۱۳۹۴ بهمن ۱۹, دوشنبه

خرّاطین (کرم های خاکی)، حمر الارض، لاتین ‌LUMBRICUS VERRESTRIS فرانسه ‌VER DE TERRE انگلیسی ‌Earthworm

خراطین . [ خ َ ] (ع اِ) معرب خراتین است و آن کرمی باشد که در گل نرم تکون پیدا کند و بعربی حمرالارض گویند. (برهان قاطع) (آنندراج ) (از غیاث اللغات ). شاسه . (منتهی الارب ). گلخواره . غاک کرمه .خاک کرمه . کرم خاکی . (یادداشت مؤلف ). خواص طبی آن :کرمهای سرخ است که در زمین نمناک بهم رسد در اول گرم و تر و در دوم گرم و در سوم خشک و سه درهم از خشک کرده باشند با رب انگور مدربول و جوشانیده او در روغن کنجد جهت خناق و سرخه ٔ کهنه بغایت آزموده و مسحوق او با روغن بادام بالخاصیه جهت فتق امعاء و التیام آن مجرب دانسته اند و جهت عسر ولادت و رفع سنگ مثانه و گرده و با شراب مغیر رنگ بدن یرقانی در همان ساعت و ضماد او جهت ورم حلق و لهاة و منع نزلات و طلای تازه او بقدر سه شبانه روز جهت التیام عصب مقطوع مجرب و بدستور جهت جراحات اعضای عصبانی مؤثر و با غبار آسیا استحکام مفصلی که از جای خود حرکت کرده باشد و جهت ضربه و سقطه و تسکین اورام حاره و با روغن دانه زردآلوجهت بواسیر و طلای مطبوخ او با روغن زیتون و ضماد کردن او بزفت برگ کدو جهت بزرگ کردن قضیب بغایت مؤثر و قطور او با پیه مرغابی و روغن زیتون جهت درد گوش نافع است و چون با جعل و نبات وردان طبیخ نمایند، طلای او جهت بواسیر و نزف الدم و شقاق مقعد بیعدیل است .
///////////
خراطین‌زعار کرم را گویند و آن امعاء الارض است و حمر الارض نیز گویند و آن کرمی سرخ بود که در زمین نمناک باشد در شیب گل و طبیعت آن گرم و خشک بود و خشکی وی در درجه سئم بود و چون بکوبند و بر جراحت اعصاب ضماد کنند و سه روز رها کنند بغایت سودمند بود و گویند در ساعت سود دهد با پیه مرغابی درد گوش را نافع بود و چون با شراب بیاشامند بول براند و یرقان را سود دهد و سنگ گرده بریزاند اما مضر بود باعصاب دماغی و مصلح وی روغن بادام بود و در بزرگ کردن قضیب اثری تمام دارد خاصه چون بشویند و خشک کنند و سحق کرده با روغن کنجد طلا کنند
صاحب مخزن الادویه می‌نویسد: خراطین بفتح خا امعاء الارض و حمر الارض نیز و بهندی کیچوه بکسر کاف است
لاتین ‌LUMBRICUS VERRESTRIS فرانسه ‌VER DE TERRE انگلیسی ‌Earthworm
اختیارات بدیعی.
////////////
کرم‌های خاکی جانورانی هستند که دارای بدنی نرم می باشند. بدن آن‌ها به بند هایی تقسیم شده است. آن‌ها استخوان ندارند و معمولاً دراز و پوستی هستند. کرم‌ها از گوناگونی زیادی برخوردارند. آن‌ها در زمین می خزند. کرم‌های خاکی در هر جایی یافت می‌شوند و طول آن‌ها معمولاً بیشتر از ۳ سانتیمتر است. آن‌ها بیشتر به رنگ صورت قهوه‌ای یا صورتی تیره هستند.
فواید
کرم‌های خاکی روزانه به اندازه وزنشان خوراک می‌خورند و بیرون می‌دهند و این کودی بی همتا برای تقویت خاک می‌باشد. از سودمندیهای دیگر آن‌ها این است که آن‌ها با سوراخ کردن زمین آب و هوا را در زمین پخش می‌کنند واین برای رشد گیاهان بسیار سودمند است.برای نپوسیدن گیاهان و خاک هم سود زیادی دارد.
//////////////
دودة الأرض.  تسمى أيضا: الخرطون, وتعتبر دودة الأرض أكثر الديدان الحلقية انتشارا حيث توجد في الأرض الرطبة الغنية بالمواد العضوية وتعيش كذلك في أنفاق عمودية أو مائلة تبطنها الدودة بمادة مخاطية تفرزها غدد خاصة في الجلد تتراوح طول الدودة 1 سم-إلى اربعة امتار تتواجد اطولها في أفريقيا واوستراليا.
////////
به عبری:
שִׁלְשׁוּלִים‏[1] (באנגלית: Earthworms, כלומר תולעי אדמה) משויכים למשפחת הדל זיפיות והם תת-סדרה השייכת לקבוצת התולעים. תת-סדרה זו כוללת כ־4,000 מינים מזוהים ברחבי העולם. רוב המינים אנדמיים לאזורים גאוגרפיים, אך מבחינת התפוצה והשימוש המבוקר לצורכי האדם מספרם אינו עולה על 50 (בישראל מזוהים 34 מינים מתוכם רק כ־10 ניתן למצוא גם באזורים גאוגרפיים אחרים). בשפת הילדים בישראל, נקראת תולעת אדמה בשם שלשול.

