اسقولوفندریون، زنگی دارو، عقربان، حشیشة الطحال، افریان، کف النسر، حشیشةالدود...

[1] - اسقولوفندریون . [ اِف َ ] (معرب ، اِ) اسقولوفندیریون و اسقوروفندیولون بیخ کبر رومیست و تفسیر اوصهاربخت چنین کرده است و معتقد او و ابومعاذ آن است که نام او اسقردیوس است . و اورباسیوس گوید که او خنثی است و بیخ خنثی اسراش بود و ابومعاذ از ارباسیوس مثل این نقل میکند. (ترجمه ٔ صیدنه ٔ بیرونی ). یونانی و بمعنی مزیل الصفار است و گویند بمعنی گاو بی سپرز است ، چه گاوی او را خورده بود و سپرز ازو زایل شد. و آن نباتی است بی ساق و بی شکوفه و بی ثمر و منبت او سنگلاخها که در سایه باشد و برگش شبیه به برگ بسفایج و طرف اسفل برگ مایل بسرخی و طرف اعلی سبز و مشرف و مزغب . در دوم گرم و در سیم خشک و لطیف و محلل و مفتح و مسدد و جهت تفتیت سنگ گرده و مثانه و یرقان و فواق و صرع و امراض سوداوی نافع و جهت سپرز شرباً و ضماداً بی عدیل و چون چهل روز با سکنجبین تناول نمایند در رفع ورم سپرز گویند مجرب است و تعلیق او مانع حبل و قدر شربتش تا سه درهم و مضرّ دل و ریه و مصلحش صمغ عربی و مضرّ مثانه و مصلحش عسل و بدلش پوست بیخ کبر. و گویند دو وزن او کمادریوس است . و گویند مرجان سوخته بدل اوست و صهاربخت را اعتقاد آن است که اسقولوفندریون بیخ کبر است و شیخ الرئیس به این معنی اشاره نموده اند. (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). سقولوقندریون خوانند و حشیشةالطحال نیز خوانند و در مصر کف ّالنسر خوانند و چنداسم دیگر دارد و در سین گفته شود. اما سقولو در لغت یونان گاوی است در دریا و قندریون آنرا خوانند که او را طحال نبود، بسبب تأثیر این دارو در گذرانیدن سپرز این نام نهاده اند و گویند بیخ کبر رومیست و گویند نوعی از اسقیل است و این هر دو قول خلاف است ، آنچه محقق است نباتی است بحری بشیرازی آنرا زنگی دارو خوانند و در سین منفعت و طبیعت آن گفته شود. (اختیارات بدیعی ). || هزارپا. گوش خارَک . گوش خز. گوش خزک . ابواربع و اربعین . ابوسبع و سبعین . سدپایه . پرپایه . رجوع به هزارپا شود.

//////////////

کف النسر. [ ک َف ْ فُن ْ ن َ ] (ع اِ مرکب ) کف الدابه . حزنبل . (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). رجوع به حزنبل شود. || زنگی دارو. (فرهنگ فارسی معین ). رجوع به سقولوفندریون شود.

