شعر الغول. پرسیاوشان*‌. شعر الجن و شعر الجبال و شعر الارض و لحیة الحمار و شعر الخنازیر و ساق الاسود و الوصیف الاسود و کزبرة البئیر خوانند و آن شعر الغول است و بپارسی پرسیاوشان گویند و بکرمانی کورسو

شعر الغول.  پرسیاوشان*‌.  شعر الجن و شعر الجبال و شعر الارض و لحیة الحمار و شعر الخنازیر و ساق الاسود و الوصیف الاسود و کزبرة البئیر خوانند و آن شعر الغول است و بپارسی پرسیاوشان گویند و بکرمانی کورسو خوانند بهترین وی آنست که چوب وی سیاه بود و ورق آن سبز و گویند بهترین وی آنست که چوب آن بسرخی زند طبیعت وی معتدل است در گرمی و سردی و گویند میل بگرمی و خشکی دارد و سه درم از وی مسهل بلغم و سودا بود و شش و سینه را از فضول غلیظ پاک کند و بگدازاند و یرقان و سپرزرا نافع بود و بول و حیض براند و سنگ گرده بریزاند چون بیاشامند شکم ببندد و مشیمه بیرون آورد و گزندگی سگ دیوانه و مار را نافع بود و دیگر جانوران موذی را چون با شراب بیاشامند ملطف و محلل بود و داء الثعلب را نافع بود و موی برویاند بر خنازیر و دنبلات تحلیل دهد و چون بیاشامند زهیر و یرقان و عسر البول را نافع بود و اگر بسوزند و بر سر کل مالند موی برویاند و اگر با سرکه و زیت و خاکستر بر داء الثعلب طلا کنند موی برویاند و جهت جرب چشم نافع بود و اسحق گوید مضر است به سپرز و مصلح آن مصطکی است و رازی گوید بدل آن در سودمندی ربو بوزن آن بنفشه با نیم وزن آن رب السوس بود

______________________________

صاحب مخزن الادویه می‌نویسد: پرسیاوشان لغت یونانیست بمعنی دواء الصدر و بعربی شعر الجبال و شعر الارض و شعر الجن و شعر الخنازیر و جعدة القنا و شعر الکلاب و کزبرة البئر و ساق الاسود و ساق الوصیف و بیونانی بولوطونخون [ادینطوس/ادس انتوس/ادسطوس!] یعنی کثیر الشعر و بپارسی پرسیاوشان و بهندی کالی جهانپ و کرجاورتکوت نامند.

