شطیبه

شطیبه

بضم شین و فتح طا و سکون یاء مثناه تحتانیه و فتح باء موحده و ها لغت مغربی است

ماهیت آن

نباتی است کثیر الوجود در کوه های برف دار و برک و تخم و شکل کیاه آن مانند زیره و با اندک تندی طعم و شیرینی و بیخ آن چند عدد مجتمع و غیر مستحکم و بعضی از ان راست و بعضی کج

طبیعت آن

کرم و خشک

افعال و خواص آن

بالخاصیه جهت تپهای حاره نافع و مدر بول و مفتت حصاه و محلل ریاح معده و رافع اکلۀ مستحکمه و ضماد آن بجهت علت معروفه بشوکه کویند مجرب است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

/////////////

شطیبة. [ ش ُ طَ ب َ ] (ع اِ) روناس . ششتره . (از یادداشت مؤلف ). رجوع به ششتره شود.

- ششتره . [ ش َ / ش ِ ت َ رَ / رِ ] (اِ مرکب ) روناس . (ناظم الاطباء). روناس که بدان چیزها سرخ کنند. (از برهان ) (از انجمن آرا) (از آنندراج ). شُطَیبَة گیاهی است که در علاج نواصیر بکار است . (یادداشت مؤلف ). رجوع به روناس شود.

////////////

روناس

تيره روناس Rubicee

نام فارسي/ علمي جنس: روناس / Rubi L.

نام فارسي/ علمي گونه: روناس / . Rubi tinctorum L

نام انگليسي گونه: Dyer's madder

نام‌هاي ديگر: رناس، روغناس، روينك، روپنك، فوه، انگورسگ، روناس معمولي، رودانك، تاروبيات، قزل بويا، قزل‌كوك، بخورتيكان، ردنگ، انبرك‌واش، قرمز رنگرزان، شش‌تره، عروض ضمر.

كليات گياه‌شناسي

وضع رويش: پايا، چندين‌ساله. تكثير از؛ دانه، ريزوم‌ها.

روناس: گياهي بوته‌اي به بلندي تا 1 متر، با ساقه‌هاي چهارگوش بالارونده و پوشيده از خارهاي كوچك قلاب مانند براي چسبيدن به تكيه‌گاه. برگ هاي بيضي، دراز و نوك تيز، حلقه‌وار در هر بند ساقه، بدون دمبرگ.

گل: خوشه‌هاي غير متراكم و چتري از گل‌هاي با جام لوله‌اي كوچك، داراي 5 لُب، در رأس يا حول محور ساقه‌ها، برنگ سبز مايل به زرد، گلدهي در تابستان و پاييز.

ميوه: هسته يا حبه‌هاي كوچك كروي، برنگ قرمز تيره يا سياه در حالت رسيده.

ريشه‌: ريزوم‌هاي منشعب قرمز رنگ به طول يك متر و قطر يك سانتي‌متر، با پوست قرمز رنگ.

تركيبات: ريشه‌هاي روناس حاوي مواد قرمز رنگ به نام آليزارين است. تركيبات ديگر شامل پورپورين(روناس ارغواني)، روبيادين(روناس نارنجي)، ايكستاتين (روناس زرد)، اسيد روبه ريتويك، گلوكز، مواد پكتيك، مواد رزيني و مواد چرب است.

رويشگاه: روناس گياه مقاوم در برابر سرما و يخبندان تا 15 درجه زير صفر بوده، نياز به محل‌‌هاي آفتابي يا سايه ـ آفتاب و خاك خوب زهكشي شده دارد. اين گياه در اكثر نقاط اروپا آسيا و آفريقا و در ايران از جمله در نواحي شمالي، غرب ايران و اطراف دماوند مي‌رويد.

كاربرد

- اندام‌هاي زيرزميني گياه روناس كاربرد دارويي دارند.

- ريزوم‌هاي روناس داراي يكي از مهمترين رنگ‌هاي گياهي است. ماده رنگي قرمزرنگ آن آليزارين است.

- ريشه‌ها را براي توليد رنگ از گياهان دوساله در بهار و پاييز از خاك در مي‌آورند. اين ماده رنگي را عمدتاً براي مركب و نقاشي به كار مي‌برند.

- خاصيت روناس معمولي ضد عفوني كننده، ادرار آور، ملين، دافع سنگ‌هاي فسفاتي كليه و مثانه، هضم كننده، سرطان‌زا، موتاژن‌زا و سمي است.

