زوفا، علف گربه

[1] - زوفا. (اِ) دوایی است و آن دو نوع میباشد: خشک و تر.خشک را زوفای یابس می گویند و آن به برگ سنای مکی می ماند و بهترین وی آن است که از کوه بیت المقدس آورند و آن به زوفای مصری شهرت دارد، گرم و خشک است در سیم . و تر را زوفای رطب ، و آن چرکی است که بر زیر دنبه ٔ گوسفند ارمن جمع میشود ونوع دیگر نیز در اختیارات گفته اند. طبیعت آن گرم است در سیم . استسقاء را نافع باشد. (برهان ). زوفی . (آنندراج ). گیاه دائمی از تیره ٔ نعناعیان ... دارای گلهای سفید، آبی ، یا صورتی است . در سابق برای بوی خوش و مصارف دارویی کاشته میشد. فعلاً فقط برای زینت کاشته میشود. بعضی گیاه جنس را زوفا خوانده اند. جنس موسوم به قطرم است که چون گربه آنرا دوست دارد آنرا علف گربه یا حشیشةالهر نیز می نامند. (از دایرة المعارف فارسی ). زوفاء. زوفی . زوفه . گیاهی است پایا از تیره ٔ نعناعیان که به حالت خودرو و در نواحی جنوبی اروپاو آسیای صغیر و روسیه و ایران می روید. ارتفاعش بین 40 تا 60 سانتیمتر و ریشه اش ضخیم و منشعب و ساقه هایش نسبةً چوبی و برگهایش کوچک و متقابل و نوک تیز و کامل و بسیار معطر می باشد. گلهایش زیبا و معطر و به رنگهای آبی تیره ، مایل به بنفش و سفید و گاهی گلی است . اسانس این گیاه مشابه اسانس نعناع است و مصرف طبی دارد. جسمی . حسل . ثغام . (فرهنگ فارسی معین ). رجوع به زوفی و کارآموزی داروسازی ص 214 و گیاه شناسی گل گلاب چ 3 ص 278 و قاموس کتاب مقدس و ترکیبهای این کلمه شود.
- زوفای بستانی ؛ نوعی از دو نوع زوفا. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). رجوع به زوفا شود.
- زوفای تر . رجوع به زوفای رطب شود.
- زوفای جبلی ؛ نوعی از دو نوع زوفا. (یادداشت ایضاً(.
- زوفای خشک . رجوع به زوفای یابس شود.
- زوفای رَطْب ؛ چرکی است که در دنبه و موی زیر شکم و کنج ران گوسفند جمع و منعقد می گردد و به فارسی سنگل میش و به ترکی شقلداق نامند. (از تحفه ٔ حکیم مؤمن ). رجوع به همین کتاب و اختیارات بدیعی و ترجمه ٔ صیدنه و دیگر کتب طبی و داروئی شود.
- زوفای یابس ؛ گیاهی است مفروش بر روی زمین ، برگش شبیه به برگ صعتر بستانی و مرزنجوش و با عطریت و شاخه های او پرگره و بر هر گرهی مایل به زردی و بی تخم و تلخ مزه . (از تحفه ٔ حکیم مؤمن ). رجوع به همین کتاب و اختیارات بدیعی و ترجمه ٔ صیدنه و تذکره ٔ داود ضریر انطاکی شود.

