۱۳۹۴ اسفند ۲۳, یکشنبه

شُل، به هندی بیل، بهی/به هندی، سفرجل هندی، قثاء هندی، بکرائی

شُل.  میوه ٔ گرد مانند بهی که طعمش با تلخی آمیخته است و از آن مربا سازند. (ناظم الاطباء). میوه که به هندی بیل گویند. (غیاث ). میوه ای است مانند بهی و به طعم تیز و تلخ و به هندی بیل خوانند. (آنندراج ) (انجمن آرا) (فرهنگ جهانگیری ) (از برهان ). سفرجل هندی . بهی هندو، و بعضی گفته اند حبةالخضر است . (یادداشت مؤلف ).در هندوستان سفرجل هندی خوانند و آن ثمر مدور بود مانند زردآلو و قوت وی مانند زنجبیل بود تیز و قابض وطبیعت وی گرم بود، چون با عسل به ناشتا بخورند معده را پاک گرداند و قوت اعضا بدهد و مقدار مستعمل آن یک درم بود. گویند به شش مضر بود و مصلح وی عسل بود. (از اختیارات بدیعی ). داروی هندی است عصب را مفید است . (نزهةالقلوب ). و رجوع به تذکره ٔ صیدنه ٔ ابوریحان بیرونی و تحفه ٔ حکیم مؤمن شود.
///////////
شُل‌.  اسحق بن عمران گوید شل در هندوستان سفرجل هندی خوانند و آن ثمری مدور بود و قوت وی مانند زنجبیل بود و طبیعت آن گرم بود در سئوم و تر بود در اول ملطف کیموس غلیظ بود و صلابت اعصاب را نافع بود و شیخ الرئیس گوید طعم وی تلخ بود و تیز و قابض و بادها بشکند و در وی تحلیل عجیب بود و عرق النسا و نقرس را مفید بود و تیاروق گوید نافع بود ریاحی را که عارض شود در رحم زنان و بچه را نگاه دارد در رحم و چون با عسل یا نبات استعمال کنند بناشتا معده را پاک گرداند و قوت امعا بدهد و نشف رطوبات بکند و مقدار مستعمل از وی تا یک درم بود و گویند مضر بود به شش و مصلح وی عسل بود و صاحب تقویم گوید صداع آورد و مصلح وی خشخاش سیاه و شکر بود و صاحب منهاج سهو کرده که گفته که از خوردن وی همان عارض شود که از زیبق مقتول و حق بر طرف صاحب جامع بود که وی نیکو تحقیق کرده و باشتباه و اشتراک لفظی به شکی در غلط نمانده است
صاحب مخزن الادویه می‌نویسد: شل بضم ش ثمر درختی هندی است از ادویه مجهوله است بعضی آن را سفرجل هندی نامند که بیل باشد و بعضی گفته‌اند که بزرگتر از فندق است و در طعم آن تندی و اندک تلخی و قبض است و بعضی گفته‌اند مدور و بقدر زردآلو می‌باشد و بعضی گفته به هیئت زنجبیل است.

صاحب تحفه وی را سفرجل هندی می‌داند.
اختیارات بدیعی، ص: 258
/// بکرایی (Aegle marmelos) متعلق است به خانواده سداب و در هند، ایران، پاکستان و بنگلادش دیده شده است. این گیاه در هند به صورت سنتی به عنوان دارو و غذا مورد استفاده قرار می‌گیرد. بکرایی در ختچه‌ای در اندازه متوسط است. خاردار و دارای برگ‌های مرکز نسبتاً دراز به طول ۵ سانتی‌متراست و برگچه‌های آن ظاهر بیضوی نوک تیز نازک دارند. گل‌های آن دارای مشخصات کلی انواع Citvusها و به رنگ سفید مایل به به سبز است. منشا اصلی آن در هند بوده است. در جنوب ایران نیز وجود دارد میوه اش مدور به رنگ خاکستری گوشت دار و دارای طعم شیرین است. پوست بسیار سفتی دارد بسیار خوشبو و طعم مطبوع دارد. مطالعات بر روی میوه بکرایی نشان داد روغن‌های ضروری آن بر ضد ۲۱ نوع باکتری موثر می‌باشد. در تحقیقی اثر کنسانتره آب میوه بکرایی بر روی میزان گلوکز، کلسترول، تری گلیسرید، کرآتینین و فعالیت آنزیم سرم خون موش‌های صحرایی دیابتی اثرات کاهنده کنسانتره بکرایی بر میزان قند و چربی خون در موش‌های دیابتی مشاهده گردید. ریشه، دانه و میوه آن ارزش درمانی دارد. مغز آن شامل ترکیبات فعال از جمله کارتنوئید، فنولیک، آلکالوئید، ترپنوئید است که علیه بیماری‌های مزمن استفاده می‌شوند. شامل ویتامین‌های C,A، ویتامین، ریبوفلاوین، نیاسین است. همچنین برای درمان انگل‌های روده استفاده می‌شود. با کسب نتایج مطلوب و فراهم بودن شرایط تولید تجاری می‌توان از عصاره این میوه برای درمان انواع عفونت‌های میکروبی قارچی و به عنوان نگهدارنده غذایی و موثر در جلوگیری از سرطان و پیری زودرس استفاده نمود.
منابع[ویرایش]
////////////
به عربی  قثاء هندی:
قثاء هندي (الاسم العلمي: Aegle marmelos)، هو نبات ينتمي إلى سذابية (فصيلة: Rutaceae).
///////////
Aegle marmelos, commonly known as bael (or bili[1] or bhel[2]), also Bengal quince,[3] golden apple,[3] Japanese bitter orange,[4] stone apple, or wood apple, is a species of tree native to India. It is present throughout Southeast Asia as a naturalized species.[5] The tree is considered to be sacred by Hindus. Its fruits are used in traditional medicine, and as a food throughout its range.[not verified in body]
Contents
  [show] 
Vernacular names[edit]
This section does not cite any sources. Please help improve this section by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.(January 2016)
The tree is called "belpatthar ka paid" in Hindi "ಬಿಲ್ಪತ್ರೆ ಮರ" and the religious tree "ಬಿಲ್ವ" or "ಬಿಲ್ಪತ್ರೆ" in Kannada, "vilvam" (வில்வமரம்) in Tamil, "beli" (බෙලි) in Sinhala. The fruits are known as ಬೇಲದ ಹಣ್ಣು (edible variety), ಬಿಲ್ವ(sacred variety) in Kannada, "bela" (ବେଲ) in Odia, "bael" (বেল) in Bengali and bilva and maredu (మారేడు) in Telugu. It is called Sivadruma by the Hindus and is considered as a sacred herb.
Botanical information[edit]
Phylogeny and anatomy[edit]
Bili tree
Bael is the only member of the monotypic genus Aegle.[5] It is a mid-sized, slender, aromatic, armed, gum-bearing tree growing up to 18 meters tall. It has a leaf with three leaflets.[citation needed]
Fruit[edit]
A ripe bael fruit in India
Bael fruit
The bael fruit has a smooth, woody shell with a green, gray, or yellow peel. It takes about 11 months to ripen on the tree and can reach the size of a large grapefruit or pomelo, and some are even larger. The shell is so hard it must be cracked with a hammer or machete. The fibrous yellow pulp is very aromatic. It has been described as tasting ofmarmalade and smelling of roses. Boning (2006) indicates that the flavor is "sweet, aromatic and pleasant, although tangy and slightly astringent in some varieties. It resembles a marmalade made, in part, with citrus and, in part, with tamarind."[6] Numerous hairy seeds are encapsulated in a slimy mucilage.
