[1] - صندل . [ ص َ دَ ]
(معرب ، اِ) چوب خوشبوی . معرب چندن .بهترین آن سرخ یا سپید است . (منتهی الارب ).
درخت او بقدر درخت گردکان و ثمرش شبیه به خوشه ٔ حبةالخضراء وقوت چوب او تا سی سال
باقی است و آن سفید و زرد و سرخ است و سفید و زرد او در سیم سرد و در دوم خشک و
سرخ او بعکس آن و مقوی معده و دل و مفرح و رادع و قابض و با تریاقیة و مسدد و جهت
خفقان حاروتبهای تند و التهاب و منع صعود بخارات به دماغ ، نافع و طلای او جهت رفع
بدبویی پوزه و دردسر حاد و باد سرخ ... مفید است . (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). چندن .
رجوع به ترجمه ٔ صیدنه ٔابوریحان بیرونی ، دهار، قاموس کتاب مقدس ، تذکره ٔ ضریر
انطاکی ، بحرالجواهر، نزهةالقلوب ، ذخیره ٔ خوارزمشاهی ، صبح الاعشی ج 2 صص 123-125 و جندن شود :
زمینش همه صندل و چوب عود
ز جزع و ز پیروزه او را عمود.
زمینش همه صندل و چوب عود
ز جزع و ز پیروزه او را عمود.
فردوسی .
چوبش همه از صندل و از عود قماری
سنگش همه از گوهر و یاقوت ثمین است .
منوچهری .
////////////////////
15. اسحاق‌ابن‌عمران می‌گوید، "صندل چوبی است
که از چین آرند. "5 گرچه مقادیری Santalum album از کوان ـ تون (Kwan-tun) خیزد ، اما به احتمال
قوی تر چوب صندلِ باختر آسیا از هند می‌آمده است (بسنجید با چندن، čandān ، چندل، čandal
پارسی، چندن، čandan ارمنی، صندل، sandal عربی
که از کندنه، candana سنسکریت گرفته شده‌اند).
ساینو-ایرانیکا
////////////////
37 (368). صندل[1]، Sandal
(عربی)، چندن، čandan ،
چندل čandal (فارسی)،چوب صندل (Lignum santalinum). آن
را بر دو قسم دانسته‌اند: صندل سرخ (از Pterocarpus santalinus) و
سفیـــــــد (از Santalum album ). در سنسکریت، candana.
ساینو-ایرانیکا
///////////
صندل ابیض. نیکوترین آن مقاصری* باشد زردرنگ و طبیعت آن سرد
بود در سئوم و خشک بود در دویم و صاحب منهاج گوید سرد بود در آخر دویم و خشک بود در
سئوم و خفقان که حادث بود از تبهای حاره و جگر گرم و محروری‌مزاج را بغایت مفید بود
و ضعف معده را سود دهد و چون با آب صلایه کنند و با گلاب و اندکی کافور بسرشند و بر
سر و پیشانی طلا کنند درد سر که از گرمی بود نافع بود و چون در حمام آن را با نوره
در خود مالند بوی آن زایل کند و چون به آب عنب الثعلب و آب حی العالم یا به آب خرقه
یا به آب طحلب بسرشند و بر نقرس گرم ضماد کنند سودمند بود و بر ورم گرم نیز همین سبیل
و مقوی قلب بود و چون محلوک سازند اندک حرارتی در وی پیدا گردد همچنانکه آرد از طحن
و اگر خلط کنند با ادویه جهت تقویت معده و جگر سودمند بود و مضر بود به آواز و مصلح
آن جلاب نبات بود و بدل آن اشنه بود.
