حنظل و دیابت و ...

[1] - حنظل . [ ح َ ظَ ] (ع اِ) ثمر گیاهی است بقدر خربوزه ٔ خرد در نهایت تلخی که آنرا خربوزه ٔ ابوجهل گویند و آنچه بر درخت منحصر بیکی باشد از جمله ٔ سموم قتاله است ، بدان جهت که تمامی قوه ٔ سمیه درخت در آن مجتمع میشود. (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). حنظلة، یکی از آن . (از منتهی الارب ). خربوزه ٔ تلخ و مستعمل زرد اوست .(منتهی الارب ). هندوانه ٔ ابوجهل . قثاءالحمار. لوفا. (یادداشت مرحوم دهخدا). هندوانه ٔ تلخ . (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). کوسته . (یادداشت مرحوم دهخدا از تاج المصادر بیهقی ). کبست . کبسته . (مفاتیح خوارزمی ) :

نعمت و شدت او از پس یکدیگر

حنظلش با شکر و با گل خار آید.

ناصرخسرو.

//////////////

حنظل‌

علقم خوانند و تخم وی هبید خوانند بعربی کبست و بشیرازی کوست خوانند و بکرمانی خرزهره و لفظی دیگر خربزه روباه

اختیارات بدیعی، ص: 131

گویند نر و ماده بود ماده سفید بود و سست و زودشکن چندانکه سفیدتر بود بهتر باشد و پوست وی باید که زرد بود و بسفیدی مایل بود اگر به کبودی مایل بود بد بود و اگر بر درخت یک حنظل بیش نبود آن کشنده بود و آن ببزرگی دو حنظل بود و بهترین وی ماده سفید رسیده بود هندی که وصف کرده باشد و طبیعت آن گرم است در سیوم و خشک است در دوم و یوحنا گوید گرم و خشک است در دوم و کندی گوید سرد و تر بود و وی محلل و مقطع بود و درد مفاصل و اعصاب و عرق النسا و نقرس سرد را بغایت نافع بود و دماغ را از اخلاط پاک کند و تخم وی مسهل بلغم غلیظ بود از مفاصل و اعصاب و مسهل مرار اسود و اصغر بود و قولنج ریحی بگشاید و ورق وی صرع و مالیخولیا و وسواس و داء الثعلب و داء الحیه و جذام را نافع بود خاصه با ادویه که خلط کنند مانند انیسون و افتیمون و نمک هندی و صبر سقوطری و ایارج فیقرا و اگر از طبیخ وی حقنه کنند درست از دو درم تا چهار درم شاید و قولنج را بگشاید و مره سودای خام را بیرون آورد و شحم آن شربتی نیم درم با عسل و با ادویه دانگ و نیم بود و باید که بغایت سحق کنند و اصلاح وی به کثیرا کنند و بیخ وی سودمند بود بگزندگی افعی و عقرب خوردن و طلا کردن و حکایت کنند که اعرابی را عقرب چهار موضع بگزید دو درم از وی بیاشامید در حال صحت یافت و در حقنه جهت کسی که قولنج داشته باشد سود دهد و بخور کردن بواسیر را نافع بود و چون زن بخود برگیرد بچه بکشد و اسحق بن عمران گوید چون بگیرند حنظل و سر آن بردارند و تخم آن بیندازند و روغن زنبق پر کنند و سوراخ آن بخمیر بگیرند یا بگل و در آتش نهند تا چند جوش بزند بعد از آن بگیرند بر موی مالند سیاه کند و رها نکند که زود سفید شود و مسیح دمشقی گوید اصل وی بجوشانند جهت استسقا بغایت نافع بود گزندگی افعی و حنظل باید که در گرمای گرم و سرمای سرد استعمال نکنند که اسهال خون آورد و مضر بود بمعده و مصلح آن کثیرا بود و مصطلی و بدل آن گویند حب الخروع بود و گویند بدل آن بوزن آن حرمل و چهار دانگ وزن آن قثا بود و گویند چهار دانگ وزن آن قند بود

______________________________

صاحب مخزن الادویه می‌نویسد: حنظل بفتح حا و ظاء آن را القم خوانند به سبب کمال مرارت و بعربی کسب و بشیرازی گوشت و بکرمانی خرزهره و بلغتی دیگر خربوزه روباه و به لغتی هندوانه ابو جهل و بهندی اندرین کاپهل و بلغتی مهاکال خوانند و آن ثمر گیاهی است بقدر هندوانه کوچکی و نارنج متوسطی و در نهایت تلخی بود و مستعمل شحم ماده آن است

لاتین‌COLOCYNTHIDUM FRUCTUS فرانسه‌COLOGUINTE انگلیسی‌THE WILD GOURD COLOCYNTH -COLOQUINTIDA

///////

حنظل، هندوانه ابوجهل

Citrullus colocynthis

به عربی کسب به شیرازی کوشت و به کرمانی خرزهره و هندوانه ابوجهل و به هندی کاپهل نیز نامند؛ ثمر گیاهی است به قدر هندوانه کوچک و نارنج متوسطی و در نهایت تلخی و نر و ماده می‌باشد. نر آن صلب‌تر و کوچک‌تر و ماده آن بزرگ‌تر و رخوتر و بهتر و مستعمل شحم مادۀ آن است که بیرون آن زرد و اندرون آن سفید مایل به زردی و متخلخل(چیزی که اجزای آن به طور کامل به هم متصل نباشد) و در نبات آن ثمر بسیار باشد و تخم آن سیاه بود. قوت ثمر آن مادام که در پوست است تا چهار سال باقی می‌ماند و چون بر آورند تا دو سال.