//////////////

زنگی دارو. [ زَ ] (اِ مرکب ) دوایی است که آنرا به عربی عقربان خوانند و آن بیخ کبر رومی است و بعضی گویند حشیشة الطحال باشدو آن را حشیشة الدودیة نیز گفته اند و به یونانی اسقولوقندریون خوانند. (برهان ). نباتی است بی ساق و خوشه و ثمر، غالباً در سنگلاخها روید و برگ آن شبیه است به برگ بسفایج و طرف اسفل برگ آن سرخ رنگ است و صاحب مخزن و تحفه خواص آن را نوشته گرم و خشک دانند و زایل کننده ٔ سپرز است و اهل اندلس افریان خوانند و در مصر مشهور به کف النبر است و در شیراز آن را زنگی دارو خوانند. (انجمن آرا) (آنندراج ). برگ حشیشة الطحال . (ناظم الاطباء). گیاهی است از رده ٔ سرخس ها جزو تیره ٔ بس پایکها و آن نباتی است پایا و دارای ریزوم کوتاه و نامنظم و برگهایی به درازای 20 تا 40 سانتیمتر وبه پهنای 4 تا 5 سانتیمتر با دمبرگ کوتاه و پوشیده از کرک . این گیاه در کناره ٔ چشمه ها و دیواره ٔ چاهها و اماکن سایه دار می روید و قسمت مورد استفاده ، برگهای آن است که بویی به نسبت مطبوع و طعمی ملایم دارد. ساقه ٔ زیرین آن ضخیم است و در تداوی به عنوان قابض و مدر بکار می رود. حشیشةالطحال . حشیشةالدود. اسقولوفندریون . قرقازایاغی . (از فرهنگ فارسی معین ). رجوع به گیاه شناسی گل گلاب ص 170 و کارآموزی داروسازی ص 189 شود.

//////////////////////

سوقولوقندریون‌.  سوقوقندرون بود و گفته شد و بیونانی اسقلینس گویند و سفلبون نامند و المینون و قطاریقا هم گویند و مولف گوید به شیرازی آن را زنگی دارو خوانند و نباتی صخری بود مشابه به کزبرة الپر و طبیعت آن گرم است در اول و خشک است در دوم و گویند معتدل است در گرمی و خشکی و وی لطیف و محلل بود و عظیم جهت سپرز نافع بود و چون به سرکه بپزند یا سکنجبین و چهل روز پیاپی بیاشامند فواق و یرقان را سود دهد و چون سحق کنند و با شراب بیاشامند تقطیر البول را نیز سود دهد و سنگ گرده و مثانه بریزاند و مقدار مستعمل از وی دو درم بود و دیسقوریدوس گوید نسیان و فالج و لقوه و وسواس سودایی و صرع را نافع بود و فولس گوید صلابت سپرز و غلظ آن را نافع بود و با روغن بنفشه سعوط کردن فالج و لقوه و سکته را نافع بود و چون زن بر خود بیاویزد منع آبستنی بکند و اگر با سپرز استر بود نیکوتر بود ولی مضر بود به دل و مصلح وی مصطلی بود و مضر بود بمثانه و مصلح وی عسل بود و بدل آن دو وزن آن کمادریوس و گویند بوزن آن پوست بیخ کبر و نیم وزن آن تخم

اختیارات بدیعی، ص: 225

////////////////

اسقولوقندریون‌.  سقولوقندریون خوانند و حشیشه طحال نیز گویند و در مصر کف النسر خوانند و چند اسم دیگر نیز دارد و در سین گفته شود اما سقولو به لغت یونان گاوی بود در دریا که چون بساحل آید این حشیش بخورد و گویند آن گاو طحال ندارد و قندریون بمعنی طحال نبودنست و بسبب تأثیر این در گدازانیدن سپرز این نام را نهاده‌اند و گویند کبر رومی است و گویند نوعی از اسقیل است و این هر دو قول خلاف است آنچه محقق است نباتی است صخری بشیرازی آن را زنگی دارو خوانند و در سین گفته شود

صاحب مخزن الادویه می‌نویسد: اسقوقندریون بضم همزه و قاف و با لغت یونانیست بمعنی مزیل الصفا و بمعنی کاوی السپرز نیز گفته‌اند بجهت آنکه گدازنده و زایل‌کننده سپرز است و اهل اندلس اخربان و مصر مشهور به کف النسر است و بشیرازی زنگی‌دارو نامند

بانگلیسی ‌LEAVES OF SPLEEN -WORT لاتین ‌SCLOPENDRIUM فرانسه‌SCOLPENDRE

اختیارات بدیعی، ص: 31

//////////////////

به عربی حشیشة الطحال:

حَشِيشَة الطِّحَال^[1] أو الطُّحَال^[2] (الاسم العلمي:Asplenium) هو جنس من السراخس يتبع الفصيلة الطُّحَالِيَّة من رتبة السرخسيات^[3][4][5][6]. سُميت هذه النبتة بحشيشة الطِّحال أو الطُّحَال لأنه كان يعتقد أنها تصلح لمداواة أمراض الطحال.

