مداخل مخزن الادویه عقیلی خراسانی (شصت و هفتم) 5

ماعز

بفتح میم و الف و کسر عین مهمله و زای معجمه لغت عربی است و معز نیز و بفارسی بز و نر آن را تیس و بترکی کجی و بهندی مادۀ آن را بکری و نر آن را بکرا نامند

ماهیت آن

حیوانی است مشهور از حیوانات ماکوله اللحم کوشت آن نسبت بلحوم حیوانات دیکر بعد از کوسفندان است و الطف و بهترین آن جوان یکساله فربه صحیح المزاج آن است و اهلی و صحرائی و جبلی می باشد

طبیعت آن

کرم و تر و کرمی آن از لحم کوسفند یعنی ضان کمتر و جبلی از اهلی کرمتر و لطیفتر و بری از اهلی نیز کرم تر و لطیف تر

افعال و خواص آن

موافق محرورین و مرضی و در فصل و بلدان حاره صالح الکیموس مولد خون لطیف سبک مضر سوداوی مزاج مصلح آن بادام و نارجیل و خرما و خوردن میوه های تر و تازه و ترشیها و کشک با آن بغایت مضر و کوشت بزغاله ما فوق شش ماه با رطوبت غالبه و بهترین لحوم مسکن غلیان خون و ملطف و موافق مرضی و ناقهین و کذاشتن کوشت بز کرماکرم بر عضو ضربه و صدمه رسیده و کوفته شده و بدستور پیچیدن عضو در پوست کرماکرم آن مسکن وجع و درد و باعث عدم تورم آن و بستن پوست سر بزغاله در حین کرمی بر سر صاحب سرسام و اختلاط ذهن و ضماد مغز سر آن مرطب قوی و ملین دماغ و اعضای صلبه العین اکتحال زهرۀ آن رافع غشاوه و جکر بز سیاه را چون شرحه شرحه نموده آن را بآن مخلوط کرده دارفلفل و زنجبیل بر ان پاشیده کباب نمایند و چون آب مترشح از ان را کوفته در چشم کشند جهت شب کوری مجرب و سنون سرکین نیم سوختۀ آن با نمک سنک جهت رفع زردی دندان و عفونت لثه اعضاء الصدر و الغذاء و النفض چون خصیۀ آن را شکافته زراوند مدحرج و نطرون و زیره بر ان پاشیده خشک کنند یک مثقال آن با آب کرم جهت بهر و ربو و درد جکر و مثانه و مداومت آن جهت تقویت باه عجیب الاثر و چون با بوره و صعتر خشک کنند یک مثقال آن با سرکۀ عنصل جهت سپرز و چون بز نر چهار ساله یکرنک سرخ را در اول فصل هنکام رنکینی انکور ذبح نمایند و خون اول و آخر آن را بریزند و خون وسط را در ظرفی بکیرند و بعد از بسته شدن ریزه ریزه کنند و بر روی کاه و یا غربال در سایه خشک نمایند و آن را ید اللّه نامند جهت آنکه در تفتیت سنک کرده و مثانه قوی الاثر است و بیعدیل و آشامیدن حریرۀ پیه آن با آرد برنج و جاورس جهت سحج و اسهالی که از اغذیۀ حارۀ حاده بهم رسیده باشد و جهت منع افراط عمل مسهل و احتقان بدان با آرد جو جهت قرحۀ امعا و آشامیدن سرکین آن جهت یرقان و با ماء العسل جهت کشودن حیض و قتل و اخراج جنین و فرزجۀ خشک آن با کندر جهت رفع ادرار حیض و آشامیدن سم سوختۀ آن با عسل جهت رفع بول در فراش مجرب مقدار شربت آن تا دو درهم و طلای سرکین آن با بول آن جهت استسقا و ورم طحال و طلای مطبوخ آن با بول اطفال جهت رفع قولنج بلغمی و ریاح غلیظه و ماء اصفر الاوجاع و الاورام و البثور ضماد پیه آن مسکن دردها و طلای سرکین آن محلل اورام کهنه و سرکین سوختۀ آن الطف و جالی و طلای آن با سرکه جهت داء الثعلب و بدستور طلای نیم سوختۀ آن با سرکه جهت داء الثعلب و ثآلیل منکوسه و با عسل جهت جرب و وضح و اورام صلبه و سعفه و با بزر البنج جهت کوچک نمودن پستان و انثیان و ضماد سرکین پختۀ آن در شراب و حلبه جهت تحلیل اورام و چون کردۀ آن را شرحه نموده و کبریت بران پاشیده کباب نمایند و آب مترشح از ان را نیز بر بهق بمالند زائل کرداند القروح و الجروح پیه آن رویانندۀ کوشت بر زخمها و طلای سرکین محرق آن با عسل جهت قروح ساعیه و شهدیه السموم آشامیدن پیه آن جهت سم ذراریح و آشامیدن سرکین سوختۀ آن جهت کزیدن هوام طلای سرکین خشک بز پخته با شراب و یا سرکه جهت جذب سم هوام و زهرۀ بز کوهی بادزهر سموم هوام الات المفاصل ضماد پیه آن با سرکین آن و زعفران جهت نقرس و داغ کردن بسرکین خشک آن جهت عرق النسا از مجربات و مشهور است بداغ عربی و طریق آن آنست که سرکین را افروخته در پشمی پیچیده در موضع عمیقی که در تحت بندها و محاذی ابهام است بکذارند تا حرارت آن کم کردد پس تبدیل بدیکری نمایند تا حرارت آن محسوس در ورک کردد و طلای محرق و غیر محرق آن با عسل جهت درد مفاصل بارد و با سرکه جهت حار آن طرد الهوام بخور سرکین آن کریزانندۀ هوام و حشرات است الخواص چون شاخ و سم آن را با ترب و عسل و بید انجیر تقطیر کنند معادن و جمیع اشیای صلبه را نرم سازد و چون آن را حل کنند مدادی در غایت سیاهی باشد

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

/////////////

ماعز. [ ع ِ ] (ع اِ) یک بز، واحد معز است کصاحب و صَحب ، مذکر و مونث در وی یکسان است . ماعزة، مونث و ج ، مواعز. (منتهی الارب ) (آنندراج ). واحد معز یعنی یک بز، مذکر و مونث در وی یکسان است . ج ، مواعز. (ناظم الاطباء). واحد معز است کصاحب و صَحب ، مذکر و مونث در آن یکسان است و گفته شده است برای مذکر ماعز، و برای مونث ماعزة گویند. ج ، مَواعِز. (از اقرب الموارد). || پوست بز. || (ص ) مرد درشت پی استوارخلقت . || مرد تیزخاطر چالاک مانع ماورای خود را. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). || کوشش کننده در کارخود. (از اقرب الموارد).

