سراج القطرب
بکسر سین و فتح را و الف و جیم و الف و لام و ضم قاف و سکون طا
و ضم را هر دو مهمله و باء موحده و قطریل نیز نامند
ماهیت آن
کیاهیست که تر و تازۀ آن در شب مانند چراغ رخشد و این اسم مشتق
از دو معنی است یکی از معنی سراج که بفارسی چراغ نامند و دوم از قطرب که کرم کوچکی
است بعضی پرنده و بعضی غیر پرنده که در شب می درخشد بفارسی کرم شب تاب و بهندی بهکه
جوکنی نامند و نیز قطرب اسم حیوانیست کوچک بقدر مکسی که بر روی آب همیشه حرکت می کند
بدون قصد بجانبی و در شب تاریک بالجمله می درخشد و آن اسم دوائیست که بیونانی افینوس
نامند بمعنی حدقی و نیز نباتی دیکر که آن را بیونانی خیس نامند و بعضی بر خیری جبلی
که کل آن آسمان جونی است و بر کیاه دیکر که آن را بیونانی لوسیماخیوس نامند و بر کیاهی
نیز که آن را بلغت مغربی بخیله نامند و در میان کیاه کتان بسیار بهم می رسد و کل آن
سرخ مانند ورد احمر و بیخ آن بقدر کردکان و حفاران و فلاحان آن را یافته می خورند و
بر یبروج نیز اطلاق می نمایند جهت آنکه در شب بیح آن نورانی و روشن می باشد ما دام
که تر و تازه است و لهذا آن را در پارچۀ تر کرده نکاه می دارند و نیز بر یبروج الوقار
اطلاق می نمایند و یوسف بغدادی آن را یبروج الصنم دانسته و کفته آن را شجر سلیمان بن
داؤد علیهما السلام می نامند جهت آنکه حضرت سلیمان عم بآن استعانت می جسته بر همه اعمال
خود و همچنین اسکندر رومی و آن درختی شریف بزرک قدر است از قدیم الایام و بیخ آن یبروج
الصنم است که بادشاهان تعظیم آن می کنند و در خزاین خود نکاه می دارند و درخت آن شبیه
بعلیق است و بتفصیل در ما لا یسع مذکور است و صاحب تحفه حکیم میر محمد مؤمن کفته افینوس
است و در حرف الالف مع الفا مذکور شد
افعال و خواص آن
جهت رفع سموم و کزیدن رتیلا نافع است
مخزن الادویه عقیلی خراسانی
//////////
سراج القطرب .[ س ِ جُل ْ ق ُ رُ ] (ع
اِ مرکب ) هر گیاهی که در شب درخشد به این اسم نامند. و قطرب اسمی است شامل کرم شب
تاب و شامل حیوانی بقدر مگس که بر روی آب همیشه حرکت کند. و سراج القطرب شامل اوافلینوس
و بخلیه است و اخیر به لغت مغربی نباتی است کثیرالوجود در میان کتان ،گلش سرخ و بیخش
بقدر گردکان و ما"کول بعض مردم است .و اوافلینوس
مذکور شد و مو"لف مالایسع گوید از مطلق این اسم
مراد یبروح الصنم است . (تحفه " حکیم مو"من ). نباتی است . (مفاتیح العلوم
). مشتق از دو چیز است : یکی سراج و آن چراغ است ، دوم قطرب و آن جانوری است که آن
را طینوس گویند و در شب روشن است و چون این گیاه به شب روشن است مادامی که تر است پس
مشابهت به سراج وقطرب هر دو که در شب روشن اند دارد و گویند که قطرب این گیاه را دوست
دارد و در شبها طلب کند. (الفاظ الادویه ). نباتی است مانند زوفا. (ذخیره " خوارزمشاهی ). گیاهی است که تر
و تازه " آن به شب چون چراغ میدرخشد.(منتهی
الارب ). یبروح الوقاد*. شجرةالصنم . شجرة سلیمان بن داود. مردم گیاه . مهرگیاه .
