سَبَج

سبج

بفتح سین و باء موحده و جیم در آخر معرب شبه فارسی است و آن را سبق و شوق نیز نامند

ماهیت آن

سنکی است سیاه و براق و زودشکن و سبک و از بلاد سودان و هند و جبال شام خیزد بهترین آن بسیار سیاه براق صافی رخو آنست

طبیعت آن

در دوم سرد و در سوم خشک

افعال و خواص آن

خوردن آن جهت خفقان و کشودن سده و تقویت معده و تفتیت حصاه و یک دانک آن با شراب مقوی باصره و دل و اکتحال محرق مغسول آن با عسل جهت جلای بصر و رفع غشاوۀ رقیق و تقویت قوت باصره بغایت نافع و بدستور میل آن را در چشم کشیدن و پیوسته در ان نکاه کردن مانع نزول آب و مقوی باصرۀ مشایخ و نکاهداشتن آن با خود بطریق انکشتری و غیر آن جهت رفع چشم بدو تعلیق آن بر سر رافع درد سر و نکاهداشتن قطعۀ آنکه بقدر یک مثقال باشد جهت رفع فزع و وحشت آزموده است و کویند چون سورۀ لم یکن بر صفحۀ آن بقلم خفی و سطور دقیقۀ چند نویسند و صاحب لقوه پیوسته در ان نکاه کند و در غیر آن نظر نکند در یک روز لقوۀ آن زائل کردد و از مجربات شمرده اند و ارسطو کوید کسانی که مسمن باشند و در چشم ایشان ضعفی باشد و یا مانند خیالی و یا حبابی و یا مکسی و یا ابری در پیش چشم ایشان آید آئینۀ از ان سازند و اکثر در ان نظر کنند زائل کردد و طلای مسحوق آن با آب بر مذاکیر جهت ادرار بول مجرب مضر سپرز مصلح آن آب انجیر و صاحب اختیارات بدیعی دو نوع نوشته که یکی را از دربند قفچاق می آرند و آن آبیست که بمرور ایام منجمد می کردد و نوع دیکر را از جیلان می آورند و این کانی بود و بهترین آن نوع اول است و نوشته که آورده اند که آن بآتش برافروخته می کردد مانند هیزم و بوی آن مانند نفط است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

/////////////

سبج* . [ س َ ب َ ] (معرب ، اِ) معرب شبه است و آن سنگی باشد سیاه و نرم که از آن نگین انگشتری و چیزهای دیگر سازند. گویند سرمه کشیدن از میلی که شبه باشد روشنایی چشم را زیاده کند و هر که با خود دارد از چشم زخم ایمن گردد. (مهذب الاسماء) (برهان ) (آنندراج ). شبه . (دهار). لیث گوید مهره  سیاهست و ازهری گوید آن معرب شبه است و ابوریحان گوید معادن آن در نواحی طوس بود و آن سنگیست در نهایت سیاهی و جرم او درخشان بود و وزن او سبک بود و در غایت صقاله بود و بواسطه  آتش دُرد گیرد. و ابوریحان گوید چنین شنیدم که چون جرم او در معدن بواسطه  مرور ایام سنگ شده در مثال آن می باشد چنانکه در بعضی از جبال فرغانه سنگیست که جوهر نفط بر او غالبست و عادت ساکنان آن ناحیه چنان که اورا در تنور بعوض هیمه بسوزند** و خاکستر آن بعوض اشنان بکار برند و در فرغانه معادن مختلف بود چون زفت و قیر و نفط و موم سیاه که او را در آن موضع چراغ سنگ گویند. نوشادر و مس و سرب و سیماب و زر و نقره و پیروزه نیز در آن موضع بود. (از ترجمه  صیدنه ). سنگی است کوهی که از جیوه  پست اندک و کبریت بسیار بدست آید و بجز در هند نخست شناخته نشده بود آنگاه بسال 950 هَ . ق . در برخی از جبال شام معدنی از آن پدید آمد که آن را نیکو یافتم و بهترین سبج صیقلی سیاه براق و سبک است و آن در دوم سرد یا در اول گرم و در سوم خشک است ، هر گاه آن را بنوشند خفقان را باز دارد و سده ها را بگشاید... (از تذکره  داود ضریر انطاکی ). صاحب جامع گوید سنگی است سیاه و براق که از هندوستان بود و صاحب منهاج گوید آن چیزی است بلکه سنگیست مانند کهربا لیکن سیاه و براق بود. مولف صاحب اختیارت بدیعی گوید دو نوع است یک نوع از دربند قبچاق آورند و آن آبی است که بمرور ایام منجمد گردد و سبج میشود بتاثیر شدت هوا و یک نوع از ختلان آورند و آن کافی بود و بهترین آن دربندی بود و بپارسی شبه گویند و بشیرازی شوق خوانند و طبیعت او سرد و خشک بود. (از اختیارات بدیعی ). آن را بفارسی شبه و شبق گویند. رجوع به تحفه  حکیم مومن و رجوع به الجماهر بیرونی ص 119 شود.

*در عربی امروز، دست کم در ویکی پدیای عربی سبج را اوبسیدیان گرفته اند که بکلی دیگر و در سختی نقطه مقابل سبج/شبق است:

http://ar.unionpedia.org/i/%D8%B3%D8%A8%D8%AC_(%D8%AD%D8%AC%D8%B1_%D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85)

https://ar.aliexpress.com/price/obsidian-stone_price.html

**تنها در ذیل صیدنه بیرونی، برگردان باقر مظفر زاده از ترجمه روسی کتاب بدست او. ای. کریمف  زغال سنگ، یا سنگ چراغ شمرده شده است.