הסיבה העיקרית לתופעה זו מקורה בעובדה שלאחר תקופת הקרחונים בצפון אמריקה, לא נותרו בה תולעי אדמה, ורק המתיישבים האירופים הביאו עמם בציודם ובחומרי החקלאות, את המגוון האירופי. כך הדבר בניו זילנד וארצות התיישבות אחרות.

סיבה עיקרית שנייה היא השימוש שנעשה במקצת תולעי האדמה לצרכים אקולוגיים ואגרו־אקולוגיים. כך הפכו למשל ארצות הברית והודו ליצואניות של תולעי אדמה אשר נפוצו בכל העולם.

כך, הטקסונומיה אינה עונה על צורכי השימושים המודרניים. לפיכך מקובל היום לחלק את המינים לשלוש קבוצות אקולוגיות, בהתאם לבית הגידול ותרומתם האגרו־אקולוגית. מיון זה איננו חד־ערכי, רוב המינים מאופיינים בתמהיל שונה של מקצת התכונות של שתי קבוצות, כדלקמן:

תולעי קומפוסט - לרוב מכונות "תולעים אדומות". מתקיימות במקבצים של פסולת אורגנית מתפרקת (ערמות קומפוסט, מתקני סניטציה מסורתיים, זבל בעלי חיים), אך גם מתחת לפני הקרקע בעורקים אורגניים עשירים מאוד. חיות במחילות קצרות ונוטות לקביעות כל עוד מקור המזון קיים. המזון בעיקרו הוא תוצרי ההתפרקות, לרבות ובעיקר הביומסה שגרמה לפירוק.
תולעי הגינה - מתקיימות בקרקע מושקית ובשטחים לחים, לעומק הקרקע הפורייה בלבד ועד כ־60 ס"מ. חיות במחילות אופקיות ומזדמנות וניזונות מחומר אורגני המצוי בקרקע על ידי העברת האדמה דרך מערכת העיכול.
תולעי הבניין - חיות במחילות אנכיות קבועות ויציבות מפני הקרקע ועד עומק של שני מטר ולעתים, ובוודאי בעבר, עד סלע האם. ניזונות מחומר אורגני, לרוב לא מפורק, ומאחסנות אותו ב"מחסנים" לעומק המחילה, לשימוש בהתאם לעונות השנה ושינויים אחרים. בדרכן אל פני הקרקע מעלות התולעים מינרלים מעומק הקרקע ומורידות חומר אורגני. גם לאנזימים המצפים את המחילה יש תרומה לפוריות הקרקע. לתולעי אדמה אלה ייחס צ'ארלס דרווין חשיבות עידנית בייצור כל הקרקע החקלאית בעולם.
השלשולים מסוגלים לקיים רגנרציה (regeneration); כלומר, במידה שהם נפגעים, הם מסוגלים ליצור מחדש את החלקים החסרים. במינים מסוימים של תולעי אדמה, תולעת שנחתכה לשתיים יכולה לגדול לשתי תולעים חיות.
به پنجابی:
گنڈویا چوڑیاں یا گنڈاں وج ونڈیا نلکی ورگا اک جانور اے جیہڑا زمین وچ ریندا اے۔ ایہدا گزارہ جیوندیاں یا مریاں شیواں تے اے۔ ایہدا ہاظمہ پربندھ پورے پنڈے چوں لنگھدا تے۔ ایہ اپنی کھل نال سا لیندا اے۔ اک گنڈوۓ وچ نر مادھ انگ دونویں ہوندے نیں۔