أنواعه[عدل]

يضمّ جنس الطُّحَال أكثر من 700 نوعاً، منها:

·         سبع الأرض (الاسم العلمي: Asplenium ruta-muraria).

·         سرخس البلوط (الاسم العلمي: Asplenium adiantum-nigrum).

·         سَرْخَس عُشّ الطَّيْر (الاسم العلمي: Asplenium nidus).

·         سَرْخَس عُشّ الغُرَاب (الاسم العلمي: Asplenium australasicum).

·         الطُّحَال البَحْرِيّ (الاسم العلمي: Asplenium marinum).

·         العقربان (الاسم العلمي: Asplenium scolopendrium).

·         لحاء الغول (الاسم العلمي: Asplenium trichomanes).

مراجع[عدل]

1.       ^ معجم أسماء النبات، أحمد عيسى.

2.       ^ محيط المحيط، بطرس البستاني.

3.       ^ (إنجليزية) موقع لائحة النباتات أنواع سرخس البلوط تاريخ الولوج 21 أبريل 2013

4.       ^ (إنجليزية) موقع زيبكودزو Zipcodezoo جنس سرخس البلوط تاريخ الولوج 21 أبريل 2013

5.       ^ (إنجليزية) المركز الوطني للمعلومات التقنية الحيوية NCBI جنس سرخس البلوط تاريخ الولوج 21 أبريل 2013

6.       ^ (إنجليزية) موقع تاكسونوميكون Taxonomicon جنس سرخس البلوط تاريخ الولوج 21 أبريل 2013

/////////////////////////

به ترکی آذری:

Sümürgə, qamçılıca, çalovcıq (lat. Asplenium)^[1] – sümürgəkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.^[2]

Növləri[redaktə | əsas redaktə]

Azərbaycanın dərman bitkiləri[redaktə | əsas redaktə]

·         Altay sümürgəni (Asplenium altajense (Kom.) Grub.)

·         Kəsik sümürgə (Asplenium incisum Thunb.)

·         Sarel sümürgəsi (Asplenium sarelii Hook.) (=A.altajense (Kom.) Grub.)

·         Tükvari sümürgə (Asplenium trichomanes L.)

Mənbə[redaktə | əsas redaktə]

1.       Jump up↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.

2.       Jump up↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.

Bitki ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.

/////////////////

Asplenium is a genus of about 700 species of ferns, often treated as the only genus in the family Aspleniaceae, though other authors consider Hymenasplenium separate, based on molecular phylogenetic analysis of DNA sequences, a different chromosome count, and structural differences in the rhizomes. The type species for the genus is Asplenium marinum.

Many groups of species have been separated from Asplenium as segregate genera. These include Camptosorus,Ceterach, Phyllitis, and Tarachia, but these species can form hybrids with other Asplenium species and because of this are usually included in a more broadly defined Asplenium.^[1]

Some of the older classifications elevate the Aspleniaceae to the taxonomic rank of order as Aspleniales. The newer classifications place it in the subordinal group called eupolypods within the order Polypodiales. Within the eupolypods, Aspleniaceae belongs to a clade informally and provisionally known as eupolypods II.

It has been found that in some species, the chloroplast genome has evolved in complex and highly unusual ways. This makes standard cladistic analyses unsuited to resolve the phylogeny of that particular group of ferns, and even very sophisticated computational phylogenetics methods yield little information. In addition to hybridization running rampant in parts of this genus, there are also some species like the mother spleenwort (A. bulbiferum) or A. viviparum which mainly reproduce asexually, essentially cloning themselves over and over again. While most arediploid or tetraploid, some species (e.g. A. shuttleworthianum) are octoploid.^[2]

The most common vernacular name is spleenworts, applied to the more "typical" species. A. nidus and several similar species are called bird's-nest ferns, the Camptosorus group is known as walking ferns, and distinct names are applied to some other particularly well-known species.