///////////

سبج:

 هو حجر یؤتی به من الهند و هو أسود شدید السواد برّاق شدید البریق رخو ینکسر سریعا، و هو بارد یابس نافع فی الأکحال إذا وقع للعیون یمسک البصر و یقوّیه إذا اتخذ مرآة نفع من ضعف البصر الحادث عن علة الکبر و عن علة حادثة و أزال الخیالات و بدوّ نزول الماء. الشریف: من لبس منه خرزة أو تختم به دفع عنه عین العائن.

الجامع لمفردات الادویه و الاغذیه

///////////////

شَبَق نوعی زغال و پیش ماده‌ای برای زغال سنگ است و جزو سنگ نیمه‌قیمتی به شمار می‌رود. شَبَق در اصل کانی نیست بلکه کانی‌وار (Mineraloid) است زیرا این سنگ خاستگاهی زیستی دارد. شَبَق از چوب‌های پوسیده‌ای که تحت فشار بسیار شدید بوده‌اند پدید آمده‌است.

واژه «شَبَق» از «شَبَه» در فارسی کهن به زبان عربی راه یافته و سپس به فارسی برگشته‌است. در زبان انگلیسی(Jat)، اسم «جت» از کلمه فرانسوی برای مواد مشابه مشتق شده‌است: jayet.[۱]

شَبَق یا سیاه است یا قهوه‌ای تیره، اما ممکن است حاوی اجزاء پیریت باشد[۲] که از رنگ برنج و جلای فلزی است. صفت جت سیاه به معنی تیرگی سیاهی تا حداکثر ممکن از این مواد مشتق می‌شود.

محتویات  [نمایش]

خاستگاه[ویرایش]

بازوبندهای تمدن هال اشتات از برنز و شبق ساخته شده است، در Magdalenenberg از زمین بیرون آورده شد.

شبق محصول تجزیه فشار بالای چوب از میلیون‌ها سال قبل، عموماً چوب درختان از خانواده کاج مطبق(Araucariaceae)، می‌باشد. جت یا شبق به دو صورت سخت یا نرم یافت می‌شود. نوع سخت حاصل تراکم کربن و آب نمک است؛ نوع نرم حاصل تراکم کربن و آب شیرین می‌باشد. شبق یافت شده در شهر ویتبای، در انگلستان، متعلق به دوران اولیه ژوراسیک (Toarcian)، حدود ۱۸۲ سال قدمت دارد.[۳][۴] شبق ویتبای چوب فسیل شده گونه‌های مشابه به بقایای کاج شیلی یا درخت معمای میمون (Araucaria araucana) می‌باشد.[۵]

تاریخ[ویرایش]

جواهر سوگواری: یک گل سینه شبق از سده نوزدهم.

شبق در بریتانیا از زمان دوره نوسنگی استفاده می‌شده است، اما اولین ماده شناخته شده یک مدل متعلق به ۱۰٫۰۰۰ سال قبل از میلاد از کرم سنجاقک از بادن-وورتمبرگ آلمان می‌باشد. استفاده از شبق در بریتانیا در طول عصر برنز برای مهره‌های گردنبند ادامه داشت. در زمان عصر آهن شبق تا اوایل قرن سوم میلادی در بریتانیای روم از مد افتاد. پایان بریتانیای روم محبوبیت باستانی شبق را تا دوره بعدی قرون وسطی، با وجود استفاده انفرادی در آنگلوساکسون و عصر وایکینگ، پایان بخشید. شبق شاهد تجدید حیات عظیمی در طول دوران ویکتوریا بود.[۶]

استفاده روم[ویرایش]

شبق ویتبای جنس محبوبی برای جواهرات، از قرن سوم به بعد، در بریتانیا بود. آن در حلقه‌ها، سنجاق مو، مهره، دستبند، النگو، گردنبند و آویز استفاده می‌شد؛ بسیاری از آن‌ها در موزه یورک شایر قابل مشاهده می‌باشند. مجموعه‌ای از شبق در آن زمان به جای استخراج معادن بر پایه موج خروشان بود.[۷] هیچ سند و مدرکی دال بر اینکه جت رومی در خود ویتبای کارکرد داشته است وجود ندارد بلکه آن به ابورکیوم (شهر یورک جدید) منتقل شده است که در آنجا اسناد و مدارک قابل توجهی دال بر ساخت جت یافت شده است.[۶]

در دوره روم مشاهده می‌شد که شبق به عنوان ماده جادویی، غالباً در طلسم و آویزه به دلیل کیفیت محافظتی مفروض آن و توانایی دفع چشم بد، مورد استفاده قرار می‌گرفت.[۸] پلاینی پیر اظهار می‌کند که «مشتعل کردن و افروختن شبق باعث رانده شدن مارها و تسلی اختناق رحم می‌شود. بخار آن مبادرت به نمایاندن تحریک بیماری ناتوان کننده یا حالتی از باکرگی می‌شود.»[۹] و توسط دیگر نویسندگان باستانی چون جالینوس[۱۰] و گالن اشاره شده است. شبق‌ها از Eboracum به تمام بریتانیای روم و اروپا صادر می‌شدند.