لاتین‌ADIANTHUM CAPELUS VENERIS  فرانسه‌CAPILLAIRE  COMMUNE انگلیسی‌ADIANTHUM

اختیارات بدیعی، ص: 57

* پر سیاوشان . [ پ َ رِ وَ / وُ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) پر سیاووشان . پر سیاوش . پر سیاووش . ضفیره . (منتهی الارب ). ضفائرالجن ّ. کزبرةالبئر. سبعالارض . شعرالارض . شعرالغول . شعرالخنازیر. شعرالجن ّ. شعرالجیاد. لحیةالحمار. لحاءالغول . مُل . ساق اَسود. طرنجومانس . عرصف . کثیرالثغر. بولوطریخون . جعدة قناة. بقلةالبئر. برگش مثل کرفس است و ساق و شاخ و گل ندارد. (نزهةالقلوب ). در تحفه ٔ حکیم مؤمن آمده است که : «پر ساوشان ، لغت یونانی و بمعنی دواءالصدر است و بفارسی پر سیاوشان و عوام سنبل نامند و بعربی شعرالجیاد و شعرالارض وشعرالجن و شعرالخنازیر و جعدةالقنا و شعرالکلاب و کزبرةالبئر و ساق الاسود و عرصف نامند و آن نباتی است برگش شبیه به گشنیز و بی ساق و ثمر و شاخهای او بسیار باریک و صلب و سیاه و در مواضع نمناک و سایه میروید و قوتش تا شش ماه باقیست .معتدل مایل به گرمی و خشکی و ملطف و مجفف و محلل و مفتح و منضج و مدرّ بول و حیض و مسهل سودا و بلغم معده و امعاء و جهة تنقیه سینه و شش و ربو و ضیق النفس و درد سینه و یرقان و حصاة و اخراج مشیمه و خون نفاس و ضمادش که پخته باشند با روغن جهة داءالثعلب و خنازیر و نواصیر و دبیلات و خائیده او جهة غرب و محرقش جهة منع ریختن موی و رویانیدن آن و خزار (؟) و سفوف خشک او جهة اسهال و طلای تازه ٔ او جهت قروح خبیثه نافعو جهت گزیدن سگ دیوانه شرباً و ضماداً مفید و طلاء کوبیده ٔ او با مغز ساق گاو جهة دردسر بسیار نافع و ذرور سوخته ٔ او جهت اندمال قروح و آکله . مفسد و مضر سپرز و مصلحش مصطکی و قدر شربت از جرم او تا هفت درهم و از آب طبیخش تا بیست درهم و بدلش جهت آلام شش بوزنش بنفشه و نصف آن اصل السوس است . (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). و در ترجمه ٔ صیدنه ٔ ابوریحان چنین آمده است : ارپاسیوس گوید او [ پرسیاوشان ] را به رومی ازیارطون (آدیانطن ) گویند. منبت او بر لبهای جوی و چشمه ها باشد. رودس گوید نبات او را اطراف شکافته بود و ساقهای نبات او دراز باشد و او را گل و بار نبود. بولس و اطیوش و ابن سرافیون گویند آن نباتی است که عرب او را شعرالجبار گوید و صاحب المنقول گوید او را به یونانی بولیطره گویند و به لاطینی قافلارا (کاپیلرا) گویند و جبرئیل گوید منبت او در سایه ها بود و چاهها و سرچشمه ها وبرگ او به کرفس ماند و ساقهای او سرخ بود و باریک به مقدار بدست و در بعض مواضع او را کرفس دیو گویند. ح گوید که او را شعرالعیار گویند و گویا که آن تصحیف شعرالجبار است ص اولی گوید گرم و خشک است در اول بادهای غلیظ را بشکند و قصبه ٔ شش را پاک سازد و خنازیر را تحلیل کند و سنگ مثانه بریزاند و سده ها بگشاید و بول براند و موی بر داءالثعلب و داءالحیه برویاند چون بسوزند و خاکستر او طلا کنند و اگر موی را به طبیخ او بشویند دراز کند و نواصیر و دملها را تنقیه کند بدل او در دفع دمه و تاسه بوزن او بنفشه و هم وزن او سوس یا برگ سوس بود. (ترجمه ٔ صیدنه ٔ ابوریحان ). و صاحب اختیارات گوید: شعرالجن و شعرالخیار (کذا) و شعرالارض و لحیةالحمار و شعرالخنازیر و ساق الاسود و الوصیف الاسود و کزبرةالبئر نیز خوانند و آن شعرالغول است . بپارسی پر سیاوشان گویند و به کرمانی کرسو خوانند و بهترین وی آن است که چوب وی سیاه بود و ورق آن سبز و گویند بهترین او آن است که چوب او بسرخی زند طبیعت وی معتدل است در گرمی و سردی و گویند میل به گرمی و خشکی دارد و سه درم از وی مسهل بلغم و سودا بود و شش وسینه از فضول غلیظ پاک کند و بگدازاند و یرقان و سپرز را نافع بود و بول و حیض براند و سنگ بریزاند چون بیاشامند شکم ببندد و مشیمه بیرون آورد و گزیده ٔ سگ هار و مار را نافع بود و دیگر جانوران موذی چون با شراب بیاشامند ملطف و محلل بود و داءالثعلب را نافع بود و موی برویاند و خنازیر و دبیلات تحلیل کند چون بیاشامند ربو و یرقان و عسرالبول را نافع بود و اگر با لادن و روغن مورد با روغن سوسن و زوفاء و شراب بیامیزند و بر موی که ریزد طلا کنند دیگر نریزد و بیخ آن محکم دارد و اگر بسوزانند و بر سر کل مالند موی برویاند و جهت جرب چشم نافع بود اسحاق گوید مضر است بسپرز و مصلح آن مصطکی است و رازی گوید بدل آن در سودمندی ربو بوزن آن بنفشه با نیم وزن آن آب رب ّالسوس است .و در بعض کتب طب آمده است : که پر سیاوشان را بعربی کزبرةالبئر گویند طبیعتش به گرمی و خشکی مایل است بهترینش آن است که چوب وی بسرخی زند و برگش سبز بود سینه و شش را از فضول غلیظه پاک گرداند و بلغم و سودا را رفع کند و یرقان و صلابت سپرز را نفع دهد و مشیمه بیرون آرد و بول و حیض براند و سنگ گرده و مثانه بریزاند و ضیق النفس و بحةالصوت را سودمند آید و مضر است به سپرز و مصلح آن مصطکی است و شربتی از او دو مثقال است و بدلش به وزن آن بنفشه و نیم وزن آن رب سوس .

