Khollan Vafa : اخوان صفا: قِنبیل بر وزن خِنزیر

۱۳۹۵ اردیبهشت ۴, شنبه

قِنبیل بر وزن خِنزیر

[1]- قنبیل . [ قِم ْ ] (ع اِ) تخم نباتی است ریگی زرد که سرخی بر او غالب باشد و گویند تخم سرخس است قابض است و قاتل اقسام کرم معده و امعاء و برآورنده ٔ آن و جهت کر و خارش و شیرینه نافع. (منتهی الارب ). و در بلاد یمن افتد. (اقرب الموارد). چیزی است شبیه به ریگ مکه زرد مایل به سرخی و گویند شب نما است که در یمن بخاک مخلوط گشته به آن شکل می شود و نزد بعضی تخم نباتی است و جمعی گویند تخم سرخس است . در دوم گرم و خشک و نزد بعضی سرد و خشک و مسهل رطوبات و لزوجات و شرب او در اخراج اقسام کرم معده و امعاء قوی الاثر و مضر امعاء و مصلحش شیح و کتیرا و ذرورا و بغایت مجفف زخمها و رافع جرب و سعفه و قدر شربتش دو درهم و بدلش خشیزک است . (تحفه ٔ حکیم مؤمن) .

/////////////////

قنبیل: به لغت هندوی قاف قنبیل را مشتبه گویند میان کاف و قاف و او تخم درختی است و به هیأت تخمهای او خود باشد و در غلاف بود و چون دست به او بسوده شود دست را سرخ کند و او را از زمین هند به اطراف برند و بعضی روغن را به او رنگ کنند.

(صیدنه ص 566). صاحب منهاج گوید بزوری رملی بود و صاحب جامع گوید از قول تمیمی که آن یکی از من‌ها بود و از آسمان می‌افتد در بادیه من و از قول رازی نیز همچنین گوید و از قول دیگری گوید خاکی است سرخ چون بریان کنند زرد گردد.

(اختیارات ص 358). قنبیل چیزی است شبیه به ریگ مکه، زرد مایل به سرخی و گویند شب یمانی است که در یمن به خاک مخلوط گشته به آن شکل می‌شود و ترد.

بعضی تخم نباتی است و جمعی گویند تخم سرخس است. (تحفه ص 211).

یادگار، در دانش پزشکی و داروسازی، متن، ص: 353

//////////////

قنبیل‌. صاحب منهاج گوید بزوری رملی بود و صاحب جامع گوید از قول تمیمی که آن یکی از من‌ها بود و از آسمان می‌افتد در بادیه من و از قول رازی نیز همچنین گوید و از قول دیگری گوید خاکی است سرخ چون بریان کنند زرد گردد فی الجمله طبیعت وی گرم و خشک است در سیم و تمیمی گوید گرم و خشک است در اول درجه دوم و مجففی قوی بود و رازی گوید سرد و خشک است و شیخ الرئیس گوید گرم و خشک است در دویم و ابن ماسویه گوید در وی قبضی تمام بود و حب القرع بکشد و بیرون آورد و منشف رطوبت ریشها بود و بثرها که بر سر و روی طفلان پیدا شود که مردمان آن را را به خوانند و اطبا آن را سعفه گویند چون بروغن گل چرب کنند و قنبیل بر آن پاشند خشک گرداند و نشف رطوبات بکند و جرب را نافع بود و شربتی از وی دو درم بود و گویند مضر بود به امعا و مصلح وی شیح ارمنی بود و بدل وی رازیانه است و گویند مصلح وی انیسون بود و بدل وی ترمس و برنک کابلی و گویند مضر بود به فم معده و مصلح آن مصطلی و انیسون بود.

اختیارات بدیعی، ص: 358

//////////////

Mallotus philippensis is a plant in the spurge family. It is known as the kamala tree or red kamala or kumkum tree, due to the fruit covering, which produces a red dye. However, it must be distinguished from kamala meaning "lotus" in many Indian languages, an unrelated plant, flower, and sometimes metonymic spiritual or artistic concept.^[1]Mallotus philippensis has many other local names. This kamala often appears in rainforest margins. Or in disturbed areas free from fire, in moderate to high rainfall areas.

It occurs in south east Asia, as well as Afghanistan and Australia. The southern most limit of natural distribution isMount Keira, south of Sydney. The species name refers to the type specimen being collected in the Philippines, where it is known as banato.

Contents

[show]

Description[edit]

A bush to small or medium-sized tree, up to 25 metres tall and a trunk diameter of 40 cm. The trunk is fluted and irregular at the base. The grey bark is smooth, or with occasional wrinkles or corky bumps. Small branches are greyish brown in colour, with rusty covered small hairs towards the end. Leaf scars evident.

Leaves are opposite on the stem, ovate to oblong in shape. 4 to 12 cm long, 2 to 7 cm wide with a long pointed tip. The upper surface is green without hairs, the underside pale grey in colour. With a magnifying glass, small red glands may be visible. Leaf stems 2 to 5 cm long, somewhat thickened at both ends. The first leaf vein on either side of the mid rib extends from the leaf base, to over half the length of the leaf. Veins raised and evident under the leaf.

Flowers, fruit and regeneration[edit]

Yellow-brown flowers form on racemes. Racemes up to 6 cm long. Male and female flowers grow on separate trees.New South Wales flowering period is from June to November. Flowering period in the Philippines is March to April. Fruit may appear at any time of the year, three months or so after flowering. Usually a three lobed capsule, 6 to 9 mm broad, covered in red powdery substance. This is soluble in alcohol, which produces a golden red dye suited to colouring of silk and wool.^[2] One small black globular seed in each of the three parts of the capsule, seeds 2 to 3 mm in diameter.

Fresh seed is advised for germination.

It is a moderately growing tree.^[3]

Uses[edit]

Mallotus philippensis is used to produce red dye and herbal remedies.^[4] It produces rottlerin, a potent large conductance potassium channel opener.

Gallery[edit]