جت کامئو که تصویری از عجوزه مارموی را نشان می‌دهد.

اطراف راین برخی بازوبندهایی از آن زمان یافت شده است که شیارهایی پر شده از طلا دارند.[۱۱]

استفاده ویکتوریایی‌ها[ویرایش]

یک تکه بزرگ از شبقی از Whitby

جت به عنوان سنگ جواهر در طول سلطنت ملکه ویکتوریا متداول بود، که در طی آن ملکه شبق ویتبای را به عنوان قسمتی از لباس سوگواری خود، سوگواری برای مرگ پرنس آلبرت،[۱۲] مورد استفاده قرار داد. جت به دلیل رنگ تیره و محزون و ظاهر ساده آن در قرن ۱۹ با جواهرات سوگواری همراه،[۱۳] و آن به طور سنتی برای تسبیح راهبان به کار گرفته شد.

در برخی از طرح‌های جواهر آن دوره، جت با قطعات فولادی آمیخته شد.[۱۴]

قرن بیستم[ویرایش]

در ایالات متحده، گردنبند‌های درازی از مهره‌های شبق در طول زمان بیست خروشان رایج بود، زمانی که زنان و جوانان فلپر رشته‌های متعددی از مهره‌های شبق را از گردن به کمر می‌پوشیدند. در این گردنبند، شبق با استفاده از نخ کتان محکم ردیف می‌شد؛ گره‌های کوچک از هر دو طرف مهره‌ها زده می‌شد تا فاصله بین آن‌ها را مساوی نگه دارد، به همان روشی که گردنبندهای مروارید ساخته می‌شوند. همچنین جت به عنوان کهربای سیاه شناخته شده است، چرا که ممکن است یک بار الکتریکی شبیه به آنچه در زمان مالش کهربا القا می‌شود را تحریک کند.

خواص[ویرایش]

Latticework San Miguel de Lillo, Asturias, Asturian jet of Oles, Villaviciosa.

حکاکی بر روی جت بسیار آسان است، اما ایجاد جزئیات ریز بدون شکستن بسیار دشوار می‌باشد، بنابراین یک گوهرشناس ماهر نیاز است تا حجاری‌های استادانه انجام دهد. جت دارای میزان سختی موس ۲٫۵ تا ۴ و وزن مخصوص ۱٫۳۰ تا ۱٫۳۴ می‌باشد. ضریب شکست جت حدود ۱٫۶۶ است. لمس یک سوزن داغ با جت باعث انتشار رایحه‌ای شبیه به زغال سنگ می‌شود.[۱۵]

سندیت و اعتبار جت[ویرایش]

برخلاف شیشه سیاه که در تماس سرد است، جت به دلیل رسانایی حرارتی پایین آن سرد نیست. . شیشه به عنوان جایگزین جت در اوج محبوبیت جت مورد استفاده قرار گرفت. زمانی که به این روش استفاده شد، آن به عنوان جت فرانسوی یا شیشه واکسهال شناخته شد.[۱۶][۱۷] ابونیت نیز به عنوان جایگزینی برای جت مورد استفاده واقع شد و در ابتدا بسیار شبیه به جت بود، اما با گذشت زمان منسوخ شد. در برخی موارد تکه‌های جت را با چسب مخلوط کرده و در جواهرات استفاده می‌کنند.[۱۸]

منابع[ویرایش]

Wikipedia contributors, "Jet (lignite)," Wikipedia, The Free Encyclopedia, (accessed October 9, 2008).

پرش به بالا ↑ Oxford English Dictionary (2nd edition) 1989, Oxford, Oxford University Press

پرش به بالا ↑ Pye, K. (1985) Electron microscope analysis of zoned dolomite rhombs in the Jet Rock Formation (Lower Toarcian) of the Whitby area, U.K. , Geological Magazine, Vol. 122, pp. 279–286, Cambridge University Press, doi:10.1017/S0016756800031496

پرش به بالا ↑ "Jurassic timescale". Retrieved 2010-06-23.

پرش به بالا ↑ Cope, J. C. W. (2006) Jurassic: the returning seas - plate 26 and page 339 of Brenchley, P. J. and Rawson P. F. (editors) (2006) The Geology of England and Wales, 2nd edition, London, The Geological Society

پرش به بالا ↑ Oliver, N. , 2012, A History of Ancient Britain, Phoenix Paperback, ISBN 978-0-7538-2886-1

↑ پرش به بالا به: ۶٫۰ ۶٫۱ Allason-Jones, 1996, Roman Jet in the Yorkshire Museum, York: Yorkshire Museum. pp. 8–11 ISBN 978-0-905807-17-1

پرش به بالا ↑ Ottaway, P. , 2004, Roman York, Tempus: Stroud ISBN 978-0-7524-2916-8

پرش به بالا ↑ Henig, M. , 1984, Religion in Roman Britain, London, BT Batsford LTD ISBN 978-0-312-67059-7

پرش به بالا ↑ Pliny the Elder. Natural History (trans. Bostock, J. , Riley, H. T.). London: Taylor and Francis. 1855. Chapter 36

پرش به بالا ↑ Caius Julius Solinus (2013). "DE MIRABILIBUS MUNDI CAPITULA VII - XXIV". Retrieved 2013-10-31.

