ريشه‌هاى خود مى‌پردازد. در بهار دومين سال مجدداً جوانه زده و در ارديبهشت تا اوايل مرداد ماه به گل مى‌نشيند.
   محل رشد و پراکنش
اين گياه ويژه مناطق گرم و نواحى آفتاب‌گير است و خاک‌هائى با بافت سنگين و حاصلخيز را ترجيح مى‌دهد. ازمک از علف‌هاى هرز مزارع غلات، يونجه، چغندرقند، سبزيجات، زعفران و باغ‌ها بوده و علاوه بر اين آن را مى‌توان به مقدار قابل توجهى در حاشيه جاده‌ها و زمين‌هاى باير مشاهده کرد.
هرچند اين گياه تعداد زيادى بذر توليد مى‌کند اما مهمترين راه پراکنش آن قطعات بريده ريشه و انتقال آنها توسط ادوات کشاورزى و يا بقاياى گياهى به نقاط ديگر است.
////////////////
خواص دارویی گیاه ازمک( Cardaria)ازخانواده ی شب بوها
در خصوص پراکندگی ازمک می توان گفت: گیاه ازمک در گیلان، مازندران، آذربایجان، کردستان، اصفهان، کرمان، خرم آباد، یزد،
گیاه ازمک با نام علمی cardaria drabaو با نام محلی تیله زه یکی از گیاهان خوراکی خودروی و متعلق به خانواده شب بو یا craciferae می باشد.

این گیاه ویژهٔ مناطق گرم و نواحى آفتاب‌گیر است و خاک‌هائى با بافت سنگین و حاصلخیز را ترجیح مى‌دهد. ازمک از علف‌هاى هرز مزارع غلات، یونجه، چغندرقند، سبزیجات، زعفران و باغ‌ها بوده و علاوه بر این آن را مى‌توان به مقدار قابل توجهى در حاشیهٔ جاده‌ها و زمین‌هاى بایر مشاهده کرد.

همچنین در دامغان، سمنان، تهران و سایر نقاط می روید و در استان کرمانشاه در ماهیدشت، اسلام آبادغرب، گیلانغرب، پاوه، نوسود، کرمانشاه و سرپل ذهاب قابل برداشت است.
گیاه ازمک را می توان در اواسط بهار در مناطق ذکر شده استان برداشت کرد.

هرچند این گیاه تعداد زیادى بذر تولید مى‌کند اما مهمترین راه پراکنش آن قطعات بریدهٔ ریشه و انتقال آنها توسط ادوات کشاورزى و یا بقایاى گیاهى به نقاط دیگر است.

ویژگیهای ریخت شناسی گیاه ازمک: ازمک گیاهی پایا و بطول 20 تا 60سانتیمتر با ساقه برافراشته و در بالا بسیار منشعب است. برگهای پایینی واژ تخم مرغی و دندانه دار و برگهای روی ساقه بیضی کشیده تا سر نیزه ای، ساقه آغوش و گل آذین خوشه ای متراکم که از دور منظره دیهیم مانند بخود می گیرد.
گلهای این گیاه معطر و طول گلبرگها 4/3 تا 4 میلیمتر و به رنگ سفید است. میوه خورجینک و به ابعاد 5/3 تا 5/4 در 5/4 میلیمتر با دمی بطول 5 تا 15 میلیمتر می باشد که هر میوه محتوی دو و بندرت یک دانه و طول خامه یک تا دومیلیمتر است.

طریق مصرف این گیاه را اینگونه عنوان کرد: می توان برگهای تندمزه ازمک را به عنوان چاشنی مورد استفاده قرار داد.