(یادداشت مو"لف ) : او یتخذ فتیلة من سراج
القطرب او نسج العنکبوت . (کتاب ثالث از قانون ابوعلی چ تهران ). رجوع به ضریر انطاکی
ص 192 و اختیارات بدیعی و ترجمه " صیدنه شود.
* یبروح الوقاد. [ ی َ حُل ْ وَق ْ قا
] (ع اِ مرکب ) ۞ یبروح صنمی . سراج القطرب .
(دزی ج 2 ص 848). شجرة الصنم . سیدة یباریح السبعه . شجرة سلیمان بن داود. مردم گیاه
. مهرگیاه* . (یادداشت مو"لف ). ابن البیطار ذیل سراج القطرب آرد:
تمیمی در کتاب مرشد گوید و آن یبروح الوقاد است و آن را «شجرةالصنم » نامند و این درخت
سرور یبروحهای هفتگانه است و هرمس پنداشته است که آن همان درخت سلیمان بن داود است
که از آن در زیر نگین انگشتری وی وجود داشته و به وسیله " آن شگفتیهایی می ساخت و ارواح
سرکش را رام میکرد و هم او گمان کرده که اسکندر ذوالقرنین در مسیر خود به مغرب و مشرق
به سبب این درخت آن همه تدابیر می اندیشید. هرمس گوید و این درخت فرخنده و مبارک است
، برای هر دردی که به فرزند آدم میرسد از قبیل جن زدگی و دیوانگی و وسواس سودمند است
و هم برای کلیه " دردهای بزرگ که در باطن جسم انسان
عارض میشود مانند فلج و لقوه و صرع و درد جذام و تباهی عقل و بلا و سختی و کثرت نسیان
نافع است . و اصل این درخت در زیر زمین جای دارد و به صورت بتی ایستاده دارای دو دست
و دوپا و جمیع اعضای انسان است ولی روئیدنگاه شاخ و برگ ظاهر آن بر فراز زمین است و
جایگاه برآمدن آن از وسط سر آن صنم است و برگ آن مانند برگ علیق است و هم به اشیائی
که در نزدیک آن باشد مانند درخت و غیره در می آویزد و روی آنها پهن میشود و بر آنها
بالا میرود. میوه " آن سرخ و خوشبو است ، و بوی آن
مانند بوی عسل لبنی ۞ است و جایگاه روییدن آن در کوهها و تاکستانهاست . (از مفردات ابن
بیطار).
* مردم گیاه . [ م َ دُ ] (اِ مرکب
) مهرگیا. مردم گیاه . مردم گیه . استرنگ . سگ کن . سابزک . سابیزج . سابیزک . یبروح
. یبروح الصنم . یبروح الوقاد. لعبت مطلقه . لعبت معلمه . منذغورة. منذا غورس . تفاح
الجن . سراج القطرب . شجرةالصنم . (از یادداشتهای مرحوم دهخدا).گیاهی باشد شبیه به
آدمی و در زمین چین روید و آن سرازیر و نگونسار می باشد چنانکه ریشه " آن به منزله " موی سر اوست ، نر و ماده دست
در گردن هم کرده و پایها در یکدیگر محکم ساخته ، و گویند هر که آن را بکند در اندک
روزی بمیرد. و طریق کندن آن چنان است که اطراف آن را خالی کنند چنانکه به اندک زوری
کنده شود و ریسمانی بر آن بندند و سر ریسمان را بر کمر سگ تازی محکم سازند و شکاری
در پیش آن سگ رها کنند، چون سگ از عقب شکار بدود آن گیاه از بیخ و ریشه کنده شود و
سگ کن به این اعتبارش گویند و سگ بعد از چند روز بمیرد و نر و ماده " آن را از هم تفرقه توان کرد،
اگر قدری ازآن با شیر گاو بخورد زنی بدهند که عقیمه باشد البته فرزندش به هم رسد، اگر