Range and ecology[edit]
This section does not cite any sources. Please help improve this section by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.(January 2016)
Bael is a native of India and is found widely in Asia, in northern, central, eastern and southern parts of India, as well as in Sri Lanka, Pakistan, southern Nepal, Sri Lanka, Burma, Bangladesh, Vietnam, Laos, Cambodia andThailand.[citation needed] It is widely found in Indian Siva temples.[citation needed] It occurs in dry forests on hills and plains.[citation needed] It is cultivated throughout India, as well as in Sri Lanka, the northern Malay Peninsula, Java,Timor Leste, the Philippines, and Fiji. It has a reputation in India for being able to grow in places that other trees cannot. It copes with a wide range of soil conditions (pH range 5-10), is tolerant of waterlogging and has an unusually wide temperature tolerance (from -7 °C to 48 °C). It requires a pronounced dry season to give fruit.
This tree is a larval foodplant for the following two Indian Swallowtail butterflies, the Lime butterfly Papilio demoleus,and the Common Mormon: Papilio polytes.
Food uses[edit]
This section does not cite any sources. Please help improve this section by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed. (January 2016)
The fruits can be eaten either freshly from trees or after being dried. If fresh, the juice is strained and sweetened to make adrink similar to lemonade. It can be made into sharbat (Hindi/Urdu) or Bela pana (Odia: ବେଲ ପଣା) or bel pana (Bengali: বেল পানা), a refreshing drink made of the pulp with water, sugar, and lime juice, mixed, left to stand a few hours, strained, and put on ice. One large bael fruit may yield five or six liters of sharbat. If the fruit is to be dried, it is usually sliced and sun-dried. The hard leathery slices are then immersed in water. The leaves and small shoots are eaten as salad greens.
Aegeline and nonviral hepatitis[edit]
This section needs additional citations to secondary or tertiary sources such as review articles, monographs, or textbooks. Please add references to provide context and establish notability for any primary research articles cited. (January 2016)
Aegeline (N-[2-hydroxy-2(4-methoxyphenyl) ethyl]-3-phenyl-2-propenamide) is a known constituent of the bael leaf and consumed as a dietary supplement for a variety of purposes.[7][8][9][10] In 2013, the U.S. Food and Drug Administration (FDA), other federal regulators, and local health officials, investigated an outbreak of 97 persons with acute nonviral hepatitis that first emerged in Hawaii. Seventy-two of these persons had reported using the dietary supplement OxyElite Pro, produced by USPlabs.[11] FDA had previously taken action against an earlier formulation of OxyElite Pro because it contained dimethylamylamine (DMAA), a stimulant that FDA had determined to be an adulterant when included in dietary supplements and that they determined can cause high blood pressure and lead to heart attacks, seizures, psychiatric disorders, and death.[12] USPlabs subsequently reformulated this product and another product called VERSA-1 by replacing DMAA with aeageline, without informing FDA or submitting the required safety data for a new dietary ingredient.[12]
Doctors at the Liver Center at The Queen's Medical Center investigating the first cases in Hawai'i reported that between May and September 2013, eight previously healthy individuals presented themselves at their center suffering with drug-induced liver injury.[13] All of these patients had been using the reformulated OxyELITE Pro, which they had purchased from a variety of sources, and which had different lot numbers and expiration dates, at doses within the manufacturer's recommendation.[13] Three of these patients developed fulminant liver failure, two underwent urgent liver transplantation, and one died.[13] The number of such cases would ultimately rise to 43 in Hawai'i.[12][13] In January 2014, leaders from the Queen's Liver Center informed state lawmakers that they were almost certain that aegeline was the agent responsible for these cases.[14]
On November 17, 2015, FDA announced that the U.S. Department of Justice was criminally charging USPlabs and several of its corporate affiliates and officers with eleven counts of charges related to the sale of those products.[15] The charges surrounded an alleged conspiracy to import ingredients from China using false certificates of analysis and labeling, and lying about the ingredients' source and nature after inclusion in their products.[15] The various defendants surrendered or were apprehended by the United States Marshals Service, and FDA and special agents from the U.S. Internal Revenue Serviceseized assets including investment accounts, real estate, and luxury and sports cars.[15] This capped a yearlong sweep of potentially unsafe or tainted supplements that resulted in civil injunctions and criminal actions against 117 manufacturers and/or distributors of dietary supplements and products falsely marketed as such but containing banned or unauthorized ingredients.[15]
Religious significance[edit]
Bael leaves used in worship of alingam - icon of Shiva.
Hinduism[edit]
This section may contain an excessive amount of intricate detail that may only interest a specific audience. Please help by spinning off or relocating any relevant information, and removing excessive detail that may be against Wikipedia's inclusion policy. (January 2016)

This section needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed. (January 2016)
Besides medicinal use, the plant and its leaves and fruit are of religious importance. For instance, in Hinduism, the leaves of the plant are being offered to Gods as part of prayers.[16][17] The tree is in fact regarded as one of the sacred trees of Indian heritage.[18] As such, the fruit is used in religious rituals. For instance, in Hinduism the tree is sacred,[citation needed] and many Hindus have bael trees in their gardens.[citation needed] It is used in the worship ofShiva, who is said to favour the leaves, where the tri-foliate form of leaves symbolize the trident that Shiva holds in his right hand.[citation needed] The fruits were used in place of coconuts before large-scale rail transportation became available, and is said to resemble a skull with a white, bone-like outer shell and a soft inner part, so it is sometimes called "seer phael" (head-fruit).[according to whom?][citation needed] However, it is quite likely that this term was coined from the Sanskrit term "ShreePhala",[according to whom?][speculation?] which is a common name for this fruit.[citation needed]The Shree Suktam of the RigVeda refers to it as being the tree associated with Lakshmi,[citation needed] which could also be the reason why it is called 'ShreePhala'.[speculation?][citation needed] The RigVeda states:
... tava vrikshotha bilvah / tasya phalaani tapasaa nudantu maayaantraayaashcha baahyaa alakshmih.[this quote needs a citation] [... and your tree is bilva / may the fruits of that do away with poverty in me, spiritual and material, both within and without.][citation needed]
The hymn is in praise of Lakshmi, the Hindu goddess of wealth, beauty and all things auspicious.[citation needed]
Traditional Newari practices[edit]
This section cites its sources but its page references ranges are too broad. Page ranges should be limited to one or two pages when possible. You can help to improve it by introducing citations that are more precise.(January 2016)
In the traditional practice of the HIndu and Buddhist religions by Newari culture of Nepal, the bael tree is part of a fertility ritual for girls known as the Bel baha. Girls are "married" to the bael fruit; as long as the fruit is kept safe and never cracks, the girl can never become widowed, even if her human husband dies. This is seen to be protection against the social disdain suffered by widows in the Newari community.[19]
Local names[edit]
  • South-East Asia
  • South Asia
    • Assamese: বেল
    • Hindi: बेल (Bel)
    • Gujarati: બીલી
    • Urdu: (Bael)بیل, (Sirphal) سری پھل
    • Nepali: बेल: (Bel or Wood Apple)
    • Odia: Baela ବେଲ
    • Bengali: বেল (Bell)
    • Kannada: ಬೇಲದ ಹಣ್ಣು ('belada hannu', edible variety)
    • Kannada: ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ಮರ ('bilvapatre mara', the sacred variety tree)
    • Konkani: gorakamli
    • Malayalam: കൂവളം (koo-valam)
    • Marathi: बेल (Bel)
    • Punjabi: ਬਿਲ (Bil)
    • Sanskrit : बिल्व (Bilva), Shreephala, shaandilya, shailoosha, maaloora
    • Sindhi: ڪاٺ گدرو
    • Sinhalese: බෙලි (Beli)
    • Tamil: வில்வம் (Vilvam)
    • Telugu: మారేడు (maredu)
    • Sir Phal (old Hindi)
References[edit]
  1. Jump up^ "FOI search results". flowersofindia.net. Retrieved 20 January 2016.
  2. Jump up^ Wilder, G.P. (1907), Fruits of the Hawaiian Islands, Hawaiian Gazette,ISBN 9781465583093
  3. ^ Jump up to:a b "Taxonomy - GRIN-Global Web v 1.9.4.2". ars-grin.gov. Retrieved20 January 2016.