این مطلب در یه جا به عنوان کابرد ازمک درج شده بود:

توانایی گیاه ازمك در جذب فلز روی

فلزات سنگین گروهی از عناصر میباشند كه از نظر كاربرد صنعتی، شیمیایی و بیولوژیكی دارای اهمیت زیادی بوده و در غلظت- های زیاد قادر هستند محیط زیست به ویژه خاك را آلوده كنند. آلودگی حاصل از فلزات بر ریز جانداران خاك و در نتیجه بر فرآیندهای زیستی اثر زیادی بر جای میگذارد، همچنین بعضی از این فلزات ساختمان خاك را از بین میبرند. لذا این مشكلات ایجاد شده توسط فلزات سنگین لزوم نیاز به گیاه پالایی را ایجاب میكند. در این تحقیق جذب غلظتهای مختلف سولفات روی توسط گیاه ازمك بررسی شد. غلظتهای 0 ، 100 ، 250 ،500 و 1000 سولفات روی بر گیاهچه های 15 روز گیاه ازمك بررسی وجذب این تركیب، برخی از خصوصیات مورفولوژیك، مقدار پروتئین كل و محتوی فلاونوئیدی اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد كه گیاه ازمك یك جاذب خوب برای فلز روی است و در همه غلظتها جذب بطور معنا داری توسط این گیاه نسبت به نمونه كنترل افزایش یافته است. سولفات روی در غلظتهای بالا باعث افزایش محتوی فلاونوئیدی شده است اما طول اندامهای هوایی و زمینی را به دلیل سمیت كاهش داده است. با توجه به مشكلات دفع ضایعات روی در كشور ما این گیاه میتواند خیلی از مشكلات مربوط به سمیتهای ایجاد شده توسط این فلز در محیط زیست و خاك را از بین ببرد.
////////////////
نام مجلهدو فصلنامه بوم شناسي علف هاي هرز
عنوان این شمارهجلد1، شماره2، پاييز و زمستان 1392
عنوان مقاله : اثرهای آللوپاتیک علف هرز ازمک (Cardaria draba L.) بر جوانه‌زنی ذرت خوشه‌ای (Sorghum bicolor L.)
فایل : 
 
از صفحه شماره : 131 تا صفحه شماره : 138

تعداد مشاهده : 506

چكیده فارسی:
جهت بررسی تأثیر عصاره آبی اندام‌های مختلف علف هرز ازمک (Cardaria draba L.) بر جوانه‌زنی ذرت خوشه‌ای، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1389 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل عصاره آبی اندام‌های ریشه، ساقه، برگ و مخلوط ازمک با غلظت‌های صفر، 10، 20، 40 و 80 درصد حجمی بود. با توجه به نتايج بدست آمده اثر عصاره بافت‌های مختلف بر درصد جوانه‌زني و طول ريشه‌چه در سطح احتمال 5 درصد، و بر سرعت جوانه‌زني و تعداد ريشه فرعي در سطح احتمال یک درصد، معني‌دار بوده است. اثر غلظت عصاره ازمک، بر كليه صفات اندازه‌گیری شده، در سطح احتمال یک درصد معني‌دار بود. در واقع اندام‌ها و غلظت‌های علف هرز ازمک تأثیر بازدارندگی قابل توجهی بر جوانه‌زنی بذور ذرت خوشه‌ای داشتند. برگ ازمک موجب کاهش قابل ملاحظه‌ای در اکثر شاخص‌های مورد بررسی شد. نتایج مشابهی نیز در غلظت 80 درصد حجمی مشاهده شد. به طوری که بیشترین درصد کاهش جوانه‌زنی بذور ذرت خوشه‌ای (5/22 درصد) مربوط به این تیمار بود.

چكیده انگلیسی:
This study was carried out to determine the effects of aqueous extracts of (cardaria draba L.) organs (root, stem, leaf and their mixture) on germination of sorghum. The experiment was laid out as a completely randomized design with factorial arrangement and in four replications in research lab of agricultural college at Birjand University in 2010. The treatments included aqueous extracts of root, stem, leaf and their mixture at concentration of zero (check), 10, 20, 40 and 80 percent. According to the results, extracts of different tissuess on germination and root length could be 5% on level, and the germination rate and number of lateral roots was significantly different at 1% percent. The effect of white top extract concentration on all measured traits were significant at 1%. Infact, different organs and concentrations of white top affects considerably prevential on germination of sorghum seeds. Similar results were observed in concentration of 80% by volume, So that the largest percentage of decline in sorghum seed germination (22.5%) were related to the recent treatment.