پرش به بالا ↑ Johns, Catherine (1996). The Jewellery of Roman Britain Celtic and classical Traditions. Routledge. pp. 120–121. ISBN 978-0-415-51612-9.

پرش به بالا ↑ Oliver, N. , 2012, A History of Ancient Britain, Phoenix Paperback, ISBN 978-0753828861

پرش به بالا ↑ Phillips, Clare (1996). Jewelry from Antiquity to the Present. Thames and Hudson. pp. 148–150. ISBN 0500202877.

پرش به بالا ↑ Clifford, Anne (1971). Cut-Steel and Berlin Iron Jewellery. Adams & Dart. pp. 21–22. ISBN 9780239000699.

پرش به بالا ↑ Richard T. Liddicoat, Jr. Handbook of Gem Identification 1989 GIA press, 12 ed. pg 192

پرش به بالا ↑ "Tiara". V&A Collections. Victoria and Albert Museum. Retrieved 9 February 2016.

پرش به بالا ↑ "Jet necklace and black silk tie". Body arts. Pitt Rivers Museum. 2011. Retrieved 9 February 2016

پرش به بالا ↑ Phillips, Clare (1996). Jewelry from Antiquity to the Present. Thames and Hudson. p. 150. ISBN 0500202877.

[نهفتن] ن ب و

طلا و جواهرسازی

زیورآلات       

انگشتر • تاج • پای برنجین (پابند) • دست‌بند • دکمه سرآستین (دکمه سردست) • زنجیرابزار • ساعت (جیبی) • سگک • النگو • سنجاق سینه • سنجاق کراوات • سوزن کراوات • گردن‌بند • گوشواره • نیم‌تاج

ساخت 

پیشه‌ها

جواهرسازی • طلاکاری • طراح جواهر • ساعت‌ساز • گوهرشناسی • نقره‌کاری

فرآوری

آب‌طلا • روکش‌دهی فلزی • حکاکی • خمیر فلز • دامله‌سازی • ریخته‌گری • سیم‌پیچی • صیقل‌کاری • فیروزه‌کوب • قلم‌زنی • کنده‌کاری • لحیم‌کاری • لعاب‌کاری • مخراج‌کاری • ملیله‌کاری

ابزار

انبردست رسم • پروانه • چکش • سنبه • سوهان • صفحه رسم • صیقل‌دهنده

مواد    

فلزهای قیمتی

طلا • پلاتین • پالادیم • رودیم • نقره

آلیاژهای فلزهای قیمتی

الکتروم • زر تاج • نقره استرلینگ • طلای سفید • نقره بریتانیا • تومباگا

فلزات و آلیاژهای پایه

برنج • برنز • تیتانیم • فولاد ضد زنگ • مس • مسوار • تنگستن

گوهرهای کانی

سنگ‌های قیمتی • آمیتیست • ابسیدین • اپال • الکساندریت • الماس • تانزانیت • تورمالین • دیوپسید • چشم‌ببری • زبرجد • زبرجد هندی • زمرد • زمرد دریایی • سنگ باباغوری • سنگ خورشید • سنگ دلربا • سنگ لیمو • سنگ ماه • سودالیت • عقیق • عقیق جگری • فیروزه • کوارتز • گوشنیت • لاجورد • لعل • مرمر سبز • یاقوت سرخ • یاقوت ارغوانی • یاقوت کبود • یشم • یشم سبز

گوهرهای آلی

شبق • کهربا • کوپال • گوش دریا • مرجان سرخ • مروارید

واژگان 

نگین • قیراط • عیار • بدلیجات • قفل جواهرات

جستارهای وابسته: گوهرشناسی • فلزکاری • پیرسینگ • مُد • هنر پوشیدنی • برابرهای انگلیسی

نشان خرد        این یک مقاله خرد زمین‌شناسی است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

رده‌ها: رسوب‌شناسی زغال‌سنگ سایه‌های سیاه سنگ‌های قیمتی

//////////

به عربی لیجینت:

الليجنيت ويسمى ايضاً (جت) و (كهرمان أسود) وهو نوع من الفحم الحجري ويعتبر حجر كريم ثانوي الأهمية .والليجنيت ليس معدن حقيقي لإنه من أصل عضوي ,حيث إنه مٌشتق من خشب متحلل تحت ضغط شديد.لون الليجنيت اما أسود او أسمر غامق . لكن من الممكن أن يحتوي متضمنات بيريت لها لون نحاسي أصفر أو بريق معدني.

محتويات  [أظهر]

المصدر[عدل]

نتج فحم الليجنيت من تحلل الخشب تحت ضغط شديد منذ ملايين السنين ,ونوع خشب الاشجار المتحول إلى الليجنيت هو عائلة أروكارية.ويوجد الليجنيت بنوعين القاسي والطري .يتكون الليجنيت القاسي من الكربون المضغوط والماء المالح بينما يتشكل الليجنيت الطري من الكربون المضغوط و ماء عذب .