  4. Jump up^ "M.M.P.N.D. - Sorting Aegle names". unimelb.edu.au. Retrieved20 January 2016.
  5. ^ Jump up to:a b "Bael". purdue.edu. Retrieved 20 January 2016.
  6. Jump up^ Boning, Charles (2006). Florida's Best Fruiting Plants: Native and Exotic Trees, Shrubs, and Vines. Sarasota, Florida: Pineapple Press, Inc. p. 35.
  7. Jump up^ Riyanto, S; Sukari MA; Rahmani M; et al. (2001). "Alkaloids from Aegle marmelos (Rutacea).". Malaysian J Anal Sci. 7 2: 463–465.
  8. Jump up^ Lanjhiyana, S; Patra KC; Ahirwar D; et al. (2012). "A validated HPTLC method for simultaneous estimation of two marker compounds in Aegle marmelos (L.) Corr., (Rutaceae) root bark.". Der Pharm Lett. 4 1: 92–97.
  9. Jump up^ Govindachari, TR; Premila MS (1983). "Some alkaloids from Aegle marmelos.". Phytochem. 22 3: 755–757.
  10. Jump up^ Sharma, BR; Rattan RK; Sharma P (1981). "Marmeline, an alkaloid, and other components of unripe fruits of Aegle marmelos". Phytochem. 20 11: 2606–2607.
  11. Jump up^ "FDA Investigation Summary: Acute Hepatitis Illnesses Linked to Certain OxyElite Pro Products". US Food and Drug Administration. July 30, 2014. Retrieved 19 November 2015.
  12. ^ Jump up to:a b c "OxyElite Pro Supplements Recalled". US Food and Drug Administration. November 18, 2013. Retrieved 19 November 2015.
  13. ^ Jump up to:a b c d Roytman MM, Pörzgen P, Lee CL, Huddleston L, Kuo TT, Bryant-Greenwood P, Wong LL, Tsai N (August 2014). "Outbreak of severe hepatitis linked to weight-loss supplement OxyELITE Pro". Am J Gastroenterol 109 (8): 1296–8. doi:10.1038/ajg.2014.159. PMID 25091255.
  14. Jump up^ Daysong, Rick (January 28, 2014). "EXCLUSIVE: Months after recall, new OxyElite Pro illnesses reported". Hawaii News Now. Retrieved 19 November2015.
  15. ^ Jump up to:a b c d "FDA takes action to protect consumers from potentially dangerous dietary supplements". US Food and Drug Administration. November 17, 2015. Retrieved 19 November 2015.
  16. Jump up^ Gopal, Madan (1990). K.S. Gautam, ed. India through the ages. Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. p. 79.
  17. Jump up^ Wilkins, W.J. (2003). Hindu Mythology. New Delhi: D.K. Printworld (P) Limited. p. 470. ISBN 81-246-0234-4.
  18. Jump up^ "Bilva (Aegle marmelos)". frlht.org. Retrieved 20 January 2016.
  19. Jump up^ Gutschow, Niels; Michaels, Axel & Bau, Christian (2008). "The Girl's Hindu Marriage to the Bel Fruit: Ihi and The Girl's Buddhist Marriage to the Bel Fruit: Ihi". Growing Up—Hindu and Buddhist Initiation Ritual among Newar Children in Bhaktapur, Nepal. Wiesbaden, GER: Otto Harrassowitz Verlag. pp. 93–173. ISBN 3447057521.
Further reading[edit]
H.K.Bakhru (1997). Foods that Heal. The Natural Way to Good Health. Orient Paperbacks. ISBN 81-222-0033-8.
Bael (vilvam)
Scientific classification
Kingdom:
Plantae
(unranked):
Angiosperms
(unranked):
Eudicots
(unranked):
Rosids
Order:
Sapindales
Family:
Rutaceae
Subfamily:
Aurantioideae
Tribe:
Clauseneae
Genus:
Aegle
Corrêa
Species:
A. marmelos
Binomial name
Aegle marmelos
(L.) Corrêa



////////////////

رویا شکاري و همکاران
111
نشریه فرآوري و نگهداري مواد غذایی
جلد پنجم، شماره اول، 92
111-124
http://ejfpp.gau.ac.ir
مقایسه استخراج اسانس پوست بکرایی با استفاده از روش هاي مایکرویو و مایکرویو
با پیش تیمار اولتراسوند
رویا شکاري 1، کرامتاله رضایی 2* و سیمین اسدالهی 3
1باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین، پیشوا، گروه صنایع غذایی، ورامین، ایران، 2گروه علوم و
مهندسی صنایع غذایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران، 3 گروه صنایع غذایی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد ورامین، پیشوا
92/02/ 91 ؛ تاریخ پذیرش: 12 /09/ تاریخ دریافت: 21
چکیده
در این تحقیق، روش تقطیر با آب به کمک مایکرویو ( 270 وات) با پیش تیمار اولتراسوند ( 45 و
90 دقیقه) به منظور استخراج اسانس از پوست بکرایی مورد استفاده قرار گرفت و نتایج حاصله با نتایج
حاصل از روش تقطیر با آب به کمک مایکرویو از نظر بازدهی و زمان استخراج، ترکیب شیمیایی و
و بر اساس SAS کیفیت اسانس مورد مقایسه قرار گرفت. آزمایشها در سه تکرار با سیستم نرم افزاري
انجام گردید. میزان اسانس پوست بکرایی بهدست آمده به روش LSD و با استفاده از آزمون GLM روش
2 درصد و به روش مذکور /00±0/ تقطیر با آب به کمک مایکرویو با پیش تیمار اولتراسوند 45 دقیقه، 20
2 درصد گزارش /02±0/ 1 درصد و به کمک مایکرویو، 20 /97±0/ با پیش تیمار اولتراسوند 90 دقیقه، 20
گردید. ترکیبات اسانسهاي استخراج شده با روشهاي کروماتوگرافی گازي شناساگر طیف سنج جرمی
و کروماتوگرافی گازي شناساگر یونیزاسیون شعلهاي نیز مورد شناسایی قرار گرفت لیمونن اصلی ترین
ترکیب موجود در اسانس پوست بکرایی میباشد. نتایج حاصله بیانگر این بود بهکارگیري اولتراسوند
همراه با تقطیر با آب بهکمک مایکرویو تاثیر بسزایی بر روي زمان آغاز و مدت زمان نهایی استخراج
اسانس و میزان نهایی اسانس در مقایسه با روش مذکور بدون پیش تیمار ایجاد نکرد.