______________________________
* مقاصر. [ م َ ص ِ ] (ع اِ) ج
ِمَقصَر و مَقصِر و مَقصَرة. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). و رجوع به مقصر و مقصرة
شود. || ریشه های درخت ، واحد آن مقصور است . (از اقرب الموارد). دهخدا
صاحب مخزن الادویه تحت عنوان صندل می‌نویسد:
بفتح صاد و سکون نون و فتح دال و لام معرب سندل فارسی است و گویند لغت سریانی است و
بیونانی حلوسطقاقیل و برومی فلوریقا و بهندی چندن نامند و آن چوب درختی است عظیم بقدر
درخت گردکان و شاخه‌های آن افتاده بروی زمین و ثمر آن در خوشه و آن سه نوع می‌باشد
یکی سفید نباتی‌رنگ و آن را صندل ابیض و بهندی چندن دوم زردرنگ و آن را صندل اصفر و
بهندی ملاکیر و سوم سرخ تیره و آن را صندل احمر و بهندی رکت چندن نامند
صندل احمر. ابن مؤلف گوید درخت صندل را تخمی بود مانند عدس
و آنچه پدر این ضعیف آورده که بهترین صندل مقاصری زردرنگ بود همچنین است که صندل مقاصری
زرد بود و گران‌وزن و چرب و نرم بود بسودن و خوشبوی و بعد از مقاصری جوزی و آن پاره‌های
بزرگ ستبر بود و سفید بود که بسرخی آمیخته بود و بسودن درشت بود و این صندل باریک چوب
بود و سرخ و سفید بهترین انواع صندل است و از او جوانتر صندل سرخ است که آن را بوی
نبود و آن را عربی گویند و این را در طلاها بکار دارند و القصه بهترین انواع صندل آن
بود که سخت باشد و زرد و گران و همه انواع صندل سرد و خشک است در دویم و گویند سرد
و تر سفید است و گویند سفید سردتر است از سرخ لیکن سرخ خشک‌تر است از سفید محلل اورام
است و منع ماده بکند و بر جمره طلا کردن نافع است و درد سر را عظیم نافع بود و شریف
گوید چون سحق کنند و با روغن زنبق بیامیزند و بر اعضا مالند تب‌لرز از وی زایل گردد
و همو گوید صندل سرخ بغایت سردتر از صندلهای دگر بود و بدل آن فوفل بود
______________________________
صندل سرخ به لاتینSANTALIRUBRIA LIGNUM فرانسهSANTAL ROUGE انگلیسیRED SAUNDERS WOOD
صندل سفید به لاتینSANTALUM ALBUM فرانسهSANTAL BLANC
-SANTAL CITRIN
انگلیسیWHITE SANTAL WOOD
آقای دکتر زرگری در گیاهان دارویی جلد
دوم صفحه 773 می‌نویسد: ریشه‌های این گیاه دارای مکنده‌هائیست که بر روی ریشه‌های گیاهان
مختلف ثابت می‌ماند و مواد غذائی خود را از آنها می‌گیرد و برطبق بررسی‌هائی که در
یکی از جنگلها بنامRAMA بعمل آمده بالغ بر 114 گونه گیاه میزبان
برای آن یافته‌اند.
اختیارات بدیعی، ص: 272
////////////////
صَندَل
(Santalum) سرده‌ای نیمه‌انگلی از صندلیان با حدود ده
گونه است که معروف‌ترین آنها همان صندل واقعی یا صندل سفید با چوب معطر است؛ گونه‌های
این سرده در سرتاسر جنوب شرقی آسیا و جزایر جنوبی اقیانوس آرام پراکنده‌است.
صندل نوعی پا پوش رو باز است که پوشیدن ان
بسیار راحت تر از کفش است و انواع مختلفی دارد.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
////////////////
به عربی صندل:
شجرة الصندل نبات طفيلي، يتراوح ارتفاعه بين 8 - 10م، يتطفل على الأشجار القريبة فيتعلق
عليها، تقطع هذه الشجرة بعد مرور عشر سنوات على نموها، ويستعمل جوفها الأصفر البني
لصناعة خلاصة الصندل بالتقطير.
ينتشر الصندل في دول الصين والهند والفلبين وأندونيسيا.
من أنواعه[عدل]
طالع أيضاً[عدل]
/////////////
به آذری صِندِل:
20-yə yaxın növü var. Ən tanınmış növü ağ səndəldir.
////////////////
Santalum is
a genus of woody flowering plants, the best known and commercially
valuable of which is the Indiansandalwood tree, S. album.
Members of the genus are trees or shrubs. Most are root parasites whichphotosynthesize their
own food, but tap the roots of other species for water and inorganic nutrients.
