Khollan Vafa : اخوان صفا: صنوبر، چرط هندی، کاج، سرل، حب الصنوبر، کبار و صغار...

[1] - صنوبر. [ ص َ ن َ ب َ ] (ع اِ) مؤلف غیاث نویسد: صنوبردرخت چلغوزه که بهندی چرط گویند. چلغوز. (مهذب الاسماء). صنوبر از تیره ٔ ناژویان (مخروطیان ) دارای برگهای ضخیم و کوتاه و مخروطهای باریک و دراز. (گیاه شناسی گل گلاب ص 303). جوالیقی نویسد: بگمان من صنوبر معرب است . (المعرب ص 213). درختی است یا بار آن درخت . (منتهی الارب ). بپارسی ناژ گویند و بهندی سرل ... چون بکوبند و با سرکه با هم بیامیزند و مضمضه کنند درد دندان را دفع کند، و پوست درخت صنوبر عضوی را که به آب گرم سوخته شود و ریش گردد سودمند باشد و دانه ٔ صنوبر سرفه ای را که تری بود منفعت کند و طبع را نرم کند در دفع رطوبتی که در قصبات شش باشد و سینه را یاری دهد و باقوت کند و بول را از مثانه براند و گرم است در دو درجه ٔ اول در خشکی و تری معتدل است . (ترجمه ٔ صیدنه ٔ ابوریحان ). رجوع به مفردات ابن بیطار و ترجمه ٔ ضریر انطاکی شود

//////////////

صنوبر. به شیرازی کاج خوانند و صفت حب آن در حا گفته شد و باقی اجزای آن گفته شود در پوست بیخ وی قبضی و قوت تمام بود سجح را نافع بود چون بر وی نهند مانند ضماد عظیم سودمند بود و چون بیاشامند شکم ببندد و اگر ذرور کنند بر سوختگی آب گرم بغایت مفید بود و وی معتدل بود در گرمی و سردی و گویند گرم بود در دویم و خشک در سئوم و گویند در اول و ورق آن ترتر از کاه آن بود و جراحتها را نیکو گرداند و غرغره بطیخ قشر صنوبر کردن بلغم را جذب گرداند و بیرون آورد و دخان وی سودمند بود جهت کسی که در مژه وی استرخا بود و هر علتی و زحمتی که بود زایل کند و قشور ورق وی چون بیاشامند درد جگر و ریش شش را نافع بود و کرمی هست در درخت صنوبر و آن بقوت ذراریح و قشور هر دو صنوبر چون زنان در شیب خود دود کنند بچه و مشیمه بیرون آورد و ورق وی چون بکوبند و ضماد کنند بر ورمهای گرم درد ساکن کند و جراحتهای تازه که خون از وی روانه بود را سودمند بود و چون با سرکه بپزند و بر دندان ضماد کنند سود بخشد و چون با آب یا ماء العسل بیاشامند یک مثقال موافق بود جهت کسی که در جگر وی علتی بود و همچنین پوست و ورق وی چون بیاشامند همین عمل کند و چون چوب وی بشکنند و پارهای کوچک کنند و با سرکه بپزند و طبیخ وی در دهن نگاهدارند صاحب درد دندان را نافع بود و اگر بسوزند و دخان وی بگیرند در مداد بغایت خوب بود و اگر در داروهای چشم کنند مژه چشم را نیکو گرداند و آب رفتن بازدارد و شریف گوید ثمر صنوبر کبار که آن جلغوزه بود چون بکوبند و با عسل بسرشند و هر بامداد سه درم بخورند از افلاج خلاص یابند و چوب وی چون بپزند به آب و بر اعضای کسی که زحمت کشیده باشد بمالند نافع بود و بدل آن زفت بود

صاحب مخزن الادویه می‌گوید: صنوبر به فتح صاد و نون و با لغت عربیست و ارزه نیز و به سریانی ارزند و برومی بقطانیون و بیونانی قلوغیطون نامند