Contents

  [hide] 

·         1Uses

·         2Selected species

·         3See also

·         4References

Uses[edit]

Both the scientific name and the common name "spleenwort" are derived from an old belief, based on the doctrine of signatures, that the fern was useful for ailments of the spleen, due to the spleen-shaped sori on the backs of thefronds. "-wort" is an ancient English term that simply means "plant" (compare German -wurz).

A few of these ferns have some economic importance in the horticulture trade. The bird's-nest ferns (A. nidus and several very similar, closely related species) are commonly found for sale as a house plant. The Australian mother spleenwort (A. bulbiferum) is sometimes available at greenhouses, and is of interest, along with the related A. viviparum, for the many small bulblets borne on the fronds that may grow into new plants. This characteristic is also shared with the eastern North American walking fern (A. rhizophyllum) and several Mexican species including A. palmeri. The ebony spleenwort A. platyneuron is also sometimes sold in nurseries as a hardy plant. However, many spleenworts are epipetric or epiphyticand difficult to cultivate.

Asplenium species are used as food plants by the larvae of some Lepidoptera species including Batrachedra bedelliella which feeds exclusively on A. nidus. For diseases of Asplenium, see List of foliage plant diseases (Polypodiaceae).

Selected species[edit]

Black spleenwort (A. adiantum-nigrum)

Asplenium aethiopicum

Crow's-nest fern (A. australasicum), one of the bird's-nest ferns

Asplenium azoricum

Sea spleenwort (A. marinum)

Forked spleenwort (A. septentrionale)

Green spleenwort (A. viride)

·         Asplenium adiantum-nigrum L. – black spleenwort (= A. lucidum Burm.f.)

·         Asplenium adiantum-nigrum ssp. adiantum-nigrum

·         Asplenium adiantum-nigrum ssp. serpentini (Tausch) Koch

·         Asplenium adulterinum Milde – ladder spleenwort

·         Asplenium aequibasis

·         Asplenium aethiopicum

·         Asplenium africanum

·         Asplenium × alternifolium Wulf.

·         Asplenium angustum Sw.

·         Asplenium antiquum Makino

·         Asplenium ascensionis S.Watson

·         Asplenium attenuatum R.Br.

·         Asplenium aureum (sometimes in Ceterach)

·         Asplenium auritum

·         Asplenium australasicum (J.Sm.) Hook. – crow's-nest fern

·         Asplenium australasicum f. australasicum

·         Asplenium australasicum f. robinsonii

·         Asplenium azoricum Lovis, Rasbach & Reichst.

·         Asplenium bifrons

·         Asplenium billottii – lanceolate spleenwort

·         Asplenium bipinnatifidum

·         Asplenium brachycarpum

·         Asplenium bradleyi

·         Asplenium bulbiferum – mother spleenwort, hen and chickens fern, mouku (Māori)

·         Asplenium carnarvonense - Brownsey

·         Asplenium caudatum

·         Asplenium ceterach – rustyback fern (sometimes in Ceterach)

·         Asplenium compressum Sw.

·         Asplenium congestum

·         Asplenium corderoanum

·         Asplenium crinicaule

·         Asplenium cristatum

·         Asplenium cuneifolium Viv. (= A. forsteri auct. non Sadl.) – serpentine spleenwort

·         Asplenium cymbifolium

·         Asplenium daghestanicum H.Christ – Dagestanian spleenwort

·         Asplenium dalhousiae (sometimes in Ceterach)

·         Asplenium dareoides

·         Asplenium daucifolium – Mauritius spleenwort

·         Asplenium difforme R.Br.