/////////////

بُز (نام علمی: Capra aegagrus hircus) حیوانی است اهلی از راسته زوج‌سُمان (Artiodactyla)، خانواده گاوسانان (Bovidae)، زیرخانواده بزیان (Caprinae)، جنس بزها (Capra).

به بچه‌بز یا بزِ خردسال، بُزغاله گویند.[۱] به بزغاله شیرمست یا بزغاله شش‌ماهه کهره می‌گویند. بز نر بالغ نیز «پازن» و بز غالب(آلفا) گله تکشاد یا تَکّه نام دارد.

نخستین نشانه‌های اهلی‌سازی بز در ایران یافت شده که مربوط به حدود ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد است.[۲]

///////////////

قس ماعز در عربی:

الماعز واحد المعز،[4] أحد أنواع جنس الوعل، وهو من الحيوانات القوية التي يمكنها تحمل العيش في بيئات مختلفة، فهي تعيش في اعالي الجبال وفي السهول وحتى يمكنها في الواحات والصحاري. جسم الماعز رشيق وقوي ومغطى بالشعر وذلك مكنها من إيجاد طعامها بسهولة على الأرض وحتى في تسلقها الشجيرات لأكل الأوراق والبراعم. ويسمى ذكر الماعز "التيس" والأنثى "معزة" وصغيرهما يعرف بالجدي. ومن أشهر أنواع الماعز:

ماعز الألب

ماعز الأنجلونوبيان

ماعز دمشقي

ماعز البور

السانين السويسرية لونها أبيض كريمي ولها اذان صغيرة شعرها قصير وناعم متوسطة الحجم وزن العنزة 65كج لبنها بة3-4% دهن وهي حساسه لضوء الشمس

الزرايبي المصري سلالة مصرية نشات منها سلالة الانجلونوبيان العالميةمع النوبي المصري تلد الانثي من2-3جديان في البطن الواحدة وتتناسل طول العام وانتاجها من اللبن160-325كج لبن ويصل انتاج بعض الافراد حاليا 550كج في الموسم

/////////////

قس اِو کَسیسی در آذری:

Ev keçisi (lat. Capra aegagrus hircus) – Cütdırnaqlılar dəstəsindan məməli yarımnövü. Ev keçisi ilk əhliləşdirilmiş heyvanlardan hesab olunur. Təqribən 9000 il bundan əvvəl Yaxın Şərqdə əhliləşdirilib. Bu keçinin əcdadı Egey dənizidəki yunan adalarından Türkiyə, İraq, İran və Pakistanda rast gəlinən vəhşi bezoar keçisi (lat. Capra aegagrus) olub.

//////////

قس بکری در هندی:

बकरी एक पालतू पशु है, जिसे दूध तथा मांस के लिये पाला जाता है। इसके अतिरिक्त इससे रेशा, चर्म, खाद एवं बाल प्राप्त होता है। विश्व में बकरियाँ पालतू व जंगली रूप में पाई जाती हैं और अनुमान है कि विश्वभर की पालतू बकरियाँ दक्षिणपश्चिमी एशिया व पूर्वी यूरोप की जंगली बकरी की एक वंशज उपजाति है। मानवों ने वरणात्मक प्रजनन से बकरियों को स्थान और प्रयोग के अनुसार अलग-अलग नस्लों में बना दिया गया है और आज दुनिया में लगभग ३०० नस्लें पाई जाती हैं। संयुक्त राष्ट्र खाद्य एवं कृषि संगठन के अनुसार सन् २०११ में दुनिया-भर में ९२.४ करोड़ से अधिक बकरियाँ थीं।^[1]

//////////////

قس کمبینگ در باسای اندونزی:

Kambing ternak (Capra aegagrus hircus) merupakan salah satu subspesies kambing yang dipelihara atau dijinakkandari kambing liar Asia Barat Daya dan Eropa Timur. Kambing merupakan anggota dari keluarga Bovidae dan bersaudara dengan dengan biri-biri karena keduanya tergolong dalam sub famili Caprinae. Terdapat lebih 300 jenis kambing yang berbeda-beda.^[1] Kambing adalah salah satu di antara spesies yang paling lama di ternakkan, yaitu untuk susu, daging, bulu, dan kulit di seluruh dunia.^[2] Pada tahun 2011, populasi kambing yang hidup di seluruh dunia mencapai 924 juta menurut Organisasi Pangan dan Pertanian Perserikatan Bangsa-Bangsa.^[3]

///////////

قس در عبری:

עֵז הבית (שם מדעי: Capra aegagrus hircus) היא תת-מין בסוג יעל שבמשפחת הפריים. עז הבית שבארץ ישראל בויתה כנראה מעז הבר (Capra aegagrus), שנכחדה משטחי הארץ לפני מאות שנים.

בעברית מכונה נקבת העז לעתים בשם "עיזה", ואילו הזכר של העז מכונה "תיש".

המלטת גדיים יכולה להתרחש במשך כל השנה, ומשך ההיריון כ-150 ימים. בהמלטתה הראשונה, ממליטה העז גדי אחד, והחל מההמלטה השנייה היא ממליטה לרוב תאומים ולעתים אף שלישיות, ובערוב ימיה שבה העז להמליט גדיים בודדים.

//////////

قس مبوزی کایا در سواحلی:

Mbuzi-kaya ni mnyama katika ngeli ya mamalia ambaye huzaa na kunyonyesha mwenye miguu minne na mwenye tabia zinazofanana na ng'ombe. Kwa ukubwa, mbuzi aliyekomaa ni pungufu ya theluthi moja ya ng'ombe aliyekomaa.