////////////

پرسیاوشان (نام علمی: Adiantum capillus-veneris) نام یک گونه از سرده پرسیاوش است که در ایران می‌روید. این گونه جزوگیاهان دارویی به شمار می‌رود.^[۱] گیاهی است پایا از رده سرخس‌ها با ساقه‌های باریک و برگ‌های ریز که در جاهای گرم و مرطوب می‌روید.^[۲]

پانویس[ویرایش]

1.       پرش به بالا↑ مظفریان، فرهنگ نام‌های گیاهان ایران، ۱۲.

2.       پرش به بالا↑ Moeen Encyclopedia

منابع[ویرایش]

·         مظفریان، ولی‌الله. فرهنگ نام‌های گیاهان ایران: لاتینی، انگلیسی، فارسی. تهران: فرهنگ معاصر، ۱۳۷۵.شابک ‎۹۶۴-۵۵۴۵-۴۰-۴.

///////////

به عبری:

שַׂעֲרוֹת שׁוּלַמִית מְצוּיוֹת (שם מדעי: Adiantum capillus-veneris) הוא שרך רב-שנתי ממשפחת האברתיים.

השרך נפוץ בישראל במקומות לחים ומוצלים, במעיינות ניקבה, במצוקים, במערות ובסדקי סלעים. לצמח קנה-שורש זוחל, מכוסה קשקשים, וממנו יוצאים עלים מנוצים ומחולקים שלוש פעמים. ציר העלה חום-שחור, ועליו יושבים עלעלים דמויי מניפה. המנבגים יושבים בצברים בצד התחתון, קרוב לקצות העלעלים. בישראל מכנים אותו שערות שולמית על שמה של הדמות הראשית במגילת שיר השירים, השולמית.

به پنجابی:

ٹھنڈی بوٹی جیہنوں کھوئی بوٹی وی کیندے نیں فرن ٹبر دی اک بوٹی اے۔ ایہ کھوئیاں وچ تے ٹھنڈی گلی تھاں تے ہوندی اے۔ ایہ دنیا وج عام ملدی اے تے پھلواریاں تے گھراں وچ لگائی جاندی اے^[1]۔

حصے

·         1پسار

·         2وکھالہ

·         3اگائی

·         4دارو

·         5بارلے جوڑ

·         6اتہ پتہ

پسار[لکھو]

ایہ اتلے امریکہ وچ کیلیفورنیا توں لے کے چڑھدے کنڈے تک تے تھلے میکسیکو تے دکھنی امریکہ تک ہوندی اے۔ ایہ یوریشیا تے اسٹریلیا وج وی ہوندا اے۔ ایہ گلیاں چھانوالیاں تھانواں تے پتھراں وج کسے کسی دے کنڈے تے یا کسی دیوار وچ جیہدے تے گل ہووے آپنے آپ لگ جاندا اے۔

وکھالہ[لکھو]

ایہ 6 توں 12 انچ (15 توں 30 سینٹی میٹر) تک وددا اے تے ایھدیاں جڑاں 8 توں 27.5 انچ (20 توں 70 سینٹی میٹر) تک پھیلیاں ہوندیاں نیں۔ ایہدیاں نکیاں ٹاہنیاں تے 0.2 توں 0.4 انچ (5 توں 10 ملی میٹر) دیاں پتیاں لگیاں ہوندیاں نیں۔ ایہ پتیاں سدا ہریاں رہندیاں نیں۔ ایہدیاں ٹاہنیاں کالیاں تے تارورگیاں ہوندیاں نیں۔

اگائی[لکھو]

ایہ دنیا دے لامت تھانواں تے گھراں دے اندر تے پھلواریاں وچ اگایا جاندا اے۔ ایہ چھانوالیاں، ٹھنڈیاں گلیاں تھانواں نون پسند کردا اے۔ پنجاب وچ ایہ عام کھوواں وچ ہوندا اے۔

دارو[لکھو]

پنجاب وچ ایہ نکسیر روکن لئی ورتی جاندی اے۔

به آذری:
Adiantum capillus–veneris, baldırıqara (lat. Adiantum capillus–veneris) - adiantkimilər fəsiləsinin adiantcinsinə aid bitki növü.

Bu, ayıdöşəyinin bir növüdür. Azərbaycanda bu bitki Abşеronda və Lənkəran dağlarında yayılmışdır.

////////////////

به ترکی:

Venüssaçı, genellikle 30-40 cm boylarında, yaprakları uzun, ince, parlak, siyah veya kırmızımtrak-siyah saplı bir bitki. Baldırıkara olarak da adlandırılır. Yaprak parçaları açık yeşil renkli ve böbrek şeklinde olup, uç tarafları loplara ayrılmıştır.