////////////

زوفای یابس‌.  گیاهی است که ببرگ حنای مکی ماند و جبلی بود و بستانی و بهترین آن بود که از کوه بیت المقدس خیزد و آن مشهور بود بزوقای مصری و طبیعت آن گرم و خشک بود در سئوم و لطیف و بخار طبیخ وی چون با انجیر بود جهت درد گوش نافع بود و بادی که در گوش بود تحلیل دهد و چون با سرکه بپزند و بدان مضمضه کنند درد دندان ساکن گرداند و چون با انجیر و سداب و عسل بپزند و بیاشامند نافع بود جهت ورم شش گرم و ربو و سرفه کهن و نزله که از سر ریزد بحلق و سینه و دشواری نفس و کرم بکشد و حب القرع و اگر با عسل لعق کنند همین عمل کند و مسهل بلغم بود و داء الثعلب و داء الحیه و ریش روده و عرق النسا را نافع بود و مفلوج را سودمند بود و درد معده و سینه و پهلوها و رانها و سجح امعا و سده جگر و قولنج را نافع بود و چون طبیخ وی با سکنجبین بیاشامند مسهل کیموس غلیظ بود اگر با قردیانا یا ایرسا خلط کنند مسهل بود قوی و چون با انجیر و نطرون بر سپرز ضماد کنند بگدازاند و با شراب جهت ورمهای گرم ضماد کردن نافع بود و لون را نیکو گرداند و چون با شراب بیاشامند چند روز متواتر استسقا و گزندگی جانوران را نافع بود و چون با آب بپزند و بر چشم نهند سود دهد نزول آب را و مقدار مستعمل از وی چهار درم بود و اسحق گوید مضر بود به جگر و مصلح وی صمغ عربی بود و گویند عناب و بدل آن بوزن آن پرسیاوشان بود و نیم وزن آن مرزنجوش

______________________________

صاحب مخزن الادویه در تعریف این گیاه می‌نویسد: گیاهی است مفروش بروی زمین برگ آن شبیه به صعتر بستانی و مرزنجوش و با عطریت و شاخهای آن پرگره و بر هر گرهی گلی مایل بزردی و بی‌تخم و تلخ‌مزه و نوشته‌اند برگ آن شبه ببرگ حنا است

لاتین ‌NEPETA ORIENTALIS فرانسه ‌HYSOPE انگلیسی ‌HYSSOP

زوفای رطب‌.  وسخی است که بر دنبه‌های میش ارمنی جمع شود به سبب گیاهی که شیر دارد و از یتوعات بود چون بخورند بسبب حدت و قوت آن بتدریج بر دنبه ایشان جمع می‌شود و باشد که روان بود آن را بپزند و بقوام آورند و گویند که هرگاه ایل افعی را بخورد قوت و طبیعت ایل دافع سمیت بود حرکت کند تا دفع ضرر سم کند عرق بسیار بر پیشانی وی جمع می‌شود و کثیف گردد آن را زوفاتر خوانند و این نوع در غایت اثر بود و طبیعت زوفاتر گرم است در سیوم و گویند در دویم و تر است در اول و محلل اورام صلب بود چون بدان ضماد کنند با بوره و انجیر بر سپرز ضماد کردن نافع بود و استسقا را نافع بود و جهت سردی جگر خوردن و ضماد کردن نافع بود و محلل صلابتی بود که در حوالی مثانه و رحم باشد و نافع بود جهت سردی آن و سردی گرده چون به اکلیل الملک و مسک بیامیزند و زن بخود برگیرد حیض براند و بچه بیرون آورد و چون با پیه مرغ آبی بیامیزند ریش گوش و ریش قضیب و مقعد و رحم و پیرامون آن سود دهد و تشنج را نافع بود و صاحب تقویم گوید مولد صداع بود و مصلح وی روغن گل و سرکه بود و مؤلف گوید آنچه مصنوع بود بصنعت گیرند پشمها که در میان ران گوسفند بود و چرک آن در دیگی کنند و بجوشانند با قدری آب چربیها که بر سر آب اید رها کنند تا سرد شود بردارند و استعمال کنند و گویند بدل آن مغز ساق گاو بود

در مخزن الادویه آمده است که زوفاء الرطب بفتح زا و سکون طا و با بفارسی سنکل میش و بترکی شقلدان نامند.

اختیارات بدیعی، ص: 212

///////////////

زوفای یابس‌

: و آن گیاهی است مشابه برگ چنار. بهترینش آن است که از جانب بیت المقدس آرند و آن را زوفای مصری گویند. طبیعتش گرم و خشک است در سیوم. چون به سداب و انجیر بجوشانند، به عسل شیرین کرده، میل فرمایند، ضیق النّفس و سعال مزمن را نفع دهد و کرم دراز و حبّ القرع را بکشد و اخراج بلغم کند و داء الحیّه و داء الثّعلب را دفع کند و عرق النّسا و وجع مفاصل را سودمند آید و قولنج را بگشاید و ادرار[134] صافی سازد و رنگ روی را نیکو گرداند؛ و چون طبیخش را به سکنجبین رغبت نمایند، مسهل کیموس غلیظ بود؛ و چون به سرکه پزند و بدان مضمضه کنند، درد دندان را ساکن گرداند؛ و شربت او دو درم است تا چهار درم؛ و مضرّ است به جگر، و مصلحش عنّاب است، و بدلش پرسیاوشان و نیم وزن آن مرزنجوش است.