التأريخ[عدل]

نحت ميدوسا على قطعة كاميو من الليجنيت في متحف يورك شاير (بريطانيا)

أستخدم الليجنيت في صنع المجوهرات منذ العصر الحجري .[1] لكن اقدم النماذج المكتشفة ل الليجنيت تعود إلى 10,000 سنة قبل الميلاد .وخلال العصر البرونزي.[1] و العصر الحديدي أستخدم الليجنيت كقلاة خرز, وفي الأزياء وخلال العصر الروماني أستخدم في صناعة الخواتيم ,دبابيس الشعر,الأساور,الخلخال والقلائد .[1] وكان الليجنيت يستخرج في تلك الفترة من المناجم اويلتقط قرب السواحل .[1] كان يعتقد إن الليجنيت معدن سحري وأستخدم بكثرة كتعويذة وكقلادة بسبب ميزته الحمائية المفترضة وقدرته على إبعاد نظرات العيون الشريرة .[2] وبقى مستخدماً على نطاق واسع حتى نهاية الامبراطورية الرومانية التي تزامن زوالها مع زوال إستعمال الليجنيت كمجوهرات وحلي,[1] وبقى منسياً طيلة القرون الوسطى (عدا الإستخدام المتفرق من قبل الأنجلوسكسونيون و الفيكنغ ,حتى العصر الفكتوري الذي شهد نهضة كبيرة لصناعة الليجنيت.[1] أعتبر الليجنيت حجر كريم أنيق ومطابق للزي الحديث خلال حكم الملكة فكتوريا التي أستخدمت قطعة من الليجانيت المستخرج من منطقة ويتبي كجزء من زي الحداد على الأميرالبرت.[3] أرتبط الليجنيت بمجوهرات الحداد خلال القرن التاسع عشر بسبب لونه الكئيب ومظهره المتواضع وأستخدم لصناعة مسابح الرهبان .اما في الولايات المتحدة فقد شاع إستعمال القلائد الطويلة خلال (صيحة العشرينات) عندما لبست النساء والشابات قلائد متعددة من خرز الليجنيت تمتد من العنق حتى الوسط,وكانت خرز الليجنيت تُنظم بخيوط سميكة من القطن وتصنع عقد صغيرة على جانبي كل خرزة لإبقاء كل خرزة متباعدة عن الآخرى بمسافة متساوية.وهذه الطريقة نفسها المستخدمة في صناعة قلائد اللؤلؤ .ويسمى الليجانيت كهرمان أسود لأنه يحدث شحنة كهربائية مثل تلك التي يحدثها الكهرمان عندما يفرك.

الخصائص[عدل]

فحم الليجانيت سهل جداً للنحت لكنه صعب في خلق التفاصيل الجميلة من دون كسر القطعة لذا يحتاج إلى حرفيين مهرة للنحت. يتراوح قياس الصلادة الليجانيت بين 2,5 إلى 4 والكثافة النوعية من 1,30 إلى 1,34.اما قرينة الانكسار فتقدر تقريباً 1,66.وإذا وضعنا أبرة حديدية ملتهبة على الليجانيت ستنبعث منه رائحة تشبه رائحة الفحم.[4]

إثبات أصالة الليجنيت[عدل]

قطعة كبيرة من الليجنت من منطقة ويتبي(بريطانيا)

على الرغم من أن الليجنيت أقل إستخداماً الان بكثير عما كان في الماضي .لكنه مازال محل تقدير من الهواة.

يتصف الليجانيت بإنه دافئ الملمس على عكس الزجاج الأسود البارد لأنه (أي الليجانيت)إقل نقلاً للحرارة .

يشبه أنتراسيت (الفحم القاسي)و إبونيت (المطاط المقسى) ظاهرياً قطع الليجنيت الفنية ويستخدمان لتقليده .وهذا التقليد ليس من السهولة إكتشافه .لكن عند حك الليجنيت الحقيقي بالبورسلين غير المطلي فأنه يترك خط لونه شوكلا بني.

كما يمكن التحقق من أصالة الليجنيت برؤية تركيبته المجهرية ,والتي تشبه كثيراً تركيبة الخشب الأصلي حيث يمكن ان تُرى تحت مجهر قوته 120x أو أكثر .

المصادر[عدل]

^ تعدى إلى الأعلى ل: أ ب ت ث ج ح RomanJet

^ Henig, M., 1984, Religion in Roman Britain, London, BT Batsford LTD ISBN 978-0-312-67059-7

^ Oliver

^ Richard T. Liddicoat, Jr. Handbook of Gem Identification 1989 GIA press, 12 ed. pg 192

أيقونة بوابةبوابة علم الأحجار الكريمة والمجوهرات أيقونة بوابةبوابة الكيمياء أيقونة بوابةبوابة علوم الأرض

مشاريع شقيقة في كومنز صور وملفات عن: ليجنيت

ضبط استنادي   

GND: 4571609-2

تصنيفات: فنأحجار كريمةعلم الرواسبفحم

//////////

به ازبکی گاگَت:

Gagat (yun. gagates — qora kahrabo) — toshkoʻmirning toʻq qora, oʻta yaltiroq turi. Qayishqoq. Sinish yuzasi chigʻanoqsimon. Qattiqligi 3—3,5. S ogʻ. 1,3—1,4. Dengiz loyqalari ostida koʻmilib qolgan daraxt qoldiqlarining metamorfizmga uchrashidan hosil boʻladi. Mezozoy va kaynozoy yotqiziqparida koʻpincha sof holda, baʼzan qumtosh, mergel, bir oz oʻzgargan toshkoʻmir va qoʻngʻir koʻmir qatlamlari orasida uyum yoki boʻlaklar shaklida uchraydi. G. oson jilolanadi. Sharq mamlakatlarida mayda zargarlik buyumlari (munchoq, tasbeh va b.) tayyorlashda ishlatiladi.

