خشخاش . [ خ َ ] (ع اِ) مردم با سلاح و زره . (منتهی الارب ) (از تاج
العروس ) (از لسان العرب ). || کوکنار و آن چند قسم است بستانی و منثور و مقرن و زبدی
. (منتهی الارب ). کوکنار. (مهذب الاسماء).
خشخشاش از نظر پزشکی : دربرهان قاطع آمده
است : خشخاش چند قسم باشد ابیض و اسود و زبدی و مقرن . خشخاش ابیض بوستانی است و آن
سرد و تر باشد و بعضی گویند خشک است خوردن آن با عسل منی را زیاد کند و خشخاش اسود
صحرائی است و آن را خشخاش مصری هم می گویند و آن سرد و خشک است ، در سیم اگر بکوبند
و با شراب بخورند اسهال را نافع باشد و خشخاش زبدی نوعی از خشخاش است و آنرا برگ و
تخم و ثمر سفید می باشد و آن مسهل بلغم است و خشخاش مقرن خشخاش بحری است و آن پیوسته
در کنارهای دریا روید و غلاف آن مانند شاخ گاو باشد و با شیر بر نقرس طلا کنند نافع
است و مطلق آن را به عربی رمان السعال گویند.
۱. گیاهی علفی، با ساقۀ باریک، گل‌های سفید،
و برگ‌های دراز، درشت، و دندانه‌دار که بلندیش تا یک متر می‌رسد و از آن شیرۀ تریاک
می‌گیرند؛ کوکنار.
۲. میوۀ گرزمانند گیاه خشخاش که پس از ریختن
برگ‌های گل در سر شاخه پیدا می‌شود.
۳. دانه‌های روغنی، خوراکی، و ریز گیاه
خشخاش که روغن آن را می‌گیرند.
تکیه ای: xašxâš
طاری: xâšxâš
طامه ای: xašxâš
طرقی: xâšxâš
کشه ای: xâšxâš
نطنزی: xašxâš
//////////
کوکنار. (اِ مرکب ) غلاف خشخاش باشد. (لغت
فرس اسدی چ اقبال ص 129). غلاف غوزه ٔ خشخاش باشد و به عربی رمان السعال گویند. (برهان
). غلاف غوزه ٔ خشخاش که به فارسی نارکیوا و به عربی رمان السعال گویند که دفع سرفه
کند و فارسیان سرفه را کوک گویند و سرفه کردن را کوکیدن خوانند به فتح کاف و کیو بر
وزن عدو نیز به معنی سرفه بود و همچنین بر وزن بیجا، وبنابراین نوعی از خشخاش را نارکیوا
خوانند و کوکنارو شربت کوکنار به خاصیت خواب افزاست و خوردن آن خواب آورد. (آنندراج
) (انجمن آرا). غوزه ٔ خشخاش زیرا که کوک به معنی سرفه است و نار به معنی رمان است
و لهذا به تازی رمان السعال گویند. (فرهنگ رشیدی ). غوزه ٔ خشخاش مرکب از کوک که به
معنی سرفه است و نار که ترجمه ٔ رمان زیرا که به سرفه مفید است . (غیاث ). اسم فارسی
خشخاش است . (فهرست مخزن الادویه ). نارکوک و نارخوک و غوزه ٔ خشخاش که از آن تریاک
گیرند. (ناظم الاطباء). میوه ٔ خشخاش که دانه های خشخاش در درون آن است . گرز خشخاش
. تمام خشخاش با پوست و دانه . جای دانه های خشخاش . غوزه ٔ خشخاش . رمان السعال .
نارکوک . نارخوک . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). نارکوک . در اصطلاح گیاه شناسی ، آن
را «پاپاور سومنی فروم » خوانند که شیره ٔ آن افیون است . همچنین افیون از تره ای که
کوک (= کاهو، به عربی خس البری ) خودرو گویند نیز گرفته شود. (از حاشیه ٔ برهان چ معین
). میوه ای کپسولی شکل خشخاش را که اصطلاحاً به نام گرز خشخاش نیز نامیده می شود کوکنار
گویند و دراکثر موارد منظور از کوکنار بطور اعم همان میوه ٔ خشخاش است که به نامهای
انارگیرا، نارکوک ، نارخوک نیز نامیده می شود. در برخی کتب میوه ٔ خشخاش را به نام
غوزه ٔ خشخاش یاد کرده اند. در عهد صفویه ، پوست خشخاش رامثل چای دم کرده می نوشیدند
و شاه عباس در سال 1030 هَ . ق . نوشیدن آن را قدغن کرد، ولی پس از شاه عباس دوباره
متداول شد.