واژههاي کلیدي: اسانس، بکرایی، مایکرویو، کروماتوگرافی گازي، استخراج اولتراسوند 1
krezaee@ut.ac.ir : *مسئول مکاتبه
1392 ، نشریه فرآوري و نگهداري مواد غذایی جلد ( 5)، شماره 1
112
مقدمه
بکرایی گیاهی است از خانواده مرکبات که بومی جنوب شرق آسیا میباشد (ایسلام و همکاران،
1995 ). بکرایی هیبرید طبیعی از لیمو شیرین و نارنگی میباشد که در منطقه جنوب کشورمان بدست
آمده و به عنوان پایه در جیرفت، قصر شیرین و برخی مناطق دیگر استفاده میشود. این پایه بدلیل
حساسیت به سرما و نیز حساسیت در برابر پوسیدگی در شمال ایران مورد استفاده قرار نمیگیرد همچنین
براي ارقام حساس به ترکیدگی قبل از برداشت میوه توصیه نمیشود. بکرائی به خاطر خوب عمل کردن
قلیایی بهعنوان یک پایه خوب براي جنوب ایران توصیه میشود (فتوحی قزوینی و pH در خاكهایی با
فتاحی مقدم، 1385 ؛ رادنیا، 1375 ). تمام قسمتهاي گیاه اثرات درمانی داشته و این گیاه سابقه طولانی
در طب سنتی دارد (مازومدر و همکاران، 2006 ). ریشه بهمنظور درمان اسهال، اسهال خونی، سوء هاضمه
استفاده میشود (مازومدر و همکاران، 2006 ). برگ بهعنوان یک داروي سنتی براي درمان ناراحتیهاي
چشمی، دیابت و ناراحتیهاي تنفسی بهکار میرود. میوه براي درمان اسهال، اسهال خونی و ناراحتیهاي
معده کاربرد دارد (کمالاك کانان و پرینس، 2005 ). پالپ میوه حاوي ترکیبات مفیدي همچون کاراتنوئید،
فنول، آلکالوئید، کومارین، فلاونوئید، ترپن و آنتیاکسیدان میباشد که ما را در برابر بیماريهاي مزمن
محافظت میکنند (سرویمول و پرانی، 2008 ). همچنین محققین نشان دادند اسانس جدا شده از برگ
داراي فعالیت ضد قارچی میباشد (رانا و همکاران، 1997 ). در ضمن میتوان از استخراج ترکیبات
متانولی برگ بهمنظور درمان مالاریا استفاده کرد (سحر و همکاران، 2008 ). همچنین اسانس برگ بکرائی
بهدلیل دارا بودن خاصیت ضدعفونیکنندگی بهمنظور حفاظت غلات در برابر هجوم حشرات مورد
استفاده قرار میگیرد (کومار و همکاران، 2008 ). از اسانس میوه بکرایی بهدلیل دارا بودن عطر و طعم در
صنایع آرایشی، بهداشتی و غذائی استفاده میشود (سرویمول و پرانی، 2008 ). اخیراً محققین توانستند
در نتیجه آنالیز پالپ بکرائی 24 ترکیب را شناسایی کنند، ترکیبات غالب مونوترپنها و سزکوئیترپنها
بودند که مسئول عطر وطعم میوه میباشند در بین این ترکیبات اصلیترین ترکیب لیمونن بود (سرویمول
0 درصد)، سابینن / و پرانی، 2008 ). همچنین آنالیز اسانس برگ بکرائی نشان داد که حاوي آلفا پینن ( 28
.( 2 درصد) میباشد (کومار و همکاران، 2008 / 88 درصد)، اسیمن ( 29 / 0/14 درصد)، لیمونن ( 57 )
اسانسها را معمولاً از طریق تقطیر گیاهان اسانسدار تهیه میکنند و طریقه بهکار برده شده، بستگی به
نوع و حالت مواد گیاهی دارد. در صنعت از 3 روش تقطیر (تقطیر با آب، تقطیر با آب و بخارآب، تقطیر
بهوسیله بخار مستقیم) جهت تهیه اسانسها استفاده میشود (آئینهچی، 1370 ). در بین این روشها،
رویا شکاري و همکاران
113
تقطیر با آب مرسومترین روش بهمنظور استخراج اسانس از گیاهان دارویی میباشد (ایستهال بیسکاپ
و سائز، 2002 ). در دهههاي اخیر توجه بیشتري به استفاده از انرژي مایکروویو و امواج اولتراسوند در
( زمینه استخراج شده است (لتلییر و بودزینکی، 1999 ). بهعنوان مثال الکساندراکیز و همکاران ( 2003
بهعنوان حلال آلی) و یک حمام ) n-pentane روشی جدید به منظور استخراج ترکیبات فرار با استفاده از
آب به کمک اولتراسوند بهکار گرفتند. همچنین کراواتو و همکاران ( 2008 ) از امواج ما فوق صوت
بهمنظور استخراج روغن از منابع گیاهی (جوانه سویا و جلبک هاي کوچک دریایی) استفاده کردند. در
( تحقیقی دیگر جرکویک و همکاران ( 2007 ). استخراج به کمک اولتراسوند را با مخلوط پنتان/اتر ( 1:2
و Robinia pseudoacacia) و تقطیر با آب را به منظور جداسازي ترکیبات فرار از شهد 2 گونه گیاه
بهکار گرفتند. کیمبریس و همکاران ( 2006 ) مقایسهاي بین روشهاي مختلف استخراج (Castane sativa
اسانس سیر تازه انجام دادند. بدینمنظور روش تقطیر با آب، بهکارگیري امواج ما فوق صوت و استفاده
از امواج مایکروویو به همراه تقطیر با آب جهت استخراج بهکار گرفته شد. در این تحقیق، روش تقطیر
با آب به کمک مایکرویو ( 270 وات) با پیش تیمار امواج ما فوق صوت ( 45 و 90 دقیقه) بهمنظور درك
اینکه چه اثرات فیزیکی بر روي پوست بکرائی و سینتیک استخراج دارد، مورد آزمون قرار گرفته است.
بنابراین انتظار میرود استخراج به کمک امواج فوق صوت از طریق حفره سازي به طریق صوتی و
جنبههاي مکانیکی دیگر منجر به شکستگی ذره و تحریک ملکول شود و همچنین سبب افزایش استخراج
اسانس گردد.
مواد و روشها
در این پژوهش، میوه درخت بکرایی، سولفات سدیم بی آب، خردکن، آون آزمایشگاهی، ترازوي
دیجیتال، دستگاه مایکرویو، دستگاه اولتراسوند، دستگاه کروماتوگرافی گازي/ شناساگر طیف جرمی
مورد استفاده قرار (GC/FID) و دستگاه کروماتوگرافی گازي/ شناساگر یونیزاسیون شعلهاي 2 (GC/MS)1
گرفت.
مواد گیاهی: میوه درخت بکرایی در فروردین 1389 از باغی در منطقه داراب در استان فارس جمعآوري
گردید و در آزمایشگاه دانشکده علوم و مهندسی صنایع غذایی دانشگاه تهران مورد شناسایی علمی قرار
1- Gas Chromatography-Mass Spectrometry
2- Gas Chromatography-Flame Ionization Detector
1392 ، نشریه فرآوري و نگهداري مواد غذایی جلد ( 5)، شماره 1
114
Moulinex, France, ) گرفت. پوست میوه بکرایی به روش دستی جدا گردید، سپس به کمک خردکن
19،1983-44AACC 700 ) به قطعاتی به ابعاد 2میلیمتر خرد شد. میزان رطوبت نمونهها برطبق روش W
با استفاده از آون آزمایشگاهی در دماي 105 درجه سلسیوس بهمدت 3 ساعت بعد از رسیدن به وزن
ثابت اندازهگیري شد. در ضمن همه آزمایشات بر پایه وزن خشک گزارش گردید.
استخراج اسانس با روش تقطیر با آب به کمک مایکرویو: در این روش یک مایکرویو خانگی تغییر
یافته و کلونجر (بالن، کندانسور، قسمت جمعکننده و قسمت برگشتدهنده) استفاده میشود. مایکروویو
ساخت کشور آلمان، حجم آون 28 لیتر و ،MC مدل 175 AEG مورد استفاده در این تحقیق از نوع
حداکثر توان خارجی 900 وات (با فواصل توانی 90 وات) میباشد.
اساس کار دستگاه: در این روش بالن حاوي نمونه و آب (پوست تازه میوه بکرایی 50 گرم و آب مقطر
250 سیسی) درون محفظه مایکرویو قرار گرفت ولی کلونجر در قسمت بالاي مایکرویو تعبیه شد.