//////////

قس بیزین در کردی:

Qiloçên bizinan ber bi paş ve tewandî ne û mûyên wan dirêj û zîx in. Ji yê nêr re nêrî dibêjin û riha wan heye. Ji biçûkên wan re dibêjin karik û ji ya mê ya ku hêj nehatiye nêrî re dibêjin gîsk.

Bi hezaran sal berê însanan bizin kedî kirine. Meriv ji şîr, çerm, goşt û mûyê bizinan fêde dibîne. Li welatê me, em li gor reng û şiklên wan navan jî li hinek bizinan dikin. Wek nimûne: bizina kol, bizina xez, bizina bel, bizina taq, hwd.

////////

قس گازا در چِچِنی/روسی:

Газа (дийнат)

[нисъе | нисъе чухулара]

ХӀара яззам Википеди чура бу — маьрша энциклопеди

//////////

قس تاکا (اِشی) در ازبکی:

Taka (echki)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Bu atamaning boshqa maʼnolari ham mavjud, qarang: Taka (maʼnolari).

Taka — echkining erkagi, urgochi echkilarni qochirish uchun tanlab olinadigan zotli erkak echki. Echki va koʻy poda (suruv)larini yetaklab yurib, choʻponlar mehnatini yengillashtiruvchi jonivor. Uloklik paytida bichib qoʻyilgan (erkaklik jinsi tomiri uzib qoʻyilgan yoki olib tashlangan) boʻlsa koʻpincha "serka" deyiladi. Echkilar suruvi sifatini yaxshilashda va echkilar mahsuldorligini oshirishda (ayniqsa, naslchilik xoʻjaliklarida) T.lar zotiga alohida eʼtibor beriladi; T.larda jinsiy uygʻonish erta (6 oyda) boshlanadi. Lekin nayel olishga 1,5—2 yoshida jalb etiladi. Erkin krchirishda bir T.dan mavsumda oʻrtacha 25—35, sunʼiy qochirishda 250—300 urgochi echkini urugʻlantirish uchun 5—6 y. davomida foydalaniladi. T.larni boqish, asrash, parvarish qilish zooveterinariya tartibqoidalari asosida tashkil etiladi.

////////////

قس بکری در پنجابی:

بکری اک بکری اک نکے ناپ دا پالتو جانور اے جیہنوں جنگلی بکری توں پالتو بنایا گیا سی۔ ایہ کئی ناپ تے رنگاں ج ہوندی اے۔ اینوں دد تے گوشت ل‏ی پالیا جاندا اے۔ بکری دیاں 300 توں ود ونڈاں نیں۔ بکری انساں دے سب توں پہلے پالتو بناۓ گۓ ڈنکراں چوں اے۔ ایدے پالے جان دے سب توں پرانے نشان 10،000 ورے پرانے ایران چ لبے نیں۔ پرانے ویلیاں چ ایدی کھل چ پانی تے شراب نوں اک تھاں توں دوجی تھاں تے لجان لئی ورتیا جاندا سی۔

بکری تن توں 15 معینیاں چ جوان ہوجاندی اے۔ سنار ہون دے 150 دناں مگروں اے دو میمنے جمدی اے۔ بکری 15 توں 18 ورے تک جی سکدی اے۔

ناں[لکھو]

بکرا، بکری، بکروٹا بکروٹی، میمنا، لیلا، بیتل، رائیں، ٹیڈی بکری۔

/////////////

قس وزه در پشتو:

وزه ( علمی نوم : Capra aegagrus hircus) چارپای دی چی دگروه (Artiodactyla)، کورنی غاگی (Bovidae)، ورکی کورنی وزی (Caprinae)، جنس وزه (Capra).

///////////

قس بکری در سندی:

ٻڪري هڪ ننڍو چوپایو آهي، جيڪو گھریلو سطح تي پالتو جانور جي طور تي پاليو ويندو آهي. هن کي کير ۽ گوشت جي لاء پاليو ويندو آهي. ان کان علاوہ هن مان ريشو،چمڙي، قدرتي ڀاڻ ۽ وار حاصل ٿيندا آهن.

//////////

قس بزن در کوردی:

بزن (ناوی زانستی: Capra aegagrus hircus) ئاژەڵێکی گوانداری ماڵییە.

بە کوردی بە بەچکەی تازەزاوی کار یان کارژیڵە و کاتێک لە شیر دەبڕدرێتەوە گیسک و کاتێک دوو بەھار تێپەڕدەکاتتوێشتیر یان چوێشتیر یان چتووری پێ دەوترێ. کاتێک کە بە تەواوی پێدەگات بە نێرەکەی نێری یان سابرێن یان حەچەو بە مێکەی بزن دەڵێن.^[١]

//////////

قس کِچی، اِوچیل کِچی در ترکی استانبولی:

Keçi ya da evcil keçi (Capra aegagrus hircus), boynuzlugiller (Bovidae) familyasının sığırlar (Bovinae) alt familyasından Capra cinsini oluşturan memelilere verilen ad. Elde edilen kürke post adı verilir.

Sarp yamaçlara rahat tırmanır, patika ve uçurumlar kenarında dolaşmaktan çekinmezler. Bundan dolayı zor geçitlere keçiyolu denir. Evcil olanları sütü, derisi ve tiftiği için beslenir. Taze filiz ve yaprakları severler. Ağaçların büyüme zamanlarında yeni açılgınlarını yediklerinden baharda zararlı olabilirler. Son yıllarda yapılan araştırmalarda ormana zarar verdikleri tezini çürüten bilim insanları vardır^{[kaynak belirtilmeli]}. Aksine ormanın yangına karşı korunmasına katkıda bulunduğuna dair tezler ortaya atılmıştır^{[kaynak belirtilmeli]}. Yaşlı bir erkeğin önderliğinde sürü halinde gezerler. Yabanileri ormanlarda çalı ve genç ağaçların filiz ve kabuklarını yediğinden zarar verebilirler. Ancak belirli mevsimlerde belirli alanlarda otlamaları engellenerek zararları engellenip, doğaya katkısından faydalanılabilir.

///////////

قس بکری در اردو:

بکری ایک چھوٹا چوپایا ہے، جو گھریلو سطح پر پالتو جانور کے طور پر پالی جاتی ہے. اس کو دودھ اور گوشت کے لیے پالا جاتا ہے. اس کے علاوہ اس سے ریشہ، جلد، قدرتی کھاد اور بال حاصل ہوتا ہے.