- در طب سنتي گياه روناس طبيعت گرم و خشك داشته از آن براي يرقان، تقويت معده، پادزهر سموم و جلوگيري از بيماري ‌هاري از سگ‌هاي هار استفاده مي‌شده است.

منابع‌:

1- مظفريان، ولي‌الله، فرهنگ نام‌هاي گياهان ايران، فرهنگ معاصر، 1375

2- كريمي، هادي، فرهنگ رستني‌هاي ايران، جلد دوازدهم، پاره پنجم، علم كشاورزي، 1388

3- صالحي سورمقي، محمدحسين، گياهان دارويي و گياه درماني، جلد سوم، دنياي تغذيه، 1389

4- امامي، احمد، فرهنگ مصور گياهان دارويي، سبزآرنگ، 1389

روناس

روناس

روناس

روناس

http://91.98.46.102:1002/description.aspx?id=id8_6917&f=1

////////////

روناس (نام علمی: Rubia tinctorum) نام یک گونه از سرده روناس است. گیاهی است که به حالت خودرو در مناطق مدیترانه، در شمال آفریقا و بعضی مناطق آسیا می‌روید. ساقه این گیاه پوشیده از خارهای ریز می‌باشد و ارتفاع آن تا حدود دو متر می‌رسد. روناس با استفاده از خارهای ریزی که دارد به دیوار و درختان می‌چسبد و بالا می‌رود.

برگهای آن بیضی، نوک تیز و دراز بوده که به صورت گروهی و به شکل چتر از کنار ساقه بیرون می‌آید. گلهای روناس کوچک و به رنگ زرد مایل به سبز می‌باشد. میوه آن گوشتی و به رنگ تیره‌است. ریشه آن به نام روناس معروف است به رنگ قرمز تیره و به صورت دراز، باریک و استوانه‌ای می‌باشد. دارای طعمی تلخ و گس بوده و قسمت مهم این گیاه از نظر طبی بشمار می‌آید. از ریشه روناس در قدیم برای رنگرزی پارچه و نخ استفاده می‌شده‌است.

محتویات  [نمایش]

ترکیبات شیمیایی[ویرایش]

ریشه روناس دارای ماده‌ای رنگی به نام جوهر روناس می‌باشد که برای رنگرزی بکار می‌رفت ولی بعد از اینکه توانستند این ماده را به طریقه شیمیایی تهیه کنند کشت آن برای تهیه آلیزارین متوقف گردید.

خواص داروئی[ویرایش]

روناس از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.

بازکننده گرفتگی‌ها در بدن است.

ادرار آور است و حبس‌البول را درمان می‌کند.

برای معالجه بیماری فلج آن را با عسل مخلوط کرده و به بیمار بدهید.

ترشح شیر راز یاد می‌کند.

درد سیاتیک را رفع می‌کند.

یبوست‌های سخت را معالجه می‌کند.

اشتهاآور است.

قاعده‌آور است.

خارش پوست را برطرف می‌کند بدین منظور می‌توان از ضماد استفاده کرد و یا اینکه جوشانده آن را در وان حمام بریزید و مدتی در آن استراحت کنید.

اوره خون را پائین می‌آورد.

جوش خوردن استخوان شکسته را تسریع می‌کند.

تورم را در بدن از بین می‌برد.

از کمپرس جوشانده روناس برای رفع بیماریهای پوستی استفاده کنید

در آذر بایجان و اردبیل به نام «بویاق» معروف است پودر آن را با عسل مخلوط کرده وبا آتل بر روی محل شکستگی استخوان می‌بندند

طرز استفاده[ویرایش]

دم کرده: یک قاشق مرباخوری ریشه خرد شده روناس را در یک لیوان آب جوش ریخته، بگذارید به مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد. مقدار مصرف آن نصف فنجان سه بار در روز است. جوشانده روناس: ۱۰ گرم ریشه روناس را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید برای مدت ده دقیقه بجوشد. این جوشیده را در وان حمام بریزید و برای رفع بیماریهای پوستی در آن استراحت کنید.

زیان‌ها: همان‌طور که گفته شد روناس ترشح ادرار را زیاد می‌کند و فشار آن را بالا می‌برد بنابرین ممکن است در اثر استفاده زیاد ایجاد خون در ادرار کند و در اینصورت بهتر است که روناس با کتیرا خورده شود.

در طب سنتی کرمانشاه روناس (رینیاس در کردی) با زرده تخم مرغ کردی به شکل ضماد برای شکستگی استخوان همراه با آتل به مدت سه روز استفاده می‌شود. در آذر بایجان و اردبیل به نام «بویاق» معروف است آن را با عسل مخلوط کرده وبا آتل بر روی محل شکستگی استخوان می‌بندند

منابع[ویرایش]

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Rubia tinctorum»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۶ ژوئن ۲۰۱۶).