مایکرویو در سطح قدرت 270 وات براي 2 ساعت تنظیم گردید، این مدت زمان براي استخراج اسانس
،15 ،10 ، کافی بود. تعیین درصد وزنی اسانس بهمنظور مشخص کردن سینتیک استخراج در زمانهاي 5
120 دقیقه انجام گرفت. ،90 ،60 ،45 ،30
نمونه و آب به وسیله حرارت تولید شده توسط امواج مایکرویو گرم شدند. حرارت باعث تخریب
غدههاي حاوي اسانس و در نتیجه خروج اسانس از این غدهها میگردد. بعد از آنکه آب درون بالن به
نقطه جوش رسید، آب کم کم بخار شده و به سمت کندانسور حرکت میکند. بخار آب بهدلیل فراریتی
که دارد، هنگام خروج از بالن مقداري از مواد فرار (اسانس) موجود در بالن را نیز همراه خود به سمت
کندانسور میبرد. در کندانسور بخار آب و اسانس بهوسیله برودت غیرمستقیم آب سرد، تقطیر شده و
وارد قسمت جمعکننده میشوند. در قسمت جمع کننده، بر اثر اختلاف چگالی آب و اسانس و با توجه
به اینکه این دو غیر قابل حل در هم میباشند عمل جداسازي انجام میگیرد. از آنجایی که چگالی اسانس
پوست بکرایی کمتر از چگالی آب میباشد، اسانس در قسمت فوقانی تشکیل یک فاز مجزا را میدهد،
آب که سنگینتراست در پایین قرار گرفته و بهوسیله قسمت برگشت دهنده مجدداً وارد بالن حاوي
نمونه و آب میشود و این چرخه مجدداً ادامه پیدا میکند.
عمل اسانسگیري تا ثابت ماندن سطح اسانس در قسمت جمع کننده (بهمدت 2 ساعت) ادامه یافت.
اسانس استخراج شده به کمک سولفات سدیم بی آب آبگیري و درون ظروف کهربایی در دماي 4 درجه
رویا شکاري و همکاران
115
سلسیوس تا انجام آنالیز نگهداري شد. همه نتایج بر مبناي وزن اسانس به 100 گرم پوست میوه گزارش
گردید.
استخراج اسانس با روش تقطیر با آب به کمک مایکرویو با پیش تیمار اولتراسوند: اساس استخراج
در این مرحله بدین صورت میباشد، ابتدا ظرف حاوي نمونه و آب درون دستگاه اولتراسوند (مدل
با توان 100 وات و فرکانس 40 کیلوهرتز) قرار گرفته و بدینترتیب ،Universal Ultrasonic Cleaner
نمونه و آب در معرض امواج ما فوق صوت قرار میگیرند. در این روش نمونه و آب بهمدت 90 و 45
دقیقه در معرض امواج قرار گرفته، سپس به داخل بالن انتقال یافته و توسط دستگاه مایکرویو استخراج
انجام میگیرد. میزان نمونه مصرفی، میزان آب و تعیین درصد وزنی اسانس در زمانهاي مورد استفاده
مشابه استخراج به کمک مایکرویو بدون پیش تیمار میباشد.
خواص فیزیکی: وزن مخصوص، رنگ و ضریب شکست اسانس حاصله از نمونههاي پوست بکرایی
(تقطیر با آب به کمک مایکرویو و تقطیر با آب به کمک مایکرویو به همراه پیش تیمار اولتراسوند) بر
اندازهگیري شد (افسیسی، 1996 ). وزن مخصوص در Food Chemical Codex طبق روش پیشنهادي
25 درجه سلسیوس و ضریب شکست در 20 درجه سلسیوس اندازه گیري شد.
تجزیه و شناسایی اسانس پوست میوه بکرایی به روش : GC/MS تجزیه و شناسایی اسانس به روش
مرکز GC/MS انجام شد، به این ترتیب که حجم 1 میکرولیتر از اسانس رقیق شده به دستگاه GC/MS
ساخت کشور آمریکا و اسپکترومتري جرمی مدل ،Agilent Technologies 6890N تحقیقات کرج (مدل
ساخت کشور آمریکا) تزریق گردید. ) Agilent Technologies 5973N
به دستگاه تزریق شدند. با توجه به الگوي خروج C تا 24 C قبل از تزریق اسانس آلکانهاي نرمال از 9
آلکانهاي نرمال محاسبهي اندکس بازداري و مقایسه آن با اندکس بازداري استاندارد مربوط به هر ترکیب
و با استفاده از کتابهاي مرجع، مقالات و طیفهاي جرمی استاندارد، طیف مربوط به هر ترکیب تفسیر
و ترکیبات تشکیل دهندهي اسانس شناسایی شدند.
مشخصات اجزاي دستگاه کروماتوگرافی گازي / شناساگر یونیزاسیون شعلهاي: دستگاه کروماتوگرافی
و ساخت کشور کره جنوبی با ستونی به طول 30 متر، Younglin Acm گازي استفاده شده از نوع 600
Agilent Technologies Inc HP-5MS 0 میکرومتر و مدل / 0 میلیمتر و ضخامت لایه 25 / قطر داخلی 25
و ساخت کشور Agilent Technologies مدل 5973 FID و ساخت کشور آمریکا میباشد. شناساگر
1392 ، نشریه فرآوري و نگهداري مواد غذایی جلد ( 5)، شماره 1
116
آمریکا میباشد. برنامه دمایی ستون به این نحو تنظیم گردید: دماي ابتدائی آون 50 درجه سلسیوس و
توقف در این دما به مدت 5 دقیقه، گرادیان حرارتی 3 درجه سلسیوس در هر دقیقه، افزایش دما تا 240
درجه سلسیوس با سرعت 15 درجه در هر دقیقه، افزایش دما تا 300 درجه سلسیوس و سه دقیقه توقف
در این دما. دماي اتاقک تزریق 290 درجه سلسیوس بود و از گاز هلیوم بهعنوان حامل با سرعت جریان
0/8 میلیمتر در دقیقه استفاده گردید. شناسگر مورد استفاده از نوع یونیزاسیون شعلهاي میباشد.
مشخصات اجزاي دستگاه کروماتوگرافی گازي/ شناساگر طیف جرمی: محل تزریق نمونه: دماي این
0 میلیلیتر / 99 درصد) و سرعت جریان 8 / قسمت 290 درجه سلسیوس و گاز مورد استفاده هلیوم ( 99
در دقیقه میباشد. سیستم در حالت تقسیم با نسبت تقسیم 1:10 میباشد. ستون: ستون دستگاه از نوع
HP-5MS 0 میکرومتر و مدل / 0 میلیمتر، ضخامت لایه 25 / موئینه با طول 30 متر، قطر داخلی 25
و ساخت کشور آمریکا میباشد. این ستون بر روي فاز با جریان ثابت Agilent Technologies Inc.
0 میلیلیتر بر دقیقه و سرعت متوسط 33 سانتیمتر بر ثانیه تنظیم گردید. دماي ستون در ابتدا / برابر با 8
بر روي 50 درجه سلسیوس به مدت 5 دقیقه تنظیم گردید سپس با سرعت 3 درجه سلسیوس بر دقیقه
به 240 درجه سلسیوس رسانده شد. بلافاصله پس از آن با سرعت 15 درجه سلسیوس بر دقیقه به دماي
300 درجه سلسیوس رسانده شد و به مدت 3 دقیقه در این دما نگهداري شد. به این صورت کل زمان
اجرائی دستگاه 75 دقیقه بود. شناساگر طیف جرمی: شرایط تنظیم این قسمت از دستگاه بدین صورت
450-38 ، آستانه: 100 ، دماي منبع طیف جرمی: amu : میباشد: زمان تاخیر حلال: 30 ثانیه، دامنه جرم
230 درجه سلسیوس، دماي کواد طیف جرمی: 150 درجه سلسیوس، دماي خط انتقال: 280 درجه
سلسیوس.