از نر بخورد فرزند نر و اگر از ماده بخورد فرزند ماده . (برهان قاطع). گیاهی باشدکه
بیخ آن شبیه به سر آدمی می باشد و بعضی نوشته اند که به شکل تمام جسم آدمی ، هم ماده
و هم نر بود و برکننده " آن همان دم بمیرد. (غیاث اللغات )
////////////
یبروح . [ ی َ ] (اِ) لغت سریانی و به
معنی ذوصورتین شامل بیخ لفاح جبلی و بری است چنانکه لفاح شامل ثمر اقسام اوست و از
مطلق او مراد قسم جبلی است و چون بیخ هر نوع لفاح که بزرگ باشد بشکافند شبیه به دو
صورت انسان مشاهده گردد و او را از این جهت نامیده اند. در بیخ لفاح جبلی ادنی مشابهتی
به صورت انسان مشاهده گردد به خلاف بری او که بسیار مشابه است . (از مخزن الادویه
). در برخی از کتب گیاهی و دارویی یبروح به صورت مصحف یبروج به کار رفته است . بیروح
و آن لفاح و تفاح الجن است به فارسی شابیزک و شابیرج گویند و نیز به عجمیه ٔ اندلس ابلیطه و یقص و ازج نیز
گفته شود و نامش به یونانی حماتامیلن است . (اسماء عقار ص 179) . لغت عربی یبروح مأخوذ از سریانی یبروحاست و در یادداشتهای
لغت نامه مترادفات زیر برای این کلمه آمده است : مردم گیا. بیخ لفاح بری . سابیرک
. سابیزک . سابیزج . ثمراللفاح . ساسالیوس . مهرگیاه .اصل اللفاح . ذوصورتین . ذوالصورتین
. هزارگشای . استرنگ . لکهمنی . یبروح الصنم . سراج القطرب . تفاح المجانین . سگ شکن
. مندغوره . مندراغوره . تفاح الجن . عبدالسلام . شابیزج . شابیزک . لفظ سریانی به
معنی ذی صورتین است و به یونانی منداغورس و بطیطس نیز نامند و استرج و استرنج معرب
استرنگ فارسی است و آن اسم جنس اشیاء زوجیه در خلقت و شامل بیخ لفاح و ثمر اقسام آن
است و از مطلق مراد جبلی آن است و چون هر نوع لفاحی که بزرگ باشد بشکافند در آن شبیه
به دو صورت انسان مشاهده می گردد لهذا آن مسمی به اسم یبروح نموده اند و بیخ لفاح جبلی
اندکی مشابهت به صورت انسان دارد به خلاف بری آن که مشابهت تام دارد و بعضی آن را مختص
به سراج القطرب دانسته اند. (محیط اعظم ) (ازحاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ، ذیل یبروج
)
/////////
...و در نواحی شام گیاهی است که آن را سراج قطرب میخوانند که به
شب روشنائی میدهد و هرکس آن گیاه را از بیخ برکشد فی
الحال بمیرد و آن گیاه را خاصیت بسیار است. و چون شب نزدیک آن گیاه
میآیند هیچ روشنائی نمیدهد و در روز نیز فرق
نمیتوان کرد. پارهاي خاکستر بر میدارند و از دور بر سر آن گیاه
که روشنائی میدهد میاندازند و سگی را گرسنه میکنند و به روز میآیند حوالی آن گیاه را
خالی میکنند و سگ را در بیخ آن میبندند و نان پیش سگ میاندازند، چنانچه سگ به آن نمیرسد
و قوت میکند که نان را بر گیرد. گیاه از بیخ بر میکشد و سگ در زمان میمیرد. و بعضی
میگویند که آن یبروح الصنم است که چون برمیکشند میمیرند و بیخ یبروح الصنم بصورت آدمی
ماند، اما سراج قطرب چیز دیگر است و شاید که یبروح الصنم نیز آن خاصیت داشته باشد...