//////////

قس بیزه در زازاکی:

Bıze yew heywanêke çerêyenê rawa. Şıtê bızan zehf şenıko u zehf zi bıfaydeo. Bızi zehf bıhunerê. Ê eşkenê reyiranêke ay heywanê bini nêşkenê tera şêrê, bızî eşkenê şêrê. Bızi bı inadê xo zi yenê zanayış. Kışta bızanê kedikerdan de bızê kovi zi estê. Welatê ma de bızi tewır bı tewır estê.

//////////

Goat

From Wikipedia, the free encyclopedia

"Billy goat" redirects here. For other uses, see Billy goat (disambiguation).

This article is about the domesticated species. For other species, see Capra (genus). For other uses, see Goat (disambiguation).

Domestic goat Temporal range: .01–0 Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓ Neolithic – Recent
A pygmy goat on a stump.
Conservation status
Domesticated
Scientific classification
Kingdom:	Animalia
Phylum:	Chordata
Class:	Mammalia
Order:	Artiodactyla
Family:	Bovidae
Subfamily:	Caprinae
Genus:	Capra
Species:	C. aegagrus
Subspecies:	C. a. hircus
Trinomial name
Capra aegagrus hircus (Linnaeus, 1758)
Synonyms
Capra hircus

The domestic goat (Capra aegagrus hircus) is a subspecies of goat domesticated from the wild goat of southwest Asia and Eastern Europe.

The goat is a member of the family Bovidae and is closely related to the sheep as both are in the goat-antelope subfamily Caprinae. There are over 300 distinct breeds of goat.^[1] Goats are one of the oldest domesticated species, and have been used for their milk, meat, hair, and skins over much of the world.^[2] In 2011, there were more than 924 million live goats around the globe, according to the UN Food and Agriculture Organization.^[3]

Female goats are referred to as "does" or "nannies;" intact males are called "bucks" or "billies;" and juveniles of both sexes are called "kids". Castrated males are called "wethers". Goat meat from younger animals is called "kid" or cabrito (Spanish), while meat from older animals is known simply as "goat" or sometimes called chevon, or in some areas "mutton" (which more often refers to adult sheep meat).

https://en.wikipedia.org/wiki/Goat

&&&&&&&&

مالک الحزین

بفتح میم و الف و کسر لام و ضم کاف و الف و لام و فتح حاء مهمله و کسر زای معجمه و سکون یاء مثناه تحتانیه و نون و آن را مالکی نیز نامند و بفارسی بوتیمار و بهندی بکله

ماهیت آن

از طیور آبی است سفید و جثۀ آن بقدر جثۀ کبوتری و کردن و پاها و منقار آن دراز و در اکثر کنار آبها مجاور و سر بزیر افکنده می باشد

طبیعت آن

در دوم کرم و خشک

افعال و خواص آن

کوشت آن غلیظ و مولد ریاح و مقوی کرده و محرک باه مصلح آن ادویۀ حاره طلای پیه آن قاطع خون بواسیر و ضماد خون آن در حمام مانع نزلات است

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

///////////

مالک الحزین . [ ل ِ کُل ْ ح َ ] (ع اِ مرکب ) مرغی از مرغان آبی . (آنندراج ). مرغی است از مرغان آب و گویند بلشون است . (از اقرب الموارد). بوتیمار. غم خورک . شفنین . یمام . طریقون . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). به فارسی بوتیمار نامند، از طیور آبی است . گردن و پاها دراز و کوچکتر از کلنگ و سفید است و در کنار آبها مجاور و سر به زیر افکنده می باشد... (تحفه  حکیم مومن ). و رجوع به بوتیمار و غمخورک شود.

//////////

بوتیمار.(اِ) نام مرغی است که او را غم خورک نیز گویند و او پیوسته در کنار آب نشیند و از غم آنکه مبادا آب کم شود با وجود تشنگی آب نخورد و او را بعربی یمام و بیونانی شفنین خوانند. گوشتش بیخوابی آورد و مقوی حافظه باشد و ذهن را تند و تیز کند. (برهان ). مرغی است سفید که بهندی بکلا نامند و گویند مرغ مذکور بر لب آبهانشیند و از غم آنکه مبادا آب کم شود با وجود تشنگی آب نخورد. بهمین سبب بوتیمار گویند یعنی صاحب غم خواری . (غیاث اللغات ) (از آنندراج ) (از انجمن آرا) (جهانگیری ). مرغی که پیوسته در کنار آب نشیند و آن را غم خورک و ماهیخوار و هوقار نیز گویند. (ناظم الاطباء). غم خورک . (فرهنگ فارسی معین ). مالک الحزن . مالک الحزین . بلشون . مالک البحرین . طریقون . ماهی خورک . (یادداشت بخطمولف ). پرنده ای است ۞ از خانواده  پرندگان بلندپا ۞ که در آب و خشکی زندگی کنند، با نوکی بلند و گردنی دراز و باریک که در کنار آب زندگی می کند و حیوانات مختلف آبی را صید کند. درازی نوع خاکستری آن به یک مترو نیم می رسد و هنگام پرواز گردنش را بر روی شانه هایش پیچ و خم داده ، جمع می کند. (از لاروس ) :

مانده بوتیمار از حسرت با درد و دریغ

درد او آنگه شود روزی او آب غدیر.

لامعی .

/////////////

بوتیمار یا غم‌خورک گونه‌ای پرنده آبچر است از راسته سقامرغ‌سانان، خانواده حواصیلان. ویژگی اصل این پرنده که آن را از دیگر اعضای تیره حواصیلان متمایز می‌کند، گردن کوتاه‌تر آن است.

دو زیرگونه از بوتیمار در ایران به همین نام شهره‌اند که در سیستان و سواحل خزر به میان نیزارها و باتلاق‌ها به فصول پرباران می‌زیند. این دو عبارت‌اند از بوتیمار و بوتیمار کوچک. بوتیمار آهسته و به‌دشواری و در ارتفاعی کم پرواز می‌کند و گردن خود را هنگام پرواز جمع می‌کند و به هنگام خطر بی‌حرکت می‌ایستد و منقار خویش را به شکلی ویژه عمودی نگاه می‌دارد و به شکلی گوژپشتانه حرکت می‌کند. وی رابطه نامأنوسی با انسان دارد و بیشتر از انسان دوری می‌جوید و صبح زود یا به هنگام غروب از نهانگاه خود بیرون می‌آید.