·         Asplenium fissum

·         Asplenium dimorphum – Norfolk Island Spleenwort

·         Asplenium divaricatum

·         Asplenium dregeanum

·         Asplenium × ebenoides R.R.Scott

·         Asplenium ecuadorense Stolze

·         Asplenium feei Kunze ex Fée

·         Asplenium fissum

·         Asplenium flabellifolium – necklace fern

·         Asplenium flaccidum G.Forst. – weeping spleenwort, hanging spleenwort

·         Asplenium fontanum (L.) Bernh. – smooth rock spleenwort

·         Asplenium forisiense – rock spleenwort

·         Asplenium formosum

·         Asplenium gemmiferum Schrad.

·         Asplenium × germanicum

·         Asplenium gueinzii Mett.

·         Asplenium goudeyi Lord Howe Island

·         Asplenium hemionitis

·         Asplenium hermannii-christii Fomin – Hermann Christ's asplenium

·         Asplenium hookerianum Colenso

·         Asplenium hybridum

·         Asplenium incisum

·         Asplenium × jacksonii Alston – Jackson's spleenwort (sterile, triploid hybrid between Asplenium adiantum-nigrumand Asplenium scolopendrium)^[3]

·         Asplenium × kenzoi - oni-hinokishida,^[4] cultivated in Japan^[5]

·         Asplenium laciniatum

·         Asplenium lamprophyllum Carse

·         Asplenium laserpitiifolium – Johnston River fern

·         Asplenium lepidum C.Presl

·         Asplenium listeri – Christmas Island spleenwort

·         Asplenium longissimum

·         Asplenium lucidum

·         Asplenium lunulatum – Hen-and-chicks

·         Asplenium lyallii

·         Asplenium macedonicum^[6]

·         Asplenium majoricum

·         Asplenium marinum – sea spleenwort

·         Asplenium × microdon T Moore – Moore's spleenwort (hybrid between Asplenium scolopendrium and Asplenium obovatum subsp lanceolatum)

·         Asplenium milnei Carruth

·         Asplenium montanum – mountain spleenwort

·         Asplenium musifolium

·         Asplenium nidus – bird's-nest fern

·         Asplenium normale

·         Asplenium obliquum

·         Asplenium oblongifolium Colenso – shining spleenwort (= A. lucidum auct. non Burm.f., sensu G.Forst.)

·         Asplenium obovatum

·         Asplenium obtusatum G.Forst.

·         Asplenium obtusatum ssp. northlandicum (Brownsey) Ogle (possibly distinct species)

·         Asplenium obtusatum 'Chile' (possibly distinct species, sometimes included in A. obliquum)

·         Asplenium oligolepidum C.Chr. (= A. lucidum auct. non Burm.f., sensu G.Forst.)

·         Asplenium oligophlebium

·         Asplenium onopteris L. – western black spleenwort, Irish spleenwort (sometimes included in A. adiantum-nigrum)

·         Asplenium pacificum

·         Asplenium paleaceum R.Br. – chaffy spleenwort

·         Asplenium palmeri

·         Asplenium parvum

·         Asplenium petrarchae

·         Asplenium pinnatifidum – lobed spleenwort

·         Asplenium planicaule

·         Asplenium platybasis Kunze ex Mett.

·         Asplenium platyneuron – ebony spleenwort

·         Asplenium polyodon G.Forst. – sickle spleenwort

·         Asplenium praemorsum

·         Asplenium prolongatum Hook.

·         Asplenium pteridoides Baker

·         Asplenium resiliens – black-stemmed spleenwort

·         Asplenium rhizophyllum – American walking fern (sometimes in Camptosorus)

·         Asplenium richardii

·         Asplenium ruprechtii – Asian walking fern (sometimes in Camptosorus)

·         Asplenium ruta-muraria L. – wall-rue

·         Asplenium rustifolium

·         Asplenium sagittatum – Mule's spleenwort (sometimes in Phyllitis)

·         Asplenium sandersonii Hook.