تجزیه و تحلیل آماري: آزمایشها در شرایط ثابت بر روي 50 گرم نمونه و 250 میلیلیتر آب و مایکرویو
به مدت 3 ساعت و همچنین در شرایط متغیر اولتراسوند 90 و 45 دقیقه انجام شد. دادههاي نمایش داده
شده به شکل میانگین ± انحراف استاندارد با حداقل سه تکرار هستند. از آنالیز واریانس استفاده شد تا
نسخه SAS تفاوت بین میانگینهاي مختلف مشخص گردد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار
در سطح 95 درصد انجام گرفت. LSD و با آزمون مقایسه آماري 2 GLM 9,1 و بر اساس روش 1
نسخه 14 ترسیم گردید. Microsoft Office Excel نمودارهاي مربوطه نیز با استفاده از نرمافزار 2007
1- General Linear Model
2- Least Significant Difference
رویا شکاري و همکاران
117
نتایج و بحث
مقایسه سینتیک استخراج و بازدهی استخراج: سینتیک استخراج اسانس از پوست بکرایی با استفاده از
تقطیر با آب به کمک مایکرویو بهمراه پیش تیمار اولتراسوند ( 90 و 45 دقیقه) در مقایسه با تقطیر با آب
به کمک مایکرویو ساده در شکل شماره 1 نشان داده شده است. با توجه به نمودار زمان آغاز استخراج
در روش استخراج بهوسیله مایکرویو با پیش تیمار اولتراسوند ( 90 و 45 دقیقه)، 11,20 دقیقه و در روش
استخراج به وسیله مایکرویو بدون پیش تیمار اولتراسوند هم 11,20 دقیقه میباشد. نتایج حاکی از آن
است زمان نخستین استخراج بهدلیل بهکارگیري منبع حرارتی یکسان مشابه روش استخراج بدون پیش
تیمار میباشد. با توجه به شکل شماره 1 مقدار اسانس تولیدي به روش تقطیر با آب به کمک مایکرویو
با پیش تیمار اولتراسوند در زمان 30 دقیقه در مقایسه با روش مایکرویو بدون استفاده از پیش تیمار کمتر
میباشد ولی میان مقدار نهایی اسانس بدست آمده به روش تقطیر با آب به کمک مایکرویو با پیش تیمار
امواج ما فوق صوت و مایکرویو بدون استفاده از پیش تیمار از نظر آماري اختلاف معنیداري مشاهده
نگردید. میزان اسانس پوست بکرایی بهدست آمده به روش تقطیر با آب به کمک مایکرویو با پیش تیمار
2 درصد و به روش مذکور با پیش تیمار اولتراسوند 90 دقیقه، /00±0/ اولتراسوند 45 دقیقه، 20
2 درصد (وزن اسانس به ازاي 100 گرم پوست تازه میوه) /02±0/ 1/97±0/20% و به کمک مایکرویو، 20
82 درصد رطوبت بود). / گزارش گردید (پوست بکرایی مورد آزمایش، داراي 41
از آنجائی که انتظار داشتیم به کمک امواج ما فوق صوت از طریق حفرهسازي بیشتر بتوانیم سبب
افزایش استخراج اسانس و کاهش زمان استخراج گردیم ولی با توجه به نتایج مذکور و خطاهاي آزمایش
پیش تیمار اولتراسوند سبب کاهش زمان مورد نیاز جهت تکمیل استخراج و افزایش استحصال اسانس
نگردید.گلمکانی در سال 1386 از مایکرویو و اولتراسوند بهعنوان تکنیکهاي مکمل یکدیگر استفاده
کرد، تا ترکیبات فرار دو گونه آویشن شیرازي و باغی را استخراج کند. در این مطالعه مشخص شد که
استفاده از امواج مایکرویو و امواج ما فوق صوت (در ترکیب با یکدیگر) جهت استخراج اسانس از منابع
، فوق، سبب کاهش زمان استخراج و افزایش استخراج اسانس نگردید. زانک و همکاران در سال 2008
از امواج ما فوق صوت به منظور استخراج روغن موجود در بزرك استفاده کردند. نتایج حاکی از آن بود
که کیفیت روغن استخراج شده در نتیجه کاربرد روش مورد بررسی، تغییر چندان مهمی نکرده است. در
تحقیق دیگري جرکویک و همکاران در سال 2007 ، استخراج به کمک اولتراسوند را با مخلوط پنتان/
Robinia Pseudoacacia) اتر ( 1:2 ) و تقطیر با آب به منظور جداسازي ترکیبات فرار از شهد 2 گونه گیاه
1392 ، نشریه فرآوري و نگهداري مواد غذایی جلد ( 5)، شماره 1
118
بهکار گرفتند. ترکیبات فرار جدا شده به کمک تقطیر با آب شامل ترکیبات مشتق (Castanea Sativa و
بودند. در (Phenyl acetat aldehyde, furfurul, cis, transe-linalool oxides) شده وابسته به حرارت
حالیکه تکنیک اولتراسوند، پروفیل آشکاري از همه ترکیبات فرار شهد (بدون ترکیبات فوق) را نشان
داد. رولدان-گوتیرز و همکاران در سال 2008 ، مقایسهاي میان روشهاي مختلف استخراج ترکیبات
موثره از گیاهان و گلها (برگ بو، آویشن، رزماري و پونه کوهی) انجام دادند. براي این منظور، امواج
ما فوق صوت و تقطیر با بخارآب و استفاده از سیال فوق بحرانی بهکارگرفته شد. نتایج نشان داد استخراج
به کمک امواج ما فوق صوت، باعث حفظ کیفیت اسانسهاي استخراج شده نسبت به روشهاي
مقایسهاي گردید. کراواتو و همکاران در سال 2008 ، از مایکرویو و اولتراسوند بهعنوان تکنیکهاي
مکمل یکدیگر استفاده کردند، تا روغن را از منابع گیاهی (جوانه سویا و جلبکهاي کوچک دریایی)
استخراج کنند. در این مطالعه مشخص شد که استفاده از امواج مایکرویو و امواج ما فوق صوت (در
ترکیب با یکدیگر و یا هر یک به تنهایی) جهت استخراج روغن از منابع فوق، به میزان قابل توجهی
باعث بهبود کیفیت مواد استخراجی و دستیابی به کارایی بالاتر گردید. کیمبریس و همکاران در سال
2006 ، مقایسهاي بین روشهاي مختلف استخراج اسانس سیر تازه انجام دادند. بدینمنظور سه روش
تقطیر به کمک آب، به کارگیري امواج ما فوق صوت و استفاده از امواج مایکروویو به همراه تقطیر با
آب جهت استخراج بهکار گرفته شد. نتیجه این پژوهش نشان داد که استفاده از امواج ما فوق صوت
بدون بهکارگیري حرارت، در حفظ ترکیبات حساس به حرارت، بسیار موثر است. پورتو و همکاران در
سال 2009 ، ترکیبات فرار گونههاي مختلف نعناع را به کمک اولتراسوند همراه با تقطیر تحت شرایط
خلاء استخراج کردند. نتایج نشان داد که استخراج به کمک روش فوق، ترکیباتی با توانایی معطر کردن
بالاتر (بهدلیل افزایش غلظت ترکیبات اکسیژندار) تولید میکند، همچنین میزان اسانس جمعآوري شده
0 درصد گزارش گردید. /01-0/ 0 درصد و به کمک تقطیر با آب، 02 /04-0/ از طریق اولتراسوند، 13
رویا شکاري و همکاران
119
شکل 1- بازده استخراج اسانس بکرایی مورد استفاده در این مطالعه به روش تقطیر با آب به کمک مایکرویو با پیش
تیمار اولتراسوند ( 90 و 45 دقیقه) و تقطیر با آب به وسیله مایکرویو.
ارزیابی خواص فیزیکی: خواص فیزیکی (ضریب شکست، وزن مخصوص، رنگ) اسانس پوست
بکرایی استخراج شده تقطیر با آب به کمک مایکرویو با پیش تیمار اولتراسوند ( 90 و 45 دقیقه) و تقطیر
با آب به وسیله مایکرویو در جدول شماره 2 نشان داده شده است. رنگ اسانس پوست بکرائی در روش
تقطیر با آب به وسیله مایکرویو، کرم روشن میباشد. رنگ اسانس حاصله از روش مذکور به همراه پیش
تیمار تفاوت آشکاري با رنگ اسانس بدست آمده از روش فوق نداشته است. مقدار ضریب شکست
1 میباشد که بیانگر این است در روشهاي مختلف / بدست آمده در روشهاي مختلف استخراج 471
استخراج مثل استفاده از روش استخراج بهوسیله مایکرویو و استفاده از روش مذکور به همراه پیش تیمار
اولتراسوند تاثیري بر روي ضریب شکست اسانس استخراج شده از پوست بکرائی مورد مطالعه نداشته
است. بنابراین کیفیت (نوع و درصد ترکیبات تشکیل دهنده) اسانس تحت تاثیر روش استخراج نمیباشد.