/////////////////

قس الواق در عربی:

الواق نوع من الطيور، تزيد على 12 نوعًا، وتنتمي إلى فصيلة البلشونيات. تعيش في المستنقعات، وتتواجد في كل قارات العالم ماعدا القارة القطبية الجنوبية والأجزاء الشمالية من آسيا وأمريكا الشمالية.^[3]

/////////////

https://www.google.ca/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiMxMqb0bjWAhVG-mMKHU2lBykQFggwMAE&url=https%3A%2F%2Fmvahdatid5gmailcom.blogspot.com%2F2017%2F01%2F3_27.html&usg=AFQjCNHgC52hdLI1KA8ssMm4zMjhDW6jiQ

///////////

قس ووماتیتی در سواحلی:

Vumatiti ni ndege wakubwa wa nusufamilia Botaurinae na Tigrisomatinae katika familia ya Ardeidae ambao wana domo refu na nyembamba lakini shingo fupi kuliko spishi nyingine za familia hii. Hupinda shingo yao wakiruka angani. Ndege hawa wana rangi nyeupe, nyeusi na kahawia. Vumatiti hula samaki, amfibia na wadudu wa maji. Hizi ni spishi zinazojificha ndani ya uoto. Hujenga tago lao kwa matawi, manyasi na mimea ingine katikati ya matete au juu ya miti. Tago limefichika kwa kawaida.

Spishi za Afrika[hariri | hariri chanzo]

·         Botaurus stellaris, Vumatiti Mkubwa (Eurasian au Great Bittern)

·         Ixobrychus minutus, Vumatiti Mdogo (Little Bittern)

·         Ixobrychus sturmii, Vumatiti Kibete (Dwarf Bittern)

·         Tigriornis leucolopha, Vumatiti-misitu (White-crested Tiger Bittern)

/////////

Bittern

From Wikipedia, the free encyclopedia

For other uses, see Bittern (disambiguation).

Bitterns
American bittern
Scientific classification
Kingdom:	Animalia
Phylum:	Chordata
Class:	Aves
Order:	Pelecaniformes
Family:	Ardeidae
Subfamily:	Botaurinae
Genera
·         Ixobrychus Billberg, 1828 ·         Botaurus Stephens, 1819 ·         Zebrilus Bonaparte, 1855

Bitterns are a classification of birds in the heron family of Pelican order of wading birds. Species named bitterns tend to be the shorter-necked, often more secretive members of this family. They were called hæferblæte in Old English; the word "bittern" came to English from Old French butor, itself from Gallo-Roman butitaurus, a compound of Latin būtiō and taurus.^[1] Bitterns form a monophyletic subfamily in the heron family, the Botaurinae.

Bitterns usually frequent reed beds and similar marshy areas, and feed on amphibians, reptiles, insects, and fish.

Unlike the similar storks, ibises, and spoonbills, herons, egrets, pelicans, and bitterns fly with their necks retracted, not outstretched.

The genus Ixobrychus contains mainly small species:

·         Little bittern, Ixobrychus minutus

·         Australian little bittern, Ixobrychus dubius

·         New Zealand little bittern, Ixobrychus novaezelandiae (extinct)

·         Cinnamon bittern, Ixobrychus cinnamomeus

·         Stripe-backed bittern, Ixobrychus involucris

·         Least bittern, Ixobrychus exilis

·         Yellow bittern, Ixobrychus sinensis

·         Schrenck's bittern, Ixobrychus eurhythmus

·         Dwarf bittern, Ixobrychus sturmii

·         Black bittern, Ixobrychus flavicollis

The genus Botaurus is the larger bitterns:

·         American bittern, Botaurus lentiginosa.

·         Eurasian bittern or great bittern, Botaurus stellaris

·         South American bittern, Botaurus pinnatus

·         Australasian bittern, Botaurus poiciloptilus

·         Botaurus hibbardi (fossil)

The genus Zebrilus includes only one species:

·         Zigzag heron (or properly Zigzag bittern), Zebrilus undulatus

Notes[edit]

Wikimedia Commons has media related to Botaurinae.

1.    Jump up^ Joseph P. Pickett; et al., eds. (2000). "Bittern". The American Heritage Dictionary of the English Language (4th ed.). Boston: Houghton Mifflin. Archived from the original on 2005-01-16. Retrieved 2006-07-04.

Categories: 

·         Bitterns

·         Ardeidae

·         Extant Miocene first appearances

&&&&&&&&

مال کنگنی

بفتح میم و الف و لام و فتح کاف و سکون نون و کاف فارسی و کسر نون و با لغت هندی است

ماهیت ان

تخم نباتی است هندی و نبات آن را یک ساق و یا دو ساق و تا بقدر یک قامت و شبیه بنبات دخن و ساق آن از ان قویتر و برک آن بزرکتر و در طول و عرض زیاده و خوشۀ آن نیز بزرکتر از ان و دانۀ آن بقدر دخن و اندک طولانی و سه پهلو و بعضی اندک پهن و سرخ تیره رنک و مغز آن سفید و در غلافی اندک خشن و چند دانه بهم پیوسته در غلافی دیکر و در ان خوشه و طعم آن با حدت