هفت کشور یا صور الاقالیم
///////////
سراج القُطُرب
و سراج القطریل نیز گویند و صاحب منهاج
گوید که آن جزم است و آن نباتیست نزدیک به زوفا و مستعمل از وی تخم وی بود و بهترین
آن تخم بود و طبیعت آن گرم بود در اول و خشک در دوم قابض و قطع خون رفتن کند و ریش
روده را سود دهد چون بدان اختقان کنند و صاحب جامع گوید سراج القطرب یبروج الوقاد است
و شجرة الصنم نیز گویند و همو گوید شجره سلیمان بن داود علیه السلام است و گوید شجره
ذو القرنین الاسکندر است و اقوال دیگر بسیار آورد و خود نیز گفته که آن افینوس است
که آن را حدقی خوانند و قول رازی آورده است که آن نباتی است که بیونانی آن را لوسیماخیوس
خوانند و دیگر گفتهاند که بیونای لخینس گویند و قول غافقی آورده است که نباتی است
در میان کتان روید و فقاح وی مانند گل سرخ بود و اصل وی مانند جوزی بود و قول شریف
آورده که آن نباتی است که در شب مانند شعله آتش بود چون تر بود و چون خشک شود فعل وی
باطل گردد و قولی دیگر آورده که سروی در خانه نهاده بود و آن شخص چون از خواب بیدار
شد و برخاست بیخ سرو تا تر بود مانند نوری پیدا بود و چون خشک شود فعل او باطل شد فی
الجمله اقوال مختلف آوردهاند و تحقیق نکردهاند که چیست صاحب جامع گفته که آن مطلقا
جزم است و صفت یبروج دریا گفته شود
______________________________
صاحب مخزن الادویه در ماهیت سراج القطرب
مینویسد: گیاهی است که تروتازه آن در شب میدرخشد و این اسم مشتق از دو معنی است یکی
سراج که بفارسی چراغ مانند و دوم قطرب که کرم کوچکی است بعضی پرنده و بعضی غیر پرنده
که در شب میدرخشد و بفارسی کرم شبتاب و بهندی بهکه جوکتی نامند و همچنین اسم دوائی
است که بیونانی افینوس نامند بمعنی حدقی و نیز نباتی دیگر که آن را بیونانی خسیس نامند
و بعضی بر خیلی جبلی که گل آن آسمان جونی است و بر گیاه دیگر که آن را بیونانی لوسیماخیوس
نامند و بر گیاهی نیز که آن را بلغت مغربی بخیله نامند و در میان گیاه کتان بهم میرسد
و گل آن سرخ و بیخش بقدر گردکان است و همچنین بر بیروج نیز اطلاق کردهاند
اختیارات بدیعی، ص: 221
/////////////
ویکی پدیای فارسی از این پیشتر نمی
رود:
علف چنگ* (نام علمی: Agrostemma githago) نام یک گونه از تیره
میخکیان است.
منابع[ویرایش]
مشارکتکنندگان ویکیپدیا، «Agrostemma githago»، ویکیپدیای انگلیسی،
دانشنامه" آزاد (بازیابی در ۲۵ آوریل
۲۰۱۶).
* سیاه تخمه - سیاهدانه - علف چنگ
- حبه سودا - سیاه تخمه گندم
نام علمى: Agrostemma githago L
نام انگليسى: Wild savager, Corn cockle,
Corn flower
گياهچه
لپهها بزرگ، به طول ۳ سانتىمتر و عرض
۱۰ ميلىمتر، خشن، با انتهائى مدوّر که در قسمت قاعده و در ناحيه" دمبرگ باريک شده است. اولين برگهاى
حقيقى سرنيزهاى شکل، نوک تيز و داراى رگبرگ ميانى بزرگ هستند.