طبیعت آن در چهارم گرم و در سوم نیز گفته‌اند و در دوم خشک.

////////

حنظل با نام علمي Citrullus colocynthis گياهي است چند ساله از خانواده كدوئي ها (Cucurbitaceae) كه داراي برگ هاي متناوب بريده بريده و گلهايي به رنگ زرد نارنجي است.  ميوه هاي زرد رنگ اين گياه مدور و به بزرگي پرتقال است كه داراي پوستي نازك ولي سخت و مغز آن سفيد با دانه هاي سفيد رنگ مي باشد. اين گياه در نواحي جنوبي ايران از جمله بوشهر و قشم و نيز مناطق باير مركزي كشورمان مي رويد. حنظل با نام هاي هندوانه ابوجهل، خربزه روباه و يا علقم نيز شناخته مي شود. در انگليسي و فرانسه به ترتيب Bitter cucumber و Coloquinte ناميده مي شود. ميوه گياه تلخ و لعابدار است و از خشك شده آن در طب سنتي استفاده مي شود [1].

تركيبات شيميايي

در قسمت هاي مختلف حنظل منجمله ميوه، پوست ميوه، دانه ها، ساقه و برگ ها كولين و گليكوزيدهاي كوكوربيتاسين (Cucurbitacin) و گليكوزيد كولوسنتين (Colocynthin) يافت مي شوند. ريشه گياه حاوي ساپونين هاي مختلفي است. در ميوه گياه تركيبات هنترياكنتان (Hentriacontane)، ان – اكتاكوسانول (N-octacosanol) و استرول ها وجود دارند. در پروتئين هاي دانه حنظل مقادير كافي اسيدهاي آمينه ضروري وجود دارد. همچنين دو گليكوپروتئين غير فعال كننده ريبوزوم با نام هاي كولوسين 1 (Colocin1) و كولوسين 2 در دانه اين گياه وجود دارد [1،2].

اثرات بر ديابت

بر اساس مطالعات انجام گرفته درمان با عصاره هاي مختلف اين گياه مي تواند قند خون و هموگلوبين گليكوزيله را در حيوانات ديابتي كاهش دهد [7-3]. اثر مشابهي در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 گزارش شده است [8]. همچنين، حنظل اثر مفيدي بر ميزان آنزيم هاي كبدي خون حيوانات ديابتي دارد ( ميزان آنها را كاهش مي دهد) [6].

مكانيسم اثر در ديابت:

مكانيسم اثر حنظل به خوبي شناخته نشده است. احتمالا اين گياه از طريق افزايش ترشح انسولين از جزاير لانگرهانس و اثر محافظتي بر لوزالمعده اثرات خود را اعمال مي كند [7،9].

ساير خواص درماني

قسمت گوشتي ميوه حنظل يك ملين قوي محسوب مي شود. علت اين خاصيت مسهلي به خاطر وجود كوكوربيتاسين ها در اين بخش از گياه است. همچنين اثرات ضد توموري براي اين گياه گزارش شده است [2،10].

روش مصرف

ميوه خشك شده حنظل را پودر نموده و روزي 3 مرتبه، هر دفعه 1/0 گرم خورده شود [8].

عوارض جانبي

حنظل داراي پنجره درماني باريكي است و بنابراين تنها بايد زير نظر پزشك تجويز گردد. اثرات درماني در مقادير 3/0 – 12/0 گرم و اثرات سمي در مقادير 1 – 6/0 گرم ايجاد مي شود. مقادير 4-3 گرم مي تواند مسموميت كشنده ايجاد كند. با خوردن 3/0 – 12/0 گرم از اين گياه درد معده، مدفوع آبكي يا خوني (كوليت هموراژيك)، استفراغ، افزايش ادرار و سپس احتباس ادراري، و نبض ضعيف گزارش شده است. با مقادير 2 گرم يا بيشتر ضعف، غش، اختلالات حسي، گيجي، هذيان و اختلالات گردش خوني مشاهده شده است. در حيوانات آزمايشگاهي سميت سلولي به شكل اثرات جهش زايي ديده مي شود. اغتشاش فكري و از دست رفتن هوشياري مي تواند از علايم باليني مسموميت با حنظل باشد. ساير عوارض مشاهده شده عبارتند از: اگزماي پوستي، التهاب حاد كولون (قابل برگشت)، سميت كبدي به صورت يرقان (قابل برگشت) و سميت كليوي [2].