////////////

به ترکی استانبولی اُلتو تاشی:

Oltu taşı, Erzurum'un Oltu ilçesinin kuzeydoğu kesiminden çıkarılmakta olan yarı değerli bir taştır. Kolay işlenebilme özelliğinden dolayı takı ve ziynet eşyası yapımında kullanılır.

İçindekiler   [gizle]  ·         1Fiziksel ve kimyasal özellikleri o    1.1Diğer özellikleri o    1.2Ürünler ·         2Taklit ürünler ·         3Galeri ·         4Kaynakça ·         5Dış bağlantılar

Oltu taşı genellikle siyah renktedir. Bir karbon(cuk) bileşenidir. Çoğunlukla siyah renkli olanı tercih edilir. Genelde bayan takıları ve tespih üretiminde önemli bir yere sahiptir. Yüzyıllardan beri yörede genellikle tek kişilik ve babadan oğula geçen ev-atölyelerde el ve küçük çaplı aletler marifetiyle ürünler üretilmektedir. Türkiye 'de 3213 sayılı Maden Kanunu'nda oltu taşının kıymetli taşlar arasında olduğunun tescili dahi yapılmıştır.

//////////

Jet (lignite)

From Wikipedia, the free encyclopedia

Sample of jet

Pendant in Jet, Magdalenian, Marsoulas MHNT

Hallstatt culture bracelets made from jet and bronze, unearthed at Magdalenenberg

Mourning jewellery: jet brooch, 19th century

Jet is a type of lignite,^[1] a precursor to coal, and is considered to be a minor gemstone. Jet is not considered a true mineral, but rather a mineraloid as it has an organic origin, being derived from decaying wood under extreme pressure.

The English noun "jet" derives from the French word for the same material: jaiet.^[2]Jet is either black or dark brown, but may contain pyrite inclusions,^[3] which are of brassy colour and metallic lustre. The adjective "jet-black", meaning as dark a black as possible, derives from this material.

Contents

  [show] 

Origin[edit source]

Jet is a product of high-pressure decomposition of wood from millions of years ago, commonly the wood of trees of the family Araucariaceae. Jet is found in two forms, hard and soft. Hard jet is the result of the carbon compression and salt water; soft jet is the result of the carbon compression and fresh water.

The jet found at Whitby, in England, is of Early Jurassic (Toarcian) age, approximately 182 million years old.^[4][5] Whitby Jet is the fossilized wood from species similar to the extant Chile pine or Monkey Puzzle tree (Araucaria araucana).^[6]

History[edit source]

Jet has been used in Britain since the Neolithic period,^[7] but the earliest known object is a 10,000 BC model of a botfly larva, from Baden-Württemberg, Germany.^[8][7] It continued in use in Britain through the Bronze Age where it was used for necklace beads.^[7] During the Iron Age jet went out of fashion until the early third century AD in Roman Britain. The End of Roman Britain marked the end of jet's ancient popularity^[7] until, despite sporadic use in the Anglo-Saxon and Viking periods, the later Medieval period. Jet saw a massive resurgence during the Victorian era.^[7]

Roman use[edit source]

Whitby jet was a popular material for jewellery in Roman Britain from the third century onward. It was used in rings, hair pins, beads, bracelets, bangles, necklaces and pendants;^[7] many of which are visible in the Yorkshire Museum. There is no evidence for Roman jet working in Whitby itself,^[7] rather it was transferred to Eboracum (modern York) where considerable evidence for jet production has been found.^[9] The collection of jet at this time was based on beachcombing rather than quarrying.^[7]

Jet cameo depicting a Medusa in the Yorkshire Museum

In the Roman period it saw use as a magical material, frequently used in amulets and pendants because of its supposed protective qualities and ability to deflect the gaze of the evil eye.^[10] Pliny the Elder suggests that "the kindling of jet drives off snakes and relieves suffocation of the uterus. Its fumes detect attempts to simulate a disabling illness or a state of virginity."^[11] and has been referenced by other Ancient writers including Solinus^[12] and Galen.

Jet objects were exported from Eboracum all over Roman Britain and into Europe.^[7]

Around the Rhine some jet bracelets from the period have been found that feature grooves with gold inserts.^[13]

Victorian use[edit source]

A large piece of jet from Whitby

Jet as a gemstone was fashionable during the reign of Queen Victoria, during which the Queen wore Whitby jet as part of her mourning dress, mourning the death of Prince Albert.^[6] Jet was associated with mourning jewellery in the 19th century because of its sombre colour and modest appearance,^[14] and it has been traditionally fashioned into rosaries for monks.

In some jewellery designs of the period jet was combined with cut steel.^[15]

20th Century[edit source]

In the United States, long necklaces of jet beads were very popular during the Roaring Twenties, when women and young flappers would wear multiple strands of jet beads stretching from the neckline to the waistline. In these necklaces, the jet was strung using heavy cotton thread; small knots were made on either side of each bead to keep the beads spaced evenly, much in the same way that fine pearl necklaces are made. Jet has also been known as black amber, as it may induce an electric charge like that of amber when rubbed.

Latticework San Miguel de Lillo, Asturias, Asturian jet of Oles, Villaviciosa.

Properties[edit source]

Jet is very easy to carve but it is difficult to create fine details without breaking so it takes an experienced lapidary to execute more elaborate carvings.