گنڈویاں دیاں 6000 دے نیڑے ونڈاں نیں۔
//////////////
به اردو:

کیچوا، (انگریزی زبان میں: Earthworm) لغت کے مطابق ایک قسم کے لمبے اور سُرخ رنگ کے کیڑے کو کہتے ہیں، جو عام طور پر برسات میں نم ناک زمین میں پیدا ہوتا ہے اور اس کے پیٹ کی مٹی رات میں چمکتی ہے۔ یہ عام طور پر مچھلی پکڑنے کے چارہ کے لیے استعمال ہوتا ہے۔[1]
اس کو کشمیری زبان میں بوم سینی کہتے ہیں ۔ کیچوا پیٹ میں پرورش پانے والے کیڑے یعنی کرم شکم کو بھی کہتے ہیں اور اس کو کشمیری زبان میں آم کہا جاتا ہے ۔ کیچوے کو اول الذّکر معنوں میں لیں یا ثانی الذکر معنوں میں ، حقیت یہ ہے کہ یہ دونوں قسم کے کیڑے انتہائی حقیر ہوتے ہیں۔
////////////
An earthworm is a tube-shaped, segmented worm found in the phylum Annelida. They are commonly found living in soil, feeding on live and dead organic matter. Its digestive system runs through the length of its body. It conducts respiration through its skin. An earthworm has a double transport system composed of coelomic fluid that moves within the fluid-filled coelom and a simple, closed blood circulatory system. It has a central and a peripheral nervous system. The central nervous system consists of two ganglia above the mouth, one on either side, connected to a nerve cord running back along its length to motor neurons and sensory cells in each segment. Large numbers of chemoreceptors are concentrated near its mouth. Circumferential and longitudinal muscles on the periphery of each segment enable the worm to move. Similar sets of muscles line the gut, and their actions move the digesting food toward the worm's anus.

Earthworms are hermaphrodites—each individual carries both male and female sex organs. They lack either an internal skeleton or exoskeleton, but maintain their structure with fluid-filled coelom chambers that function as a hydrostatic skeleton.

"Earthworm" is the common name for the largest members of Oligochaeta (which is either a class or a subclass depending on the author). In classical systems, they were placed in the order Opisthopora, on the basis of the male pores opening posterior to the female pores, though the internal male segments are anterior to the female. Theoretical cladistic studies have placed them, instead, in the suborder Lumbricina of the order Haplotaxida, but this may again soon change. Folk names for the earthworm include "dew-worm", "rainworm", "night crawler", and "angleworm" (due to its use as fishing bait).

Larger terrestrial earthworms are also called megadriles (literally, "big worms"), as opposed to the microdriles ("small worms") in the semiaquatic families Tubificidae, Lumbriculidae, and Enchytraeidae, among others. The megadriles are characterized by having a distinct clitellum (which is more extensive than that of microdriles) and a vascular system with true capillaries.

Earthworms are far less abundant in disturbed environments and are typically active only if water is present.
Amynthas sp., a common Asian earthworm often cosmopolitan and introduced around the world
Scientific classification
Kingdom:           Animalia
Phylum: Annelida
Class:     Oligochaeta
Subclass:            Haplotaxida
Order:   Megadrilacea
Suborder:          Lumbricina + Moniligastrida
NODC v. 8.0, 1996
Families
Acanthodrilidae
Ailoscolecidae
Almidae
Benhamiinae
Criodrilidae
Diplocardiinae
Eudrilidae
Exxidae
Glossoscolecidae
Hormogastridae
Kynotidae
Lumbricidae
Lutodrilidae
Megascolecidae
Microchaetidae
Moniligastridae
Ocnerodrilidae
Octochaetidae
Octochaetinae
Sparganophilidae

Tumakidae