مصرف در بارداري و شيردهي

با مصرف ميوه احتمال سقط جنين وجود دارد كه به علت احتقان مناطق لگن در نتيجه اثر مسهلي آن مي باشد. به خاطر ورود تركيبات گياه به شير، مصرف آن در دوران شيردهي توصيه نمي شود [2].

تداخلات دارويي

در مورد تداخلات دارويي حنظل مستندات علمي كافي وجود ندارد. انتظار مي رود كه مصرف همزمان اين گياه با ساير داروهاي ضد ديابت مانند انسولين و گليبن كلاميد قند خون را بيش از اندازه كاهش دهد.

منابع:

1.     مير حيدر، حسين. معارف گياهي: كاربرد گياهان در پيشگيري و درمان بيماريها. تهران: انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1373. ج.3 ص. 181-176.

2.     اسمت، پيتر؛ كلر، كنستانتين؛ هانسل، رودولف؛ چاندلر، فرانك. عوارض جانبي داروهاي گياهي. مترجمين محسن تفقدي، حسين حسين زاده. مشهد: انتشارات دانشگاه علوم پزشكي مشهد، 1383. ج.3 ص. 56-47.

3.    نيكبخت، محمد رضا؛ قيطاسي، ايزدپناه. اثر هيپوگليسميك عصاره آبي – الكلي حنظل در موش هاي صحرايي نر نورموگليسميك و ديابتي ناشي از استرپتوزوسين. مجله ارمغان دانش، 1385؛ دوره 11، ش 2: ص. 71-63.

4.       Abdel-Hassan IA, Abdel-Barry JA, Mohammeda ST. The hypoglycaemic and antihyperglycaemic effect of Citrullus colocynthis fruit aqueous extract in normal and alloxan diabetic rabbits. J Ethnopharmacol 2000; 71: 325-30.

5.       Jayaraman R, Shivakumar A, Anitha T, Joshi VD, Palei NN. Antidiabetic effect of petroleum ether extract of Citrullus colocynthis fruits against streptozotocin-induced hyperglycemic rats. Rom J Biol 2009; 54: 127-34.

6.       Al-Ghaithi F, El-Ridi MR, Adeghate E, Amiri MH. Biochemical effects of Citrullus colocynthis in normal and diabetic rats. Mol Cell Biochem 2004; XXX: 1-7.

7.       Sebbagh N, Cruciani-Guglielmacci C, Ouali F, Berthault MF, Rouch C, Chabane Sari D, et al. Comparative effects of Citrullus colocynthis, sunflower and olive oil-enriched diet in streptozotocin-induced diabetes in rats. Diabetes Metab 2009; 35: 178-84.

8.       Huseini HF, Darvishzadeh F, Heshmat R, Jafariazar Z, Raza Mohsin, Larijani B. The clinical investigation of Citrullus colocynthis (L.) Schrad fruit in treatment of type II diabetic patients: a randomized, double blind, placebo-controlled clinical trial. Phytother Res 2009; 23: 1186-9.

9.       Nmila R, Gross R, Rchid H, Roye M, Manteghetti M, Petit P, et al. Insulinotropic effect of Citrullus colocynthis fruit extracts. Planta Med 2000; 66: 418-23.

10.  توكل افشاري، جليل؛ رخشنده، حسن؛ زماني عليرضا؛ مهدوي شهري، ناصر؛ قاضي زاده، ليلا؛ نوروزي، معصومه و ديگران. بررسي اثر سيتوتاكسيسيتي عصاره گياهي حنظل بر رده هاي سلولي Hep2 و L929. مجله پژوهشي حكيم، 1384؛ دوره 8، ش 2: 54-47.

///////

اسامی معمول) (C.N: تاک فاسد، خیار تلخ (Bitter Cucumber)، سیب تلخ (Bitter Apple)، Egusi.

نام های فارسی: هندوانه ابوجهل، حنظل.

رده بندی گیاهی:

دسته: گیاهان گلدار (Magnoliophyta)

رده: دو لپه ای ها (Dicotyledones)

راسته: کدوئیان (Cucurbitales)

خانواده: کدو (Cucurbitaceae)

تاریخچه:

 وجود دانه کوچک و مشخص آن در چندین منطقه باستان شناسی اولیه در آفریقای شمالی و شرق بخصوص در مصر ثبت شده است که مربوط به ۳۶۵۰ تا ۲۸۵۰

سال قبل از میلاد است. گفته می شود که بدویان صحرایی یک نوع نان با دانه های

آن تهیه می کنند. با توجه با اینکه به طور وحشی در فلسطین اشغالی می روید،

علائم تلخی و التهاب زایی آن معادل خواهند بود با کدوی وحشی ذکر شده در کتاب

تورات در آیات: KingsII: 4/40-39.