Several species, most notably S. album, produce highly
aromatic wood, used for scents and perfumes and
for herbal
medicine. About 25 known species range across the Indomalaya, Australasia, and Oceania
ecozones, from India through Malesia to
the Pacific Islands, as far as Hawaiʻi and
the Juan Fernández Islands off the coast
of South America.
Indian sandalwood (S. album)
is found in the tropical dry deciduous
forests of India, the Lesser Sunda Islands ofIndonesia,
and Arnhem
Land of northern Australia. It is the only species of the genus found on
the Asian mainland,
and may have been introduced to India from the Lesser Sundas centuries ago.
Indian sandalwood has been stripped from most of India's forests, and is now
rare in the wild. Five species, including S. album, are native to
Australia. S. acuminatum, known as the
sweet quandong or
native peach, produces a shiny bright red fruit used increasingly in Australia
for jams, jellies, chutneys, and pies. Four species, commonly called ʻiliahi,
are endemic to
Hawaiʻi. S. fernandezianum, endemic to
the Juan Fernández Islands off the coast
of Chile,
was overexploited for its aromatic wood, and may now
be extinct.
Santalum species
are used as food plants by the larvae of
some Lepidoptera species, including Endoclita
malabaricus.
Contents
[show]
Cultivation[edit]
The initial challenges to
cultivating Santalum are numerous, not only due to its germination and
growth needs, but also the amount of growing time required for the tree to
properly mature. Germination of Santalum seeds is not
completely understood. Seeds cannot be effectively stored, and must be planted
upon harvesting them from a fruiting tree. Even in doing this, the seeds may
not germinate. As such, growing saplings can be quite labour-intensive.
Furthermore, although Santalum trees photosynthesize on
their own, the trees are semiparasitic,
with roots that seek out and tap the root systems of surrounding trees for
water and nutrients. As such, each sapling is usually grown next to four or
five host trees. Pruning of host trees is also needed at times, since Santalum trees
require much sunlight for growth.
To produce commercially
valuable sandalwood with high levels of fragrance oils, the trees have to be at
least 40 years of age, but 80 or above is preferred. As such, those who begin
cultivation of Santalum likely will not live to reap the
rewards of their work. However, inferior sandalwood that has been cut or
toppled at 30 years old can still fetch a decent price due to the demand for
real sandalwood.
Beyond these initial
difficulties, growing sandalwood is not difficult, since it becomes more
resistant to environmental stresses, pests, and diseases as it matures.
Species[edit]
·
S. album L. —
Indian sandalwood, white sandalwood, chandana (India, Indonesia,
northern Australia)
References[edit]
1.
Jump up^ "Santalum
austrocaledonicum Vieill.". Germplasm Resources Information
Network. United States Department of
Agriculture. 2006-05-12. Retrieved 2009-04-05.
2.
Jump up^ Little
Jr., Elbert L.; Roger G. Skolmen (1989). "ʻiliahi-a-lo
e, coast sandalwood" (PDF). United States Forest Service.
3.
Jump up^ Little
Jr., Elbert L.; Roger G. Skolmen (1989). "ʻIliahi,
Freycinet sandalwood" (PDF). United States Forest Service.
4.
Jump up^ Allen,
James A. (2003-01-01). "Santalum
freycinetianum Gaudich.". Tropical Tree Seed Manual.
Reforestation, Nurseries & Genetics Resources. Archived from the
original (PDF) on
January 16, 2009. Retrieved 2009-03-01.
5.
Jump up^ "Santalum
yasi Seem.". Germplasm Resources Information Network. United
States Department of Agriculture. 1999-08-19. Retrieved 2009-04-05.
·
"Santalum L.". Australian Plant Name Index (APNI),
IBIS database. Centre for Plant Biodiversity Research, Australian Government.
·
"Santalum L.". FloraBase. Department
of Environment and Conservation, Government of Western Australia.
////////////////////////
|
Santalum
|
|
|
Kingdom:
|
|
|
(unranked):
|
|
|
(unranked):
|
|
|
(unranked):
|
|
|
Order:
|
|
|
Family:
|
|
|
Genus:
|
|
|
Species
|
|
|
See text
|
|