گياه کامل
- اندامهاى رويشى:
گياهى علفي، يکساله يا دوساله، پائيزه،
ايستا، به ارتفاع ۶۰ تا ۱۰۰ سانتىمتر که توسط بذر تکثير مىيابد. ساقه" آن کرکدار و در بخشهاى بالا
منشعب است. برگهاى اين گياه، متقابل، باريک، خطى با نوک دراز، کرکدار و داراى رگبرگ
ميانى بزرگ به پهناى ۲ تا ۱۰ ميلىمتر است.
- اندامهاى زايشى :
گلها بزرگ، منفرد، مستقر بر روى دمگلى
بلند، با گلبرگهائى ارغوانى رنگ و داراى کاسبرگهائى باريک و سبزرنگ که بزرگتر از
گلبرگها هستند.
در هر گياه تقريباً ۲۰۰ بذر بزرگ توليد
مىشود. بذرها سياهرنگ، سه گوش و به طول ۳ ميلىمتر هستند و از اين نظر شبيه بذر غلات
دانهريز هستند و به همين علت همراه آنها برداشت شده و هنگام کاشت مجدد، مزارع ديگر
را آلوده مىکنند. بذرها در پائيز جوانه زده و زمستان را به حالت روزت سپرى مىکنند.
موسم گلدهى اين گياه خرداد تا شهريورماه
است.
محل رشد و پراکنش
اين علف هرز اکثراً در محصولات زراعى پائيزه
و بهخصوص غلات دانهريز مشاهده مىشود. در استانهاى کردستان و آذربايجان سياه تخمه
از جمله مهمترين علفهاى هرز مزارع گندم و حبوبات بهشمار مىآيد.
http://vista.ir/content/57844/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87-%D8%AA%D8%AE%D9%85%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%81%E2%80%8C-%DA%86%D9%86%DA%AF-%D8%AD%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%AF%D8%A7-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87-%D8%AA%D8%AE%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%85
//////////////
سیاه تخمه
سیاه دانه (حبه السودا)
نحوه استفاده : به صورت خام همراه با نان و غذا و عسل و روغن آن برای ضماد و چرب کردن مفید است
خواص : گیاه شناسی :
سیاه دانه، شونیز بیابانی، سیاه تخمه گندم، حبه سودا، گیل نیک، علف چنگ، سیاه دانه گندم، ارکل چمن اوتی
نام انگلیسی: Corncockle – Common corncokle – wild sawager – bastard nigella
نام علمی: Agrostemma githago
خانواده: Caryophyllaceae
نحوه استفاده : به صورت خام همراه با نان و غذا و عسل و روغن آن برای ضماد و چرب کردن مفید است
خواص : گیاه شناسی :
سیاه دانه، شونیز بیابانی، سیاه تخمه گندم، حبه سودا، گیل نیک، علف چنگ، سیاه دانه گندم، ارکل چمن اوتی
نام انگلیسی: Corncockle – Common corncokle – wild sawager – bastard nigella
نام علمی: Agrostemma githago
خانواده: Caryophyllaceae
سياه دانه حاوي ۳۰ تا۴۰ درصد ماده روغني و ۰٫۵ تا يک ونيم
درصد اسانس با بوي نامطبوع و قندهاي مختلف ، مواد صنعتي و ساپونوئيدي است.
سیاه دانه گرم و گیاه سیاه دانه علاوه برخواص درمانی در بیماریهای گوارشی ،تنفسی و کلیوی دارای خواص ضد تشنجی است.
گیاه سیاه دانه به دل گیاه سیاه دانه به دلیل داشتن ماده ای موسوم به تیمو کیتون در دانه های خود دارای اثر خود دارای اثرات ضدتشنجی است .نتایج آزمایشهای مختلف به عمل آمده نشان داد که گیاه سیاه دانه می تواند موجب تاخیر در زمان شروع تشنج و کاهش مدت تشنج شود. همچنين از دانه هاي آن، اثر ضدتوموري و ضدباکتري نيز مشاهده شده و ممکن است اثر ضدنفخي آن مربوط به داشتن اثر ضدباکتريايي باشد.