ریخت شناسی ((Morphology: گیاهی یک ساله، ساقه ها علفی و پر از کرک های

زبر، برگ ها متناوب، دارای دمبرگ های بلند، کرکدار، سه گوش، دارای لبهای کاملا

فرو رفته و دندانه دار به شکل های گوناگون ، با زاویه منفرجه که سطح رویی آن ها

سبز کمرنگ و زبر و سطح زیری کمرنگ می باشد. گل ها به رنگ زرد، به طور منفرد

در زاویه بین برگ و ساقه ظاهر می شوند. میوه ها کروی، در اندازه یک پرتقال،

زرد و صاف که در هنگام رسیدن در یک پوسته چوبی نازک و سخت احاطه می شود،

با گوشت اسفنجی سفید که دارای تعداد زیادی دانه سفید مایل به قهوه ای و به

شکل تخم مرغی است. میوه پوست کنده شده به راحتی به سه قسمت تقسیم

می شود و از کل حجم آن حدود ۳۳-۲۳% شامل گوشت و بقیه شامل دانه هاست.

گیاه بومی حوزه مدیترانه و آسیا (بخصوص ترکیه که بهترین واریته آن است)،

همچنین آفریقا (بخصوص نایوبی) است. میوه آن در اندازه یک لیمو، مایل به زرد و با

خال های سبز، دارای گوشت اسفنجی و بشدت تلخ می باشد.

قسمت مورد استفاده کل میوه یا به طور جداگانه اجزاء آن شامل پوست، گوشت یا دانه

آن می باشد. نیاز های آن برای کشت دادن شامل خاک ماسه ای، آب و هوای گرم با

رطوبت کم می باشد. فصل جمع آوری آن مرداد و شهریور و قبل از رسیدن کامل میوه هاست.

بهترین نوع آن حنظل ترکیه و ایران است.

کاربرد در طب سنتی: میوه محرک کبدی قوی و مسهل و دافع آب می باشد و به عنوان

یک مسهل قوی به کار می رفته و یکی از قویترین داروهای مسهل شناخته شده است. به ندرت به تنهایی به کار می رود اما در ترکیب با دیگر مسهل ها به کار گرفته شده و به

عنوان دارویی عامیانه در بین مردم مطرح بوده است.

در طب سنتی در درمان ادم مقاوم، آمنوره و عدم تعادل مغزی به کار برده شده است.

در پزشکی گذشته جزء ترکیبی معجونی به نام Confectio hamech یا Diacatholicon و

اغلب دیگر قرصهای مسهل بوده و در مواردی که نیاز به پاکسازی بدن بوده، مورد استفاده

قرار می گرفته است. در بند آوردن قاعدگی زنان در حالات شدید مؤثر بوده و در ابتدای

حاملگی برای القای سقط هم مورد استفاده قرار می گرفته است که مصرف آن بدین

منظور هم در کتب قدیمی ثبت شده است. در درمان یرقان، کرامپ های روده ای، دردهای

عصبی نیز کاربردهایی داشته است. پودر (گوشت میوه) آن به صورت موضعی همراه

آلوئه و دیگر گیاهان در پماد ها، پلاستر ها و غیره با موفقیت در برابر کرم های انگلی

و گاهی به صورت انما برای هدفی مشابه به کار گرفته شده است. در قولنج ایلئوس،

انمای آن هنگامی که دیگر داروها اثر بخش نبوده اند، و میوه ریز شده آن برای رفع باردار

شدن زبان هم به کار می رفته است. در مراکش از میوه یرای محافظت از بید خوردگی

پشم استفاده می شود.

از ریشه آن برای بهبودی یرقان، آسیت، بیماری های ادراری و روماتیسم استفاده می شود.

دانه آن که طعمی شبیه فندق دارد و غنی از چربی و پروتئین است به عنوان یک دانه

روغنی مصرف می شود. دانه آن برای افزایش رشد مو، تسکین نیش مار و دردهای

عصبی کاربرد داشته است.

مواد متشکله: محتوای روغنی دانه ها حدود ۱۷ تا ۱۹ درصد (وزنی/وزنی) می باشد که

شامل ۷۳-۶۷ درصد لینولئیک اسید (امگا ۶)، ۱۰ تا ۱۶ درصد اولئیک اسید ، ۸-۵

درصد استئاریک اسید و ۱۲-۹ درصد پالمیتیک اسید است. برآورد شده که محصول دهی

روغن در حدود ۴۰۰ لیتر در هکتار می باشد. گوشت میوه (Pulp) دارای گلیکوزید ها،

آلکالوئیدها و ساپونین است. از مواد متشکله آن می توان به Colocynthetin

و Colocynthin (یک گلیکوزید و عامل اصلی تلخی و اثر مسهلی آن)، یک گلیکوزید

فیتوسترول (Citrullo) و دیگر گلیکوزیدها (Elaterinٍ، Elatericin B و Dihydro-Elatericin B)،

یک روغن ثابت، یک ماده رزینی محلول در اتر- کلروفرم، صمغ، اسید پکتیک یا پکتین،

آلبومینوئیدها، فسفات کلسیم و منیزیم، لیگنین و آب اشاره نمود. ریشه ها

حاوی a-Elaterin، Hentriacontane و ساپونین هاست. در هر صد گرم از دانه ها حدود

۵۵۶ کیلو کالری انرژی، ۷/۶ گرم آب، ۶/۲۳ گرم پروتئین، ۲/۴۷ گرم چربی، ۵/۱۹ گرم

کربوهیدرات، ۵/۱ گرم فیبر، ۴۶ میلی گرم کلسیم و ۵۸۰ میلی گرم فسفر یافت می شود.