طبیعت آن

در سوم کرم و در دوم خشک و با رطوبت فضلیه و بعضی در اول تر دانسته اند

افعال و خواص آن

اعضاء الراس و العصب آشامیدن آن جهت تقویت دماغ و قوت حافظه و ذهن و اوجاع مفاصل و نقرس و عرق النسا و ورک و رکبه و امراض باردۀ رطبۀ دماغیه و عصبانیه و لیثرغس سعوطا و تدهین بدهن آن جهت فالج و لقوه و رعشه و تشنج رطوبی و امتلائی و امراض مذکوره و بدستور تکمید بدان اعضاء الصدر و النفض آشامیدن آن جهت تقویت معده و سرفه و ضیق النفس و تقویت معده و هاضمه و اشتهای طعام و کبد و باه و رفع ضعف آنها نافع و بدستور تدهین بدهن آن جهت تقویت باه بغایت مؤثر خوردن روغن آن نیز بدین دستور که روز اول قدر بسیار قلیلی یعنی یک حبه و یا کمتر از ان با برک تانبول و روز دوم اندک از ان زیاده و روز سوم نیز از ان اندکی زیاده و همچنین تا به حدی که موافقت نماید و ضرر نرساند جهت تقویت باه و زیادتی اشتها بسیار مفید و اهل هند بانحای شتی آن را مستعمل دارند مانند آنکه از یکدانه شروع می نمایند و هر روز یکدانه می افزایند تا بصد دانه می رسانند و باز بتدریج کم می نمایند تا با تمام رسد از برای اکثر امراض قویۀ باردۀ رطبۀ مزمنه و تقویت قوی و باه و زیادتی حرارت غریزی مبرود و مرطوب المزاج قوی و از امراض متوسط المزاج چهل روز بهمان ترتیب که از یکدانه شروع می نمایند و یکدانه می افزایند تا چهلدانه و باز بدستور می کاهند و از برای امراض دون آن تا بیست روز و یا ده روز و یا هفت روز بهمان ترتیب که به بیست و یازده و یا هفت دانه رسد و باز بهمان نسق کم می نمایند تا بیک دانه و در ایام استعمال چند روز قبل و بعد از ان از ترشی و بادی و لبنیات و بقول و جماع و اعراض نفسانیه و بدنیه و حرکات عنیفه و اشیای حارۀ حریفه مانند خردل و سیر و ترب و زنجبیل و امثال اینها اجتناب می نمایند و کفته اند تدهین بروغن آنکه در روز چهارشنبه اخذ نموده باشند جهت رفع جذام و خورانیدن بدان نیز تا مدت بیست و یک روز جهت جذام و نیز دانهای درست آن را در روغن کاو خالص بریان می نمایند و روزی یک کف آن را می خورند و می کویند قوت باه را بحدی می رساند که بشرح نمی آید و نیز در شیر کاو می جوشانند و صاف نموده از ان شیر ماست بسته روغن آن را می کیرند و روزی مقدار یک اوقیه آن را با شیر برنج می خورند و می کویند که موی را سیاه می کرداند و دیکر موی سفید نمی روید و کفته اند که اکر یک آثار آن را در ده آثار شیر بخیسانند آن مقدار که تمام را جذب کند و هر روز هفت دانۀ آن را بلع نماید کسی که عنین باشد یا قوت باه او بسیار ضعیف کشته بحال اصلی آید و قوت عظیم یابد و چون آن را بروغن ضفدع چرب کرده روغن از ان اخذ نمایند و بر قضیب بمالند تقویت عظیم بخشد و امساک آورد و اکر در بول شیر و یا شغال چند روز بخیسانند و سه روز متواتر بزن فاحشۀ زانیه بخورانند شهوت او بالکل زائل کردد و چنانکه دیکر رغبت بر جماع نکند و کسی برو قادر نکردد المضار مضر محرور المزاج و فصول و بلدان حاره و جوانان و چون حار حاد است اکثر ضرر می رساند چنانچه شنیده شد که چند کس خوردند و همه متضرر کردیدند و بعضی هلاک شدند پس اولی اجتناب از استعمال آنست خصوصا از داخل و نیز دهن آن را و ادهان حبوب دیکر را بدین نحو اخذ می نمایند که در دیکی تا نصفه آب کرده و بر سر آن پارچۀ صفیق پاکیزه بسته بر سر آتش می کذارند و تخم آن را هر مقدار که می خواهند کوبیده بران پارچه می پاشند و سر آن را بسرپوش می پوشند تا بخار در ان مجتمع کردد بعد از یک دو ساعت برداشته تخم کوبیده را با پارچه می فشارند آنچه روغن از ان براید اخذ می نمایند و مرتبۀ دیکر نیز بدستور بعمل می آورند تا دیکر روغن در ان نماند و این بهترین طرق آنست

مخزن الادویه عقیلی خراسانی

/////////////

مال کنگنی

بفتح میم و الف و لام و فتح کاف و خفاء نون و سکون کاف فارسی و کسر نون و سکون یاء تحتانی دانه ایست مثل عنب الثعلب و

ازو اندکی کوچک خیاره دراز از بالاي پوست سبز و از اندرون و اندکی سرخ و از درون دانه تخمها باریک طولانی میبرایند

سرخی مایل و تیز و گرم و ملین و گوارنده و دافع باد و بلغم و تنگی نفس و سرفه و افزاینده قوت مدرکه و حافظه و تجربهکاران

هندوستان بچندین روش استعمال میکنند نخست از زوال یک دانه بخورند و روز دویم و سویم سه همچنین تا چهل روز هر روز

یک دانه میافزایند تا انقراض روز چهلم بچهل دانه رسد بعد از دیگر بتدریج یک یک دانه کم کند تا روز چهلم بیک دانه انجامد

و برخی از یک دانه تا هشت روز یک دانه یک دانه میافزایند تا روز هشتم بهشت دانه برسد بعد از ان هر روز هشت هشت

مداومت نماید و در روزگار استعمال او از ترشی و جغرات و ترب و کنجد و لیمو و خردل و جزو آن پرهیز واجب دانند و از جماع

نیز اجتناب نمایند روشنی دل افزاید و حفظ صحت نماید نیرو زیاده شود هژده نوع سستی دفع کند و اگر روغن مال کنگنی در کف

بمالد روشنی چشم افزاید و هنگامی که شب چهاردهم شب چهارشنبه واقع شود از ان شب روغن این بکشند بوقت حاجت در جسم

استعمال نمایند از چشم غیر پنهان شوند و او همه را بیند و او اگر آخر چهارشنبه به اصفر

روغن کشند و آن را مجذوم بخورد و بر اعضاء خود بمالد و تا بست و یک روز از جماع پرهیزد شفا یابد مجرب است و اگر

دانههاي او را در روغن گاو خالص بریان سازند و هر روز از ان یک کف دست بخورد انقدر قوت در جماع شود که در قیاس نیابد

و اگر در شیر گاو سیاه جوشانده جغرات بسته مسکه بستانند و از هفت درم تا هشت درم ازین مسکه باشد و برنج بخورد موي سیاه

سازد و موي سفید دیگر نروید و اگر شب سهشنبه در روغن گاو بریان ساخته تا چهل و یک روز بخورد از آنچه منع کردهاند پرهیز