لاتین‌ ABIES -PINUS ABIES -ABIES EXCELA فرانسه‌SAPIN COMMUN -FAUXSAPIN -SAPIN DE NORVEGE انگلیسی‌ FIR, FIR TREE

///////

حب الصنوبر کبار. جلغوزه است و آن درخت کوچکتر از درخت صنوبر صغار بود و از سیستان خیزد و درخت وی را سوسن خوانند و طبیعت جلغوزه گرم بود در اول و گویند در دوم و گویند معتدل است و در وی اندک حرارتی هست و رطوبت و جالینوس گوید گرم و تر بود درد پشت و اعصاب و رعشه و عرق النساء و استرخا را نافع بود و شش را پاک کند از خلطی که باشد و باه را زیادت کند و منی بیفزاید و شیر زنان را و سنگ مثانه بریزاند و در گزندگی عقرب با انجیر خشک یا خرما یا گل انگبین نافع بود و شریف گوید چون بکوبند و با عسل بسرشند و هر روز ناشتا سه درم بخورند از فالج خلاص یابند و اسحق بن عمران گوید چون با عسل بخورند مجامعت زیادت کند و مثانه را از سنگ و رمل پاک کند و گویند طبیعت وی گرم است در دوم و خشک است در اول و وی مصدع بود و مصلح وی خشخاش و شکر بود و بدل آن حب مجلب مقشر بود بوزن آن و نیم وزن آن بادام سفید کرده و ابن ماسویه گوید بدل وی مغز تخم خربوزه بود و گویند جوز هندی و گویند قایم‌مقام جلغوزه بادام کوهی بود که آن را بشیرازی بخورک خوانند

صاحب مخزن الادویه تحت عنوان صنوبر بحث مبسوطی درباره انواع آن کرده و انثی آن را دو نوع می‌کند یکی کبیر که جلغوزه ثمر آن است و دیگری صغیر که آن را تنوب نامند و ثمر آن را قضم قریش و عامه اهل شیراز آن را فستق نامند اما ثمری که معروف است جلغوره است که در حقیقت از اقسام بادام بود

صاحب تحفه پس از بحثی درباره انواع صنوبر جلغوزه را حب انبه می‌داند که صاحب مخزن الادویه آن را سهو و اشتباه دانسته است

در لاتین و زبانهای خارج صنوبر را کلاABIS EXCELSA یاPINUS ABIES یاABIES و بفرانسه‌ FAUX SAPIN یا SAPIN COMMUN و بانگلیسی‌ FIRTREE یاFIR نامند

//////////////

حب الصنوبر صغار. بپارسی تخم کاج خوانند و آن تخمی بود مثلث‌شکل در میان جوز کاج بود در طعم مانند جلغوزه بود طبیعت وی گرم و خشک است در دوم منضج و محلل بود و نافع بود جهت استرخا و ضعف بدن را نافع بود و فربهی آورد و رطوبات فاسد که در شش بود خشک گرداند و قوت معده بدهد چون با افسنتین ضماد کنند چهار درم وی منی زیاد می‌گرداند خاصه چون کنجد و قند با وی بود گرده و مثانه را قوت دهد مضر بود بسر و در وی گزندگی معده بود و مغص آورد چون در آب خویسانند و با عسل بخورند گزندگی معده را نافع بود و محروری مزاج با قند بخورد بدل وی حب محلب بود مقشر و یا نیم وزن آن مغز بادام مقشر و گویند بدل آن حب صنوبر کبار بود

صاحب مخزن الادویه در شرح صنوبر انثی می‌نویسد: دو نوع است یکی کبیر که چلغوزه ثمر آن است و دیگری صغیر که آن را تنوب نامند و ثمر آن را قضم قریش و عامه اهل شیراز آن را فستق نامند