///////////
گياه دارويي خشخاش با نام علمي PAPAVERSOmNIFER و از خانواده
تير خشخاش با نام علمي PAIPAVERACEAE
و نام محلي کوکنار و تورتوري قدمتي فراتر از 4 هزار سال دارد. اين گياه
در سطح جهان به عنوان ماده‌اي مخدر، مورد استفاده قرار گرفته است.
خشخاش به وسيله بذر تکثير مي‌يابد و براي
کاشت و تکثير خشخاش به منظور استخراج مواد موثر مورد انتظار همواره بايد از گونه‌ها
و يا واريته‌هايي استفاده نموده که نسبت به آفات و بيماريها مقاوم است که از ميوه‌هاي
زياد و مقادير فراوان الکالوئيد برخوردار باشند.
به گزارش مجله پزشکی دکتر سلام، خشخاش گياهي
علفي و يک ساله است که تاکنون بيش از 200 گونه متعلق به گياه خشخاش يا پاپاور شناسايي
شده‌اند و علاوه بر گونه‌هاي متعدد، خشخاش داراي زيرگونه واريته و فرمهاي متفاوتي نيز
است که برخي از محققان آسيا را منشاء اين گياه مي‌دانند. گياه خشخاش داراي ريشه‌اي
مخروطي و کم و بيش چربي که به طور مستقيم در زمين فرومي‌رود، است و طول ريشه اصلي اين
گياه متفاوت بوده و به گونه گياه و شرايط اقليمي محل رويش بستگي دارد و به طور متوسط
بين 18 تا 20 سانتي متر و قطر آن يک تا 2 سانتي متر است.
ريشه خشخاش داراي انشعابهاي کمي است و ريشه‌هاي
جانبي شبکه بسيار وسيعي از ريشه‌هاي ظريف را تا عمق 50 تا 100 سانتي متر خاک به وجود
مي‌آورند و ساقه فوقاني ريشه قطورتر مي باشند که باعث استحکام ساقه مي‌شود.
ساقه مستقيم استوانه‌اي شکل با سطحي صاف
به رنگ سبز روشن است و ارتفاع آن با توجه به شرايط اقليمي محل رويش، متفاوت است.
برگهاي اين گياه بيضي شکل و در سطح زمين
قرار مي گيرند و بدون دمبرگ مي‌باشند و به طور متناوب بر روي ساقه قرا مي گيرند و برگهاي
پايين ساقه بزرگتر بوده که به تدريج به طرف بالا کوچکتر و تخم مرغي شکل مي‌گردند.
گل‌هاي اين گياه انتهاي ساقه‌هاي اصلي و
فرعي پديدار مي‌شوند و داراي گلبرگ سفيد مي باشند که ناحيه فوقاني به رنگ بنفش يا روشن
است و ميوه خشخاش به شکل گرز بوده که شيره‌هاي مخصوص توليد مي کند.
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري سيستان
و بلوچستان در اين رابطه گفت: خشخاش به وسيله بذر تکثير مي‌يابد و براي کاشت و تکثير
خشخاش به منظور استخراج مواد موثر مورد انتظار همواره بايد از گونه‌ها و يا واريته‌هايي
استفاده نموده که نسبت به آسفالت و بيماريها مقاوم است که از ميوه‌هاي زياد و مقادير
فراوان الکالوئيد برخوردار باشند.
نبي ياري در گفت‌وگو با خبرگزاري دانشجويان
ايران (ايسنا) منطقه سيستان و بلوچستان، افزود: ارقام انتخاب شده بايد ساقه‌هاي محکمي
داشته باشند به طوري که با وزش باد روي زمين نخوابند در غير اين صورت نه تنها گياهان
مقدري بسيار کمي گل توليد مي‌کنند و در نتيجه ميوه‌اي که توليد مي‌کنند از مواد موثر
کمتري برخوردار است.
وي ادامه داد: طول دوره رشد گياهاني که
در فصل بهار کشت مي‌شوند 120 تا 160 روز است و دوره رشد خشخاش به 6 مرحله خواب بذر،
سبز شدن بذر، تشکيل برگهاي طوقه‌اي، طويل شدن ساقه، گل‌دهي و مرحله رسيدن بذرها و ميوه
ها و پراکنش تقسيم مي‌شود.