کند عنی مرد گردد و اگر در کمیز شیر یا شغال تر کرده سه روز متواتر زن بخورد شهوتش بسته شود چنانچه مردي دیگر برو قادر

نمیتواند شد و اگر در غره ماه که روز یکشنبه واقع شود روغن کشیده از ان روغن دوده بستانند و در چشم کشند گویند مال

مدفون هویدا گردد و اگر در چربی غوك تر کرده روغن کشند و بر قضیب طلا کنند باه افزاید و امساك نماید و عنی مرد گردد و

اگر چهل روز در کمیز زن تر کنند سپس روغن بکشند و بر مبروص بمالد تا بست و یک روز برنگ اصلی باز آید مجربست و اگر

مردي را بسته باشند در ده سیر شیر گاو و یک سیر مال کنگنی بجوشانند و چنانچه تمام شیر در خورد و هر روز هفت دانه با روغن

گاو تا بست و یک روز بخورد و جماع نکند ان شاء اللّه تعالی مفتوح شود مجرب است و روغن مال کنگنی در عضو باد گرفته

متشنج مالیده بر آتش تکمید کند متواتر در اندك روز صحت یابد هندیان در توصیف او مذکور بسیار نوشته اند راقم اختصار نموده

اینقدر نوشته و بالجمله دواء مذکور گرم در اول ثالث دریافت میشود و با ادویه ضماد و طلا و ضعف باه استعمال نموده براي

امراض بارده مثل فالج و لقوه نیز مفید است اکثر مردم بکار میبرند.

تالیف شریفی، متن، ص: 186

///////////

مال کنگنی
 Staff Tree
لاطینی میں ۔
Celastrus Paniculata
دیگرنام۔
بنگالی میں لتاپھٹکی ،ہندی میں مال کنگنی ،مرہٹی میں مال کنگونی اور انگریزی میں سٹاف ٹری کہتے ہیں ۔
ماہیت۔
یہ ایک بیل دار بوٹی ہے۔جو قریب کے درختوں پر چڑھ کر رسیوں کیطرح ان کی شاخوں پر پھیلتی ہے۔اس کی چھال زرد اسفنجی اوربعض اوقات ریشہ دار ہوتی ہے۔ٹہنیاں نرم اور پچیدہ ان کی لکڑی بھی نرم اور اسفنجی ہوتی ہے۔پتے تین چارانچ لمبے دو تین انچ چوڑے لمبوتری شکل کے نیچے سے سکڑے ہوئے اوپر سے چوڑے ہوتے ہیں ۔پھول زردیا سبزی مائل زردرنگ کے مخروطی شکل کے دوسے چار انچ لمبے ہوتے ہیں ۔ان کی ڈنڈی بھی لمبی ہوتی ہے۔ساون میں پھول گرکر پھل لگتے ہیں پھل چنے یامٹر کے برابر خوشوں میں لگتاہے جو پھل پکنے کے  بعدپھٹ جاتے ہیں اور تخم باہر سے بہت خوبصورت دکھائی دیتے ہیں ۔ان کا رنگ دار چینی جیسا ہوتاہے جس پر لکیریں سی ہوتی ہے۔تخم کے اوپر ایک سرخ رنگ کا غلاف ہوتاہے۔یہ پھل خشک ہونے پر تین شقوں میں پھٹ جاتاہے اورہرایک شق سے دو تین سہ گوشہ تخم نکلتے ہیں ۔یہی تخم مال کنگنی کہلاتے ہیں اور بطور دواء مستعمل ہیں ۔ان کا مزہ تلخ ہوتاہے۔
مقام پیدائش۔
کوہ ہمالیہ کے دامن کشمیر آسام کوہ اردلی پربت بہار اور دکشنی بھارت بکثرت ہوتاہے۔
مزاج۔
گرم خشک درجہ سوم۔۔۔بعض کے نزدیک گرم درجہ دوم خشک درجہ سوم۔
افعال۔
مقوی ذہن و حافظ،دافع امراض باردہ و بلغمیہ مقوی معدہ و ہاضمہ کاسرریاح مقوی باہ مصفیٰ خون ،منفث بلغم ،ملین شکم ،مدر،معرق۔محلل
استعمال۔
مقوی ذہن و حافظ ہونے کے باعث پروفیسر اور طلباء یا ذہنی کام کرنے وال افراد کی تقویت ذہن کے لئے استعمال کرتے ہیں دودھ میں مال کنگنی کے بیج پکا کر پینانظام عصبی کو چست کرتاہے۔
مال کنگنی کا روغن زیادہ تر اندرونی اوربیرونی امراض میں استعمال کیاجاتاہے۔لہٰذا تخم مال کنگنی کو کولھومیں پیل کر بیجوں کا تیل نکالاجاتاہے۔
مقوی باہ ہونے کی وجہ سے نامردی اور ضعف باہ میں دس دس بوند پان میں رکھ کر کھلانے سے بہت فائدہ ہوتاہے۔دوران استعمال دودھ اور گھی کا استعمال زیادہ کریں ۔منفث بلغم ہونے کی وجہ سے وجع المفاصل فالج لقوہ عرق النساء نقرس اور دردوں میں کھلاتے ہیں ہاضم اورمقوی ہونے کی وجہ سے بھوک کی کمی و امراض معدہ میں مستعمل ہے۔
مدر ہونے کی وجہ سے روغن مال کنگنی کو دودھ کی لسی میں ملاکر استعمال کرنے سے کمی پیشاب اورتقطیر البول کو دور کرتاہے۔معرق ہونے کے باعث اس کے روغن کو استعمال کرنے کے فوراًبعد بکثرت پسینہ آنے لگتاہے۔
مال کنگنی کے بیج یا اس کا تیل دودھ میں ہر روز صبح پلاتے رہنے سے حافظہ تیز ہوجاتاہے۔
بیرونی استعمال۔
روغن ماکنگنی کو وجع المفاصل ،فالج لقوہ درد کمر نقرس عرق النساء وغیرہ میں مالش کرنے سے فائدہ ہوتاہے۔یہی روغن مقوی باہ طلاء میں شامل کرتے ہیں جوکہ محرک اعصاب مصفیٰ خون ہونے کے باعث جذام برص اور جرب و حکہ میں استعمال کرتے ہیں ۔محلل اورام ہونے کی وجہ سے اس کے پتوں اور تخموں کا پلٹس بناکر پرانے اور نئے ورموں ناسوروں پر لگاتے ہیں ۔