همچنین دانه ها دارای فیتواسترولین (Ipurand)، ۲ فیتوسترول، یک ساپونین، ۲

هیدروکربن، یک آلکالوئید، یک پلی ساکارید یا گلیکوزید و تانن است.

Colocynthin ماده ای گلیکوزیدی، محلول در آب و نامحلول در بنزول، کربن دی سولفید

و اتر است. اسید های رقیق آن را به دکستروز و ماده بی مزه Colocynthein می شکنند.

از تر کیبات جدیدی که از گیاه استخراج شده می توان به گلیکوزید های فلاون و

گلیکوزیدهای کوکوربیتاسین اشاره کرد

اثرات نامطلوب: میوه به شدت محرک مخاط است و در دزهای بالا می تواند باعث

التهاب خطرناک و خونریزی روده ها شود. در مورد مصرف بیش از یک و نیم

قاشق چایخوری از پودر گیاه حتیمرگ هم گزارش شده است. طعم آن نیز تلخ و

تهوع آور است. داده های پیش کلینیکی اثرات سمی شخصی را برای آن در

ارتباط با دستگاه گوارش عنوان می کنند. در سال ۱۹۹۱ مصرف خوراکی آن به

عنوان دارو به علت احتمال صدمه شدید مخاط گوارشی، اسهال خونی، صدمه به

کلیه ها، سیستیت خونریزی دهنده و کولیت سمی توسط FDA ممنوع اعلام شد.

خنثی کردن مسمومیت: تخلیه سریع معده، تجویز مواد قی آور مثل زینک

سولفات و آپومرفین و در ادامه خوراندن اپیوئیدها و نوشیدنی های محرک است

که با کلاپس مقابله کنند.

تداخل اثر: میوه گیاه یک مهار کنند قوی سیتوکروم های کبدی و روده ای۳A

]همچنین نوع روده ای آن [و ۱A می باشد و بنابر این احتمال تغییر جذب داروهای

مختلفی از روده و متابولیسمک آن ها در کبد وجود دارد.

اثرات فارماکولوژیک: مقالات جدید ارائه شده درباره اثرات آن بدین قرارند:

۱- اثر کاهنده چربی خون: با تجویز عصاره دانه یا گوشت (Pulp) میوه بر روی

خرگوش.

۲- افزایش رشد مو در اثر تجویز عصاره های اتر و متانولی در موش های آزمایشگاهی.

اثر داروی مزبور مشابه اثر محلول استاندارد ماینوکسیدیل بوده است.

۳- اثر کاهنده قند و چربی خون با استفاده از عصاره مائی پوسته بیرونی

میوه در Rat که با آزمایشات انجام شده گلیکوزید ها و ساپونین های عصاره دارای

بیشترین اثر بوده اند. همچنین اثر کاهندگی قند خون آن اثر مستقیم (بدون نیاز

به اثر بر روی سلول های بتای جزایر لانگرهانس) شناخته شد.

۴- مهار رشد سلول های سرطانی سینه: با عصاره بدست آمده از برگهای گیاه.

مکانیسم عمل ضد سرطانی در نتیجه تخریب ساختار رشته های اکتین در

سلول و تحریک مرگ برنامه ریزی شده سلولی و در اثر گلیکوزیدهایی به

نام Cucurbitacin B/E شناخته شد.

///////////

هندوانه ابوجهل میوه‌ای تلخ‌مزه است که در فارسی با نام‌های خربزه روباه، کدوی تلخ و سیب تلخ و در عربی با نام‌های حنظل، مراره الصحاری و علقم و در فرهنگ اچمی‌زبان‌های جنوب ایران به نام خزَرَ (تلفظ : Khazara) نام برده شده‌است.

هندوانه ابوجهل از راسته کدوئی‌ها (Cucurbitales) از تیره کدو (Cucurbitaceae)، از سرده سیترولوس (Citrullus) بوده و نام علمی آن Citrullus colocynthis است. مصرف آن باعث کولیت شدید شده و به علت مواد سمی خطرناک است.

ترکیبات شیمیایی

در گیاه وجود یک ماده تلخ به نام کولوسنتین و کولوسنتتین گزارش شده است.