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري سيستان
و بلوچستان افزود: در رابطه با خواص دارويي گياه گفت: برگ اين گياه براي تسکين سرفه
و رفع اسهال و بي خوابي استفاده مي‌شود.
ياري افزود: تخم اين گياه سرفه‌هاي خشک
را درمان کرده و چاق کننده و مخدر است و بي‌خوابي يا کم خوابي را درمان مي کند.
وي بيان کرد: تخم گياه دارويي خشخاش، درد
سينه را درمان کرده و سوزش مجراي ادرار و اسهال کهنه و کم خوني را درمان مي کند و نيروي
جنسي را نيز تقويت مي‌کند.
ياري تاکيد کرد: ريشه اين گياه فشار خون
را پايين مي‌آورد و درد کمر تا زانو يا سياتيک را درمان مي‌کند.
////////////
Opium poppy oil
نام علمی : Papaver
somniferum
khashkhash
خواص درمانی و روش مصرف
آرامبخش و خواب آور : زمان خواب و استراحت
30 قطره روغن خشخاش را با مقداری آب میوه میل کنید
مسکن سردرد های میگرنی ، درد گوش : روزانه
دو مرتبه و هر مرتبه 30 قطره روغن خشخاش را با آب سیب میل کنید
مسکن درد مفاصل : در زمان استراحت محل درد
را چرب کرده آهسته ماساژ دهید تا اثر چربی بر روی پوست باقی نماند محل را گرم بگیرید
نکته ی مهم
چون روغن خشخاش از طبع بسیار گرم و خشک
برخوردار است توصیه می شود همراه با میل کردن روغن از عرقیات و میو هایی که طبع خنک
دارند استفاده شود.
//////////////
///////////
خشخاش یا کوکنار، گیاه علفی یک‌سالهٔ گل‌داری
از خانواده شقایق یا خشخاش (Papaveraceae)
و از جنس Papaver است. گیاه
خشخاش از تیر تا مرداد گل می‌دهد. بخش‌های مختلف خشخاش به ویژه شیرهٔ خشک‌شدهٔ کاس‌برگ
آن که به تریاک معروف است خاصیت آرامبخش، ضد درد و ضد اسهال دارد.
از این گونه آلکالوییدهایی استخراج می‌شود
که مصارف دارویی و صنعتی بسیاری دارد از جمله مورفین، تبایین، کدیین، نارسیین و چند
آلکالویید مهم دیگر. همچنین این گونه واریته و کولتیوارهای زیاد و گوناگونی نیز دارد.
پس از رسیدن میوه که به صورت کپسول است با خراشیدن آن شیرابه سفیدرنگی بدست می‌آید
که با خشک کردن آن (آب آن گرفته شود) ماده‌ای قهوه‌ای رنگ به نام تریاک حاصل می‌شود.
تاریخچه
استفاده از روغن خشخاش به دوران کهن باز
می‌گردد. گیاه خشخاش در حدود ۳۴۰۰ سال پیش از میلاد در میان‌رودان کشت می‌شده است.[۲]
تصاویر روغن خشخاش در آثار باقی‌مانده از سومریان یافت شده‌اند. سومریان خشخاش را گیاه
شادی (Hul Gil) می‌نامیدند.[۳] ساخت و استفاده
از اپیوم در دوران مینوسی‌ها شناسائی شده است. یونانی‌های باستان آن را اپیوم نامیدند.
روغن خشخاش
موارد مصرف: عمدتاً مصرف خوراکی دارد و
دارای مزه‌ای تلخ که بر گرفته از طبیعت سرد و خشک آن است. در داروسازی نیز طیف مصرفی
وسیعی دارد و به صورت استعمال بر اندام‌های خارجی نیز کاربرد دارد.
خواص درمانی
درمان سردرد و آبریزش بینی
کاهنده اشتها و کند کننده هاضمه
کاهنده میل جنسی و شل کننده عضو مورد نظر
(به صورت مالیدن بر روی آن)
پزشکی
استفاده دارویی - روغن خشخاش (کاربرد در
پزشکی)
استرالیا، ترکیه و هندوستان تولید کنندگان
عمده خشخاش برای اهداف پزشکی و داروهای ساخته شده بر اساس خشخاش می‌باشند، از قبیل
مرفین و کدئین. ایالات متحده آمریکا سیاست ذخیره‌سازی ۸۰٪ از مواد خام نارکوتیک خود
از تولید کنندگان تجاری اش، هندوستان و ترکیه را در پیش روی دارد.