کلمات کلیدی:
آللوپاتی، برگ، ریشه، ساقه، عصاره آبی، غلظت
////////////
ازمک (نام علمیLepidium draba L. پیش از اینCardaria draba) یکی از گیاهان است.
ازمک در ایران از جمله در بلندی‌های بالای ۲۵۰۰ متر در استان کهگیلویه و بویراحمد می‌روید.
جستارهای وابسته[ویرایش]
·         فهرست گیاهان
منابع[ویرایش]
////////////
القنيبرة الحادة (باللاتينية: Cardaria draba) أو القنيبرة الحادة نويع الحادة (باللاتينية: Cardaria draba subsp. chalepensis) نوع[2] نباتييتبع جنس القنيبرة[3] من الفصيلة الصليبية. وتسمى شعبيا باللغة الدارجة "الجنيبرة".
البيئة والانتشار[عدل]
المصادر[عدل]
1.       ^  "معرف Lepidium draba في موسوعة الحياة"eol.org. اطلع عليه بتاريخ 24 أبريل 2016.
3.       ^ مركز دراسات التنوع الحيوي، نابلسالقائمة الوطنية للنباتات الطبية في فلسطين. تاريخ الولوج 11 آب 2013.
/////////////////
Lepidium draba
From Wikipedia, the free encyclopedia
Whitetop
Kingdom:
(unranked):
(unranked):
(unranked):
Order:
Family:
Genus:
Species:
L. draba
Lepidium draba
L.
Subspecies
·         Lepidium draba subsp. draba(= Cardaria draba)
·         Lepidium draba subsp.chalepense (L.) P.Fourn.(=Cardaria chalepensis)
Cardaria draba (L.) Desv.
Lepidium draba (whitetop or hoary cress[1]) is native to western Asia and eastern Europe and is an invasive species in North America, introduced by contaminated seeds in the early 1900s. Also known as Cardaria draba, hoary cress is a weed in much of south-east and south-west Australia as well.[2]
Whitetop
Whitetop is a perennial herb that reproduces by seeds and by horizontal creeping roots. The stem is stoutish, erect or spreading, 10 to 80 cm tall, branched, covered sparsely with ash-colored soft hairs to heavily covered. The leaves are alternating, simple, and mostly toothed. The basal leaves are 4 to 10 cm, have a slight stem (petiole), and are long and flat, lance-shaped to egg-shaped, with the narrow end attached to the stalk. On the upper part of the stem the leaves are attached directly to the stalk (sessile), are 2 to 6.5 cm long, and are oblong or tapering the point, with broad bases that clasp the stalk. Whitetop has slightly domed flower clusters in which the individual flower stalks grow upward from various points off the branch to approximately the same height (corymb-like). The petals are white, clawed, and 3 to 5 mm long, about twice the length of the sepals.
Contents
  [show
Distribution in United States[edit]
References[edit]
1.     Jump up^ "BSBI List 2007". Botanical Society of Britain and Ireland. Archived from the original (xls) on 2015-02-25. Retrieved2014-10-17.
2.     Jump up^ "Hoary Cress". Weed Identification & Information. Australian Weeds Committee. Retrieved 2015-04-12.
External links[edit]
·         Species Profile- Whitetop (Lepidium draba), National Invasive Species Information Center, United States National Agricultural Library. Lists general information and resources for Whitetop.
Other reading[edit]
Agriculture Research Service (1970) "Cardaria draba (L.) Deav." Selected Weeds of the United States Agriculture Research Service United States Department of Agriculture, Washington, DC, p. 200
Wikimedia Commons has media related to Cardaria draba.
·         Invasive plant species

·         Lepidium
·         Plants described in 1753