خواص دارویی

گمان می‌رود عصاره کوکوربیتاسین آن خواص درمانی داشته باشد.

ضد بیماری بلغم، مسهل بسیار قوی، درمان کننده کبد، آنتی بیوتیک قوی، ضد نقرس، درمان کننده صدای گوش، ضد سردرد و درد شقیقه، درمان کننده سیاتیک

درمان بیماری صرع، بیماری قند، خارش پوست، درمان کننده سفید شدن مو

جلوگیری از سکته مغزی. قاعده آور، ضد کرم معده و کرم کدو، پادزهر سم عقرب و مار است.

خانمهای باردار استفاده نکنند.

در گذشته زنان باردار از هندوانه ابوجهل برای سقط جنین استفاده می‌کردند. هنوز هم برخی زنان عرب از این روش استفاده می‌کنند که تاکنون موجب مرگ نیز شده است.

/////////

الحنظل (الاسم العلمي: Citrullus colocynthis) هي نوع نباتي حولي زاحف يتبع جنس الحنظل من الفصيلة القرعية. يفترش الأرض وأوراقه خشنة يخرج من تحتها خيوط تلتف على النباتات والأوراق القريبة منه لتثبته بالأرض. يشتد نموه في بداية الخريف وتخرج الأزهار وهي صفراء بها خمس بتلات وثمرته كروية الشكل خضراء أصغر بقليل من التفاحة، والحنظل عموماً ثمرته وأوراقة شديدة المرارة. وبعد أن تنضج الثمرة يكون لونها مصفر، وبها حب كثير.

كان العرب يأكلون حبه ويسمونه الهبيد، حيث ينقع بماء وملح ويشرر في الشمس ويبدل ماءه حتى تذهب مرارته، ثم يدق حيث يخرج منه زيته ويضاف إليه بعد ذلك الطحين ليعمل منه عصيدة. ولا يأكل إلا عند الجوع حيث يسبب الإسهال عند الإكثار منه.

/////////////

به عبری:

אֲבַטִּיחַ הַפַּקּוּעָה (שם מדעי: Citrullus Colocynthis), הידוע גם בשם חַנְדַל (בערבית: حنظل), הוא צמח עשבוני רב-שנתי ממשפחת הדלועים הצומח באזורי ערבה ומדבר.

///////////

به ترکی آذری:

Kolosint (lat. Citrullus colocynthis)- qarpız cinsinə aid bitki növü.

/////////////

Citrullus colocynthis, with many common names including colocynth, bitter apple, bitter cucumber, desert gourd,[citation needed] egusi,[citation needed] vine of Sodom, or wild gourd, is a desert viny plant native to the Mediterranean Basin and Asia, especially Turkey (especially in regions such as İzmir), Nubia, and Trieste.

It resembles a common watermelon vine, but bears small, hard fruits with a bitter pulp. It originally bore the scientific name Colocynthis citrullus.

Origin, distribution, and ecology

C. colocynthis is a desert viny plant that grows in sandy, arid soils. It is native to the Mediterranean Basin and Asia, and is distributed among the west coast of northern Africa, eastward through the Sahara, Egypt until India, and reaches also the north coast of the Mediterranean and the Caspian Seas. It grows also in southern European countries as in Spain and on the islands of the Grecian archipelago. On the island of Cyprus, it is cultivated on a small scale; it has been an income source since the 14th century and is still exported today. It is an annual or a perennial plant (in wild) in Indian arid zones and has a great survival rate under extreme xeric conditions.[3] In fact, it can tolerate annual precipitation of 250 to 1500 mm and an annual temperature of 14.8 to 27.8 °C. It grows from sea level up to 1500 meters above sea level on sandy loam, subdesert soils, and sandy sea coasts with a pH range between 5.0 and 7.8.

Characteristics and morphology

Roots and stems

 The roots are large, fleshy, and perennial, leading to a high survival rate due to the long tap root. The vine-like stems spread in all directions for a few meters looking for something over which to climb. If present, shrubs and herbs are preferred and climbed by means of axiliary branching tendrils.

Leaves

Very similar to watermelon, the leaves are palmate and angular with three to seven divided lobes.

Flowers

The flowers are yellow and solitary in the axes of leaves and are borne by yellow-greenish peduncles. Each has a subcampanulated five-lobed corolla and a five-parted calyx. They are monoecious, so the male (stamens) and the female reproductive parts (pistils and ovary) are borne in different flowers on the same plant. The male flowers’ calyx is shorter than the corolla. They have five stamens, four of which are coupled and one is single with monadelphous anther. The female flowers have three staminoids and a three-carpel ovary. The two sexes are distinguishable by observing the globular and hairy inferior ovary of the female flowers.

A C. colocynthis female flower

Iranian C. colocynthis

Ripe fruit of C. colocynthis

Fruits

The fruit is smooth, spheric with a 5– to 10-cm-diameter and extremely bitter taste. The calyx englobe the yellow-green fruit which becomes marble (yellow stripes) at maturity. The mesocarp is filled with a soft, dry, and spongy white pulp, in which the seeds are embedded. Each of the three carpels bears six seeds. Each plant produces 15 to 30 fruits.