عوارض احتمالی
در صورت مداومت استعمال بر ناحیه پشت گردن
باعث کند شدن فعالیت عصبی و کاهش حافظه می‌شود.
////////////
الخشخاش المنوم (بالإنجليزية: Opium poppy) هو نوع نباتي ينتمي إلى
جنس الخشخاش في الفصيلة الخشخاشية. وتعتبر زراعة هذا النبات من الزراعات الممنوعة
(إلّا لإغراض طبية مرخصة) حيث أنه مصدر للمواد المخدرة مثل الأفيون والهيروين والمورفين.
///////
פרג האופיום, פרג
תרבותי או פרג מרדים (שם מדעי: Papaver somniferum) הוא מין של פרג. הצמח גדל באזורים ממוזגים, מוצאו בסביבות אגן הים
התיכון ומשם התפשט לאזורים אחרים. השרף שלו הוא הסם אופיום, אשר מכיל את האלקלואידים
מורפין, קודאין, פאפאוורין, אוריפאווין, תבאין ועוד. גרעיני הפרג משמשים גם למאכל ולהפקת
שמן.
//////////////
به پنجابی:
پوست پوپی ٹبر دا اک بوٹا تے پھل اے جیدے
توں افیم بنائی جاندی اے۔ ایس توں ہیروئن تے مارفین ورگیاں نشے والیاں دوائیاں وی بندیاں
نیں۔
/////////
به اردو:
پوست ایک ایسے پودے کا نام ہے جس سے ایک
نشہ آور شے افیم بنتی ہے۔ اس کے نباتاتی نام کا مطلب ہے نیند لانے والی پوپی۔ اس کا
پھول خوبصورت ہوتا ہے اور اسکی کئی اقسام ہیں۔ اس کو افیم کے علاوہ سجاوٹ کے ليے بھی
اگایا جاتا ہے۔ افغانستان اس کی کاشت کا سب سے بڑا مرکز ہے۔ اس کے بیج کو خشخاش کہتے
ہیں جو کھانوں اور ادویات میں استعمال ہوتا ہے۔
///////////
به ترکی آذری:
Yuxu xaşxaşı (lat. Papaver somniferum)- xaşxaşkimilər fəsiləsinin lalə
cinsinə aid bitki növü.
///////////
به ترکی استانبولی:
Haşhaş (Papaver somniferum), gelincikgiller familyasından Papaver cinsinden
bir bitki türü. Haşhaş, yazların sıcak geçtiği, orta derecede yağış alan
yerleri sever. Anavatanı Doğu Akdeniz'dir. Hindistan ve Anadolu'da çok eskiden
beri tarımı yapılmaktadır.
Haşhaşın kapsülünden afyon adlı uyuşturucu, tohumlarından da haşhaş yağı
adı verilen yenilebilir yağ çıkarılır.
Bitkinin meyvesi olan kapsülde, çok sayıda tohum bulunur. Haşhaş yağı,
tohumların %40-45'ini meydana getirir. Haşhaş yağı, kaliteli, yemeklik,
bitkisel bir yağdır. Tohumların yağı çıkartıldıktan sonra kalan küspe hayvan
yemi olarak kullanılır ve hayvanın sütündeki yağ oranını arttırır. Meyve
kabuğundan 20 kadar alkaloid elde edilir. Bunlar, afyon türevleri olan, morfin,
kodein, narkotin, papaverin gibi uyuşturucu olarak ve tıpta da kullanım alanı
olan maddelerdir.
///////////
Papaver somniferum, the opium poppy,[2] is the species of plant from
which opium and poppy seeds are derived. Opium is the source of many drugs, including
morphine (and its derivative heroin), thebaine, codeine, papaverine, and
noscapine. The Latin botanical name means the "sleep-bringing poppy",
referring to the sedative properties of some of these opiates.
The opium poppy is the only species of Papaveraceae that is an
agricultural crop grown on a large scale. Other species, Papaver rhoeas and
Papaver argemone, are important agricultural weeds, and may be mistaken for the
crop.
It is also valuable for ornamental purposes, and has been known as the
"common garden poppy", referencing all the group of poppy
plants.[citation needed] Poppy seeds of Papaver somniferum are an important
food item and the source of poppyseed oil, a healthy edible oil that has many
uses.
Papaver somniferum
Scientific classification
Kingdom: Plantae
(unranked): Angiosperms
(unranked): Eudicots
Order: Ranunculales
Family: Papaveraceae
Genus: Papaver
Species: P.
somniferum
Binomial name
Papaver somniferum
L.