·         Asplenium × sarniense Sleep Guernsey Spleenwort

·         Asplenium schizotrichum Copel.

·         Asplenium schweinfurthii

·         Asplenium scleroprium

·         Asplenium scolopendrium – hart's-tongue (sometimes in Phyllitis)

·         Asplenium scolopendrium var. americanum – American Hart's-tongue

·         Asplenium seelosii

·         Asplenium septentrionale – forked spleenwort, northern spleenwort

·         Asplenium septentrionale × trichomanes Wulf.

·         Asplenium serra

·         Asplenium serratum – wild bird's-nest fern

·         Asplenium sessilifolium

·         Asplenium shuttleworthianum Kunze

·         Asplenium simplicifrons F.Muell.

·         Asplenium splendens

·         Asplenium surrogatum P.S.Green

·         Asplenium tenerum G.Forst.

·         Asplenium terrestre

·         Asplenium theciferum (Kunth) Mett.

·         Asplenium thunbergii

·         Asplenium trichomanes – maidenhair spleenwort

·         Asplenium trichomanes ssp. quadrivalens D.E. Meyer

·         Asplenium trichomanes ssp. trichomanes

·         Asplenium trichomanes subsp. coriaceifolium

·         Asplenium tutwilerae B.R.Keener & L.J.Davenport

·         Asplenium vespertinum

·         Asplenium vieillardii Mett.

·         Asplenium virens

·         Asplenium viride – green spleenwort

·         Asplenium vittiforme

·         Asplenium viviparum

See also[edit]

·         Mount Asplenium

·         Phyllocladus aspleniifolius (Celery-top Pine, a conifer with Asplenium-like leaves)

·         Asplenium hybrids

References[edit]

1.       Jump up^ Schneider, Harald; Russell, Steve J.; Cox, Cymon J.; Bakker, Freek; Henderson, Sally; Rumsey, Fred; Barrett, John; Gibby, Mary; Vogel, Johannes C. (2004). "Chloroplast Phylogeny of Asplenioid Ferns based on rbcL and trnL-F Spacer Sequences (Polypodiidae, Aspleniaceae) and its Implications for Biogeography".Systematic Botany 29 (2): 260–274. doi:10.1600/036364404774195476.

2.       Jump up^ Lara D. Shepherd, Barbara R. Holland & Leon R. Perrie (2008). "Conflict amongst chloroplast DNA sequences obscures the phylogeny of a group of Aspleniumferns". Molecular Phylogenetics and Evolution 48 (1): 176–187. doi:10.1016/j.ympev.2008.02.023.

3.       Jump up^ Murphy, Rosaline J; Page, Cristopher N; Parslow, Rosemary E; Bennallick, Ian J (2012). Ferns, Clubmosses, Quillworts and Horsetails of Cornwall and the Isles of Scilly. Truro: ERCCIS. ISBN 978 1 902864 07 5.

4.       Jump up^ Asplenium × kenzoi Sa. Kurata Germplasm Resources Information Network

5.       Jump up^ N. Murakami, S. Nogami, M. Watanabe & K. Iwatsuki (1999). "Phylogeny of Aspleniaceae inferred from rbcL nucleotide sequences". American Fern Journal 89: 232–243. doi:10.2307/1547233.

6.       Jump up^ "The list of plant and animal species for which the status of natural rarities was established". Retrieved August 26, 2010.

Wikimedia Commons has media related to Asplenium.

Categories: 

·         Asplenium

·         Epiphytes

Maidenhair spleenwort (Asplenium trichomanes ssp. quadrivalens)
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
Division:	Pteridophyta
Class:	Pteridopsida
Order:	Polypodiales
(unranked):	Eupolypods II
Family:	Aspleniaceae
Genus:	Asplenium L.
Type species
Asplenium marinum L.
Species
About 700, but see text.
Synonyms
·         Camptosorus ·         Ceterach ·         Loxoscaphe T.Moore ·         Phyllitis ·         Tarachia and see text