حکیم مؤمن درباره صنوبر صغار می‌نویسد: ثمر آن را تنوب نامند و آن ثمر مثل دل گوسفند و از آن بزرگتر و مغز آن تلخ و سفید و بی‌پرده رقیق سرخی و قضم قریش عبارت از آن است و در سمنان کثیر الوجود است و راتینج صمغ آنست‌

//////////////

25 (261) در پارسی دیودار، دِودار،divdar, devdar, Pinus یا Cedrus devdara, deodara or deodora، در سانسکریت دِودارو، devdaru ("درخت خدایان"). در پارسی صنوبر هندی نیز گویند، در عربی شجرة الدِودار، صنوبر الهندی.

ساینو-ایرانیکا

/////////

تنوب .[ ت َ ] (اِ) به لغت رومی نام درختی است در کوههای روم که قطران را از بیخ آن گیرند و آن را به عربی صنوبر صغیر خوانند، چه مانند صنوبر است لیکن کوچکتر از آن باشد. (برهان ) (آنندراج ). قسمی از درخت صنوبر. (ناظم الاطباء). رجوع به لکلرک ج 1 ص 320 و ماده ٔ بعد شود.

/////////////

کاج چتری، "صنوبر ثمری" یا کاج ایتالیایی (به انگلیسی: Stone Pine) یکی از انواع کاج است. این کاج بومی منطقه مدیترانه است و در جنوب اروپا، شمال آفریقا و سرزمین شام یافت می‌شود.

کاج چتری به‌خاطر دانه‌های درشت و خوردنی آن از دوران‌های پیش از تاریخ مورد توجه بوده و کاشته می‌شده است. این درخت به عنوان درختی زینتی به بیشتر نقاط جهان برده شده و در باغ‌ها و پارک‌ها کاشته شده است.

/////////

به عربی صنوبر ثمری:

الصنوبر الثمري شجرة حراجية مثمرة. الصنوبر الثمري نوع يتبع جنس الصنوبر.

الوصف النباتي[عدل]

هي شجرة يصل ارتفاعها إلى 25 متراً، تاجها كثيف ومنبسط بشكل مظلة، قشرتها حرشفية ذات لون بني، البراعم أسطوانية الشكل، النبتة حمراء لها حراشف مغطاة بأوبار بيضاء، تجتمع كل ورقتين في غمد واحد، ونادراً كل ثلاثة أوراق، طولها من 8-10 سم ، عرضها من 1.5 إلى 2.5 مم ، لونها أخضر زاهي، الأزهار المذكرة صفراء مرصعة بالبني، الأزهار المؤنثة باهتة مع بعض البقع الوردية. المخاريط الثمرية بيضوية الشكل أو شبه كروية، محمولة على عنق قصير، طولها من 8-10 سم وعرضها من 7-10 سم، تتألف من حراشف سميكة ذات رأس عريض. البذور كبيرة جداً ولها غلاف سميك وقاس وتستعمل في التغذية.

التوزيع الجغرافي والبيئة[عدل]

يوجد الصنوبر الثمري في كل المناطق المحيطة بالبحر الأبيض المتوسط ولا يعرف موطنه الأصلي، إذ أن الإنسان أدخله إلى هذه المناطق لاستعمال بذوره في التغذية قبل زمن بعيد جداً. يتواجد بكثرة في بلاد الشام وبالأخص في لبنان حيث يشكل غابات متسعة الأرجاء.

يتطلب الصنوبر الثمري حرارة ونور ويحب الأتربة الخفيفة والعميقة ويخشى الأتربة الثقيلة قليلة النفاذية وهو يقاوم رياح البحر ويمكن استعماله في تشجير الرمال الساحلية. يزرع الصنوبر الثمري من أجل البذور وليس من أجل الخشب.

مصادر

^ الأشجار المثمرة. ريف نت.[1] تاريخ الولوج 7 حزيران 2010.