بيماري نفخ ، بسيار شايع است بيشتر مردم جامعه به دليل بي توجهي و رعايت نکردن رژيم غذايي مناسب و زياده روي در غذا دچار آن مي شوند.
از اسانس سياه دانه، ماده اي به نام نيژلون استخراج مي شود دانه اين گياه اثر قاعده آور، ضد کرم ، مسهل و زياد کننده ترشحات شير دارد از دانه هاي آن براي مصارف مذکور و دفع گازهاي معده و بيماري هاي نزله اي دستگاه تنفسي استفاده مي شود
خواص سیاه دانه از نظر احادیث :
از حضرت رضا (علیه السلام) نقل شده است که :
سیاه دانه شفای از هر دردی است به جز مرگ. بخصوص برای قرقرهای شکم ( صدای شکم ) و درد شکم و خصوصا اگر با عسل خورده شود سودمند است و روایت شده که برای تب یک روز درمیان و تب غالبه سه قاشق عسل و سیاه دانه بخوریدزیرا این دو نه به حرارت مایلند نه به برودت و نه به تبعها( صفرا ، سوداء ، بلغم و خون ) و شفای این دو در آنهاست
سیاه دانه گرم و گیاه سیاه دانه علاوه برخواص درمانی در بیماریهای گوارشی ،تنفسی و کلیوی دارای خواص ضد تشنجی است.
گیاه سیاه دانه به دل گیاه سیاه دانه به دلیل داشتن ماده ای موسوم به تیمو کیتون در دانه های خود دارای اثر خود دارای اثرات ضدتشنجی است .نتایج آزمایشهای مختلف به عمل آمده نشان داد که گیاه سیاه دانه می تواند موجب تاخیر در زمان شروع تشنج و کاهش مدت تشنج شود. همچنين از دانه هاي آن، اثر ضدتوموري و ضدباکتري نيز مشاهده شده و ممکن است اثر ضدنفخي آن مربوط به داشتن اثر ضدباکتريايي باشد.
بيماري نفخ ، بسيار شايع است بيشتر مردم جامعه به دليل بي توجهي و رعايت نکردن رژيم غذايي مناسب و زياده روي در غذا دچار آن مي شوند.
از اسانس سياه دانه، ماده اي به نام نيژلون استخراج مي شود دانه اين گياه اثر قاعده آور، ضد کرم ، مسهل و زياد کننده ترشحات شير دارد از دانه هاي آن براي مصارف مذکور و دفع گازهاي معده و بيماري هاي نزله اي دستگاه تنفسي استفاده مي شود
خواص سیاه دانه از نظر احادیث :
از حضرت رضا (علیه السلام) نقل شده است که :
سیاه دانه شفای از هر دردی است به جز مرگ. بخصوص برای قرقرهای شکم ( صدای شکم ) و درد شکم و خصوصا اگر با عسل خورده شود سودمند است و روایت شده که برای تب یک روز درمیان و تب غالبه سه قاشق عسل و سیاه دانه بخوریدزیرا این دو نه به حرارت مایلند نه به برودت و نه به تبعها( صفرا ، سوداء ، بلغم و خون ) و شفای این دو در آنهاست
//////////////
ویکی پدیای عربی بس کامل تر گوید: خرم الحنطة، ذرة الصدف،
سراج قطرب یا كيتاكو
خرم الحنطة
|
||||
خرم الحنطة
|
||||
المملكة:
|
||||
الشعبة:
|
||||
الشعيبة:
|
||||
الرتبة:
|
||||
الفصيلة:
|
||||
الجنس:
|
الخرم Agrostemma
|
|||
النوع:
|
خرم الحنطة
|
|||
خرم الحنطة[1][2] أو ذرة الصدف أو سراج قطرب أو كيتاكو (باللاتينية: Agrostemma
githago) نوع نباتي سامينتمي إلى جنس الخرم من الفصيلة القرنفلية (باللاتينية: Caryophyllaceae).