جسم کے کسی حصہ کے بے حس ہوجانے کی صورت میں روغن ماکنگنی کی مالش بڑی مفیدہے۔اس کو ہتھیلی پر ملنا بینائی کو تیز کرتاہے۔
نفع خاص۔
مقوی باہ ،امراض بلغمیہ ۔
مضر۔
گرم مزاج خصوصاًجوانوں میں ۔
مصلح۔
شیرگاؤ،روغن زرد،
بدل۔
روغن قرنفل۔
مقدارخوراک۔
تخم نصف گرام سے ایک گرام یا ماشہ ۔

////////////

Celastrus paniculatus

From Wikipedia, the free encyclopedia

Celastrus paniculatus
Fruits
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Rosids
Order:	Celastrales
Family:	Celastraceae
Genus:	Celastrus
Species:	C. paniculatus
Binomial name
Celastrus paniculatus Willd.
Synonyms
Celastrus dependens Wall.

Celastrus paniculatus seeds

Celastrus paniculatus is a woody liana commonly known as black oil plant, climbing staff tree, and intellect tree (Sanskrit: jyotishmati ज्योतीष्मती, Hindi: mal-kangani माल-कांगनी, Chinese: deng you teng 灯油藤).^[1][2][3] This climbing shrub grows throughout India at elevations up to 1,800 m (5,900 ft).^[1][4]

C. paniculatus is a deciduous vine with stems up to 10 cm (3.9 in) in diameter and 6 m (20 ft) long with rough, pale brown exfoliating bark covered densely with small, elongated lenticles. The leaves are simple, broad, and oval, obovate or elliptic in shape, with toothed margins.^[1][2]

Contents

  [hide] 

·         1Traditional medicine

·         2Poisonous relative

·         3References

·         4External links

Traditional medicine[edit]

Oil from the seeds is used as a traditional medicine in Indian Unani and Ayurvedic medicine.^[1][5]

Poisonous relative[edit]

Celastrus paniculatus has a relative that grows in the United States that is poisonous (Celastrus orbiculatus), so identifying this plant carefully can be important.

References[edit]

1.     ^ Jump up to:^a b c d Premila, M. S. (2006). Ayurvedic Herbs: A Clinical Guide to the Healing Plants of Traditional Indian Medicine. New York: Haworth Press. ISBN 0-7890-1768-7.

2.     ^ Jump up to:^a b H. F. Macmillan (1989). Handbook of Tropical Plants. Columbia, Mo: South Asia Books. ISBN 81-7041-177-7.

3.     Jump up^ Putz, Francis E.; Mooney, Harold A. (1991). The Biology of vines. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-39250-0.

4.     Jump up^ Zhixiang Zhang, Michele Funston: Celastrus, in Flora of China, Vol. 11

5.     Jump up^ Chopra, R. N. Indigenous Drugs of india. Kolkata: Academic Publishers. ISBN 978-81-85086-80-4.

External links[edit]

·         Caldecott, Todd (2006). Ayurveda: The Divine Science of Life. Elsevier/Mosby. ISBN 0-7234-3410-7. Contains a detailed monograph on Celastrus paniculatus (Jyotishmati) as well as a discussion of health benefits and usage in clinical practice.

·         Bhanumathy, M.; Harish, M. S.; Shivaprasad, H. N.; Sushma, G. (Mar 2010). "Nootropic activity of Celastrus paniculatus seed.". Pharmaceutical biology. 48 (3): 324–7. PMID 20645820. doi:10.3109/13880200903127391.

·         Kanti Rekha, M K Bhan, S S Balyan and A K Dhar: Cultivation prospects of endangered species Celastrus paniculatus Willd.

Wikispecies has information related to: Celastrus paniculatus

This Celastraceae article is a stub. You can help Wikipedia by expanding it.

Categories: 

·         Celastraceae

·         Ayurvedic medicaments

·         Celastraceae stubs

/////////////

Celastrus

From Wikipedia, the free encyclopedia

Staff vine
Celastrus scandens
Scientific classification
Kingdom:	Plantae
(unranked):	Angiosperms
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Rosids
Order:	Celastrales
Family:	Celastraceae
Subfamily:	Celastroideae
Genus:	Celastrus L.[1]
Species
See text

Not to be confused with a vine staff

Celastrus, commonly known as staff vine, staff tree or bittersweet, is a genus in the Celastraceaefamily which comprises about 30-40 species of shrubs and vines. They have a wide distribution in East Asia, Australasia, Africa, and the Americas.

Celastrus orbiculatus

The leaves are alternate and simple, ovoid, and typically 5–20 cm (2.0–7.9 in) long. The flowers are small, white, pink or greenish, and borne in long panicles; the fruit is a three-valved berry.

In North America, they are known as bittersweet, presumably a result of confusion with the unrelated bittersweet (Solanum dulcamara) by early colonists. C. orbiculatus is a serious invasive weed in much of eastern North America.

Selected species[edit]

·         Celastrus angulatus Maxim. - Chinese staff vine

·         Celastrus australis - Australian staff vine

·         Celastrus dispermus - orange boxwood

·         Celastrus flagellaris Rupr.

·         Celastrus gemmatus Loes.

·         Celastrus hindsii Benth.

·         Celastrus monospermus Roxb.

·         Celastrus orbiculatus Thunb. - Oriental bittersweet

·         Celastrus paniculatus Willd. - peng

·         Celastrus pyracanthus - South African staff vine

·         Celastrus rosthornianus Loes.

·         Celastrus scandens L. - American bittersweet

·         Celastrus stylosus Wall.

·         Celastrus vaniotii (H.Lév.) Rehder^[2]

References[edit]

1.     Jump up^ "Celastrus L.". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 2007-10-05. Retrieved 2009-04-16.

2.     Jump up^ "Species Records of Celastrus". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. Retrieved 2009-04-16.

This Celastraceae article is a stub. You can help Wikipedia by expanding it.

Categories: 

·         Celastraceae genera

·         Poisonous plants

·         Celastraceae stubs