زوفای رطب‌.  وسخی است که به دنبه‌های میشان ارمن جمع می‌شود.
طبیعتش گرم است در سیوم، و گویند در دویم، و تر است در اوّل. بر وسخه و اورام صلب ضماد کنند، نفع تمام دهد؛ و چون با بوره و انجیر بر سپرز گذارند، سودمند آید. چون زن به اکلیل الملک و مسکه فرزجه سازد و بردارد، حیض براند و بچه بیندازد؛ و چون با پیه مرغابی آمیزند، ریش گوش[135] و ریش قضیب و ریش مقعد و ریش رحم را سودمند آید؛ و مولّد صداع است، و مصلحش روغن گل و سرکه، و بدلش مغز ساق گاو.

ریاض الادویه، ص: 107

////////////

111- زوفا

شرح الماهیة: نوعان جبلی و بستانی، و کلّها من نوع الصّعاتر، فالبستانی ورقه کورق المردقّوش إلا أنّه أکبر و أعرض، و علیه خشونة عند الجسّ، و له قضبان رقاق؛ و الجبلی قریب منه له رائحة طیبة و طعم مرّ.

منابته الجبال الصّلبة، و هو کثیر عندنا بفاس خارج باب الجیسة بإزاء الحصن العظیم المصون المعروف بحصن البستیون، و أجوده ما جلب من بیت المقدس.

طبیعته: الرّطب منه: رطب فی الأولی حارّ فی الثانیة، و الیابس منه: حارّ یابس فی الثالثة.

منافعه و خواصّه: منضج محلّل، نافع من برد الکلی طلاء و سقیا، محلّل للصّلابات التی فی ناحیة المثانة و الرّحم، نافع من برودتها و برد الکلی، محسّن

حدیقة الأزهار فی ماهیة العشب و العقار، النص، ص: 106

للّون جلّاء لآثار الوجه؛ و طبیخه بالسکنجبین و الخلّ یسکّن وجع الأسنان، و طبیخه مع التّین نافع من دویّ الأذن، نافع للصّدر و الرّئة و الرّبو و السّعال المزمن، و طبیخه بالعسل و التّین کذلک، و إذا تغرغر به نفع من الخناق الباطن، مسهل للبلغم و حبّ القرع و الدّیدان، و إذا خلط بإیرسا و قرد مانا قوّی إسهاله، و إذا شرب نقیعه نفع من الاستسقاء.

بدله: وزنه صعتر.

* زوفا:Hyssopus officinalis

[الشفویات-]Labiatae

F. Hysope officinale.

E. Hyssop.

(و من أسماء الزوفا: أشنان داود، و الحسل).

حدیقة الازهار فی ماهیة العشب و العقار

/////////////////

گیاهی است پایا از تیره نعناعیان که به حالت خودرو می‌روید. ریشه اش ضخیم و منشعب و ساقه‌هایش نسبتاً چوبی و برگ‌هایش کوچک و متقابل و نوک تیز و بسیار معطر می‌باشد. گل‌هایش زیبا و معطر است. اسانس این گیاه مشابه اسانس نعناع است و مصرف طبی دارد.^[۱] خواص گل زوفا

خواص: گیاه زوفا Hyssop نام علمی Hyssopus Officinalis / Nepetabracteata Benth گیاه‌شناسی زوفا درختچه‌ای است با ساقه‌های منشعب که ارتفاع آن تا ۶۰ سانتیمتر می‌رسد این گیاه بحالت خودرو در نواحی جنوب اروپا، ایران، هند، ترکیه و شوروی می‌روید. برگهای آن کوچک، خط در، نوک تیز و سبزرنگ است که بسیار معطر می‌باشد. گلهای آن آبی و گاهی سفید اند که در انتهای ساقه ظاهر می‌شود.