Türkiye’de Marmara bölgesi, Karadeniz, Ege, Akdeniz bölgelerinde yetişir.

//////////////

Adiantum capillus-veneris, the Southern maidenhair fern, black maidenhair fern, maidenhair fern,^[2] andvenus hair fern, is a species of ferns in the genus Adiantum with a subcosmopolitan worldwide distribution. It is cultivated as a popular garden fern and houseplant.^[3]

Contents

  [show] 

Distribution[edit]

Adiantum capillus-veneris is native to the southern half of the United States from California to the Atlantic coast, through Mexico and Central America, to South America. It is also native to Eurasia, the Levant in Western Asia, andAustralasia.^[3][4][5] There are two disjunct occurrences in the northern part of North America: at Cascade Springs in the Black Hills of South Dakota and Fairmont Hot Springs, British Columbia. In both instances, the warm microclimate created by hot mineral springs permits the growth of the plant far north of its normal range.

It is found in temperate climates from warm-temperate to tropical, where the moisture content is high but not saturating, in the moist, well-drained sand, loam or limestone many habitats, including rainforests, shrub and woodlands, broadleaf and coniferous forests, and desert cliff seeps, and springs. It often may be seen growing on moist, sheltered and shaded sandstone or limestone formations, generally south-facing in the southern hemisphere, north-facing in the north, or in gorges.^[3] It occurs throughout Africa in moist places by streams.^[6] On moist sandstone cliffs it grows in full or partial shade, even when unprotected.^[7]

Adiantum capillus-veneris foliage texture.

In limestone cliff seep habitat,Judean Desert of Israel and Palestine.

Description[edit]

Adiantum capillus-veneris grows from 6 to 12 in (15 to 30 cm) in height; its fronds arising in clusters from creeping rhizomes 8 to 27.5 in (20 to 70 cm) tall, with very delicate, light green fronds much subdivided into pinnae 0.2 to 0.4 in (5 to 10 mm) long and broad; the frond rachis is black and wiry.^[3][5]

Cultivation[edit]

Adiantum capillus-veneris is cultivated and widely available around the world for planting innatural landscape native plants and traditional shade gardens, for outdoor container gardens, and commonly as an indoor houseplant.

Conservation[edit]

The fern is listed as an endangered species in North Carolina (as southern maidenhair-fern) and threatened species inKentucky (as venus hair fern), due to loss of Appalachian habitat.

Uses[edit]

This plant is used medicinally by Native Americans. The Mahuna people use the plant internally for rheumatism,^[8] and the Navajo people of Kayenta, AZ use an infusion of the plant as a lotion for bumblebee and centipede stings.^[9] The Navajo people also smoke it or take it internally to treat mental illness.^[9]

References[edit]

1.       ^ Jump up to:^a b Christenhusz, Maarten J. M.; Zhang, Xian-Chun; Schneider, Harald (2011). "A linear sequence of extant families and genera of lycophytes and ferns" (PDF).Phytotaxa 19: 7–54.

2.       Jump up^ "BSBI List 2007". Botanical Society of Britain and Ireland. Archived from the original (xls) on 2015-02-25. Retrieved 2014-10-17.

3.       ^ Jump up to:^a b c d Wildflower.org-NPIN: Adiantum capillus-veneris (Southern maidenhair fern) . accessed 4.04.2011

4.       Jump up^ The University of the West Indies, Cave Hill

5.       ^ Jump up to:^a b Cundall. P., (2004) Native Plants:The definitive guide to Australian plants, Global Book Publishing Lane Cove, N.S.W, p.298, ISBN 978-1-74048-027-7

6.       Jump up^ Sim, Thomas Robertson (1915). The Ferns of South Africa. London & Edinburgh: Cambridge University Press.

7.       Jump up^ Roux, J.P. (1979). Cape Peninsula Ferns. Kirstenbosch: National Botanic Gardens of South Africa. ISBN 0-620-03775-X.

8.       Jump up^ Romero, John Bruno 1954 The Botanical Lore of the California Indians. New York. Vantage Press, Inc. (p. 60)

9.       ^ Jump up to:^a b Wyman, Leland C. and Stuart K. Harris 1951 The Ethnobotany of the Kayenta Navaho. Albuquerque. The University of New Mexico Press (p. 14)

Adiantum capillus-veneris
Conservation status
Secure (NatureServe)
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
Division:	Pteridophyta
Class:	Pteridopsida
Order:	Polypodiales[1]
Family:	Pteridaceae[1]
Genus:	Adiantum
Species:	A. capillus-veneris
Binomial name
Adiantum capillus-veneris L.