محتويات
[أظهر]
نبات عشبي حولي.
له تفرعات ثنائية يتراوح طوله بين 50 و80 سم، يحمل أوراقًا بسيطة شريطية مستقيمة
مستدقة الطرف طولها حوالي 5-80 سم. يعطي في قممه أزهارًا بنفسجية
إلى حمراء وردية، تثمر في نهايات الربيع وأواسط الصيف لتعطي بذورا خشنة
كلوية الشكل مقاسها 3-55 مم.
الانتشار[عدل]
الاستخدامات الطبية[عدل]
يحتوي النبات موادًا شبه قلوية تدعى الصابونين تشمل
أساسا على مادة الجيتاجين. الأجزاء المستخدمة هي الأوراق والبذور
وكلاهما يحتوي مواداً صابونية سامة.
الخصائص الدوائية والحيوية[عدل]
النبات عالي السمية.[4] تعتبر الأوراق
والبذور سامة وتحتوي على مواد شبه قلوية صابونية، وبالرغم من أن تلك المواد لا تمتص إلا بنسب ضئيلة جدا من الأنبوب الهضمي
البشري وتمر منه من دون أذى يذكر، إلا أنه يجب توخي جانب الحذر منها. وهذه
المواد شديدة المرارة وهي تتواجد في كثير من المواد العشبية البقولية كالفول الترمس، ويمكن
التخلص منها بسهولة عن طريق نقع البذور وغسلها بالماء الجاري، وكذلك غسل
مساحيقها (طحينها) بالماء الجاري. وكذلك تتخرب تلك المواد بالحرارة في
أثناء الطهي، ويفضل عندئذ رمي ماء الغلي لمرة واحدة حيث يتم بذلك التخلص من
النسبة العظمى لتلك المواد الضارة.
بالرغم من ذلك لا ينصح بتناول كميات كبيرة من تلك
النباتات وبذورها المحتوية على مواد الصابونين، ورغم سميتها الضئيلة والمحدودة
للإنسان، إلا أنها تعتبر شديدة السمية للأسماك ويستعملها الإنسان في تسمسم الطعم
المستخدم لصيدها وتتخرب عند تحضير الأسماك بالقلي والشوي وما إلى ذلك من طرق طهي
حرارية.
الاستعمالات العلاجية[عدل]
من الفوائد الطبية لزهرة نبات خرم الحنطة:
مدر للبول.
مقشع.
مرقئ
طارد للديدان
تحتوي البذور موادا مساعدة على زيادة الطرح البولي
وتساعد في إذابة وطرد البلغم وكذلك طرد الديان البطنية، وتستخدم لتلك الغايات
كميات ضئيلة من مستحضراته. كما استعمل النبات ومكوناته في العلاج التقليدي
للسرطان والثآليل.
مهما يكن لا يستعمل النبات حاليا في الطب البديل،
بالرغم من كونه فعالا في علاج الاستسقاء واحتباس السوائل واليرقان.
خصائصه المرقئة والمضادة للنزيف تكمن في مكونات البذور أيضاً، كما أنه
فعال في علاج التهابات السبيل الهضمي وبعض أنواع الشلل.
آثار جانبية ومحاذير[عدل]
تناول مكونات النبات قد يسبب الدوار ووهط (هبوط) الجهاز
التنفسي والإقياء والإسهال وإفراز لعاب غزير عند تناولها بكميات كبيرة وقد تنتهي
بالشلل والإغماء ومن ثم الموت.