//////////////

به عبری:

אורן הצנובר (שם מדעי: pinus pinea) הוא מין ממשפחת האורניים, אשר גדל באופן טבעי בדרום אירופה, בצפון אפריקה ובמזרח התיכון. בעבר נקרא המין אורן הגלעין ואורן הסלע (תרגום של השם הלועזי של העץ), עד שהאקדמיה ללשון העברית קבעה את השםאורן הצנובר.

///////////////

به آذری ایتالیا شامی:

İtaliya şamı (lat. Pinus pinea)— şam ağacı cinsinə aid bitki növü

////////////

به ترکی فستق شامی:

Fıstık çamı (Pinus pinea), çamgiller (Pinaceae) familyasından Ege, Akdeniz sahilleri, Portekiz, İspanya, İtalya,Girit ve Türkiye'de yayılış gösteren çam türü.

//////////////

The stone pine, with the botanical name Pinus pinea, is also called the Italian stone pine, umbrella pine andparasol pine. It is a tree from the pine family (Pinaceae). The tree is native to the Mediterranean region, occurring in Southern Europe, Israel, Lebanon and Syria. It is also naturalized in North Africa, the Canary Islands, South Africaand New South Wales. The species was introduced into North Africa millennia ago, such a long time that it is essentially indistinguishable from being native.

Stone pines have been used and cultivated for their edible pine nuts since prehistoric times. They are widespread in horticultural cultivation as ornamental trees, planted in gardens and parks around the world. This plant has gained the Royal Horticultural Society's Award of Garden Merit.^[1]

Contents

[show]

Distribution[edit]

The tree is among the symbols ofRome and its historic streets, such as the Via dei Fori Imperiali.

Stone pines were planted on the hills of the Bosphorus strait in Istanbulfor ornamental purposes during theOttoman period.

The prehistoric range of Pinus pinea included North Africa in the Sahara Desert and Maghreb regions during a more humid climate period, in present-day Morocco, Algeria, Tunisia, and Libya. Its contemporary natural range is in the Mediterranean forests, woodlands, and scrub biome ecoregions and countries, including:

Southern Europe

The Iberian conifer forests ecoregion of the Iberian Peninsula in Spain and Portugal; the Italian sclerophyllous and semideciduous forests ecoregion in France and Italy; the Tyrrhenian-Adriatic sclerophyllous and mixed forestsecoregion of southern Italy, Sicily, and Sardinia; the Illyrian deciduous forestsof the eastern coast of the Ionian and Adriatic Seas in Croatia and Albania; and the Aegean and Western Turkey sclerophyllous and mixed forests ecoregion of the southern Balkan Peninsula in Greece.

In Greece, although rare,^[2] an extensive stone pine forest exists in westernPeloponnese at Strofylia^[3] on the peninsula separating the Kalogria Lagoon from the Mediterranean Sea. This coastal forest is at least 8 miles long, with dense and tall stands of Pinus pinea mixed with Pinus halepensis.^[4]Currently, Pinus halepensis is outcompeting stone pines in many locations of the forest.^[5] Another location in Greece is at Koukounaries on the northern Aegean island of Skiathos at the southwest corner of the island. This is a half a mile long dense stand of stone and Aleppo pines that lies between a lagoon and the Aegean Sea.^[6] A fine-textured sand beach lies between theKoukounaries forest and the sea.

Mid-age tree with umbrella canopy, in Catalonia, Spain.

Mature tree with flatter crown, inTuscany, Italy.

Western Asia

In Western Asia, the Eastern Mediterranean conifer-sclerophyllous-broadleaf forestsecoregion in Turkey; and the Southern Anatolian montane conifer and deciduous forests ecoregion in Turkey, Syria, Lebanon and northern Israel.

Northern Africa

The Mediterranean woodlands and forests ecoregion of North Africa, in Morocco and Algeria.