تاثیر روشهاي به کارگرفته در استخراج اسانس پوست بکرایی بر روي وزن مخصوص اسانس پوست
بکرائی در جدول 2 آورده شده است. با توجه به جدول استفاده از روشهاي مختلف استخراج مثل
استفاده از روش استخراج بهوسیله مایکرویو و استفاده از روش مذکور به کمک پیش تیمار تاثیري بر
روي وزن مخصوص اسانس پوست بکرائی نداشته است. گلمکانی در سال 1386 ، مایکروویو و
اولتراسوند را بهعنوان تکنیکهاي مکمل یکدیگر بهکار گرفت تا ترکیبات فرار دو گونه آویشن شیرازي
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
0 30 60 90 120 150 180 210
بازده استخراج (وزنی-وزنی)
زمان استخراج (دقیقه)
مایکروویو
مایکروویو با پیش تیمار اولتراسوند 45 دقیقه
مایکروویو با پیش تیمار اولتراسوند 90 دقیقه
1392 ، نشریه فرآوري و نگهداري مواد غذایی جلد ( 5)، شماره 1
120
و باغی را مورد استخراج قرار دهد. در این مطالعه، استفاده از امواج مایکروویو و امواج ما فوق صوت
(در ترکیب با یکدیگر) سبب تغییر خواص فیزیکی اسانسهاي حاصله نگردید.
جدول 2- تاثیر روشهاي مختلف استخراج بر روي وزن مخصوص، ضریب شکست و رنگ اسانس پوست بکرائی
روش استخراج ضریب شکست وزن مخصوص رنگ
تقطیر با آب به کمک مایکروویو 270 وات با پیش تیمار
1/ اولتراسوند (به مدت 90 دقیقه) 471a* 0/790کرم روشن a
تقطیر با آب به کمک مایکروویو 270 وات با پیش تیمار
1/ اولتراسوند (به مدت 45 دقیقه) 471a* 0/790 a کرم روشن
تقطیر با آّب به وسیله مایکرویو به همراه پیش تیمار
1/ اولتراسوند 4710/810 a کرم روشن a
در سطح اطمینان 95 درصد با هم تفاوتی ندارند. (a) *مقادیر مشخص شده با حروف یکسان
تعیین کمی و کیفی ترکیبات موجود در اسانس پوست بکرایی: اسانس پوست بکرائی استخراج شده
به روش استخراج به وسیله مایکرویو و به کمک روش مذکور به همراه پیش تیمار اولتراسوند ( 90 و
45 دقیقه) بهوسیله دستگاه کروماتوگرافی گازي شناساگر طیف سنجی جرمی و کروماتوگرافی گازي/
شناساگر یونیزاسیون شعلهاي مورد ارزیابی قرار گرفت (جدول 3). مجموعاً 21 ترکیب در اسانس پوست
بکرائی شناسایی شد.
11 ترکیب آلفا پینن، سابینن، بتا مایرسین، لیمونن، زد-بتا-اسیمن، گاما ترپینن، ، با توجه به جدول 3
ترپینولن، لینالول، ترپین- 4-ال، تیمول متیل اتر، 9-اي پی اي-کاریوفیلن قسمت اعظم ترکیبات اسانس
بدست آمده به روش تقطیر با آب به کمک روشهاي مورد استفاده در تحقیق را تشکیل میدهند.
در میان ترکیبات فوق حدود 80 درصد از ترکیبات اسانس پوست بکرایی استخراج شده به وسیله
-78/ تقطیر با آب به کمک مایکرویو با پیش تیمار اولتراسوند و به وسیله مایکرویو شامل، لیمونن ( 08
-1/ 2درصد)، سابینن ( 30 /04 -2/ 8 درصد)، تیمول متیل اتر ( 39 /88-9/ 73/54 درصد)، گاما ترپینن ( 69
2/14 درصد) میباشد. بر اساس نتایج آماري بدست آمده در سطح اطمینان 95 درصد اختلاف معنیداري
میان ترکیبات فوق حاصله از روشهاي مذکور مشاهده نگردید. کومار و همکاران در سال 2008 ، ترکیبات
GC/MS فرار برگ بکرایی را به کمک تقطیر با آب به وسیله کلونجر استخراج کردند. نتایج حاصل از
88 درصد اصلیترین ترکیب موجود در اسانس پوست بکرایی بود، / نشان داد لیمونن با غلظت 57
رویا شکاري و همکاران
121
0/ 2 درصد) و پی کاریوفیلن ( 06 / 0 درصد)، اسیمن ( 29 / 0 درصد)، سابینن ( 14 / همچنین آلفا پینن ( 28
درصد) قسمت اعظم ترکیبات اسانس پوست بکرایی را تشکیل میدادند.
جدول 3- تعیین کمی و کیفی ترکیبات موجود در اسانس پوست بکرایی حاصل از روشهاي مختلف مورد استفاده در
تحقیق.
تقطیر با آب به وسیله
مایکرویو به همراه پیش
تیمار اولتراسوند 90 دقیقه
تقطیر با آب به وسیله
مایکرویو به همراه پیش
تیمار اولتراسوند 45 دقیقه
تقطیر با آب به
وسیله مایکرویو
زمان
ردیف 2اسامی ترکیبات ماند
a 0/00 ± 0/00 a 0/12 ± 0/18 a1 0/16 ± 0/23 926 α-Thujene 1
a 1/28 ± 0/05 a 1/26 ± 0/28 a 1/28 ± 0/15 932 α-Pinene 2
a 1/65 ± 0/35 a 1/91 ± 0/43 a 2/05 ± 0/09 972 Sabinene 3
a,b 1/61 ± 0/03 a,b 1/65 ± 0/03 a 1/71 ± 0/01 991 β-Myrcene 4
a 0/18 ± 0/025 a 0/24 ± 0/01 a 0/18 ± 0/26 1015 α-Terpinene 5
a 76/65 ± 1/43 a 75/75 ± 2/21 a 76/34 ± 1/71 1033 Limonene 6
a 0/00 ± 0/00 a 1/03 ± 0/10 a 0/90 ± 1/28 1040 (z)-β-Ocimen 7
a 9/04 ± 0/16 a 9/25 ± 0/44 a 9/09 ± 1/15 1061 γ-Terpinene 8
a 1/30 ± 0/13 a 1/50 ± 0/16 a 1/26 ± 0/61 1087 Terpinolene 9
a 0/81 ± 0/40 a 0/96 ± 0/16 a 0/88 ± 0/71 1099 Linalool 10
a 0/18 ± 0/06 a 0/21 ± 0/03 a 0/15 ± 0/05 1138 trans-Pinocarveol 11
a 0/25 ± 0/15 a 0/07 ± 0/10 a 0/11 ± 0/15 1152 Citronella 12
a,b,c 0/62 ±0/43 a,b,c 0/45 ±0/29 b,c 0/41 ± 0/09 1176 Terpin-4-ol 13
a 0/10 ± 0/14 a 0/10 ± 0/14 a 0/13 ± 0/02 1189 α-Terpineol 14
a 0/01 ± 0/00 a 0/01 ± 0/00 b 0/08 ± 0/11 1229 Citronellol 15
a 2/34 ± 0/05 a 2/31 ± 0/05 a 2/16 ± 0/12 1235 Thymol methyl ether 16
a 0/22 ±0/00 a 0/16 ±0/00 a 0/16 ± 0/03 1348 Terpinenyl-4-ol-Acetat 17
a 0/20 ± 0/05 a 0/20 ± 0/01 a 0/18 ± 0/01 1420 (E)-Caryophyllene 18
a,b 0/32 ± 0/04 a,b 0/30 ± 0/00 a 0/27 ± 0/01 1436 cis-Thujopsene 19
a 0/19 ± 0/03 a 0/17 ± 0/03 a 0/16 ± 0/02 1482 α-neo-Clovene 20
b,c0/48 ± 0/03 b,c0/47 ± 0/05 a,b0/41 ± 0/00 1509 9-epi-(e)-Cariophyllene 21
1در هر ردیف مقادیر مشخص شده با حروف مختلف در سطح اطمینان 95 درصد متفاوت میباشد. 2شناسایی ترکیبات به
کمک مقایسه طیفهاي جرمی آنها با طیفهاي مرجع و همچنین مقایسه شاخصهاي بازداري آنها با شاخصهاي بازداري
این ترکیبات انجام گرفته است.