///////////

قس عربی:

الفُوَّة الصَّبْغِيَّة أو فُوَّة الصَّبْغ[1] أو فُوَّة الصَّبَّاغ[2] (الاسم العلمي: Rubia tinctorum) هو نوع نبات من جنس الفُوَّة، ذي أزهار مصفرة، وطول من 30 إلى 150 سم. يعطي جذر الفوة صباغ أحمر. وينبت في الأحراج والآجام (ج أجمة)، فهو لا يحتاج إلى رعاية يعد إزالة الأعشاب الضارة من حوله. يبج أن ينزع النبات من الأرض بعد حلحلة التربة. تجرد الساق من الأوراق وتوضع الجذور في المستودع لتجف. عندما تجف الجذور تطحن وتحول إلى مسحوق ويوضع في قدر مع بعض الماء، ويسخن المزيج لاستخراج الصباغ الأحمر البراق. ويمكن استعمال حجر الشب كمرسخ لوني ليعطي لون أحمر عميق لألياف الصوف. وإذا استخدم وعاء نحاسي يمكن الحصول على لون أكثر بريقاً.

وقد ورد في معجم تاج العروس أن (الفوه كسكر عروق رقاق طوال حمر يصبغ بها، نافع للكبد، والطحال، والنسار، وجع الورك، والخاصرة، مدر جداً، ويعجن بخل فيطلى به البرص، فإنه يبرأ). وهو نبات دائم الخضرة بأوراق ذات طول 5-10 سم وعرض 2-3 سم، وتنمو الأوراق بشكل حلزوني حول الساق، وهي 4-7 أوراق تنمو بشكل نجمي. يمكن للجذور أن تبلغ 1 متر طولاً، وبثخانة 12 مم، وهو مصدر الصباغ الأحمر المعروف بلون الفوة الزهري (Rose madder). الثمار ذات لون أسود بعد أن تنضج.

المراجع[عدل]

^ تفسير كتاب دياسقوريدوس في الأدوية المفردة، ابن البيطار، تحقيق إبراهيم بن مراد، بيت الحكمة، [[|تونس (مدينة)]] 1990.

^ معجم أسماء النبات، أحمد عيسى، المطبعة الأميرية بالقاهرة 1349 هـ.

////////////

قس آذری:

Adi boyaqotu (lat. Rubia tinctorum)[1] - boyaqotu cinsinə aid bitki növü.[2]

/////////

قس ترکی استانبولی:

Kökboya bitkisi (Rubia tinctorum), köklerinden alizarin ve parparin adlı boyar maddelerin (kök boya) elde edildiği bir çiçekli bitki türüdür.

Anavatanı Akdeniz bölgesidir. Orta ve Batı Anadolu bölgelerinde çok yetiştirilir. Türün köklerinden elde edilen Alizarin ve Parparin maddeleri ile hazırlanan boya, Dünya'da Türk kırmızısı adıyla bilinir. İplik boyamacılığında kullanılan ilk bitki olduğu bilinmektedir. İlk olarak Manisa-Alaşehir'de kullanıldığı sanılmaktadır.

//////////

Rubia tinctorum

From Wikipedia, the free encyclopedia

Rubia tinctorum
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Asterids
Order:	Gentianales
Family:	Rubiaceae
Tribe:	Rubieae
Genus:	Rubia
Species:	R. tinctorum
Binomial name
Rubia tinctorum L.

Rubia tinctorum, the common madder or dyer's madder, is a herbaceousperennial plant species belonging to the bedstraw and coffee family Rubiaceae.

Contents

  [show] 

Description[edit]

The common madder can grow up to 1.5 m in height. The evergreen leaves are approximately 5–10 cm long and 2–3 cm broad, produced in whorls of 4–7 starlike around the central stem. It climbs with tiny hooks at the leaves and stems. The flowers are small (3–5 mm across), with five pale yellow petals, in dense racemes, and appear from June to August, followed by small (4–6 mm diameter) red to black berries. The roots can be over a metre long, up to 12 mm thick and the source of red dyes known as rose madder and Turkey red. It prefers loamy soils (sand and clay soil) with a constant level of moisture. Madder is used as food plants for the larvae of some Lepidoptera species including the Hummingbird Hawk Moth.

https://en.wikipedia.org/wiki/Rubia_tinctorum