South Africa

In the Western Cape Province, where the pines were according to legend planted by the French Huguenot refugees who settled at the Cape of Good Hope during the late 17th century, and brought the seeds with them from France. Known in the Afrikaanslanguage as kroonden.

Description[edit]

Pinus pinea: juvenile (left) — adult foliage (right)

Pines in Tudela de Duero(Valladolid), Spain.

Pinus pinea: the bark's vertical texture in close-up

The stone pine is a coniferous evergreen tree that can exceed 25 metres (82 ft) in height, but 12–20 metres (39–66 ft) is more typical. In youth, it is a bushy globe, in mid-age an umbrella canopy on a thick trunk, and, in maturity, a broad and flat crown over 8 metres (26 ft) in width.^[1] The bark is thick, red-brown and deeply fissured into broad vertical plates.

Foliage

The flexible mid-green leaves are needle-like, in bundles of two, and are 10–20 centimetres (3.9–7.9 in) long (exceptionally up to 30 centimetres (12 in)). Young trees up to 5–10 years old bear juvenile leaves, which are very different, single (not paired), 2–4 centimetres (0.79–1.57 in) long, glaucous blue-green; the adult leaves appear mixed with juvenile leaves from the fourth or fifth year on, replacing it fully by around the tenth year. Juvenile leaves are also produced in regrowth following injury, such as a broken shoot, on older trees.

Pinus pinea: the cone and seeds

Pinus pinea: seedling

Cones

The cones are broad, ovoid, 8–15 centimetres (3.1–5.9 in) long, and take 36 months to mature, longer than any other pine. The seeds (pine nuts, piñones, pinhões, pinoli, or pignons) are large, 2 centimetres (0.79 in) long, and pale brown with a powdery black coating that rubs off easily, and have a rudimentary 4–8 millimetres (0.16–0.31 in) wing that falls off very easily. The wing is ineffective for wind dispersal, and the seeds are animal-dispersed, originally mainly by the Iberian magpie, but in recent history, very largely by humans.

Cultivation[edit]

Food[edit]

Pinus pinea has been cultivated extensively for at least 6,000 years for its edible pine nuts, which have been trade items since early historic times. The tree has been cultivated throughout the Mediterranean region for so long that it has naturalized, and is often considered native beyond its natural range.

Ornamental tree[edit]

Stone pines along the Via Appia, one of the most important Roman roads, near Rome, Italy.

In Italy, the stone pine has been an aesthetic landscape element since the Italian Renaissance garden period. The tree is among the symbols of Rome, where many historic Roman roads, such as the Via Appia, are embellished with lines of stone pines. Stone pines were planted on the hills of the Bosphorus strait in Istanbul for ornamental purposes during the Ottoman period. In the 1700s, P. pinea began being introduced as an ornamental tree to other Mediterranean climate regions of the world, and is now often found in gardens and parks in South Africa, California, and Australia. It has naturalized beyond cities in South Africa to the extent that it is listed as an invasive species there. It is also planted in western Europe up to southern Scotland, and on the East Coast of the United States up to New Jersey.

Small specimens are used for Bonsai, and also grown in large pots and planters. The year-old seedlings are seasonally available as 20–30 centimetres (7.9–11.8 in) tall table-top Christmas trees.

Pests[edit]

The introduced western conifer seed bug (Leptoglossus occidentalis) was accidentally imported with timber to northern Italy in the late 1990s from western USA, and has spread across Europe as an invasive pest species since then. It feeds on the sap of developing conifer cones throughout its life, and its sap-sucking causes the developing seeds to wither and misdevelop. It has destroyed most of the pine nut seeds in Italy, threatening P. pinea in its native habitats there.^[7]

Khollan Vafa : اخوان صفا

۱۳۹۵ فروردین ۱, یکشنبه

صنوبر، چرط هندی، کاج، سرل، حب الصنوبر، کبار و صغار...

دنبال کننده ها

بايگانی وبلاگ

درباره من