1392 ، نشریه فرآوري و نگهداري مواد غذایی جلد ( 5)، شماره 1
122
منابع:
Aeinechi, Y. 1370. Medicine and Materia Herb Iran. Tehran Univ. Press, 810p.
Alissandrakis, E., Daferera, D., Tarantilis, P.A., Polissiou, M. and Harizanis,
P.C.2003. Ultrasonic-assisted extraction of volatile compounds from citrus
flowers and citrus honey. Food Chemistry. 83: 575-580.
Cravotto, G., Boffa, L., Mantegna, S., Perego, P., Avogadro, M. and Cintas, P. 2008.
Improved extraction of vegetable oils under high-intensity ultrasound and/or
microwaves. Ultrasonics Sonochemistry. 15: 202-898.
FCC.1996. Food Chemical Codex (4thed.). Washington DC: National Academic
Press. pp. 413-414.
Fotouhi Ghazvini, R. and Fattahi Moghaddam, J. 1385. Citrus cultivation in Iran.
Gilan University Press, 322p.
Golmakani, M. 1386. Effect of different extraction methods (hydro distillation,
microwave-assisted hydro distillation and ultrasound-assisted hydro distillation)
on the extraction efficiency and composition of essential oils from Thymus
vulgaris L and Zataria multiflora Boiss. in: Thesis, Tehran Univ.
Islam, R., Hossain, M., Karim, M.R. and Joarder, O.I. 1995. Regeneration of Aegle
marmelos (L.) Corr., plantlets in vitro from callus cultures of embryonic tissues,
Curr Sci. 69: 444-500.
Jerkovic, I., Mastelic, J., Marijanovic, Z., Klein, Z. and Jelic, M. 2007. Comparison
of hydrodistillation and ultrasonic solvent extraction for the isolation of volatile
compounds from two unifloral honeys of Robinia pseudoacacia L. & Castanea
sativa L., Ultrasonics Sonochemistry, 14: 750-756.
Kamalakkannan, N. and Prince, P.S. 2005. The effect of Aegle marmelos fruit extract
in streptozotocin diabetes: a histopathological study. Journal of Herb
Pharmacother. 5: 87-96.
Kumar, R., Kumar, A., Prasa1, C.S., Dubey, N.K. and Samant, R. 2008. Insecticidal
activity (Aegle marmelos L.) Correa essential oil against four stored grain insect
pests, Journal of Food Safety, 10: 39-49.
Kimbaris, A.C., Siatis, N.G., Daferera, D.J., Tarantilis, P.A., Pappas, C.S. and
Polissiou, M.G. 2006. Comparison of distillation and ultrasound-assisted
extraction methods for the isolation of sensitive aroma compounds from garlic
(Allium sativum), Ultrasonics Sonochemistry, 13: 54-60.
Letellier, M. and Budzinski, H. 1999. Microwave-assisted extraction of organic
compounds Analusis. 27: 259-270.
Mazumder, R., Bhattacharya, S., Mazumder, A., Pattnaik, A.K., Tiwary, P.M. and
Chaudhary, S. 2006. Antidiarrhoeal evaluation of Aegle marmelos (Correa) Linn,
root extract, Phytotherapy Research, 20: 82-84.
Porto, C.D. and Decorti, D. 2009. Ultrasound-assisted extraction coupled with under
vacuum distillation of flavour compounds from spearmint (carvone-rich) plants:
رویا شکاري و همکاران
123
Comparison with conventional hydrodistillation. Ultrasonics Sonochemistry. 16:
795-799.
Radnia, H. 1375. Rootstalks for fruit trees in temperate zones. Agriculture Jihad.
Press, 637p.
Rana, B.K., Sing, U.P. and Taneja, V. 1997. Antifungal activity and kinetics of
inhibition by essential oil isolated from leaves of Aegle marmelos (L.) Corr,
Journal of Ethnopharmacal, 57: 29-34.
Roldan-Gutierrez, J.M., Ruiz-jimenez, J. and Luque de Castro, M.D. 2008.
Ultrasound-assisted dynamic extraction of valuable compounds from aromatic
plants and flowers as compared with steam distillation and superheated liquid
extraction. Talanta. 75: 1369-1375.
Stahl-Biskup, E., and Saez, F. 2002. Thyme the genus thymus. NY, NJ: Taylor &
Francis.
Sahare, K.N., Anandharaman, V., Meshram, V.G., Meshram, S.U. and Gajalakshmi,
D. 2008. In vitro effect of four herbal plants on the motility of Brugia malayi
microfilariae, Indian. Journal of Medical Research, 127: 467-471.
Singh, R. N., and Roy, S. K. 1984. The Bael: Cultivation and Processing. New Delhi:
ICAR.
Survimol, C. and pranee, A. 2008. Bioactive compounds and volatile compounds of
Thai bael fruit (Aegle marmelos (L.) Correa) as a valuable source for functional
food ingredients. Journal of International Food Research. 15: 1-9.
Zhang, Z.S., Wang, L.J., Li, D., Jiao, S.S., Chen, X.D. and Mao, Z.H. 2008.
Ultrasound-assisted extraction of oil from flaxseed. Separation and Purification
Technology, 62: 198-192.
1392 ، نشریه فرآوري و نگهداري مواد غذایی جلد ( 5)، شماره 1
124
EJFPP, Vol. 4 (1): 111-124
http://ejfpp.gau.ac.ir
Comparison of essential oil from Aegle marmelos peel extracted by
Microwave assisted hydrodistillation and Microwave assisted with pre
treatment ultrasound
R. Shekari1, K. Rezaei2* and S. Asadollahi3
1 Young Researchers Club, Varamin-Pishva Branch, Islamic Azad University, Varamin,
2 Dept. of Food Science, Engineering and Technology Tehran, University of Tehran,
3 Dept. of Food Science, Islamic Azad University, Varamin-Pishva Branch, Varamin
Abstract
In this research, microwave-assisted hydrodistillation (MD) with pretreatment
ultrasound (US) 45 and 90 min of essential oils from fresh Aegle marmelos peel were
used and the results were compared with those obtained by hydrodistillation
technique (HD) in terms of extraction yield/efficiency, extraction time, chemical
composition and quality of the essential oil. All experiments were performed with at
least three replicates. They were done according to GLM method and LSD Test in
the SAS software system. The values obtained for essential oil from Aegle marmelos
were achieved 2.00±0.2% and 1.97±0.2% by MD with pretreatment US (45 and 90
min) and 2.02±0.2% by MW. By using GC-MS system the composition of extracted
essential oils were identified. The major component of essential oils obtained by both
methods was limonene. There is no significant effect on the yield of essential oil and
quality of essential oils extracted by MD with pretreatment US as compared to MW
method.
Keywords: Essential oil, Aegle marmelos, Microwave, Gas Chromatography,
Ultrasound Extraction1

*Corresponding author; krezaee@ut.ac.ir__
ارسال شده توسط در