تكمن خطورة النبات في مرافقته لمحاصيل هامة مثل الذرة والقمح والشعير واختلاط
بذوره مع بذور وأوراق تلك المحاصيل وبالتالي
خطورة سميته على الإنسان والحيوان. سمية تلك المواد محدودة للإنسان وتقل مع
الحرارة، ولكنها تزيد عند تناولها طرية.[5]
مرادفات للاسم العلمي[عدل]
(باللاتينية: Agrostemma
linicola Terechov)
(باللاتينية: Agrostemma
nicaeense Roth)
(باللاتينية: Lychnis
githago (L.) Scop.)
(باللاتينية: Agrostemma
githago var. linicola (Terechov) K. Hammer)
المصادر[عدل]
^ موقع هيئة الطاقة
الذرية في سورية. النباتات السامة في سورية. خرم الحنطة. تاريخ
الولوج 17 تشرين الأول 2013.
^ قاعدة البيانات الأوروبية-المتوسطية للنباتات. خريطة انتشار خرم الحنطة
(بالإنكليزية). تاريخ الولوج 23 أيار 2012.
^ موقع هيئة الطاقة
الذرية في سورية. النباتات السامة في سورية. خرم الحنطة. تاريخ
الولوج 23 أيار 2012.
|
//////////////
Agrostemma githago
From Wikipedia, the free encyclopedia
Agrostemma githago
|
|
Kingdom:
|
|
(unranked):
|
|
(unranked):
|
|
(unranked):
|
|
Order:
|
|
Family:
|
|
Genus:
|
|
Species:
|
A. githago
|
Agrostemma githago, the common
corn-cockle (also written "corncockle" and "corn
cockle" and known locally simply as "the corncockle").
Contents
[show]
It
grows with a stem to 100 cm long with lanceolate leaves. The flowers are
up to 5 cm in diameter, usually single at the ends of the stem. The sepals
have 5 narrow teeth much longer than the petals. It has 10 stamens.[1] It has slender pink
flowers. It is a stiffly erect plant up to 1 metre (3 feet 3 inches)
tall and covered with fine hairs. Its few branches are each tipped with a
single deep pink to purple flower. The flowers are scentless, are 25–50
millimetres (0.98–1.97 inches) across and are produced in the summer months –
May to September in the northern hemisphere, November to March in the southern
hemisphere.
Each
petal bears two or three discontinuous black lines. The five narrow pointed
sepals exceed the petals and are joined at the base to form a rigid tube with
10 ribs. Leaves are pale green, opposite, narrowly lanceolate, held nearly
erect against stem and are 45–145 mm (1.8–5.7 in) long. Seeds are
produced in a many-seeded capsule. It can be found in fields, roadsides,
railway lines, waste places, and other disturbed areas.
Of European wheat fields.
In the 19th century, it was reported as a very common weed of wheat fields and
its seeds were inadvertently included in harvested wheat seed and then resown
the following season. It is very likely that until the 20th century, most wheat
contained some corncockle seed.
It
is now present in many parts of the temperate world as an alien species,
probably introduced with imported European wheat.
It is known to occur throughout much of the United States and parts of Canada, parts of Australia and New Zealand.
In
parts of Europe, intensive mechanised farming has put
the plant at risk and it is now uncommon or locally distributed. This is partly
due to increased use of herbicides, but probably
much more to do with changing patterns of agriculture with most wheat now sown
in the autumn as winter wheat and
then harvested before any corncockle would have flowered or set seed. The plant
was believed to be completely extinct in the United Kingdom until 2014, when a single
specimen was found growing in Sunderland by
an assistant ranger of the National Trust.[2]
It
can be found in fields, roadsides, railway lines, waste places, and other
disturbed areas.
All
parts of the plant are poisonous (githagin, agrostemmic
acid). It has been used in folk medicine despite the risk of fatal
poisoning.[3]
1.
Jump up^ Clapham, A.R., Tutin, T.G. and
Warburg, E.F. 1968. Excursion Flora of the British Isles.
Cambridge University Press. ISBN 0 521 04656 4
2.
Jump up^ "'Extinct' corncockle flower found near Souter Lighthouse.". BBC
News. 16 July 2014. Retrieved 22 July 2014.