Jet has a Mohs hardness ranging between 2.5 and 4 and a specific gravity of 1.30 to 1.34. The refractive index of jet is approximately 1.66. The touch of a red-hot needle should cause jet to emit an odour similar to coal.^[16]

Authenticating jet[edit source]

Although now much less popular than in the past, authentic jet jewels are valued by collectors.

Unlike black glass, which is cool to the touch, jet is not cool, due to its lower thermal conductivity. Glass was used as a jet substitute during the peak of jet's popularity.^[17][18] When it was used in this way it was known as French jet or Vauxhall glass.^[17][18] Ebonite was also used as a jet substitute and initially looks very similar to jet but it fades over time.^[19] In some cases jet offcuts were mixed with glue and molded into jewellery.^[19]

Anthracite (hard coal) is superficially similar to fine jet, and has been used to imitate it. This imitation are not always easy to distinguish from real jet. When rubbed against unglazed porcelain, true jet will leave a chocolate brown streak.

The microstructure of jet, which strongly resembles the original wood, can be seen under 120× or greater magnification.

See also[edit source]

·         Petrified wood

·         Oltu stone

·         Eliseo Nicolás Alonso

References[edit source]

1.   Jump up^ Neuendorf, K.K.E.; Mehl, Jr., J.P.; Jackson, J.A. (editors) (2005). Glossary of Geology (5th edition). Alexandria, Virginia: American Geological Institute. p. 344.

2.   Jump up^ Oxford English Dictionary (2nd edition) 1989, Oxford, Oxford University Press

3.   Jump up^ Pye, K. (1985) Electron microscope analysis of zoned dolomite rhombs in the Jet Rock Formation (Lower Toarcian) of the Whitby area, U.K., Geological Magazine, volume 122, pp. 279–286, Cambridge University Press, doi:10.1017/S0016756800031496

4.   Jump up^ Cope, J. C. W. (2006) Jurassic: the returning seas - plate 26 and page 339 of Brenchley, P. J. and Rawson P. F. (editors) (2006) The Geology of England and Wales, 2nd edition, London, The Geological Society

5.   Jump up^ "Jurassic timescale". Retrieved 2010-06-23.

6.   ^ Jump up to:^a b Oliver, N., 2012, A History of Ancient Britain, Phoenix Paperback, ISBN 978-0753828861

7.   ^ Jump up to:^{a b c d e f g h i} Allason-Jones, 1996, Roman Jet in the Yorkshire Museum, York: Yorkshire Museum. pp. 8–11 ISBN 978-0905807171

8.   Jump up^ "Venus figures from Petersfels". Retrieved 9 August 2016.

9.   Jump up^ Ottaway, P., 2004, Roman York, Tempus: Stroud ISBN 978-0752429168

10.              Jump up^ Henig, M., 1984, Religion in Roman Britain, London, BT Batsford LTD ISBN 978-0312670597

11.              Jump up^ Pliny the Elder. Natural History (trans. Bostock, J., Riley, H. T.). London: Taylor and Francis. 1855. Chapter 36

12.              Jump up^ Caius Julius Solinus (2013). "DE MIRABILIBUS MUNDI CAPITULA VII - XXIV". Retrieved 2013-10-31.

13.              Jump up^ Johns, Catherine (1996). The Jewellery of Roman Britain Celtic and classical Traditions. Routledge. pp. 120–121. ISBN 9780415516129.

14.              Jump up^ Phillips, Clare (1996). Jewelry from Antiquity to the Present. Thames and Hudson. pp. 148–150. ISBN 0500202877.

15.              Jump up^ Clifford, Anne (1971). Cut-Steel and Berlin Iron Jewellery. Adams & Dart. pp. 21–22. ISBN 9780239000699.

16.              Jump up^ Richard T. Liddicoat, Jr. Handbook of Gem Identification 1989 GIA press, 12 ed. pg 192

17.              ^ Jump up to:^a b "Jet necklace and black silk tie". Body arts. Pitt Rivers Museum. 2011. Retrieved 9 February 2016.

18.              ^ Jump up to:^a b "Tiara". V&A Collections. Victoria and Albert Museum. Retrieved 9 February 2016.

19.              ^ Jump up to:^a b Phillips, Clare (1996). Jewelry from Antiquity to the Present. Thames and Hudson. p. 150. ISBN 0500202877.

External links[edit source]

Wikimedia Commons has media related to Jet (lignite).