خواص داروئی: زوفا از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است ۱)سرفه و ناراحتی‌های ریوی را برطرف می‌کند. ۲)نرم‌کننده سینه است ۳)خلط آور است ۴)معده را تقویت می‌کند ۵)نفخ شکم را برطرف می‌کند ۶)ادرار آور است ۷)داروی مفیدی برای مداوای آسم است ۸)اشتها را زیاد می‌کند ۹)برای رفع کم خونی مفید است ۱۰)افسردگی را برطرف می‌کند ۱۱)برای درمان صرع مفید است ۱۲)برای التیام زخم برگهای زوفا را له کرده و روی زخم بگذارید ۱۳)برای درمان تب خال مفید است و کسانیکه تب خال می‌زنند باید از دم کرده زوفا استفاده کنند. ۱۴)درد شکستگی را می‌توان با کمپرس زوفا آرام کرد.

/////////////

الزوفا الطبية (باللاتينية: Hyssopus officinalis) نوع نباتي من جنس الزوفا الذي يتبع الفصيلة الشفوية.

محتويات

  [أظهر] 

البيئة والانتشار[عدل]

موطنه بلاد الشام والمغرب العربي وحوض البحر الأبيض المتوسط.^[1]

الوصف النباتي[عدل]

مرادفات للاسم العلمي[عدل]

·         (باللاتينية: Thymus hyssopus)

المصادر[عدل]

1.       ^ قاعدة البيانات الأوروبية-المتوسطية للنباتات.خريطة انتشار الزوفا الطبية (بالإنكليزية). تاريخ الولوج 27 آذار 2013.

///////////////

به ترکی آذری:

Dərman çödükotu (lat. Hyssopus officinalis) - çödükotu cinsinə aid bitki növü.

/////////////

Hyssopus officinalis or hyssop is a herbaceous plant of the genus Hyssopus native to Southern Europe, the Middle East, and the region surrounding the Caspian Sea. Due to its properties as an antiseptic, cough reliever, and expectorant, it is commonly used as a medicinal plant.

Characteristics[edit]

Hyssop is a brightly coloured shrub or subshrub that ranges from 30 to 60 cm (12 to 24 in) in height. The stem is woody at the base, from which grow a number of straight branches. Its leaves are lanceolate, dark green in colour, and from 2 to 2.5 cm (0.79 to 0.98 in) long.[3]

During the summer, the plant produces bunches of pink, blue, or, more rarely, white fragrant flowers. These give rise to small oblong achenes.

History[edit]

Main article: Ezov

A plant called hyssop has been in use since classical antiquity. Its name is a direct adaptation from the Greek ὕσσωπος. The Hebrew word אזוב (ezov, esov, or esob) and the Greek word ὕσσωπος probably share a common (unknown) origin.[4] The name hyssop appears as a translation of ezov in some translations of the Bible, notably in verse 7 of Psalm 51: "Thou shalt purge me with hyssop, and I shall be clean" (King James Bible), but researchers have suggested that the Biblical accounts refer not to the plant currently known as hyssop but rather to one of a number of different herbs, including Origanum syriacum (Syrian oregano, commonly referred to as "bible hyssop").[5][6][7]

Hyssop was also used for purgation (religious purification) in Egypt, where, according to Chaeremon the Stoic, the priests used to eat it with bread in order to purify this type of food and make it suitable for their austere diet.[8]

Cultivation[edit]

The species as a whole is resistant to drought, and tolerant of chalky, sandy soils. It thrives in full sun and warm climates.

Cultivars include 'Blue Flower'.

Harvest[edit]

Under optimal weather conditions, herb hyssop is harvested twice yearly, once at the end of spring and once more at the beginning of the fall. The plants are preferably harvested when flowering in order to collect the flowering tips.

Once the stalks are cut, they are collected and dried either stacked on pallets to allow for draining or hung to dry. The actual drying process takes place in a cool, dry, well-ventilated area, where the materials are mixed several times to ensure even drying. Drying herbs are kept from exposure to the sun to prevent discoloration and oxidation. The drying process takes approximately six days in its entirety. Once dried, the leaves are removed and both components, leaves and flowers, are chopped finely. The final dried product weighs a third of the initial fresh weight and can be stored for up to 18 months.

Uses[edit]

The fresh herb is commonly used in cooking. Essence of hyssop can be obtained by steaming, and is used in cooking to a lesser extent.