Seeds

The seeds are grey and 5 mm long by 3 mm wide. They are edible but similarly bitter, nutty-flavored, and rich in fat and protein. They are eaten whole or used as an oilseed. The oil content of the seeds is 17–19% (w/w), consisting of 67–73% linoleic acid, 10–16% oleic acid, 5–8% stearic acid, and 9–12% palmitic acid. The oil yield is about 400 l/hectare.[5] In addition, the seeds contain a high amount of arginine, tryptophan, and the sulfur-containing amino acids.

Cultivation

C. colocynthis, a perennial plant, can propagate both by generative and vegetative means. However, seed germination is poor due to the extreme xeric conditions, so vegetative propagation is more common and successful in nature. In the Indian arid zone, growth takes place between January and October, but the most favorable period for the vegetative growth is during summer, which coincides with the rainy season. Growth declines as soon as the rains and the temperature decrease and almost stops during the cold and dry months of December and January. Colocynth prefers sandy soils and is a good example of good water management which may be useful also on research to better understand how desert plants react to water stress. To enhance production, an organic fertilizer can be applied. Colocynth is also commonly cultivated together with cassava (intercropping) in Nigeria.

Colocynths in Adrar Desert (Mauritania).

Cultivated colocynth suffers of climatic stress and diseases such as cucumber mosaic virus, melon mosaic virus, Fusarium wilt, etc. as any other crop. To improve it, a relatively new protocol for regeneration has been developed with the aim of incorporating disease and stress resistance to increase yield potential and security avoiding interspecific hybridization barriers.

Uses

C. colocynthis can be eaten or elaborated for further uses in medicine and as energy source, e.g. oilseed and biofuel. The characteristic small seed of the colocynth have been found in several early archeological sites in northern Africa and the Near East, specifically at Neolithic Armant, Nagada in Egypt; at sites dating from 3800 BC to Roman times in Libya; and the prepottery Neolithic levels of the Nahal Hemar caves in Israel. Zohary and Hopf speculate, "these finds indicate that the wild colocynth was very probably used by humans prior to its domestication."

Medical study

This section needs more medical references for verification or relies too heavily on primary sources. Please review the contents of the section and add the appropriate references if you can. Unsourced or poorly sourced material may be challenged and removed. (February 2013(   

Rod of Asclepius2.svg

Clinical studies have shown medicinal benefits of colocynth in patients with diabetes, diabetic neuropathy, and hyperlipidemia. In a randomized clinical trial (RCT), HbA1c and fasting blood glucose levels were decreased in patients using 300 mg of C. colocynthis dry fruit powder daily for 2 months. In another trial, intake of 300 mg of powdered seed can lower the triglyceride and cholesterol concentration significantly in nondiabetic hyperlipidemic patients.

Topical C. colocynthis also showed significant efficacy in treatment of patients with painful diabetic neuropathy in another RCT; the application of a topical formulation of C. colocynthis fruit extract can decrease the pain and improve nerve function and quality of life in patients with painful diabetic neuropathy.

Colocynth has been widely used in folk medicine for centuries. Johann Weyer, in De praestigiis daemonum (1563), offers it as a cure for lycanthropy. Interest in its anti-inflammatory properties has been renewed in modern times.

Aqueous and methanol extracts of colocynth showed high antimicrobial activity against Escherichia coli, Staphylococcus aureus, and other bacteria. Extracts of fruits, leaves, roots and stems were also found to be potentially usable against many Gram positive bacilli and fungi such as Aspergillus fumigatus, Aspergillus flavus, and Mucor species.

In addition, some of these extracts were found to have an insulin tropic effect and therefore an antidiabetic effect, which may make them relevant to the treatment of diabetes mellitus.

Cucurbitacin glucosides seem potentially important for therapy against breast cancer cells because of their ability to modify cell morphology and signaling, and to induce apoptosis and changes in mitochondrial membrane potential.

Another property of colocynth is hair growth stimulation: an experiment on rats demonstrated that hair growth initiation time was significantly decreased after treatment with colocynth petroleum ether extracts.

Before modern medicinal uses

In premodern medicine, it was an ingredient in the electuary called confectio hamech, or diacatholicon, and most other laxative pills; in such cases as required purging, it was very successful. It is one of the most violent purgative drugs known; insomuch that it excoriates the passages to such a degree as to sometimes draw blood and induce a so-called "superpurgation". Sometimes, it was taken boiled in water, or beer, in obstruction of the menses, which was considered successful in strong constitutions. Some women used it in the same manner, in the beginning of pregnancy, to cause an abortion, which often occurred due to the violence of its operation. Its use for this purpose is documented in ancient times; for example, the following recipe was found in the Ebers medical papyrus in Egypt, dated to about 1550 BCE:

"To cause a woman to stop [terminate] pregnancy in the first, second, or third period [trimester]: unripe fruit of acacia; colocynth; dates; triturate with 6/7th pint of honey. Moisten a pessary of plant fiber [with the mixture] and place in the vagina."