·         Gemstone Guide: Jet

·         Roman Objects in the Yorkshire Museum

[hide] ·         v ·         t ·         e Jewellery
Forms	·         Anklet ·         Barrette ·         Belt buckle ·         Belly chain ·         Bindi ·         Bracelet ·         Brooch ·         Chatelaine ·         Collar pin ·         Crown ·         Cufflink ·         Earring ·         Ferronnière ·         Lapel pin ·         Necklace ·         Pectoral ·         Pendant ·         Ring ·         Tiara ·         Tie clip ·         Tie pin ·         Toe ring ·         Watch  ·         pocket ·         strap
Making	People ·         Bench jeweler ·         Clockmaker ·         Goldsmith ·         Silversmith ·         Jewelry designer ·         Lapidary ·         Watchmaker Processes ·         Carving ·         Casting  ·         centrifugal ·         lost-wax ·         vacuum ·         Enameling ·         Engraving ·         Filigree ·         Kazaziye ·         Metal clay ·         Plating ·         Polishing ·         Repoussé and chasing ·         Soldering ·         Stonesetting ·         Wire sculpture ·         Wire wrapped jewelry Tools ·         Draw plate ·         File ·         Hammer ·         Mandrel ·         Pliers
Materials	Precious metals ·         Gold ·         Palladium ·         Platinum ·         Rhodium ·         Silver Precious metal alloys ·         Britannia silver ·         Colored gold ·         Crown gold ·         Electrum ·         Shakudō ·         Shibuichi ·         Sterling silver ·         Tumbaga Base metals ·         Brass ·         Bronze ·         Copper ·         Mokume-gane ·         Pewter ·         Stainless steel ·         Titanium ·         Tungsten Mineral gemstones ·         Aventurine ·         Agate ·         Amethyst ·         Beryl ·         Carnelian ·         Chrysoberyl ·         Diamond ·         Diopside ·         Emerald ·         Garnet ·         Jade ·         Jasper ·         Lapis lazuli ·         Larimar ·         Malachite ·         Marcasite ·         Moonstone ·         Obsidian ·         Onyx ·         Opal ·         Peridot ·         Prasiolite ·         Quartz ·         Ruby ·         Sapphire ·         Serendibite ·         Sodalite ·         Spinel ·         Sunstone ·         Tanzanite ·         Tiger's eye ·         Topaz ·         Tourmaline ·         Turquoise ·         Zircon Organic gemstones ·         Abalone ·         Amber ·         Ammolite ·         Copal ·         Coral ·         Ivory ·         Jet ·         Pearl ·         Nacre Other natural objects ·         Bog-wood ·         Hair ·         Shell jewelry ·         Toadstone
Terms	·         Carat (mass) ·         Carat (purity) ·         Finding ·         Millesimal fineness
·         Related topics: Body piercing ·         Fashion ·         Gemology ·         Phaleristics ·         Metalworking ·         Wearable art

Categories: 

·         Coal

·         Organic gemstones

·         Sedimentology

·         Shades of black

//////////////

Jet Read Comments (1)       Share|

Jet is commonly used as a stone of protection, yet it also carries some wonderful healing properties, including pain relief for headaches/migraines and enhanced healing of traumatic injuries. Working almost like an energetic filter, Jet is a wonderful grounding stone that has intense purification and protection properties.  Jet is known for clearing the aura of impure energies and is an important stone for the medicine bag.  Jet can be used to cleanse other crystals by placing them in a bowl with several smaller pieces of Jet.  Jet can also be helpful for those experiencing an overabundance of negative energies or emotions, and has traditionally been used as a stone to alleviate grief.  Not only does it draw off negative vibrations, but Jet can help the victim of these vibes to understand their original purpose and the lesson to be learned.  Sensitives or empaths who suffer from exposure to negativity in the environment should carry a piece of Jet with them while exposed. Jet is known to work synergistically with Moldavite, and can assist those who are trying to do void meditation work.  Jet is a great ally to all on the spiritual path, due to its perfect combination of protective vibrations.  Jet can facilitate the release of negative behavior patterns and old emotional attachments, freeing the individual for rapid personal growth.  Jet can be used in combination with virtually all other stones for healing purposes.  Those suffering from nervousness and hyperactive children may find a calming benefit from Jet, as it integrates higher vibrations into the lower chakras and brings a soothing sense of wholeness to the individual. Also known as a stone of good luck, Jet makes a great gift for the person starting a new job or beginning a new business pursuit.  Jet can bring clarity to a confusing situation by bringing unique insights from variant perspectives.  Those who are struggling through multiple trials and tribulations will appreciate Jet's supportive energies. Click here to see Jet in our online catalog. Return to our Metaphysical Crystal Guide Summary Page

Physical and Metaphysical Properties for Properties for Stone: Jet Primary Chakra: Root-Chakra Crystal System: Amorphous-Crystal-System Chemical Composition: Jet is a type of coal formed from carbonized (fossilized) wood Astrological Sign: Capricorn Numerical Vibration: Number-8 Hardness: 0.5-to-2.5-Hardness Color: Black Location: Canada, India, Russia Rarity: Common Pronunciation: Jet Mineral Class: Mineraloids-Mineral-Class Issues and Ailments (Physical): Altitude-Sickness, Bacterial-and-Viral-Infections, Colds, DNA-Repair, Epilepsy, Fever, Headaches, Infection, Menstrual, Menstrual-Cramping, Migraines, Reduce-Fever, Sex-Drive, Stomach, Swelling, Toothache Issues and Ailments (Emotional): Fear, Grounding Issues and Ailments (Spiritual): Out-of-Body-(Journeying), Protection, Psychic-Protection, Releases-Unwanted-Entities, Remove-Attachments, Remove-Entities Extra Grade: Beautiful jet black color, opaque, < 10% matrix A Grade: Nice black color, opaque, 10% - 25% matrix B Grade: Poor black color, opaque and/or > 25% matrix Affirmation: I am filled with clarity and positive energy. Question: Do you resonate with the energy of the Earth? Reference 1: http://www.healingcrystals.com/Can_Jet_And_Moldavite_Help_With_Void_Meditation__Articles_10990.html

|| در عربی امروز سَبَج را اُبسیدیَن می گویند که خود دیگر است:

https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%AC_(%D8%AD%D8%AC%D8%B1_%D9%83%D8%B1%D