The plant is commonly used by beekeepers to produce a rich and aromatic honey.

Herb hyssop leaves are used as an aromatic condiment. The leaves have a lightly bitter taste due to its tannins, and an intense minty aroma. Due to its intensity, it is used moderately in cooking. The herb is also used to flavor liqueur, and is part of the official formulation of Chartreuse.

Medicinal uses[edit]

Hyssop (Hyssopus officinalis) essential oil

As a medicinal herb, hyssop has soothing, expectorant, and cough suppressant properties.[9][unreliable medical source?] The plant also includes the chemicals thujone and phenol, which give it antiseptic properties.[10] Its high concentrations of thujone and chemicals that stimulate the central nervous system can provoke epileptic reactions when taken in high enough doses. The oil of hyssop can cause seizures and even low doses (2–3 drops) can cause convulsions in children.[11]

It has been also used in the formulation of eye drops and mouthwash.

Herb hyssop has also been observed to stimulate the gastrointestinal system.[12]

References[edit]

Jump up ^ Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé, Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz 1885, Gera, Germany

Jump up ^ "The Plant List: A Working List of All Plant Species". Retrieved 13 January 2015.

Jump up ^ Pérez Maté, P. (2002). Especies aromáticas y medicinales (in Spanish). Buenos Aires: INTA. [1].

Jump up ^ Oxford English Dictionary, 2nd Edition, 1989, s.v. hyssop

Jump up ^ Fleisher, A.; Fleisher, Z. (1988). "Identification of biblical hyssop and origin of the traditional use of oregano-group herbs in the Mediterranean region". Economic Botany 42 (2): 232–241. doi:10.1007/bf02858924.

Jump up ^ R.K. Harrison (1954). "The Biblical Problem of Hyssop" (PDF). The Evangelical Quarterly 26 (4): 218–224.

Jump up ^ http://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Origanum+syriacum

Jump up ^ From Chaeremon's History of Egypt, as quoted by Porphyry, De Abstinentia IV.6.9.

Jump up ^ Grieve, M. "Hyssop: A Modern Herbal". Botanical.com.

Jump up ^ van Wyk, Ben-Erik; Wink, Michael (2004). Medicinal Plants of the World (1 ed.). Timber Press, Incorporated. ISBN 978-0-88192-602-6., p 177.

Jump up ^ Hyssop, WebMD

Jump up ^ Crellin, John; Philpott, Jane (1997). A Reference Guide to Medicinal Plants: Herbal Medicine Past and Present. Duke University Press. ISBN 978-0-8223-1019-8.

1885 illustration[1]
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Asterids
Order:	Lamiales
Family:	Lamiaceae
Subfamily:	Nepetoideae
Tribe:	Mentheae
Genus:	Hyssopus
Species:	H. officinalis
Binomial name
Hyssopus officinalis L.
Synonyms[2]
·         Hyssopus alopecuroides Fisch. ex Benth. ·         Hyssopus altissimus Mill. ·         Hyssopus angustifolius M.Bieb. ·         Hyssopus aristatus Godr. ·         Hyssopus beugesiacus Jord. & Fourr. ·         Hyssopus canescens (DC.) Nymannom. inval. ·         Hyssopus caucasicus Spreng. ex Steud. ·         Hyssopus cinerascens Jord. & Fourr. ·         Hyssopus cinereus Pau ·         Hyssopus cretaceus Dubj. ·         Hyssopus decumbens Jord. & Fourr. ·         Hyssopus fischeri Steud. ·         Hyssopus hirsutus Hill ·         Hyssopus judaeorum Sennen ·         Hyssopus montanus Jord. & Fourr. ·         Hyssopus myrtifolius Desf. ·         Hyssopus orientalis Adam ex Willd. ·         Hyssopus passionis Sennen & Elias ·         Hyssopus polycladus Jord. & Fourr. ·         Hyssopus pubescens Jord. & Fourr. ·         Hyssopus recticaulis Jord. & Fourr. ·         Hyssopus ruber Mill. ·         Hyssopus schleicheri G.Don ex Loudon ·         Hyssopus torresii Sennen ·         Hyssopus vulgaris Bubani ·         Thymus hyssopus E.H.L.Krause