— — Ebers papyrus, circa 1550 BCE; translation from Eve's Herbs, by John M. Riddle

The powder of colocynth was sometimes used externally, with aloes, etc., in unguents, bandages, etc., with remarkable success against parasitic worms; some, for the same purpose, recommended that the pulp be used as an enema. In iliac passion, enemas of colocynth were used effectively where most other premodern medicines had failed.Troches, or lozenges, made of colocynth were called "troches of alhandal". They were prepared by cutting the colocynth to a small size, and reducing it to a fine powder in a mortar, rubbed with oil of sweet almonds; adding gum tragacanth, and mastic afterwards. Remedies for counteracting colocynth have included emetics, such as zinc sulfate, and apomorphine, if caught early; later, demulcents and opiates, with stimulants to combat collapse were used.

Nutritional uses

The desert Bedouin are said to make a type of bread from the ground seeds. Some confusion exists between this species and the closely related watermelon (Citrullus ianatus (Thunb)), whose seeds may be used in much the same way. In particular, the name "egusi" may refer to either or both plants (or more generically to other cucurbits) in their capacity as seed crops, or to a soup made from these seeds and popular in West Africa.

The seed flour is rich in micronutrients (vitamins and minerals), and could therefore be used in food formulations especially in regions with low milk consumption such as West Africa. A normal dose of fluid extracted from the fruit pulp is 2 to 5 minims (120 to 310 µl), and for the powdered extract 1 to 2 grains (60 to 130 mg).

Practical uses

Since colocynth is not strongly used as staple food, its seeds might become an interesting source for biofuel production. In addition, colocynth can grow on marginal lands and may improve soil quality as experienced with intercropping. The oil obtained from the seeds (47%) can also be used for medicinal and soap production. The production is not very time- and energy-consuming due to the ability of colocynth to grow on poor soils with just a little moisture and organic fertilizer. The fruits are harvested still unripe by hand, the rind is removed by peeling and the inner pulp filled with seeds is dried in the sun or in ovens. The seeds yield is about 6.7-10 t/ha, which means that for an oil profit of 31-47%, oil yields may reach up to 3 t/ha.

Oleic and linoleic acids isolated from C. colocynthis petroleum ether extracts show larvicidal activity against mosquitoes.

References in religion

This section improperly uses one or more religious texts as primary sources without referring to secondary sources that critically analyze them. Please help improve this article by adding references to reliable secondary sources, with multiple points of view. (May 2015)

Judaism and Christianity

The colocynth’s characteristic bitter taste and dangerous properties seem to be consistent with the "wild gourd" mentioned in 2 Kings 4:39-40:

And one went out into the field to gather herbs, and found a wild vine, and gathered thereof wild gourds his lap full, and came and shred them into the pot of pottage: for they knew them not. So they poured out for the men to eat. And it came to pass, as they were eating of the pottage, that they cried out, and said, O thou man of God, there is death in the pot. And they could not eat thereof.”

— — Old Testament, 2 Kings 4:39-40, King James Version

Islam

It is reported from Abu Musa Al Ash'ari that Muhammad said:

"The example of a believer who recites the Qur'an and acts on it, like a citron which tastes nice and smells nice. And the example of a believer who does not recite the Qur'an but acts on it, is like a date which tastes good but has no smell. And the example of a hypocrite who recites the Qur'an is like a Raihana (sweet basil) which smells good but tastes bitter. And the example of a hypocrite who does not recite the Quran is like a colocynth which tastes bitter and has a bad smell."

— — Book #61, Hadith #579 Bukhari & Sahih Muslim

Sikhism

In the holy book of Sikhism, Sri Guru Granth Sahib, Guru Arjun Dev said;

ਪੇਖੰਦੜੋ ਕੀ ਭੁਲੁ ਤੁੰਮਾ ਦਿਸਮੁ ਸੋਹਣਾ ॥

pēkhandarō kī bhul tunmā disam sōhanā. The mortal is mistaken on beholding the colocynth which appears to be beautiful.

— —Guru Arjun Dev in rag jaitsari Vaar10 shaloka5 ,2.1(p. 708 SGGS)

Citrullus colocynthis from Koehler's Medicinal-Plants (1887).

Scientific classification

Kingdom:           Plantae

(unranked):        Angiosperms

(unranked):        Eudicots

(unranked):        Rosids

Order:   Cucurbitales

Family:   Cucurbitaceae

Genus:   Citrullus

Species: C. colocynthis

Binomial name

Citrullus colocynthis

(L.) Schrad.

Synonyms

Citrullus colocynthoides Pangalo

Citrullus pseudocolocynthis M.Roem.

Colocynthis officinalis Schrad.

Colocynthis vulgaris Schrad.

Cucumis colocynthis L.